|
Heiligendevotie is een onrechtrechtstreekse Godsverering. Het volk richt zich tot een specifieke heilige, een specialist, om hemelse voorspraak en liefst om onmiddellijke hulp bij nood of gevaar. Ja onmiddellijk, want geduld heeft de mens niet! De mens stellen hun vertrouwen op hun bemiddelaar. Wonderbare hulp beschouwen wij als vanzelfsprekend. Daarom dragen wij symbolen en herinneringen aan hun speciale beschermheilige zoals medailles, devotieprentjes met spreuken en litanieën, soms een bedevaartvaantje uit verre pelgrimsoorden.
De Heiligen Antonius is een heel populaire heilige. Sedert honderden jaren staat hij algemeen bekend als een befaamde pest heilige, de beschermpatroon tegen besmettelijke ziekten van mens en dier en behoeder van veldvruchten. Hij werd en wordt nog aanzien als de genezer.
Niet alleen Rollegem, Bailleul, Moortsele, Nukerke, Waasmunster,Zonnebeke, Oostvleteren, Boeygem-serkamp, Bollebeke, Chaam, Heist, Keldonk-Erpe, Koningshooike, Kraainem, Leke, Lier, Lille, Loonbeek, Rodendrie-Hamme, Sint-Jan-ter-Biezen, St Maria-Oudenhove, Vesqueville(G.H.Lux.) Wolfsdonk enz. Zijn dorpen en gemeenten waar hij wordt vereerd.
De bloeiperiodes van de Antoniusverering vallen voornamelijk in de ongeluksjaren van de pest epidemieën. Tijdens de noodperiodes herinneren mensen zich plots dat er nog heiligen bestaan waarbij zij hulp en troost kunnen vinden.
Hier bij ons bestaat de speciale verering tot onze patroon heilige. Mensen komen van ver er bij om hier te “dienen” (zona, epilepsie, besmettelijke ziekten…..)
Sinds het toenmalige bestuur van de Folkloreraad en pastoor DeJaegher ze opnieuw in de kijker plaatsen is de devotie en vooral de zegening van de tractoren de vrome gebruiken opnieuw toegenomen.
Er was een kerkelijk gedeelte waarin pastoor Dewulf een nieuw St-Antoniusbeeldje liet maken, het oude, was maar met moeite nog ergens te vinden, als het nog te vinden was. Hij liet een stevige portie medailles aanrukken en een grote hoeveelheid noveenkaarsen, welke achteraan de kerk te koop werden aangeboden.
Wat het profane gedeelte betreft, de Folkloreraad had, met de “Heer ofte Vrouwe” de “Toontjesfeesten” ontdekt te Ingooigem. Vormelingen in “paterskledij” droegen het zwijn de kerk binnen tot aan het altaar. Land en tuinbouwers lieten hun landbouwtuigen zegenen,( eeuwen geleden waren het de paarden die gezegend werden) en den aperitief stond koel. De fanfare blies uit volle borst de vrolijke klanken in het rond. En intussen hadden ze in het klooster de hutsepot klaar er kon gesmuld worden, van worsten en koteletten van het geslachte zwijn, denk maar terug aan de echte “Zwijntjeskermis) En er was dan nog een zwijn welke keurig in stukken was gesneden aan de hand van een tombola om mee te nemen naar huis.
En weet je, het moet uit goed hout gesneden zijn want, op vandaag is het nog juist op de zelfde leest geschoeid. Kun je het je voorstellen!
In vroegere jaren bestond hier een triduüm als voorbereiding op de St-Antoniusfeesten, een driedaagse van godsvruchtige oefeningen: mis en lof telkens met een gepast homolie door de bruine pater Kapucijn. Had die pater nu toevallig een lange baard, dan vroegen de kinderen zich af of dit nu de heilige Antonius in eigen persoon was…?
Op het naamfeest zelf 17 januari was er de ganse dag aanbidding. De vrijwillige aanbidders kregen een persoonlijke kaart waarop het uur van adoratie werd aangegeven. Op die manier was er altijd iemand aanwezig in de kerk.
Om 10 uur celebreerde de priester een plechtige hoogmis. Telkenjare droeg de celebrant de feestelijke antoniuskazuifel uit 1895.
’s Namiddags volgden dan de plechtige vespers en lof met een slotsermoen.
Als apotheose was er ’s avonds bijna ieder jaar een toneel voorstelling door het een of het ander gezelschap. (Het reizend volkstheater, het Vlaams schouwtoneel, de Vlaamse komedie, het nieuw Nederlands toneel…) Ja, toen ook al heerste er die dag feestvreugde want heel de parochie vierde mee. Maar… jaar na jaar kwam er stilaan sleet op het gebeuren. De glans taande, en de geestdrift nam af, de opkomst werd minder. Een algemene vervlakking te wijten aan de tijdsgeest: de verslapping van het geloof en zeden?
Gelukkig werd er een nieuwe frisse wind voor onze patroon heilige aangewakkerd en er weer aandacht aan hem besteed.
Als we mogen geloven wat in het boek van onze schrijver staat, en wie zou er durven aan twijfelen, zou de verering van St-Antonius wel meer dan driehonderd jaar oud kunnen zijn!
Zo lezen we onder het hoofdstuk “Twee verloren zonen” een onwaarschijnlijk bizar verhaal.
De schrijver beschrijft hierin: omstreeks 1958 had hier een grote ontdekking plaats. Wat was er precies gebeurd? De toenmalige onderpastoor E.H. André Desimpel een nogal nieuwsgierige persoon van aard. Hij had ontdekt dat er in het plafond van de sacristie een valdeur zat, die helemaal toegespijkerd was met een reeks roestige nagels. Het zou kunnen dat daar heel wat kostbare voorwerpen verborgen waren, met den oorlog. Wie weet schatten op zolder. Zou de kapelaan gedacht hebben, en aldus vervolgt de schrijver; een paar dagen later bij afwezigheid van zijnen baas, pastoor André Isebaert, sleurde hij het nodige gerief bijeen voor de exploratie.
De ene ladder te kort de ander te lang, werd een stellage opgebouwd. Na wat zweten en zwoegen en een paar gekneusde vingers, was de valdeur los gepeuterd. Dat er heel wat stof naar beneden kwam en de pastoor zijn soutane er meer grijs uit zag of zwart, zal het wel opgelost worden door zijn huisvrouw Yvonne dacht hij bij zich zelf.
Wat hij daar zag?....Ongeloofgelijk! Spinnenwebben bij de vleet, vol stof. En spinnen… Spinnen! Honderd keren meer dan er mensen waren in de mis van vorige zondag aldus de schrijver. En rommel ongelooflijk.
In het half duister ontwaarde hij iets dat op twee boomstronken geleek. Hoe hij de twee mastodonten beneden heeft gekregen blijft op vandaag nog altijd een vraagteken. Hij zal sterrekens hebben gezien, en nog meer dan dat. U moet ze maar eens gaan bekijken welke kolossen het zijn.
Bij nader toezien bemerkte onze onderpastoor dat het geen boomstronken waren dat hij naar beneden had gesjouwd maar wel twee heiligen beelden. Hij had half en half iets van een krulstaartje gezien van een zwijntje, en meteen dacht hij het zijn Antoniusbeelden.
Nu ze proper krijgen was de boodschap, wassen schrobben en dan…. O wee! De ene had geen vingers meer en miste een halve voet, den anderen was een stuk van zijn arm kwijt en had zijn zwijntje geen krulstaartje meer.
Nu weten we hier te Rollegem hadden we op dat vlak van restaurateurs werk een hele goede, hij kon in die periode wonderen verrichten. Dus op naar Achiel, het schijnt zelfs volgens onze schrijver dat door deze ontdekking, is de succesvolle carrière van de plaatselijke- en ook daarbuiten geroemde – kunstschilder begon.
Toen kwam het waardoor we denken dat onzen Antonius al meer dan driehonderd jaar hier wordt vereerd. Want en hier volgen weer onze schrijver: Toen verklapte Achiel den ouderdom. Ik schat 200 jaar, misschien 300? Als dat waar is, en wie twijfelt er aan, is dat voor Rollegem al zeker een hele prestatie.
Nu prijken de gerestaureerde beelden een vooraan rechts in de kerk, naast het St-Antoniusaltaar, en het andere decoreert de inkomhal van het nu parochiehuis, vroeger de onderpastorie.
Volgens het verder verloop van het verhaal zou den opvolger van Desimpel, Armand Lefever, gesteigerd hebben bij het horen van het verhaal, en zou hij ze gevonden hebben op de een of andere zolder van de pastorie( nu buurthuis) en de parochiezaal. Maar het eerste verhaal schijnt beter te kloppen daar men hier allen onderpastoor Desimpel en zijn speurneus kenden. Of hij nu werkelijk overal zijn neus in stak laat men in het midden, toch in veel zaken. Men kon echter niet beweren dat hij gezegend was met een extra lang reukorgaan, het was eerder een fijne neus.
Onze volkse heilige wordt het hele jaar door vereerd, maar zijn naamfeest, dat werd wel iets speciaals.
In sommige streken in Duitsland wordt het feest ook uitbundig gevierd met vlaggen en wippels;
De viering wordt thans voorbereid door een noveen. Elke dag, negen dagen na een, mis speciaal Antonius gebed, een Antonius lied, zegening met de relikwie van de heilige.
Gelijkaardige vereringen bestaan eveneens, in Blankenberge, Heist, maar laat ons vooral Ingooigem niet vergeten, zij waren de bron van inspiratie voor Rollegem. Met dank aan de heren Bolhoeden.
Categorie:St.-Antoniusfeesten - historie
|
