Gelatine is een lijmstof verkregen door uitkoken van beenderen en visgraten. Gelatine heeft de eigenschap in warme vloeistof op te lossen en deze dan bij afkoeling tot gelei te doen stollen. Gelatine is reuk- en smaakloos en heeft zo goed als geen voedingswaarde. Opgeloste gelatine stijft niet als de temperatuur boven de 25°C. die wordt daarom in de tropen vaak vervangen door agaragar.
Verschillen met agaragar: Gelatine stijft minder snel op, maar laat de vloeistof minder snel los dan agaragar. Gelatine heeft de neiging te zakken in de vloeistof. Gelatine is te koop als blad-gelatine en als poeder-gelatine. Beide tegenwoordig rood of wit. Blad gelatine moet kraken en mag bij oprollen niet breken en geen verhoornde randen hebben. Bewaren: op een koele droge plaats. Toepassing: Gelatine wordt gebruikt voor het binden van puddingen, bij het bereiden van gelei e.d.
Werkwijze: Blad-gelatine voor het gebruik in koud water laten weken(of onder de kraan houden) uitknijpen en in de warme vloeistof oplossen. Gelatine nooit laten mee koken, dat geeft een onaangename smaak.
Poeder-gelatine met een scheutje koud water overgieten en enige tijd wegzetten om het water te laten opzuigen. Vervolgens de poedergelatine net als de blad-gelatine in de voor het gerecht gebruikte vloeistof oplossen. In de geleidelijk afkoelende massa zal de gelatine langzamerhand weer vast worden en deze binden. In sommige gevallen zal echter tijdens het afkoelen het gerecht af en toe worden geroerd, o.a. bij gelatinepudding om het zakken van de gelatine te voorkomen.
Grondverhouding voor gelatine
De verhouding tussen de hoeveelheden gelatine en de diverse voor pudding gebruikte vloeistof kan slechts bij benadering worden bepaald. Van invloed zijn hierbij o.a. de temperatuur in de omgeving(zomer of winter, koelkast of kamertemperatuur enz.)en het tijdsverloop tussen bereiding en gebruik(enkele uren of een etmaal). Globaal echter kan worden gerekend per liter vloeistof.
25 g gelatine in melk-
20 g gelatine voor half melk, half koffieroom
30 g gelatine voor karnemelk
35 g gelatine voor vruchtensap
30 g gelatine voor vruchtenmoes
40 g gelatine voor water, wijn, likeur enz.
10 g gelatine per 1/2 l slagroom, die stijfgeslagen zal ongeveer een liter worden
Wordt voor het gerecht gebruik gemaakt van de bindkracht van meeverhitte eierdooiers, dan kan per eierdooier een gram gelatine minder worden gebruikt. Komt in het gerecht stijfgeklopt eiwit voor, dan moet per eiwit een gram gelatine meer worden gebruikt.
Een 'hemels' kruid, die engelwortel. Met zo'n naam kan je ook niets naders dan goede eigenschappen bezitten. Eerst en vooral is angelica, zoals het plantje ook wordt genoemd, gezegend met een zeer typische en dankbare smaak. Zeker gekonfijt heeft het groen van deze plant zijn kunnen al bewezen. Bovendien zorgen de heilzame stoffen ervoor dat je maag alles probleemloos verteert.
Geniet, maar zoals altijd met mate.
Al van oudsher werden de gekonfijte stengels en wortels van de engelwortel aangeraden bij infecties, voornamelijk dan van de darmen en de maag. Vandaag beschouwt men angelica, dat tot de groep van de bitterkruiden behoort, als een typisch 'maagkruid'. Het stimuleert de spijsvertering, helpt bij buikpijn, krampen en voorkomtwinderigheid. Last van indigestie?
Met een kopje angelicathee (20 gram gedroogde wortel op één liter water) na elke maaltijd moet het weer beter gaan. Dit infuus doet het ook goed als eetlustopwekkend middel. Engelwortel stimuleert niet alleen de spijsvertering, ook de bloedcirculatie vaart er wel bij.
Het verhelpt koude handen en voeten en wordt aangeraden bij bloedarmoede. Voor de rest werkt engelwortel urineafdrijvend, zweetopwekkend en bevordert het kruid de slijmafscheiding. In de volksgeneeskunde gebruikt men het kruid ook bij lichamelijke of psychische zwakte. Let op: engelwortel is mild stimulerend voor de baarmoeder. Hoge doses dus vermijden tijdens de zwagerschap. Ook geen engelwortel gebruiken bij diabetes.
TIPS:
Jong van geest en lichaam: wie zich nog lang jong van lichaam wil voelen, moet regelmatig engelwortel eten. Het geheim van Catherina de Medici.
Pijnlijke maandstonden:met engelwortel geraken vrouwen pijnloos de moeilijke dagen van de maand door.
Gekonfijte engelwortel: zo maak je zelf gekonfijte engelwortel. Snij de verse stengel in stukjes, kook ze gaar en laat ze uitlekken. Doe de stukjes in suikersiroop (1/4 kg suiker op 1/4 liter water, 10 minuten koken) en laat ze 24 uur trekken. Giet af. Maak opnieuw suikerstroop en laat de engelwortelstukjes nog eens drie dagen rusten. Verwarm tot juist aan het kookpunt. Haal de stukjes uit de stroop, laat ze uitlekken en bestrooi ze met poedersuiker.
Over koffie doen de wildste verhalen de ronde. Maar wat is de echte geschiedenis van het pittige drankje?
Als we de overlevering mogen geloven, dan genas Gabriël de zieke profeet Mohammed met een zwart en heet brouwsel dat hij van
Allah had meegekregen. Mohammed vond het daaropvolgende uur de kracht om veertig ruiters uit hun zadel te lichten en evenveel vrouwen te bevredigen. Het zal je maar overkomen.
Deze anekdotische vertelling behoort tot het schier onuitputtelijke rijtje legendes over koffie. De geschiedschrijving vertelt een ander verhaal. De wieg van koffie stond vermoedelijk in de omgeving van het Afrikaanse Victoria meer, maar de eerste bronvermeldingen zijn Arabisch van oorsprong. Ze dateren uit de negende eeuwen beschrijven het gunstige effect van koffie op de spijsvertering en de bloedvaten. De moslims gebruikten koffie dan ook in eerste instantie als geneesmiddel maar lekker als het is, dronken ze het na verloop van tijd ook puur voor hun plezier.
Vreemd genoeg evolueerde het koffieverbruik in Europa volgens hetzelfde stramien. "De eerste signalen over het bestaan van het zwarte drankje bereiken het Europese continent rond 1580", zegt Professor Eddy Stols. Stols doceert aan de Katholieke Universiteit Leuven onder andere het keuzevak Voedingsgeschiedenis, een lijvige cursus die nogal wat studenten weet te boeien. "Medici of botanici die in het zog van hun politieke broodheren naar de Turkse wereld gereisd waren," vertelt hij, "maken bij hun terugkeer enthousiast melding van een resem nieuwe producten, waaronder koffie. Ze beschrijven de plant en wijzen op haar geneeskundige krachten, zonder er een smaakoordeel aan te geven. Maar het volstaat om de nieuwsgierigheid op te wekken.
In 1615 wordt dan de eerste lading ruwe koffie gelost in Venetië. Kooplui zien er een winstgevende handel in en andere havens zoals Marseille en Amsterdam weten vrij vlug een deel van de markt naar zich toe te trekken, waardoor het goedje zich zeer snel over het continent verspreidt. Toch moet het zeker tot in het midden van de achttiende eeuw in populariteit onderdoen voor andere exotische producten, zoals thee en chocolade. Koffie geniet zolang een vrij duur en elitair karakter. Koffiehuizen zijn vooral in trek bij mensen van een zekere stand. Ze zoeken er elkaars gezelschap op en converseren over literatuur en politiek. Bepaalde koffiehuizen krijgen daardoor niet alleen een intellectueel maar ook een oppositioneel karakter.
De gewone man zou volgens sommige historici pas in de negentiende eeuw gevallen zijn voor het drankje. Dat lijkt me een weinig genuanceerde voorstelling van de feiten. Zeker in Italië, maar ook in Frankrijk trokken vrij vroeg marskramers rond met een immense koffiepot op hun rug. Ze verkochten het drankje tegen een zachte prijs aan geïnteresseerde voorbijgangers. Zo raakte het bakje troost al in de late achttiende eeuw in volkskringen verspreid.
In de loop van de negentiende eeuw wordt koffie systematisch gepropageerd. Het wordt aangeprezen als een alternatief voor alcohol.
Arbeiders hadden vroeger de gewoonte om wat sterke jenever naar het werk mee te nemen en dat zorgde voor heel wat arbeidsongevallen. Via de mijnen en de fabrieken raakte het ook bij de boerenbevolking bekend. Maar de echte doorbraak kwam er met de algemene verspreiding van de kachel. Vanaf dan is koffie niet meer uit de huiskamers weg te denken. "
Artisjokken zijn de enige bloemen die officieel tot de groenten gerekend worden. De artisjok is de nog niet ontloken bloem van een distelsoort. De groente heeft een zachte bodem die bezet is met bladschubben en 'hooi'. Dit hooi is het niet-eetbare deel. De schubben bestaan uit harde punten die afgeknipt worden. Het vlezige onderstuk kan worden uitgezogen. Het lekkerste deel van de artisjok is de bodem. In het begin van de zomer zijn ze vers verkrijgbaar. Artisjokken zijn daarnaast het hele jaar in blik te koop.
