Vers 16. O Arjuna, wie het draaiende wiel der schepping niet dient maar slechts leeft om zijn zintuigen te bevredigen en zich overgeeft aan genot, leeft tevergeefs.

Volgens de Veda's is het een groot voorrecht om als mens te worden geboren. Dat geeft ons de kans bij uitstek om diep inzicht te verkrijgen in het onderscheidingsvermogen (Buddhi) tussen het Zelf en het Niet-Zelf; de illusie te doorgronden van de voortdurend opkomende wensen en de hunkering om deze te moeten bevredigen, een honger die nimmer wordt gestild. Op het sterfbed echter zal men inzien dat deze verkeerde zienswijze niets heeft gebracht en we uiteindelijk slechts voor ons ego hebben geleefd.

Vers 17. Maar wie alleen maar vreugde beleeft in het Zelf, door en door tevreden is met het realiseren van het Zelf; zulk een mens hoeft niets meer te volbrengen en is vrijgesteld van plicht.

De mens die volledig opgaat in Godsbewustzijn, toegewijd is aan kennis van het Zelf en wiens vreugde enkel ligt in versmelting met de Allerhoogste, de Geliefde, heeft hier op aarde geen plichten meer te vervullen. Hij wordt onmiddellijk gezuiverd van alle zondige neigingen, wat gelijk staat aan het volbrengen van duizenden offers.

Vers 18. Een zelfgerealiseerd persoon heeft niets te winnen door het uitvoeren of niet uitvoeren van activiteiten. Evenmin hangt zijn welzijn af van enige bijdrage die een aards schepsel kan leveren.

Een Godsgerealiseerd persoon voelt zich vrij om te handelen of niet te handelen. Het lijkt voor de buitenwereld dat hij handelt terwijl hij niet handelt en niet handelt terwijl hij wel handelt. Hij verheugt zich enkel in het Zelf, de Allerhoogste, de Geliefde en het ontbreekt hem aan niets. Er valt voor hem geen enkel doel meer te bereiken en zijn welzijn hangt niet meer af van enig schepsel. Hij heeft de Allerhoogste in zichzelf geraliseerd in Wie hij volledige vervulling heeft gevonden.

Vers 19. Verricht voortdurend de noodzakelijke handelingen zonder gehechtheid. Enkel door het uitvoeren van handelingen zonder naar de vruchten te verlangen, kan men de Allerhoogste bereiken.

Er worden vele rituelen aangeraden om zich te zuiveren van zondige activiteiten die men tijdens zijn leven en vorige levens heeft begaan. Men zuivert zich, zondigt opnieuw, doet weer rituelen om zich te zuiveren, en zo gaat men maar door zonder deze ellendige kringloop van geboorte en dood daadwerkelijk te doorbreken. Enkel door het verrichten van zijn activiteiten in Godsbewustzijn zonder aan het resultaat gehecht te zijn bereikt men uiteindelijk bevrijding. Dat wil geenzins zeggen dat men zomaar verderfelijke daden kan verrichten met de hypocriete uitleg dat men hier toch niet verantwoordelijk voor is omdat men er niet aan gehecht is. In dit tijdperk van Kaly yuga gebruikt men deze en tal van andere argumenten om de waarheid te verdraaien en naar zijn hand te zetten, om op deze manier in materieel genot te kunnen blijven zwelgen.

Vers 20. Koning Janaka en andere vorsten bereikten volmaaktheid door te handelen zonder gehechtheid. Terwille van het welzijn van de wereld is het je plicht om te handelen.

Sommigen worden geboren als koning, anderen als bedelaar, doch kunnen beide wijzen zijn wanneer zij met juiste kennis handelen zonder gehechtheid. Het offer en toegewijd zijn aan de Allerhoogste is hun enigste doel en bron van volmaakt geluk. Niet meer gebonden aan materiële plichten verrichten zij deze voor het oog van de wereld nog steeds om de onwetenden niet in verwarring te brengen en de gebonden zielen te bevrijden van het juk van deze materiële wereld.

Vers 21. De activiteiten die door een grote ziel worden verricht zijn de standaard voor de gewone mens. Zijn normen worden door de wereld nageleefd.

Grote wijzen die Godsrealisatie hebben bereikt weten hoe belangrijk het is om het goede voorbeeld te geven door hun plicht op aarde te doen zodat de gewone mens niet in verwarring raakt of op een dwaalspoor wordt gebracht. Zij weten dat de geschriften en tradities niet meer dan een wegwijzer zijn. Uiteindelijk zal de Godszoeker, net zoals bij een mens wiens gebroken been genezen is, het gips moeten verwijderen. Dan is voor hem de tijd aangebroken om de geschriften en tradities achter zich te laten en enkel nog te luisteren naar de Stem van de Allerhoogste, de Geliefde, die fluistert in zijn hart. De grote massa zal het pad van Yoga echter niet betreden en zich in de materiële wereld slechts houden aan de geschriften en tradities.

Vers 22. O Arjuna, in deze drie werelden is er niets dat door Mij gedaan moet worden, noch is er iets dat Ik nodig heb of dien te verwerven. Toch handel Ik en vervul Mijn plicht.

De Allerhoogste is volledig van en in Zichzelf vervuld, er is niets dat Hij moet doen of verwerven. Evenmin heeft Hij iets nodig. Voor het oog van de wereld blijven Zijn Avatars en Zelfgerealizeerde zielen echter handelen en hun plicht doen om het goede voorbeeld te geven. Indien zij hiermee zouden stoppen zouden de mensen hetzelfde voorbeeld volgen en nimmer Zelfrealisatie bereiken, want het is een gezegde dat men eerst moet leren stappen alvorens te kunnen lopen.

Vers 23. O zoon van Partha (Arjuna), als Ik zou ophouden met handelen zouden alle mensen maar al te graag hetzelfde doen.

Het ligt in de aard van de meeste mensen om het zich gemakkelijk te maken. Indien Avatars en Godsgerealiseerde zielen niet meer zouden handelen en hun plichten vervullen zouden de mensen maar al te graag in hun voetsporen treden en dat zou hun ondergang worden.

Vers 24. Als Ik niet zou handelen zouden deze werelden in verval geraken en zou het menselijk geslacht te gronde gaan; Ik zou de oorzaak van chaos zijn met vernietiging als gevolg.

Steeds weer legt de volmaakte Yogi Shri Krishna er de nadruk op dat zowel Hij als de mens die Zelfverwerkelijking heeft bereikt voor het oog van de materiële wereld moet blijven handelen en het goede voorbeeld geven om de onwetende mensheid niet in verwarring te brengen. De volmaakte Yogi is vrij van elke handeling en plicht doch dit geldt enkel voor hem en niet voor degenen die de eerste stappen zetten op het spirituele pad. In dit tijdperk van Kali yuga roepen velen zichzelf uit tot een Zelfgerealiseerde ziel en volmaakte Yogi hoewel zij hier nog niet aan toe zijn, en bij hun val hun volgelingen meesleuren. De veiligste weg is om als Guru een Avatar of Zelfgerealiseerde wijze te kiezen die is overgegaan en zijn spirituele waarde voor de mensheid heeft bewezen.

Vers 25. O afstammeling van Bharata (Arjuna), zoals de onwetenden handelen en hun plichten vervullen maar gehecht zijn aan het resultaat, zo handelen de wijzen zonder gehechtheid voor het welzijn van de mensheid.

Soms lijkt het alsof de onwetende en de wijze dezelfde handelingen verrichten. Het verschil is dat de onwetende begerig is naar de vruchten van zijn activiteiten terwijl de wijze enkel en alleen handelt om de Allerhoogste te plezieren. Door de Allerhoogste te plezieren voelt de wijze zich vervult van intense transcendentale vreugde die de begeerte naar de vruchten van de activiteiten van de onwetende in zulke mate overstijgt dat dit niet in woorden valt te omschrijven.

Vers 26. Een wijze moet niet de geest van de onwetenden, die gehecht zijn aan de resultaten van hun activiteiten, in de war brengen. Hij dient al zijn handelingen op de juiste wijze uit te voeren, met toewijding en geconcentreerd op Mij; zo zal hij allen bezielen om hetzelfde te doen.

Het is onmogelijk te lopen vooraleer men heeft geleerd om te te stappen. Het yogapad is een pad dat met volle toewijding dient te worden bewandeld. Het is helemaal niet ongebruikelijk dat men soms één stap voorwaarts zet en twee achteruit. Laat je hierdoor niet ontmoedigen. De wijze geeft constant aanwijzingen door te handelen hoewel hij helemaal niet meer hoeft te handelen want hij heeft het uiteindelijke doel bereikt. Door echter zelf te handelen wil hij de beginneling op het spirituele pad niet in verwarring brengen. Stap per stap zal de leerling de aanwijzingen van de leraar volgen tot ook hij het uiteindelijke doel heeft bereikt. Dan bestaan er leraar noch leerling meer, enkel de Allerhoogste, de Geliefde, waarin beide in de allerhoogste gelukzaligheid zijn opgegaan.

Vers 27. Het zijn de drie hoedanigheden (Guna's) van de natuur (Prakriti) die alle activiteiten uitvoeren. Onder invloed van het ego is de onwetende in de veronderstelling dat hij het is die handelt.

In deze materiële wereld zijn we allen onderhevig aan de hoedanigheden van de materiële natuur (goedheid, hartstocht en onwetendheid). De onwetende denkt, misleid door zijn ego, dat hijzelf de uitvoerder van zijn handelingen is. Dit kan hem bijvoorbeeld een vals gevoel van trots geven bij het tot stand brengen van een grootse activiteit. We dienen echter te beseffen dat alles en dus ook de natuur deel uitmaakt van de Allerhoogste, de Bestuurder van al wat is. Waarom we in deze materiële natuur gevangen zitten is een groot mysterie. Velen menen een verklaring te hebben... Wel blijft het een feit dat we de illusie van de materiële natuur dienen te doorschouwen en overwinnen om één te worden met de Allerhoogste, de Geliefde, en naar ons ware thuis terug te keren. Dit vers mag geenzins gebruikt worden om al onze kwade daden goed te praten en de verantwoordelijkheid bij de materiële natuur te leggen.

Vers 28. Wie de waarheid kent, O sterkgearmde (Arjuna), laat zich niet in met de zintuigen en hun zinsbevrediging, want hij kent goed het verschil tussen devotionele en resultaatgerichte activiteiten.

Door de een of andere manier zijn we verstrikt geraakt in de materiële levensopvatting die ons voorschrijft dat onze activiteiten resultaatgericht dienen te zijn. Van kleins af aan leert ons de materiële maatschappij dat dit de enige waarheid is. Slechts een kleine minderheid heeft het geluk reeds als kind de juiste spirituele kennis te ontvangen. Wie op latere leeftijd in aanraking komt met deze wijsheid dient als het ware af te kicken. Het is een harde innerlijke strijd waarbij de sprituele zoeker als het ware moet gedeprogrammeerd worden. Het onderscheidingsvermogen (Buddhi) moet constant in werking zijn zodat men het ware van het onware kan onderscheiden om zo vorderingen te maken tot het uiteindelijke doel is bereikt.

Vers 29. Zij, die de hoedanigheden der materiële natuur niet begrijpen zijn slechts geïnteresseerd in de daad en raken gehecht. Maar toch moet de wijze die de waarheid kent hen niet in de war brengen.

De wijze, die de waarheid kent moet de onwetende niet ontmoedigen maar, als hij hier voor open staat, aanmoedigen door hem te onderrichten in de ware kennis. Zij, die volharden in het plukken van de vruchten van hun activiteiten zijn in dit stadium van hun ontwikkeling voorlopig niet te helpen. Hun ideeën dienen echter niet te worden verstoord want de Allerhoogste heeft eenieder vrijheid van denken en handelen geschonken.

Vers 30. O Arjuna, wijd al je activiteiten aan Mij, je aandacht enkel gericht op Mij, zonder te verlangen naar enige beloning, terwijl alle opwinding uit je geest is verdwenen.

Al naargelang zijn positie in de wereld heeft ieder zijn specifieke plicht te vervullen. Vervul deze zonder enige gehechtheid aan resultaat en draag deze met liefdevolle toewijding op aan de Allerhoogste. Succes of nederlaag, het maakt geen verschil. Zo gaat de wijze zijn weg door het materiële woud van illusie, volledig onthecht; enkel mediterend op de Allerhoogste, de Geliefde, die verblijft als Overziel (Paramatma) in het sanctum van zijn hart.

Vers 31. Zij die handelen in overeenstemming met Mijn woorden, in vast vertrouwen, raken bevrijd van de slavernij van hun activiteiten (Karma).

Volg de aanwijzingen van de Allerhoogste in het volste vertrouwen. Enkel zo raken we bevrijd uit de ellendige kringloop van geboorte en dood. Ook al zijn we niet perfect, we zijn slechts mensen, het maakt niet uit. Volg de aansporing van de Allerhoogste, de Geliefde, en vecht! Dit is geen aardse oorlog doch een innerlijke strijd tussen Dharma en Kuru, van kennis tegen onwetenheid. En hoe meer vooruitgang we boeken op het veld van Dharma hoe heviger de vijand van Kuru ons bestookt met een lokroep van illusies en een vuurregen van angst. Maar uiteindelijk, als we moedig doorzetten, zullen we zegevieren en versmelten met de Geliefde voor in alle eeuwigheid. 

Vers 32. Zij die spotten met Mijn leer en haar niet toepassen zijn verstoken van wijsheid en blind, onwetend en dwalend zoeken zij slechts hun eigen ondergang.

De Allerhoogste heeft iedereen de vrijheid gegeven om Zijn leer te volgen of niet. Maar zij die haar niet volgen en slechts hun materiële honger trachten te bevredigen komen uiteindelijk ten val, gevangen in het door henzelf gesponnen net van illusies.

Vers 33. Zelfs de wijze handelt volgens zijn eigen natuur. Iedereen volgt de drie hoedanigheden die hij van de natuur heeft gekregen. Wat baat onderdrukking van deze?

Niemand in deze wereld is vrij van de drie hoedanigheden van de natuur (goedheid, hartstocht en onwetendheid). Iemand mag nog zo hoog opgeleid en geleerd zijn, de geaardheden van de natuur houden hem in hun materiële greep. Enkel wereldse kennis helpt dus niet om zich hiervan te bevrijden. Voor de buitenwereld kan men de schijn ophouden alsof men een wijze ziel is doch in het innerlijke heersen verwarring en verblinding. Zolang we ons niet met hart en ziel overgeven aan de Allerhoogste, al onze activiteiten aan Hem wijden en onze aandacht enkel op Hem richten, zullen we de drie geaardheden van de materiële natuur nooit kunnen overwinnen, laat staan overstijgen.

Vers 34. Begeerte en afkeer ontstaan in de zinnen die op hun beurt worden opgewekt door zintuiglijke objecten. Geef er niet aan toe, het zijn struikelblokken op het pad van zelfrealisatie.

In deze duale materiële wereld worden we voortdurend belaagd door het verlangen naar zinsbevrediging. Deze onstaan door het effect van de zintuigen op de geest na te zijn opgewekt door zintuigelijke objecten. Voor de niet gerealiseerde ziel bestaan er tal van voorschriften die hem moeten helpen hier niet overmatig, door regulatie, aan toe te geven doch gezien deze voorschriften niet zonder wilskracht kunnen worden nageleefd is succes geenzins gegarandeert. Uit eigen ervaring weet ik dat men slechts door zich volledig aan de Allerhoogste over te geven, Hem toegewijd te dienen en zonder enige beloning te verwachten, geleidelijk aan wordt gezuiverd en bevrijd van deze zo intens sterke materiële aantrekkingskracht en van hun duale spel van tegenstellingen, zoals liefde, haat enz.