vervolg Alfons Vandewalle

Hun offervaardigheid was hun enige wapen in de strijd tegen de dood. Lange maanden zou het duren eer de ambulancedienst weder ingericht was.

“Het overbrengen van de gewonden” Zo vertellen Luc Devliegher en Luc Schepens in hun nieuwe boek “Front 1914-18” Bleef de belangrijkste en lastigste taak van de brancardiers. Ook waren zij behulpzaam in de hospitalen zelf. Herhaaldelijk melden zij zich als bloeddonors of als schenkers van ruggenmerg of bepaalde lichaamsdelen bij een transplantaties die men toen reeds aandurfde. De bijzondere gevaarlijke omstandigheden waarin dit corps werkte, worden geïllustreerd door zijn verliezen. Maandelijks werden 45 à 50 man ofwel 5 t.h. uitgeschakeld ten gevolge van ziekte, kwetsuur of dood”

Je kan er aantoevoegen dat vele brancardiers ook bedrijvig waren bij de morele opbeuring en de culturele hulp. Vaak waren zij de enige intellectuelen bij de soldaten. Ze zagen en kenden de ellende van dichtbij. Zij merkten vernederingen die vele volksjongens moesten ondergaan. Als vanzelfsprekend werden vele brancardiers flaminganten. En moesten er voor boeten.

Zo verteld Alfons Vandewalle over het dagelijks leven van hen die geen decoraties kregen voor hun liefde;

Aan het hoofd van onze dienst stond een Waalse majoor van zestig jaar, met een lange, grijze baard. Hij gaf mij een “poste de faveur” ik mocht dienst doen in de achterste goederenwagen, waar de ransels, wapens en bagage van de gekwetste werden opgeborgen. Mijn beloning voor de maanden in de tyfustrein. In de goederenwagon kon ik mij vrij en comfortabel installeren en slapen. Er was een hokje voor de treinwachter en daaronder een soort kastje . Daar verborgen mijn vrienden en ik af en toe wat tabak en andere lekkernijen. Zowel het personeel van de trein als de brancardiers trachten een beetje te smokkelen voor de Belgen in Kales. Vele pakjes werden onder den trein gehangen. De overheid wist dat wel maar ze lied het oogluikend toe. Welk gevaar zat er in? Waren de frontjongens dan zo verwend dat ze onmiddellijk doodzonde zou zijn? Goed.

Maar de Luitenantgeneesheer die onze trein moest vergezellen, maakte zich boos op mij. Hij kende geen gebenedijd woord Nederlands en hij eiste dat ik Frans zou praten, ik zei: Leer onze taal we hebben de uwe wel moeten leren! Dat was te veel. Op een avond verwittigde hij de douane. Toen ik naar de trein ging , stond enkele tolbeambten en een soldaat bij mijn wagen. Ze hadden wat tabak en zo uit mijn kastje gehaald. “ Vandewalle”, je smokkelt!” Ik ontkende. “ De tabak is niet van mij. Iedereen kan hier iets komen verstoppen. Er werd een proces-verbaal opgesteld en ik moest in de Panne voor de rechtbank komen. Ze sprak mij vrij. Daags daarna riep de Waalse majoor mij bij zich. De dokterstond in zijn kantoor en beschuldigde mij van “Fraude” Ik ontkende in het Nederlands. “Qu’est-ce qu’il dit? “ vroeg de majoor. Ik weigerde ’t in Frans te herhalen. Toen werd de majoor rood en riep: Vandewalle, u kent uitstekend Frans, ik geef je acht dagen cachot! En ik heb ze moeten uitzitten. Ze schoren mij kaal en sloten mij op in de Mairie, als een bandiet, bij gestrafte soldaten.

Na mijn vrijlating kwam ik opnieuw op de ziekentrein en diende het ene verzoek na het andere in om bij de generaal op het rapport te mogen komen en te kunnen protesteren. De majoor gooide mijn brieven in de scheurmand. Ha zo zei ik. Op een vrije dag stapte ik in Kales naar de rue des Soupirants 22, waar de generaal verbleef. Ik wachtte tot de schildwacht mij niet zag, klopte op de deur en wipte bij de grote baas binnen. “Qu’est-ceque c’est?” vroeg die verbaasd toen hij mij, de simpele soldaat, daar zo onverwacht zag staan. Ik legde hem alles uit.” Vandewalle”, zei de generaal, “Ik heet Melis en ik ben ook een Vlaming, ik kom uit Brugge, ik zal de zaak onderzoeken. Ga naar u dienst en zeg aan niemand iets”.

Een tijdje later werd ik bij de Waalse majoor geroepen. Hij wreef eens over zijn baard en zei: “ Vandewalle, ik ben bij de generaal geweest voor je zaak”.

-Ik weet het zei ik

-Hij liet mij volledig vrij voor de oplossing.

-Ik geloof u.

-Vandewalle, wij hebben besloten je straf te schrappen en je opnieuw dezelfde gunstpost te geven.

-En mijn verloren solde? Vroeg ik.

-Die krijg je ook.

Stond in mijn gazette van 29 oktober 1968

“Soldaat was ik alleen maar op papier, in die tijd bestond er geen dienstplicht. De jongemannen moesten naar de loting en wie een “slecht nummer” trok werd militair. Wie er zich “uitloot” kon zich voor zestienhonderd frank verhuren aan een rijkaard en in diens plaats naar ’t leger gaan. Ik trok een slecht lot, maar ik moest algelijk niet binnen. Geestelijke en onderwijzers waren vrijgesteld. Zolang het vrede bleef. Kwamen er moeilijkheden, dan zou men ons als brancardiers oproepen.

Zo ik gaf les en ik had goed mijn bezigheid, daar in Bellegem. Ik moeide mij met het verenigingsleven, ik ging naar de repetities van de fanfare, ik speelde toneel. S’ Avonds was ik nooit voor half elf in mijn logement. Ha, die mooie jaren.

Toen kwam de oorlog. Op 1 augustus 1914 werd ik door de veldwachter uit mijn bed getrommeld en om 7 uur vertrok ik naar Hemiksem, bij Antwerpen. Met wel honderdvijftig priesters, advocaten en onderwijzers kwamen wij bijeen. Allemaal in burger, met een hoedje op. Want een soldatenpak hadden we nooit gekregen. We werden allemaal tot brancardiers uitgeroepen en we trokken mee op. De hele terugtocht en daarna bij de IJzer hebben we meegemaakt. We kregen de vuurdoop in de streek van Nieuwpoort en Ramskapelle. Met ons hoedje op ons hoofd.

Alfons Vandewalle was toen 87 jaar. Hij heeft veel meegemaakt in zijn lang leven. Tegenslagen, ziekte, vervolging. Hij is altijd een moedig man gebleven die van aanpakken wist. Overal sloeg hij zich door. Als hij nu over de eerste wereldoorlog begint, zie je die moed herleven. De aandoening is na zovele jaren, niet verminderd. Een hele wereld komt opnieuw voor de geest. Maar hij verteld voort, met alle details. Het verleden is te sterk geweest. De jeugd moet wel weten wat er allemaal is gebeurd. “ Ook ik had gedacht dat al dat vergoten bloed niet nutteloos zou zijn. Ook ik had gepeinsd dat het na de oorlog allemaal direct ging veranderen en dat wij vrede en recht gingen krijgen.”…..

Na de afschuwelijke maanden van de eerste IJzergevechten toen het front zich achter de overstromingen had gestabiliseerd en de legers zich voor lange tijd begonnen in te metselen, werd Alfons Vandewalle brancardier op een van de “trains Sanitaires” De ziekentreinen met basis in Kales. Zijn versleten burgerpakje, zijn kapotte schoenen en zijn hoedje had hij eindelijk kunnen ruilen voor zijn eerste uniform. Geregeld reed hij met de trein over Adinkerke naar Boezinge, om er de gewonde op te halen en naar de hospitalen achter het front te brengen.

“Op een dag kwamen ze enkele vrijwilligers vragen. Er was tyfus uitgebroken. Onze treinen kregen een speciale wagen om de slachtoffers te vervoeren. Er moesten brancardiers gevonden worden om de sukkelaars te helpen verzorgen. Niemand mede zich aan. Toen kwam een onderwijzer uit Blankenberge naar mij toe. Een huisvader met twee kinderen. Ik zie hem daar nog staan met een bekommerend gezicht. Alfons willen wij ons aangeven? Wij hebben het gedaan. Dertien maanden lang brachten we door bij besmettelijke zieken. Op het einde van de oorlog brak de Spaans griep uit. De soldaten vielen neer als vliegen. Hele treinen vol voerden wijn naar het hospitaal. Schrikkelijk! De jongens lagen daar opgezwollen en grauw. Veel stierven. Ik ben nooit ziek geweest, nooit gekwetst. Op een keer viel er een bom op onze trein en sloeg hem in twee. De dokter die naast mij stond, verloor een vinger en won een decoratie.”

Alfons Vandewalle was een van de vele barmhartige Samaritanen die in de brancardiers rangen zwaar werk hebben geleverd. Zij kwamen terecht in een weinig of niet georganiseerd korps. Ze waren ongeoefend, werden zonder voorbereiding naar het front gestuurd.

Romanie Christiaens Marcel Goethals   Rollegem 18/04/1915    Kortrijk8/01/1975                                                                         

Achiel-Henri Lesaffre † Silvie  Salembier Aalbeke 18/12/1885 Kortrijk 22/01/1975        Cievielarbeider                                               

Gaston-Omer Descamps Marie Vanneste Kortrijk 14/3/1899      Kortrijk30/01/1975                                                                       

Louise Delahaye Georges Vandeghinste Kortrijk 29/11/1911    Rollegem 7/02/1975                                                                    

Zoë Verhoost † Georges Vancauwenberghe Rollegem  23/2/1894 Moeskroen  14/02/1975                                                                      

Robert  Hoornaert Priester-Salisiaan Rollegem  22/02/1906 Leuven        18/02/1975                                                                      

Robert  Bourgois Osda  Ingelbert Rollegem 31/5/1897   Bellegem 11/03/1975                                                                  

Joseph Van Der Schueren Marie Delmeire Kanegem     3/05/1902 Zulte 23/03/1975                                                                     

Clara-Germaine Demuynck Jules Verschelde    Deerlijk 17/7/1897  Rollegem 24/03/1975                                                                  

Yves Castel Monique Stragier Rollegem 28/10/1929       Roeselare 26/03/1975                                                                 

Maria    Vanhonacker    weduwe René  Debrulle Rollegem 31/12/1894 Moeskroen        22/04/1975                                                                      

Achiel Nottebaere Sidonie Roeland Moeskroen 21/11/1901     Rollegem 30/04/1975                                                                  

Maria-Virginie   Vanmarcke Germain Leyssens  Rollegem 23/09/1904    Kortrijk17/05/1975                                                                       

Modest Vanhoutte Rollegem    24/03/1910         Rollegem            5/06/1975                                                                         

Amédè Baert   Mariette Bauwens Rollegem     21/01/1917         Menen7/06/1975                                                                         

Eric Vandenbroucke Georgette Dhaene Rollegem 6/01/1946    Aalbeke 9/08/1975                                                                       

Camille Deschrijver † Clemence Geeraert Gijverinchove 23/8/1893    Kortrijk12/08/1975 Oud-strijder 14/18                                                              

Constant Remmerie      Eerwaarde heer Kanunnik Rollegem      3/02/1905 Brugge 4/09/1975   

Valère Schoore Rachel Castelain Geboren te Rollegem 27/07/ 1892 Moeskroen 6/09/1975                                                                 

André-Honoré  Demuynck Marie-Louise Debaeremaker Rollegem 12/01/1905 Bellegem 18/09/1975                                                                 

Jozef     Vandewalle JacquelineOvaere Rollegem 19/07/1928   Avelgem 19/10/1975                                                                   

Margueritte-Madeleine   Verstraete † René Detavernier 26/2/1958      Wervik30/12/1904         Kortrijk21/09/1975                                                                       

Elza Vanden Berghe † Hector    Vanneste 13/02/1960    Kortrijk17/08/1913         Kortrijk27/10/1975                                                                      

Maria    Geldgof † Hilaire Dubrul Kooigem 26/6/1894     Kortrijk30/10/1975                                                                      

Jeannne-Marie   Renard Albert  Hoornaert Rollegem      20/08/1931         Menen1/11/1975                                                                        

Florimond-Jozef Libeert † Rachel Deleersnijder Harelbeke        29/12/1890         Rollegem 26/12/1975                                                                  

Charles-Louis  Lepoutre Margueritte   Soens   Rollegem 2/9/1895        Moeskroen        13/12/1975                                                                      

ValerieBauwens † Robert  Soens   Rollegem 12/8/1894      Kortrijk23/12/1975                                                                      

Maria-Alice Devlies Georges Vanhoutte Marchienne-Campagne 25/12/1930    Kortrijk 24/12/1975                                                                     

Marcella Coulembier  Zuster van Don Bosco   Rollegem 23/04/1918   Kortrijk24/12/1975                                                                       

Alfred   Deleplanque  Zoon van Callens Rollegem 21/01/1911 Moeskroen 31/12/1975  Oud-strijder 40/45