Vrijdag de dertiende wordt door veel mensen als een ongeluksdag beschouwd, wegens de combinatie van vrijdag en dertien.
Daarentegen wordt in Griekenland, Spanje en Latijns-Amerikaanse landen dinsdag de dertiende als ongeluksdag gezien. In Italië is vrijdag de zeventiende juist weer de ongeluksdag.
Oorsprong
Een van de verklaringen voor vrijdag de dertiende als ongeluksdag is dat vrijdag de dag is waarop Jezus werd gekruisigd, een ongeluksdag dus. Als die dag dan ook nog samenvalt met het ongeluksgetal 13, moet deze dag dus wel extra ongeluk veroorzaken. De vrijdagen kunnen ook een kwade naam gekregen hebben omdat op die dag door de Romeinen doodvonnissen werden voltrokken. Ook in Engeland werd de doodstraf op een vrijdag voltrokken. Dat 'dertien' een negatieve klank had in de christelijke wereld is mogelijk terug te brengen tot het laatste avondmaal van Christus, waar dertien personen aanzaten.
Een andere mogelijke verklaring is dat op vrijdag de dertiende oktober 1307 in Frankrijk alle Tempeliers op bevel van Philips de Schone werden gearresteerd, op grond van valse beschuldigingen. Dit was de opmaat voor de uiteindelijke vernietiging van de Orde van de Arme Ridders van Christus en de Tempel van Salomo, beter bekend als de Tempeliers. Sindsdien is men vrijdag de dertiende blijven zien als ongeluksdag.
Er wordt ook wel gesteld dat vrijdag de 13e is afgeleid van een Noorse sage over de kwaadaardige god Loki die als niet-uitgenodigde, dertiende gast, op het feest komt en de aarde in rouw dompelt.
Marianne Williamson geeft de verklaring in het boek In vrouwelijkheid dat vrijdag de 13e zou afstammen van de dag dat de heksen bij elkaar zouden komen.
Recenter onderzoek heeft aangetoond dat het bijgeloof rond vrijdag de dertiende pas van veel recentere datum is. Voor het eerst in de zeventiende eeuw werd schriftelijk gezegd dat een vrijdag een ongeluksdag zou zijn. De koppeling met een speciale datum is van veel later. Zo werd in een Nederlandse krant pas voor het eerst op 3 april 1896 melding gemaakt van 'vrijdag de dertiende'. De aandacht voor de specifieke datum kwam overgewaaid uit de VS. De Amerikaanse journalist Nathaniel Lachenmeyer schreef in 2004 het boek '13' over de geschiedenis van het ongeluksgetal. Volgens hem gaat de geschiedenis van het ongeluksgetal terug tot 1881. Een Amerikaanse officier besluit dan om elke dertiende van de maand een diner van dertien gangen te geven voor dertien personen: de "Thirteen Club". Dit tegen het volksgeloof dat dertien personen aan een tafel ongeluk brengt. De eerste bijeenkomst was op een vrijdag. Volgens Lachenmeyer vindt het begrip 'vrijdag de dertiende' als ongeluksdag pas breed bekendheid na 1907. In dat jaar verscheen het boek Friday the thirteenth van de schrijver Thomas Lawson
.jpg)
