Janssens en anderen
In de economische rubrieken van gespecialiseerde dag- en weekbladen wordt al jaren hetzelfde mantra gezongen: 'Schaalvergroting is nodig om te kunnen concurreren op de wereldmarkt.'
Wat zie je als gewone burger en niet-specialist telkens weer gebeuren? Ofwel raakt men aan het product (Hoegaarden, banktarieven) ofwel aan het personeel: delokalisatie, verhoogde productiviteit, afdankingen. Kortom, de schaalvergroting is voor elke betrokkene een verlies, behalve voor de managers en aandeelhouders.
In de raden van bestuur zitten vaak politici met een sterke overtuiging: wat bleef over van hun oorspronkelijk engagement?
De socialist Karel van Miert is sedert zijn aanstelling tot EU-commissaris een ware missionnaris van de vrije concurrentie geworden, en wat sommige socialisten nog altijd luidop mogen dromen: de tijd van de staatsbedrijven is onherroepelijk voorbij.
Maar leren de feiten ons niet dat die slogan rampzalig uitpakt zonder ernstige sociale en ecologische correcties? Waar blijft na de economische Europese Unie, de sociale en ecologische?
Bij mij roept het verhaal van Janssens Pharmaceutica de tv-beelden op van de Nederlandse 'miljoenennota' voorgelezen door koningin Beatrix. Hare gekroonde majesteit was omringd door een koor, niet van paters of eerwaarde moeders, maar van glitter en glamour. En deze dames en heren zaten deemoedig te knikken of wijsheid uit te stralen toen de vorstin de frases oplas over de moeilijke tijden die haar geliefde onderdanen te wachten staan.
Zijn we wel zeker dat wij het Ancien Régime achter ons hebben gelaten? Uiteraard kon men 500 jaar geleden niet betogen of staken zonder levensgevaar en een 'gouden handdruk' bestond al evenmin. Maar ten gronde: wie beslist over ons inkomen en bijgevolg over de meeste aspecten van ons leven?
Schimmen die aangeduid worden met de term 'aandeelhouder' en het meest verbijsterende is de vaststelling dat wij zelf via een pensioenfonds of andere kleine belegging ook tot die schimmen behoren, al vreet de grote schim de kleinere op.
