zwak in gelijke kansen (zie Visie, het weekblad van ACW en CM deze week)
Dirk De Zutter, mede-auteur van 'De school van de ongelijkheid', stelt in Visie van 21 september een zeer reëel probleem aan de kaak, maar zijn remedie is uiterst discutabel.
Dat ons onderwijs met zijn beruchte watervalsysteem de sociale ongelijkheid eerder doet toe- dan afnemen, is een ernstige tekortkoming maar de foute schoolkeuze (die de ongelijkheid bestendigt of zelfs vergroot) ligt meestal niet aan een verkeerd ingeschat IQ - soms wel: bijvoorbeeld in het geval van allochtone of 'nieuwe' Vlamingen die het Nederlands onvoldoende beheersen..
De kern van het probleem is sociaal prestige: handenarbeid wordt minder gewaardeerd dan intellectuele jobs. Die discriminatie zit in de eerste plaats in het hoofd van de ouders en in heel onze maatschappij.
Mag ik één moment persoonlijk zijn? Zelf ben ik een universitair gediplomeerde arbeiderszoon die twee jaar les gaf aan het tweede lager en ruim dertig jaar aan de derde graad van het secundair (tso en aso). Reeds in de lagere school kun je niet anders dan vaststellen dat kinderen soms zeer eenzijdig begaafd zijn: sterk in rekenen, zwak in taal, of omgekeerd.
Alle kinderen tot hun 15de of 16de in een eenheidsstructuur onderbrengen, wat De Zutter voorstelt, is een misdadige dwaasheid. Hoe kun je nu verwachten dat iemand zonder verbale begaafdheid latijn zou leren of omgekeerd: zie je een wiskundig talent met 'twee linkerpoten' al leren lassen en timmeren?
Dit leidt tot verspilling van geld en energie en vooral tot grote frustratie: als je de schoolmoeheid nog erger wil maken moet je dit vooral doen.
Daarentegen heb ik reeds tientallen keren gepleit tegen 'culturele apartheid': meer cultuur op school, ook in vakscholen. Uiteraard op maat van de leerlingen, rekening houdende met hun specifieke begaafdheid. Er bestaat geen natuurwet die zegt dat arbeiders of hun kinderen niet kunnen houden van Beethoven of Mozart, van Hugo Claus of Guido Gezelle, van Het Toneelhuis of Jan Fabre.
Illustratief detail: volgens het leerplan Nederlands derde graad mag je in het tso enkel 'genietend lezen' aanbieden tegenover 'beschouwend', analyserend en literatuurhistorisch in het aso. De 'verlichte' geesten die zo'n leerplan samenstellen achten tso-leerlingen dus te dom om te leren dat een dichter tot de romantiek of tot de renaissance behoort, een gedicht analyseren kunnen zij al evenmin: dat is precies het tegendeel van wat een collega en ikzelf ruim 25 jaar hebben gedaan, en met succes. Hoe lager je verwachtingen, hoe lager de prestaties: waarom zou een renner 200 km rijden als de streep ligt na 150? Zeg je kind voortdurend: jij kunt dat niet, jij kunt dat niet, en op de duur zal het steeds minder kunnen - of durven in elk geval.
Om te vermijden dat deze tekst gelezen wordt als een jammerklacht van een cultuurfanaat: het gaat om algemene vorming met inbegrip van maatschappelijke en spirituele vorming, kortom alle aspecten van het menszijn. De waarde van om het even welk onderwijs- en opvoedingsmodel wordt bepaald door zijn doelstelling en die hangt af van het mens- en maatschappijbeeld dat men nastreeft: wil men werken aan de gehele mens of specialisten opleiden, wil men iedere jongere leren zo volledig mogelijk aan de samenleving te participeren of laat men iedereen in zijn hokje zitten?
In tegenstelling tot rechtse publicisten als Bart de Wever geloof ik inderdaad in de 'maakbaarheid' van mens en maatschappij - juister geformuleerd: dit is geen geloofsverklaring maar een overtuiging gebaseerd op feiten, op eigen ervaring en observaties - en lectuur: alleen lezen sommigen alleen de boeken die hun eigen vooroordelen bevestigen.
.
Wat ik van het ACW (en andere arbeidersorganisaties) verwacht is een engagement om de statuten van arbeiders en bedienden gelijkwaardig te maken, ijveren voor betere verloning en arbeidsomstandigheden. En een langdurige campagne, in samenwerking met de overheid, de media en de sociale partners, om de handenarbeid op te waarderen.
Concreet voorbeeld: zorg ervoor dat er wat meer arbeiders een politiek mandaat bekomen.
