Deze dag begonnen met De Morgen en De Standaard, resultaat: een suf en zwaar hoofd, hart in de schoenen, in de sloffen beter gezegd.
Jan Leyers mag in DS een zoveelste ongenuanceerde aanval op de islam lanceren, een vertegenwoordiger van de huurlingen in Irak mag zeggen dat folteren soms noodzakelijk is etc
Heeft het nog zin om hier tegenin te gaan: kun je met één tegenstem een vloedgolf van propaganda afstoppen of omleiden?
En wat moet je als overtuigd atheïst blijven zeggen over de islam?
Wat me in essentie stoort is de mateloze arrogantie van Westerlingen en in het bijzonder van christenen: zij demoniseren de islam onophoudelijk maar dat zijzelf gelijkaardige kenmerken vertonen weigeren ze in te zien.
Ze kijken naar de 'achterlijke' moraal van moslims, maar die van de katholieke Polen aanvaarden ze. Eventueel schrikken ze op van het nieuwe racisme en neofascisme in dat vrome land.
Naar mijn mening heb je pas het recht om de onverdraagzaamheid bij anderen aan te klagen als je dat minstens even sterk en luid doet tegenover de zelfde fenomenen in je eigen kamp: dat van Europa, de VS en het hele christendom.
Gevoegd bij het politieke discours van de laatste maanden inzake Iran en de mogelijke atoomdreiging vanuit Teheran, begin ik me af te vragen of men bezig is een volgende kruistocht voor te bereiden. Is de rechtse pers aan het samen spannen met politici als Sarkozy om onze Westerse bevolking voor te bereiden op 'een clash tussen de beschavingen', geen culturele maar een militaire clash???
Als ik ergens van gruwel is het leugenachtige zelfgenoegzaamheid, dat zijn twee gruwels voor de prijs van één: de waarheid verdraaien door de feiten te selecteren en alleen die kant van de zaak te tonen die in je kraam past; en telkens vanuit de hooghartigheid dat men zelf oneindig superieur is aan de tegenpartij. In wezen gaat het discours nog steeds om de tweedeling: Uebermenschen versus Untermenschen, de verheven christen en Westerling versus de bekrompen idiote moslim.
En je mag er vergif op innemen dat aan de overkant het zelfde gebeurt: in madrassa's, aan extremistische universiteiten, op tv-zenders, radio's en in kranten. Vergelijk het met de communautaire hetze die door onze binnenlandse media wordt opgevoerd. Alleen is deze laatste minder gevaarlijk: de kans dat het in België ontaardt in gewelddadigheid lijkt niet zo waarschijnlijk.
De kernvraag is: wat willen we verdedigen, wat willen we liefst geweldloos bestrijden?
Een open veelkleurige samenleving, een fontein van ideeën en overtuigingen; leven en laten leven; weten dat jouw waarheid steeds een voorlopige waarheid moet zijn: morgen zal je beter en vollediger weten; elk machtsmisbruik aan de kaak stellen, elk geweld van individu tot individu, van gemeenschap tot gemeenschap; minstens even scherp de splinter in je eigen oog zien als de balk in dat van de anderen voor zover het niet omgekeerd is.
Elke god is maar een van de vele maskers van een en dezelfde geestesverschijning: letterlijk een verschijning in de geest, niet in de wetenschappelijk controleerbare feiten: dus je gelooft eraan of niet, even goeie vrienden zolang je iedereen in zijn/haar waarde laat.
Twijfel is geen enkelvoud: je kan dagelijks aan alles twijfelen. 'Should I stay or should I go,' zingen The Clash. Heeft mijn geschrijf enige zin of is het louter aanstellerij? Is mijn bestaan zelf geen overbodigheid: adem ik niet de lucht in die voor anderen is bedoeld?
In wezen is er maar één zekerheid: de pijn. We worden in pijn geboren en bestaan in pijn. Dit besef moet ons aansporen om het te vermijden anderen en onszelf meer pijn te bezorgen, om integendeel juist de 'levenskwaliteit' te helpen verhogen, om iedereen de kans te geven zelf die levenskwaliteit te bepalen. Een correcte politiek levert kansen geen garanties op levensgeluk, trouwens: wat is dat 'levensgeluk'? 'Let's have a party'?
Voor de ene ligt het in zijn tuin, voor de andere in een boek. De ene wil in de warmte van een tweede lichaam inslapen, de andere wil de lichamelijke afwezigheid die de aanwezigheid van geesten convoceert: 'ik heb mezelf met moeite alleen gemaakt,' schreef Hans Lodeizen. 'Venit creator spiritus': de scheppende geest komt tot de eenzamen, de afgezonderden - creativiteit moet je niet bepaald van een massa verwachten, zelfs niet van een Spionkop , een sportieve of een godsdienstige.
En het werkt: mijn hart zit na al deze frases al iets hoger dan mijn sloffen. In mijn kuiten misschien: voldoende hoog voor een fietstocht.
zwak in gelijke kansen (zie Visie, het weekblad van ACW en CM deze week)
Dirk De Zutter, mede-auteur van 'De school van de ongelijkheid', stelt in Visie van 21 september een zeer reëel probleem aan de kaak, maar zijn remedie is uiterst discutabel.
Dat ons onderwijs met zijn beruchte watervalsysteem de sociale ongelijkheid eerder doet toe- dan afnemen, is een ernstige tekortkoming maar de foute schoolkeuze (die de ongelijkheid bestendigt of zelfs vergroot) ligt meestal niet aan een verkeerd ingeschat IQ - soms wel: bijvoorbeeld in het geval van allochtone of 'nieuwe' Vlamingen die het Nederlands onvoldoende beheersen..
De kern van het probleem is sociaal prestige: handenarbeid wordt minder gewaardeerd dan intellectuele jobs. Die discriminatie zit in de eerste plaats in het hoofd van de ouders en in heel onze maatschappij.
Mag ik één moment persoonlijk zijn? Zelf ben ik een universitair gediplomeerde arbeiderszoon die twee jaar les gaf aan het tweede lager en ruim dertig jaar aan de derde graad van het secundair (tso en aso). Reeds in de lagere school kun je niet anders dan vaststellen dat kinderen soms zeer eenzijdig begaafd zijn: sterk in rekenen, zwak in taal, of omgekeerd.
Alle kinderen tot hun 15de of 16de in een eenheidsstructuur onderbrengen, wat De Zutter voorstelt, is een misdadige dwaasheid. Hoe kun je nu verwachten dat iemand zonder verbale begaafdheid latijn zou leren of omgekeerd: zie je een wiskundig talent met 'twee linkerpoten' al leren lassen en timmeren?
Dit leidt tot verspilling van geld en energie en vooral tot grote frustratie: als je de schoolmoeheid nog erger wil maken moet je dit vooral doen.
Daarentegen heb ik reeds tientallen keren gepleit tegen 'culturele apartheid': meer cultuur op school, ook in vakscholen. Uiteraard op maat van de leerlingen, rekening houdende met hun specifieke begaafdheid. Er bestaat geen natuurwet die zegt dat arbeiders of hun kinderen niet kunnen houden van Beethoven of Mozart, van Hugo Claus of Guido Gezelle, van Het Toneelhuis of Jan Fabre.
Illustratief detail: volgens het leerplan Nederlands derde graad mag je in het tso enkel 'genietend lezen' aanbieden tegenover 'beschouwend', analyserend en literatuurhistorisch in het aso. De 'verlichte' geesten die zo'n leerplan samenstellen achten tso-leerlingen dus te dom om te leren dat een dichter tot de romantiek of tot de renaissance behoort, een gedicht analyseren kunnen zij al evenmin: dat is precies het tegendeel van wat een collega en ikzelf ruim 25 jaar hebben gedaan, en met succes. Hoe lager je verwachtingen, hoe lager de prestaties: waarom zou een renner 200 km rijden als de streep ligt na 150? Zeg je kind voortdurend: jij kunt dat niet, jij kunt dat niet, en op de duur zal het steeds minder kunnen - of durven in elk geval.
Om te vermijden dat deze tekst gelezen wordt als een jammerklacht van een cultuurfanaat: het gaat om algemene vorming met inbegrip van maatschappelijke en spirituele vorming, kortom alle aspecten van het menszijn. De waarde van om het even welk onderwijs- en opvoedingsmodel wordt bepaald door zijn doelstelling en die hangt af van het mens- en maatschappijbeeld dat men nastreeft: wil men werken aan de gehele mens of specialisten opleiden, wil men iedere jongere leren zo volledig mogelijk aan de samenleving te participeren of laat men iedereen in zijn hokje zitten?
In tegenstelling tot rechtse publicisten als Bart de Wever geloof ik inderdaad in de 'maakbaarheid' van mens en maatschappij - juister geformuleerd: dit is geen geloofsverklaring maar een overtuiging gebaseerd op feiten, op eigen ervaring en observaties - en lectuur: alleen lezen sommigen alleen de boeken die hun eigen vooroordelen bevestigen.
.
Wat ik van het ACW (en andere arbeidersorganisaties) verwacht is een engagement om de statuten van arbeiders en bedienden gelijkwaardig te maken, ijveren voor betere verloning en arbeidsomstandigheden. En een langdurige campagne, in samenwerking met de overheid, de media en de sociale partners, om de handenarbeid op te waarderen.
Concreet voorbeeld: zorg ervoor dat er wat meer arbeiders een politiek mandaat bekomen.
In de economische rubrieken van gespecialiseerde dag- en weekbladen wordt al jaren hetzelfde mantra gezongen: 'Schaalvergroting is nodig om te kunnen concurreren op de wereldmarkt.'
Wat zie je als gewone burger en niet-specialist telkens weer gebeuren? Ofwel raakt men aan het product (Hoegaarden, banktarieven) ofwel aan het personeel: delokalisatie, verhoogde productiviteit, afdankingen. Kortom, de schaalvergroting is voor elke betrokkene een verlies, behalve voor de managers en aandeelhouders.
In de raden van bestuur zitten vaak politici met een sterke overtuiging: wat bleef over van hun oorspronkelijk engagement?
De socialist Karel van Miert is sedert zijn aanstelling tot EU-commissaris een ware missionnaris van de vrije concurrentie geworden, en wat sommige socialisten nog altijd luidop mogen dromen: de tijd van de staatsbedrijven is onherroepelijk voorbij.
Maar leren de feiten ons niet dat die slogan rampzalig uitpakt zonder ernstige sociale en ecologische correcties? Waar blijft na de economische Europese Unie, de sociale en ecologische?
Bij mij roept het verhaal van Janssens Pharmaceutica de tv-beelden op van de Nederlandse 'miljoenennota' voorgelezen door koningin Beatrix. Hare gekroonde majesteit was omringd door een koor, niet van paters of eerwaarde moeders, maar van glitter en glamour. En deze dames en heren zaten deemoedig te knikken of wijsheid uit te stralen toen de vorstin de frases oplas over de moeilijke tijden die haar geliefde onderdanen te wachten staan.
Zijn we wel zeker dat wij het Ancien Régime achter ons hebben gelaten? Uiteraard kon men 500 jaar geleden niet betogen of staken zonder levensgevaar en een 'gouden handdruk' bestond al evenmin. Maar ten gronde: wie beslist over ons inkomen en bijgevolg over de meeste aspecten van ons leven?
Schimmen die aangeduid worden met de term 'aandeelhouder' en het meest verbijsterende is de vaststelling dat wij zelf via een pensioenfonds of andere kleine belegging ook tot die schimmen behoren, al vreet de grote schim de kleinere op.
Eerlijk gezegd, het communautaire gehakketak dat nu al maanden onze media overheerst, bezorgt mij stilaan een punthoofd.
Zelf ben ik Vlaamsgezind opgevoed met de doodsimpele slagzin: 'In Vlaanderen Vlaams' - de geleerde vertaling kan ik amper uitspreken: 'territorialiteitsbeginsel'.
Maar afgezien daarvan: welke manco's in de huidige staatstructuur verhinderen een beter functioneren?
Ik kan me voorstellen dat de ontsluiting van de Antwerpse haven om een bijsturing van de NMBS vraagt, maar een ander knelpunt: hoge werkloosheid in Henegouwen en een schrijnend tekort aan arbeidskrachten in Zuid-West-Vlaanderen, moet dit noodzakelijkerwijze door een staatshervorming worden opgelost? Als je Polen kunt aantrekken waarom dan geen Walen: spreken de Polen soms beter Nederlands?
Wat BHV betreft gaat het - voor zover ik er nog iets van begrijp - om twee essentiële zaken: de expansie (het imperialisme?) van de francofone taal en cultuur, en op het sociale niveau de verovering van een woonmarkt.
Terwijl ik dit zit te schrijven, kijk ik uit op een verkaveling met riante villa's waarvan de helft spookhuizen zijn, enkel bewoond tijdens een paar vakantiedagen.
(Toegegeven, voor mijn buren en partner ben ik - iemand die alleen nog maar leest en schrijft en naar de Vuelta kijkt - zelf een soort spookverschijning.)
Duitsers, Nederlanders, francofonen komen hier onze gronden en woningen opkopen, vaak als belegging of tweede verblijf en de jonge autochtonen mogen in een goedkopere gemeente een huisje of appartement gaan zoeken.
En onze bankbedienden, kinesisten en cassières krijgen vaak te maken met inwijkelingen - ik heb het niet over toeristen - die het na jaren nog altijd vertikken om één woord Nederlands te spreken.
Intussen start een nieuwe discussie over het Engels in ons hoger onderwijs: mocht vandaag het Frans nog altijd de wereldtaal zijn, zou men er dan ook zo lankmoedig en toegeeflijk tegenover staan?
Er zijn ontwikkelingen die onafwendbaar zijn, en deze laatste lijkt me er zo een, maar andere komen mijns inziens neer op zelfrespect: wie hier eigendom verwerft of komt wonen, moet onze taal leren. Deze attitude van zelfbewuste gastvrijheid - xenofobie laat ik over aan de extremisten - hangt niet af van nog eens een staatshervorming.
Zeer toevallig kwam ik deze woensdagnamiddag op Nederland 1 terecht - om even te ontsnappen aan de zoveelste ode van Michel Wuyts aan de dopingrepressie - en nog toevalliger belandde ik in het Nederlandse parlement waar juist Geert Wilders, de meest geblondeerde politieke ster van Europa, aan het woord was. Boffen wij Vlamingen even met ons Vlaams Blok. Wilders stelt onder meer voor om het budget voor ontwikkelingssamenwerkihng terug te schroeven van 0,8 % tot 0,15 % van het BNP - dat ligt volgens hem dichter bij het Europees gemiddelde, een Europa waar Wilders voor de rest zo weinig mogelijk mee te maken wil hebben.. Marokkaanse Nederlanders - die hij onveranderlijk 'tuig' noemt - moeten na één misdrijf het land uit, gaat het om een minderjarige dan geldt het uitwijzingsbevel eveneens voor de ouders. Moslims mogen enkel blijven als zij de koran, dat 'fascistisch boek' , afzweren. Er mag geen moskee meer bij, de radicale moeten gesloopt. Uiteraard beklemtoont Wilders dat hij de stem van 'hardwerkend Nederland' vertolkt en pleit hij voor een algemene lastenverlaging ook al komt Femke Halsema zeggen dat de laagste inkomens sowieso al weinig belastingen betalen en dat die lastenverlaging voor hen dus niets oplevert. Maar Wilders wil bezuinigen op onderwijs, op ondersteuning van kansarmen en achterstandswijken, op al die dwaze verspilzucht van 'de linkse kerk' - waarvoor hij nota bene het CDA verantwoordelijk stelt - : gedaan met inburgeringscursussen, begeleiding van probleemjongeren etc Wie gelooft in 'de maakbaarheid' is een idioot. 'Werken of weg' is zijn variant op het 'aanpassen of opkrassen' van onze eigen bloed en bodem. Afgezien van Halsema en Jan Marijnissen vond geen enkel parlementslid het nodig een vraag te stellen aan deze profeet. De verbijsterde gezichten, het meewarig hoofdschudden, de gebogen hoofden zeiden voldoende. Is dit wat overblijft van het 'gidsland' boven de Moerdijk, de vluchthaven van Spinoza en andere vrijdenkers? Het eenmanspartijtje van Wilders heet 'Partij voor de Vrijheid': Marijnissen vroeg welke vrijheid de moslims dan hebben in het gedroomde vaderland van de valsblonde god. En ja, gedaan met de dubbele nationaliteit ongeacht of iemand zijn of haar oorspronkelijke nationaliteit kan opzeggen, Iraanse vluchtelingen bijvoorbeeld. Dit is een probleem voor Iran, niet voor de polders van Wilders. Ik begin stilaan te geloven dat Filip de Winter een aimabel mens is.
Nogal voorspelbaar sluiten rechtse commentatoren zoals Mia Doornaert, sterjournaliste bij De Standaard en graag geziene gaste op de VRT, zich aan bij de dreigende taal die de Franse minister van buitenlandse zaken, Kouchner, uitkraamde over Iran.
Gelooft iemand nu oprecht dat Iran eens in het bezit van een kernwapen dit ook gaat gebruiken? De minste aanval op Israël - zelfs met conventionele wapens - is voldoende om een Amerikaanse vergeldingsaanval uit te lokken en Teheran naar het Stenen Tijdperk te laten bombarderen. Denkt men werkelijk dat heel de Iraanse regering en samenleving bestaat uit zelfmoordterroristen?
Het is duidelijk dat we alweer te maken hebben met 'fear mongers', handelaren in angst die heel goed weten dat je ook onze bevolking alles kunt doen slikken als je ze maar bang kunt maken. Na het einde van de Koude Oorlog moest en zou er een nieuwe langdurige vijand gevonden worden: hoe kun je de (Amerikaanse) belastingbetaler anders exorbitante militaire uitgaven door de strot rammen terwijl je genadeloos snoeit in de sociale sector?
Minstens wekelijks worden in onze media - vooral op tv - aanslagen zonder enig bewijs toegeschreven aan Al Qaeda of een filiaal van deze multinational in terreur, alsof Osama een spin is die een net weefde over heel de planeet.
In zijn boek 'Reis naar de einden der aarde' beschrijft de Amerikaanse journalist en socioloog Robert D. Kaplan hoe dubbelzinnig Iran tegenover het Westen en de VS staat: officieel is de VS de absolute vijand, officieus stuurt al wie het zich financieel kan veroorloven zijn kinderen naar het land van de 'goddelozen' om daar te gaan studeren. Dit boek is geschreven in 1994 en de vraag is waarom het klimaat in Iran intussen gewijzigd zou zijn.
Doe enige moeite en verplaats je in de hoofden van de ayatollahs: zij zien ook dat Irak zonder toestemming van de UNO werd aangevallen en het mensonterende regime in Noord-Korea niet. En de logische conclusie is voor hen het verschil in bewapening: Noord-Korea heeft raketten en kernwapens, Irak had ze niet.
Wat ons moet verontrusten is juist de willekeur waarmee de grootmachten, en onze bondgenoot de VS in de eerste plaats - precies omdat die pretendeert onze waarden te delen en te verdedigen -, internationale gedragsregels aan hun laars lappen als hen dat zo uitkomt. En met 'hen' is niet het Amerikaanse volk bedoeld, wel de oorlogsindustrie en alle andere economische sectoren die baat hebben bij oorlogstaal en oorlogsvoering.
Ook bij ons lopen geestesgenoten van Bush en consorten rond, ze worden zelfs met égards behandeld: Mia et Bernard, une liaison dangereuse.
In De Zevende Dag verdedigde een slachtoffer van een pedofiel (pederast of kinderverkrachter zou een correcter woord zijn) het initiatief om de bevolking te verwittigen wanneer een vrijgelaten pedofiel in hun buurt komt wonen.
Kun je in dit zwaar emotioneel beladen debat een nuchter oordeel formuleren?
Pedofielen met naam - en volgens de dame in kwestie ook met foto - bekend maken betekent zonder meer deze daders veroordelen tot levenslang: ook na het uitzitten van hun straf moeten zij blijven rondlopen met het brandmerk van hun misdrijf, hun kansen op reïntegratie worden op die manier tot nul herleid.
De ervaring leert dat praten met slachtoffers van seksuele misdrijven uiterst moeilijk is omdat hier geraakt wordt aan de diepste lagen van het onderbewuste: de angst, de schaamte, de zelfhaat (want slachtoffers voelen zich vaak medeschuldig) , de walg en de wraak.
Maar koppel dit thema los van het seksuele: moeten we voortaan ook vrijgelaten moordenaars, mensensmokkelaars, inbrekers en andere daders van zware misdrijven voor de rest van hun leven stigmatiseren?
In essentie komt het neer op de vraag: is de enig mogelijke straf voor bepaalde misdrijven alleen levenslange uitsluiting uit de maatschappij, of geven we hen een tweede kans, geloven we in de mogelijkheid van een genezingsproces of een gedragsverbetering?
De tweede vraag is of burgers het recht in eigen handen mogen nemen: komt het de slachtoffers of hun nabestaanden toe om een vonnis uit te spreken en een straf op te leggen? Waar ligt in dat geval de grens: mag een werkgever weigeren een vrijgelaten misdadiger nog aan te nemen, mag een huiseigenaar weigeren aan zo iemand te verhuren etc
De 'eigenrichting' of het recht in eigen handen nemen is een eerste stap naar de terugkeer van lynchpartijen, schandpaal, verstoting en allerlei andere praktijken die we in een moderne rechtsstaat achter ons hebben gelaten. Dat de behoefte eraan blijft bestaan zegt veel over de gebrekkige werking van ons gerecht, de nazorg en de slachtofferhulp, maar een falende politie is nog geen excuus om naar Amerikaans voorbeeld alle burgers een wapen te bezorgen.
Dit is om te beginnen niet efficiënt, het vermindert de risico's niet, maar het is in moreel opzicht een achteruitgang.
