|
Fundamentalisten
In De Standaard woedt nu al een paar weken een hevige discussie over de klimaatsveranderingen. Los van de vraag of de opwarming van de aarde gewoon een cyclisch natuurverschijnsel is dan wel (mede) het gevolg van menselijke activiteit: zijn de milieuproblemen in het algemeen niet ernstig genoeg om ons te bezinnen over onze manier van leven?
Tot voor kort waren onze Vlaamse rivieren biologisch dood: de weinige vis die nog werd bovengehaald was zelfs niet meer eetbaar. Zowel ons grondwater als onze bodem zijn ernstig vervuild. We lazen onlangs wetenschappelijke rapporten die wijzen op de schadelijke invloed van zware metalen in de bodem op de verstandelijke ontwikkeling van kinderen; en andere rapporten stellen dat in Europa jaarlijks duizenden mensen sterven aan de gevolgen van luchtvervuiling. Zijn deze wetenschappers fanatici?
En moet je een fundamentalist zijn om te beweren dat de voorraad fossiele brandstoffen niet onuitputtelijk is?
De gemakkelijkste houding is alles op zijn beloop te laten, maar telkens zich een accuut probleem voordoet - bijvoorbeeld een overstroming - dan zijn het diegenen die zich altijd verzetten tegen inmenging die het hardst schreeuwen om compensatie door de overheid.
De anti-ecologisten gedragen zich als eendagstoeristen die aan zee overal afval laten rondslingeren en bij een volgende bezoek foeteren hoe smerig het strand erbij ligt.
Er zijn grenzen aan de individuele vrijheid en soms is het pijnlijk om daarmee rekening te houden.
Aanvulling: het is al vaker opgemerkt dat mensen soms het gedrag vertonen van lemmingen, ratachtigen die zich haasten om zich samen in een afgrond te storten. Men blijft problemen ontkennen omdat de erkenning neerkomt op zelfonderzoek, zekerheden in twijfel trekken en het dagelijkse leven aanpassen. De mens is een gewoontedier: haal hem uit zijn stramien en hij bijt van zich af. Twijfel is de basis van de filosofie (zie Descartes) maar als levenshouding is de twijfel allesbehalve comfortabel. Daarom klampen de meeste mensen zich vast aan hun steeds herhaalde patronen en worden ze agressief als iemand probeert die gewoonten te veranderen. Om die reden zal de ecologische boodschap nooit populair zijn: ernaar leven kost veel te veel moeite en doet het vertrouwen wankelen dat we bezig kunnen blijven zoals we altijd bezig zijn geweest. In de fysica noemt men dit: inertie of de wet der traagheid. De massa verandert pas van koers als ze geen andere keuze meer heeft. Het is gemakkelijk te zeggen dat er eerst een grote ramp zal moeten gebeuren, het delicate van de milieuproblematiek zit er juist in dat eens een kritiek punt in de ontwikkeling overschreden, het nog zeer moeilijk of zelfs onmogelijk zal zijn om de tendens nog te keren. Concreet: als men moet wachten tot Antwerpen en Oostende onder water staan, zal het wellicht te laat zijn om het tij - in alle betekenissen van dat woord - nog te keren.
|
