Ijzer als mineraal even essentieel als gevaarlijk.
IJzer is een sporenelement essentieel voor de goede werking van ons lichaam. Het is simpel: men kan niet gezond zijn bij gebrek aan ijzer.
Vrouwen met zware maandstonden worden in het bijzonder getroffen door dit risico.
Het probleem is dat, omgekeerd, de aanwezigheid van grote hoeveelheden ijzer in het lichaam kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.
IJzer is essentieel voor een goede gezondheid.
In het begin van de twintigste eeuw ontdekte de Franse chemicus Gabriel Bertrand dat de aanwezigheid van ijzer, weliswaar in zeer kleine hoeveelheden, een belangrijke rol speelt in ons organisme.
IJzer is aanwezig in de hemoglobine van onze rode bloedcellen die zuurstof naar de lichaamscellen voeren. Het wordt ook gevonden in myoglobine, een stof die de spieren helpen om zuurstof in reserve te plaatsen.
Ijzer participeert in verschillende vitale processen:
- Het speelt een belangrijke rol in de productie van adenosinetrifosfaat (ATP), de energiemolecule van elk van onze cellen.
- Het helpt het immuunsysteem infecties het hoofd te bieden.
- Het neemt deel aan de regeling van een aantal belangrijke functies met inbegrip van de lichaamstemperatuur en ons uithoudingsvermogen.
- Het is betrokken bij de ontwikkeling van cognitieve functies en de productie van neurotransmitters.
Volgens de Wereld Gezondheids Organisatie lijdt ongeveer 25% van de wereldbevolking aan anemie, een tekort aan rode bloedcellen (1). De helft van deze gevallen wordt veroorzaakt door anemie (ijzerdeficiëntie) die wordt gekenmerkt door een afname van het aantal rode bloedcellen of hun gehalte aan hemoglobine.
Veel voorkomende symptomen van een ijzertekort zijn een grote lichamelijke vermoeidheid, het gevoel "niet langer kracht te hebben," duizeligheid, depressie, de benen zijn instabiel en kortademigheid bij de geringste inspanning.
Milde bloedarmoede heeft geen grote invloed op de gezondheid. Echter, als ijzertekort niet wordt behandeld, kan dit leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals hartproblemen of bij zwangere vrouwen tot een verhoogd risico op vroeggeboorte.
In onze voeding komt ijzer onder twee vormen voor: het zeer goed opneembaar ijzer (absorptie van 15-20 % ) afkomstig van vlees en vis , en het slecht opneembare (absorptie 3-5 %) uit planten, melk en eieren. Vegetariërs en veganisten hebben dus wat meer risico op ijzertekort .
Voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd en opgroeiende kinderen is de behoefte aan ijzer fysiologisch hoog en niet altijd gedekt door voedsel, niet vanwege een te lage inname van vlees of vis maar omwille van overmatige inname van andere elementen die de opname van ijzer blokkeren. Ouderen zien de absorptiecapaciteit afnemen met de leeftijd en hebben ook een groter risico op ijzertekort ondanks adequate voedselinname.
Voor de vegetariërs is het goed om weten dat plantaardig ijzer minder goed wordt opgenomen dan het dierlijk en is het raadzaam om voedsel rijk aan vitamine C te consumeren tijdens de maaltijd (bijvoorbeeld rode paprika, broccoli, spruitjes, appelsiensap , etc. . ) en kiemen van peulvruchten en de consumptie te beperken van volkoren granen om de ijzeropname te verbeteren.
Hoe kunnen wij ons ijzergehalte optimaliseren?
IJzer is al lang bekend als een essentiële voedingsstof en de effectiviteit van het gebruik van ijzersupplementen om tekortkomingen te voorkomen is ook al lang bewezen.
De afgelopen jaren hebben onderzoekers de effecten van overmaat aan ijzer in het lichaam bestudeerd. Het menselijk lichaam heeft weinig mechanismen voor het elimineren van dit sporenelement zodat het zich gemakkelijk ophoopt. Wanneer het ijzergehalte te hoog is wordt het een krachtig oxidant in celweefsel en kunnen cardiovasculaire problemen, diabetes en kanker optreden. (2) Zo kan ijzer gevaarlijk worden i.p.v. gezond.
Wij kunnen gelukkig gemakkelijk evalueren of ons ijzergehalte optimaal is. Hiervoor moet men een bloedonderzoek laten uitvoeren en de ferritine laten meten, een eiwit dat wordt gebruikt om ijzer op te slaan. Als men last heeft van ijzertekort is de ferritine lager dan 30 ng/ml. Als dit percentage hoger is dan 100 ng/ml is het ijzergehalte te hoog. Men spreekt van overmaat als de uitslag groter is dan 150 ng/ml.
Bij te hoge ferritine is de oplossing bloed geven. Over 't algemeen zijn 1-3 donaties per jaar voldoende om de normale ferritine niveaus te herstellen (tussen 40 en 60 ng/ml). Indien nodig kan men maandelijks tot bloedafname overgaan zonder enig risico voor de gezondheid. Natuurlijk moet men ook stoppen met het nemen van eventuele ijzer supplementen. Verminderen van consumptie van rood vlees kan ook helpen.
Lijdt men aan anemie als gevolg van bewezen ijzertekort dan is het nemen van een ijzer supplement aangewezen. In dit geval moet de keuze van ijzersupplementen rekening houden met twee criteria: de biologische beschikbaarheid en de veiligheid van de vorm van het gebruikte ijzer.
Volgens verschillende studies geeft de organische vorm van ijzer gebonden aan aminozuren een betere intestinale absorptie en is veel minder agressief dan minerale vormen gewoonlijk gebruikt in klassieke medicijnen gegeven bij bloedarmoede. (3)
Oorspronkelijk artikel: "Le fer, un minéral aussi indispensable que dangereux", François Mercier, Neo-nutrition, La lettre de la nutrithérapie, Novembre 28, 2013.
Bronnen:
(1) Organisation mondiale de la Santé. Worldwide prevalence on anaemia 1993-2005 Summary of the worldwide prevalence on anaemia [Consulté le 17 février 2011]. www.who.int
(2) The role of iron in type 2 diabetes in humans. Rajpathak SN, Crandall JP, et al. Biochim Biophys Acta. 2009 Jul;1790(7):671-81. Review.
Iron : An emerging factor in colorectal carcinogenesis. Chua AC, Klopcic B, et al. World J Gastroenterol. 2010 Feb 14;16(6):663-72.5.
Association of body iron stores with development of cardiovascular disease in the adult population: a systematic review of the literature. Zegrean M. Can J Cardiovasc Nurs. 2009;19(1):26-32. Review.
(3) Walker A. F., Marakis G., Christie S., Byng M. Mg citrate found more bioavailable than other Mg preparations in a randomised, double-blind study. Magnes Res. 2003 Sep ;16(3) :183-91.7.
Hendricks G. M., Guo M. R., Kindstedt P. S. Solubility and relative absorption of copper, iron, and zinc in two milk-based liquid infant formulae. Int J Food Sci Nutr. 2001 Sep;52(5):419-28.
03-12-2013, 17:55 geschreven door opabio
|