clash of civilisations of  een klas voor civilisatie?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Zelfverklaard cultuurfilosoof’ Johan Sanctorum heeft het ook opgemerkt: de ontsnapte criminelen uit de gevangenis van Brugge en uit het Brusselse justitiepaleis waren allemaal van allochtone oorsprong. De conclusie van Sanctorum (zie: de standaard on line) is een eigen versie van ‘the clash of civilisations’:

‘Geweld is de regel, de straat het primaire actieterrein. Achterliggend speelt  het idee dat de westerse samenleving de oorzaak is van hun sociale achterstand en dat ze hiervoor zelf de passende compensatie mogen bedenken. Criminaliteit als sociale vendetta en Wiedergutmachung dus.’

Het eerste wat opvalt is dat deze bedenkingen nooit worden aangevoerd wanneer het gaat om bendes uit Oost-Europa. In de USA zijn de Afro-Amerikanen ook oververtegenwoordigd in de gevangenissen en  misdaadstatistieken en van de Amerikaanse zwarten wordt evenmin beweerd dat ze de Westerse cultuur haten.

Wat ze echter gemeenschappelijk hebben – Afro-Amerikanen, Roemenen en Albanezen, en onze eigen allochtonen – is de sociale uitsluiting in de zin dat ze weinig of niet kunnen participeren aan onze consumptiemaatschappij wat onvermijdelijk tot frustraties leidt. Vooral in onze steden worden zij geconfronteerd met  etalages van overvloed waar ze niet bij kunnen tenzij het pad van de misdaad wordt gekozen. Althans zo denkt een deel van hen: er zijn er nog altijd meer – in het bijzonder de meisjes en jonge vrouwen, maar ook jongemannen die wel studeren en wel gediplomeerd op de arbeidsmarkt komen – die in staat zijn om zich op een fatsoenlijke manier te laten gelden.

Niettemin zijn de feiten talrijk en ernstig genoeg om zich er zorgen over te maken en om te zoeken naar een oplossing of verbetering van de situatie – wat Sanctorum niet doet. Hij legt liever de link met het terrorisme. Als straks Mbark Boussoufa een blanke scheidsrechter uitkaffert zal hij  dit ook wel doen uit sympathie voor Osama bin Laden.

In onze jeugd speelden we net zo lief op straat, daar schuilt het probleem niet. Het gaat erom welke spelletjes er kunnen gespeeld worden en met wie. En dan zie je het verschil tussen een landelijke gemeente zoals wij in Hamme aan de Durme hebben meegemaakt in de jaren 1950-60 en een hedendaagse stedelijke agglomeratie waar weinig of geen accomodatie is voorzien om uit te nodigen tot sport of gezonde ontspanning. Voeg daaraan toe dat allochtonen vaak schamel behuisd zijn waardoor de ouder wordende kinderen nog minder geneigd zijn om binnen te blijven en je krijgt inderdaad een straatcultuur met niet bepaald stichtende voorbeelden. Voor de jonge macho’s van Marokkaanse of Turkse oorsprong zou het voorbeeld bij uitstek de vaderfiguur moeten zijn, maar die is dikwijls langdurig werkloos – en vaak als gevolg van racistische uitsluiting – of wordt onderbetaald: zijn sociaal statuut tast dus zijn natuurlijk gezag aan. Daarentegen zijn er op straat voorbeelden van succes te vinden:  lefgozers en stoere binken die uitpakken met een snelle wagen, een dure brommer etc En deze kanjers maken er geen geheim van hoe ze aan hun juwelen zijn geraakt: drugs en allerlei vormen van zogeheten kleine criminaliteit. Woorden wekken, voorbeelden strekken: de pedagogische voorbeelden van de straatcultuur bestendigen de uitsluiting door het asociale gedrag aantrekkelijker te maken dan het aangepaste.

We moeten er daarom alles aan doen om de nieuwe generaties van allochtonen stimulerende  rolmodellen te bezorgen, onder meer door ieder geval van racisme op de arbeidsmarkt streng aan te pakken. Bovendien zal de woonsituatie moeten verbeterd  worden, de infrastructuur van de buurt, de werkgelegenheid in zichtbare en prestigieuze functies (dus weg met dat idiote hoofdoekverbod) en de omkadering binnen het onderwijs.

Dit is het deel van onze verantwoordelijkheid en wellicht hebben linkse commentatoren zich te lang hiertoe beperkt. Want er is wel degelijk een eigen verantwoordelijkheid, zowel bij de ouders als bij de allochtone jeugd. Ouders moeten worden aangespoord om de schoolcarrière van hun  kinderen nauwer op te volgen, desnoods door druk uit te oefenen via het kindergeld.

Het minste wat je mag eisen is dat ouders meewerken aan de strijd tegen het spijbelen.

En alweer duikt het probleem van de taal op: om met de school te kunnen communiceren moeten beide ouders een van onze landstalen kennen. Dit is een morele plicht.

Trouwens, in het Brusselse is de werkloosheid onder jonge allochtonen gigantisch en toch vindt een aantal bedrijven in de rand onvoldoende kandidaten om vacatures in te vullen en de oorzaak is zeer dikwijls een gebrek aan taalkennis. En eveneens een gebrek aan arbeidsethos: men raakt niet op tijd uit bed, men ziet op tegen de verplaatsing etc

En deze onwil kan onbetwistbaar het gevolg zijn van een veel te lankmoedige en lakse opvoeding: de jongens worden arbeidsonbekwaam gemaakt door verwenning en vertroeteling – wat eigen is aan een machocultuur.

Binnendringen in de gezinnen is echter zeer delicaat: men moet dus beginnen met het schoolgebeuren en zoals gezegd kan de overheid de ouders onder druk zetten om hun deel van de verantwoordelijkheid op zich te nemen. Dit geldt ten andere voor alle kansarmen in ons land, niet enkel voor de allochtonen. Of sterker nog: alle ouders die het verzuimen om  de schoolse prestaties van hun kroost op te volgen, zouden moeten gesanctioneerd worden – het kindergeld mag geen vrijblijvend cadeau zijn: voor wat, hoort wat.

Staf Nimmegeers heeft het jaren geleden reeds voorspeld in De Zevende Dag: ‘We leven in Brussel op een tijdbom.’ Deze sterk geëngageerde priester kent de problematiek als geen ander en hij heeft altijd geprobeerd er iets aan te doen. Toch werd zijn alarmkreet in de wind geslagen, hij verliet zelfs ontgoocheld de politiek.

De vraag is of men in dit land – en in onze vele buitenlanden is het doorgaans niet beter –bezig zal blijven met een ‘steekvlampolitiek’: brandjes blussen maar niets of veel te weinig doen aan de brandveiligheid op langere termijn.

Het gaat in essentie om een gedeelde verantwoordelijkheid: de samenleving in al haar aspecten  heeft een opdracht, maar ook ieder van de betrokkenen. En zoals Paul Scheffer opmerkt in zijn indrukwekkende boek ‘Land van aankomst’ draait het precies om deze term: betrokkenheid. Vergelijk het met magnetisme: de aantrekkingskracht kan nooit van één pool alleen komen, betrokkenheid is een zaak van aantrekken en aangetrokken willen worden.

Maar een samenleving die vaststelt dat er iets schort aan haar aantrekkingskracht dient in de eerste plaats aan zelfonderzoek te doen: hoe maken we ons meer aantrekkelijk? Alleszins niet door  hysterisch te gillen over botsende beschavingen zoals sensatiefilosoof Sanctorum dat zo graag doet.

de haan 6 aug. 09