Over veelzijdige persoonlijkheid van André Demedts We willen hier een archief aanleggen over André Demedts. Uw bijdrage en/of informatie over de veelzijdige activiteiten van André Demedts is hierbij van harte welkom...
05-10-2006
De Moedertaal van André Demedts
Op vrijdagavond 20 oktober om 19.30 u. presenteert de oudervereniging van het H. Hartcollege een poëzie-avond rond oud leerkracht en auteur André Demedts. Mijn Moedertaal is de titel van een avondvullende activiteit met de medewerking van de leerkrachten (woord)en leerlingen (muziek) van het college. De poëzie-avond gaat door in het A. Demedtsauditorium van het H.-Hartcollege.
Het voorbije schooljaar liepen al een drietal kleine projecten op de school rond André Demedts. Tijdens het derde trimester was er een informatieve tentoonstelling aan de ingang en langs de gang van het auditorium, waaraan ook een wedstrijd (kruiswoordraadsel rond André Demedts) verbonden was voor de leerlingen. Op donderdagnamiddag 27 april 2006 was er een infosessie in het A.Demedtsauditorium, waar oud-directeur dhr. O. Martens en Mevr. H. Demedts getuigden nog over A. Demedts als leerkracht resp. als vader en auteur.
André Demedts kwam ook aan bod in de lessen tekstverwerking en daarin werkten de leerlingen van de vierde handelsklassen rond hun oud-leerkracht een werkje uit, dat dan werd overhandigd aan de familie Demedts. Ook in de lessen Plastische opvoedingvan leraar Jan Callens maakten de leerlingen van 1ASO een tekening/schilderij van Demedts. Hieruit werden uiteindelijk een zestal werkjes weerhouden, die ook zullen te zien zijn op de literaire avond van 20 oktober. Uit die zes selecteerde directeur Rik Deweer er één en liet het prachtig inkaderen. Het geselecteerde werkje is van de hand van Charles Sobry (13 jaar), leerling uit het eerste Latijn (nu tweede latijn) en woonachtig in Beveren-Leie. Het werd op vrijdag 14 augustus, op het stadhuis in Kortrijk, aan Hilde Demedts overhandigd uit dank voor de goede samenwerking het voorbije schooljaar.
Als aandenken aan de poëzie-avond werd een fraaie poëziebundel samengesteld, dat aan alle aanwezigen wordt meegegeven.Kaarten voor de poëzie-avond kunnen besteld worden aan 5 Euro (poëzie-avond, receptie, dichtbundel) op het secretariaat van het college (ingang Stationsstraat) of bij de leden van de oudervereniging.
Theater Kunst en Eendracht droeg voor uit het werk van André Demedts bij de herdenking op 18 augustus 2006 in de raadszaal van het stadhuis in Waregem.
1.Naijver, leedvermaak, slordigheid en wreedheid zijn slechts mogelijk bij iemand, die geen verstand gekregen heeft of weigert het te gebruiken.
2.Waar de algemene welvaart bestaat, maar de geestelijke ontwikkeling van geen tel is, verzinkt de gemeenschap in een vulgair materialisme.
3.Niemand kan de werkelijkheid ineens veranderen. Men kan er slechts in een andere houding er tegenover gaan staan.
4.Een paradijs op aarde zou mogelijk zijn als er geen mensen waren.
5.Als we in een onvolmaakte wereld de volmaaktheid belichamen, stoten we de mensen van ons af.
6.De natuur is nooit zo menselijk, als wanneer ze door de mens verlaten is.
7.Van waar verscheen het kwaad in de wereld, als het niet in de mens aanwezig is ?
8.De liefde is als een vogel in de lucht, niemand kan haar dwingen uit onze handen te komen eten.
9.Zoals de meeste bloemen slechts een keer bloeien om daarna te verwelken, bloeit een liefde slechts een enkele maal, bij sommigen duurt de bloeitijd niet lang.
10.Ik ben niet gelukkig als er mensen die ik ken ongelukkig zijn.
11.Het leven is veel eenvoudiger dan wijzelf.
12.Op de meest dwaze en tragische ogenblikken van het leven worden we door de humor gered.
13.Herinneringen zij het enige bezit dat men ons niet kan afnemen.
14.Er kan altijd maar ee n wedder tevreden zijn.
15.Groot is alleen wie van zichzelf afstand kan doen.
16.Zijn geluk heeft hij zelf veroverd. Zijn ongeluk heeft hij gekregen.
17.Tracht elkaar gelukkig te maken. Een moeilijker opgave is er niet, want we zijn al tevreden als we alleen gelukkig zijn.
18.Het is de drang naar geluk die ons ongelukkig maakt.
19.Wat naakt is, heerlijk naakt kan niet bedriegen.
20.De beste mensen houden van de waarheid, de anderen kunnen niet tegen de waarheid.
21.Kan er een trouwer vriendin dan de aarde gevonden worden?
Zij verstoot niemand; wat haar geschonken wordt geeft ze honderdvoudig terug.
22.De geschiedenis wordt geschreven door wie de overwinning heeft behaald.
23.Wie heel en al zijn land wil dienen. Moet vrij van alle banden zijn.
24.We hechten nog altijd te veel belang aan wat interessant lijkt en te weinig wat degelijk is.
25.Het is niet alleen ontzettend moeilijk om het leven met een lach op te nemen, het is nog veel moeilijker om de mensen ervan te overtuigen dat gij het recht hebt om het op die manier te doen.
26.Als je op deze wereld goede zaken wil doen, moet je maken dat alle partijen menen dat ze er voordeel bij halen.
27.Geschiedenis op zichzelf is zeldzaam. Wat wij gewoonlijk lezen is wat de mensen ervan gemaakt hebben.
28.Als ik niet bekommerd ben om degenen die zichzelf niet kunnen behelpen, dan ben ik niet waard dat ik leef.
29.Met het geluk gaat het als met de waren die in een grootwarenhuis uït gestald liggen, niemand heeft geld genoeg om ze allemaal te kopen, men is tot een keuze verplicht en wat men kiest kan nooit volledig voldoening schenken.
30.Je zult niet oud worden zolang je nog van mensen houdt.
31.Onwetenedheid sticht veel kwaad omdat er achterdocht en vijandschap uit voortspruiten.
32.Je moet het woord mede-lijden in tweemaal uitspreken en dan besef je wat het betekend.
33.Als de meeste mensen hun eer ontnomen worden schiet er niets meer over.
34.Alle veroveringen van de mens zijn als de weerschijn van dezon op het water.
35.De mensen worden klein en dwaas als zu te dicht bij elkander wonen.
36.Een mens die het kwaad niet zoekt, doet het ook niet.
37.De waarheid bevrijdt de mens uit om het even welke gevangenis.
38.Iedereen is ijdel op zijn manier.
39.Wie op de spits van de gezagspyramide staat, is alleen.
40.Er is maar zoveel geluk in de wereld als er liefde is.
41.Als er niets meer overblijft en je vindt de liefde neet, dan ben je verloren.
42.Beminnen is niet gemakkelijk. Onze lichamen vinden elkaar gemakkelijker dan onze zielen.
43.De liefde aanvaardt en heeft geen uitleg nodig.
44.Het volmaakte huwelijk vraagt niet dat man en vrouw op elkander gelijken, maar dat zij elkander zouden aanvullen.
45.Hoe zouden we anderen kunnen gelukkig maken als we zelf niet gelukkig zijn ?
46.Het geluk bestaat erin dat men met zijn ongeluk tevreden is.
47.De doden leven niet waar ze begraven liggen.
48.We hebben doorgaans te veel woorden en te weinig gedachten
met dank aan voorzitter Luc De Fraeye (tekst) en Dirk Verbeke (foto)
Vanaf 1975 organiseert het stadsbestuur van Nieuwpoort een Frans-Vlaamse veertiendaagse, telkens tijdens de Paasvakantie. Twee weken lang staat een bepaalde stad of streek uit Frans-Vlaanderen centraal en worden heel wat grensoverschrijdende activiteiten georganiseerd.
Bij ingewijden was het dan ook normaal dat André Demedts, voorzitter en later ere-voorzitter van het Komitee voor Frans-Vlaanderen, als één der eerste sprekers werd gecontacteerd. Een delegatie uit Nieuwpoort had hem ondertussen leren kennen en waarderen tijdens het bijwonen van de Frans-Vlaamse Cultuurdagen in Waregem en Ekelsbeke, alsook op de zomerse bijeenkomst van de Kon. Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde te Beauvoorde.
Samen met prof. Deveyer uit Hazebroek pleitte André Demedts (op 29-3-1975) voor een noodzakelijke samenwerking met de buren en voor het verbreden van de horizonten waar Vlaanderen een vooraanstaande plaats kan besteden. Over het programma van deze eerste veertiendaagse schreef hij: Het ziet er, concreet en veelomvattend, schitterend uit.
Anderhalf jaar later kwam hij, tijdens de culturele veertiendaagse spreken (op 2-11-1976) over zijn eigen werk als schrijver en dichter.
Ter gelegenheid van de twaalfde Frans-Vlaamse veertiendaagse werd André Demedts, door burgemeester Georges Mommerency, uitgeroepen tot ereburger van Nieuwpoort. Hij werd in 1986 immers 80 jaar oud. Dit gebaar werd zeer naar waarde geschat. De talentrijke auteur had zich immers hard ingezet voor Vlaanderen, voor Nederland maar ook voor Nieuwpoort en werd door menigeen op handen gedragen, als schoon mens (dit zei hij zelf vaak).
Geboren in St.-Baafs-Vijve op 8-8-1906 stierf hij te Oudenaarde op 4 november 1992. Hiermee kwam ook een einde aan de contacten met Nieuwpoort, maar leefde (leeft) zijn herinnering voort via zijn luitenant Luc Verbeke, alsook door het verder zetten van de jaarlijkse Frans-Vlaamse dagen.
Dank zij de Culturele Raad, het Davids- en Willemsfonds en Oswals Maes zal hij nog één maal tussen ons vertoeven op vrijdag 29 september 2006.
In opvolging met de uiteenzetting van Karel Platteau op 13 september voor het Davidsfonds van Waregem, willen we u nog enkele getuigenissen meegeven.
Maria Rosseels heeft haar eerste ontmoeting met André Demedts verteld, toen hij een dertiger was, op een studiedag voor Vlaamse meisjes :
De woorden zijn vergleden verondersteld dat ik ze heb begrepen; maar ik zie nog het gebaar van een jonge man die zich concentreerde, de handen samengevouwen, de ogen half gesloten, de aandacht naar binnen gekeerd. Vanuit die innerlijke wereld sprak hij: gedachten omgezet in woorden, op het ritme van traag vloeiend water. Het was alsof hij sprak tot zichzelf ideeën die opdoemden en verdwenen. En wij luisterden naar die innerlijke monoloog. En toch toch sprak hij tot ons, toch was er die eigenaardige dialoog.
Adriaan Roland Holst schreef hem op zijn 60ste verjaardag :
Uit toespraak van Karel Platteau op lezing bij DF-Waregem op 13 september 2006)
Spreker Karel Platteau was er zich van bewust dat vele aanwezigen André Demedts nog hebben gekend en ontmoet. Zelf kon hij zich vier momenten herinneren, en toeval of niet, het zijn héél kenmerkende momenten geweest voor die mens en die Vlaming.
Toen ik ongeveer 10 jaar oud was, in 1961, nam mijn vader mij mee naar een uiteenzetting van André Demedts in ons dorp, Vlamertinge. Ik herinner me nog levendig een vriendelijke man, die dichtbij zijn publiek kwam staan, met halfopen lachende oogjes. Zijn stem klonk een beetje raar, je moest goed luisteren, en ik begreep niet goed waarover hij sprak. Maar één ding onthield ik : zijn pleidooi voor Vlaanderen en de Vlaamse Beweging.
In zijn autobiografie De dag van gisterenuit 1966, vertelt hij hoe hij hiertoe kwam. Hij had een neef die in de Eerste Wereldoorlog de schandalige wantoestanden in het Belgische leger meegemaakt had als Vlaming. Die neef vertelde in 1918 deze schandalige situaties, zodat André geschokt was en bewust werd van de discriminatie. Zelf was André toen pas 12 jaar ( geboren op 8 augustus 1906) en later kreeg hij van een vriendje in het eenzijdig FranstaligeSt.-Lievenscollege te Gent, boeken over hetzelfde onderwerp, waardoor hij heel ontsteld was. Het was de brochure Vlaanderens Weezang aan den IJzer en Arm Vlaanderen van pater Stracke.Boeken hebben een belangrijke rol gespeeld voor hem, ongetwijfeld ook in zijn jeugdjaren.
Maar terug naar de spreker die ik aanhoorde. Op een bepaald ogenblik sloot hij zijn ogen helemaal, zijn stem ging weg en met een gebroken stem sprak hij moeilijk verder Ik vroeg me af of hij weende En als de spreekbeurt gedaan was, zei mijn vader dat het een zeer mooie en goede voordracht geweest was en dat die meneer veel goed deed door rond te gaan met zijn voordrachten en dat hij wel een keer zo opging in zijn woorden dat hij er door ontroerd was geweest Zelf schreef André hierover : Als ik begin te preken ontstaat het contact met mijn publiek en gedragen door een gevoel van verbondenheid, overwin ik de aarzeling en onzekerheid die mij remden Als dat niet het geval mocht zijn, zou ik mij verloren voelen.
Besluit : een bewogen spreker, over Vlaanderen, met verontwaardiging en met bedroefdheid.
10 jaar later zat ik aan de Kulak in de Germaanse en ik volgde het vak Moderne Nederlandse Literatuur. Tot mijn verbazing kwam André Demedts niet voor in die cursus ! Toch wist ik dat hij zoveel gepubliceerd had, gedichten en romans, essays en zoveel besprekingen in De Standaard. In boekvorm waren er toen al 55 publicaties ! (Later volgden er nog 19 andere. 74 dus in het totaal !)
Ik had ook zelf één boek van hem gelezen toen ik 14 jaar was : Alle vreugd is eindeloos.
Een jeugdverhaal over een jongen uit deze omgeving die in een weverij moet gaan werken. Vooral de beschrijving van die lawaaierige en stoffige weefgetouwen hadden op mij indruk gemaakt; ik vond het erg dat een leeftijdgenootje zo in de textiel terechtkwam Later leerde ik de thuiswevers kennen in Beveren-Leie, toen ik daar op bezoek ging...
Besluit: heel veel gepubliceerd, mét sociale dienstbaarheid in verwerkt. Zijncreatief werk : dichtbundels o.a. Jasmijnen, proza, waarvan In uw handen uit 1954 als de beste priesterroman ooit, aangeduid door Anton Van Wilderode.
Uit zijn eerste bundel werd Jasmijnen voorgedragen uit 1929. André was toen 23 jaar oud en werkte op de hoeve van zijn ouders. Hij hield van de paarden waarvoor hij moest zorgen en bezong ze met het gedicht De paarden. Een gedicht dat de sociale bewogenheid van de dichter uitdrukt is Mei. Daarna volgde nog een fragment uit de roman In uw handen.Later volgde nog Mijn moedertaal.
Men heeft het proza van André Demedts opgedeeld in 3 perioden: van 1933 tot 1944 : het onmogelijke geluk dan een tweede periode van 1944 tot 1951 met een kringloop om het geluk om dan in een derde periode een steeds duidelijker wordende vernauwing te zien naar het eigenlijke onderwerp toe nl. het menselijk geluk proeven. Marcel Janssens vatte het zo samen in 1966 op een huldedag voor de gevierde schrijver : Zijn werk is er niet omwille van de literatuur, maar omwille van het leven.
Zelf heeft de auteur al heel vroeg veel boeken gelezen. Op de boerderij was er een bibliotheek, nog van grootvader Ivo en van zijn vader Maurits. Zijn vader was lid van het Davidsfonds en net als vandaag, bestond toen ook het systeem van koopboeken voor de leden. Zo groeide ook de bibliotheek op de hoeve De Elsbos.Nog voor André 12 jaar was had hij bijna de hele Hendrik Conscience gelezen. Dat was een bewijs van de vrijheid die hij kreeg om met literatuur kennis te maken, vaak werden de boeken van Conscience achtergehouden, of aan elkaar gelijmd opdat je ze niet zou ontlenen zonder op te vallen
Maar hij las ook de verhalen van de Lovelings en van Jules Verne. Deze auteur heeft hem bijzonder gefascineerd. Hij getuigde vooral van zijn bewondering voor Kapitein Nemo in Twee jaar vakantie : Nemo, die na een lange strijd, allen en ver van zijn vaderland, stierf aan boord van zijn duikboot, omdat hij nooit had willen buigen voor de macht die het recht onderdrukt had.
"Snel leerde hij via zijn vader boeken kennen als De Negerhut van Oom Tom, van Harriet Beecher-Stowe, maar ook Cervantes, Shakespeare en Tolstoj.Hij had dus heel vroeg contacten met de literatuur en hoorde ook heel graag sagen en legenden vertellen uit zijn Beneden-Mandelstreek. En doordat hij veel ziek was, zwakke gezondheid, 2 maanden te vroeg geboren, zwaarmoedige knaap, bleef hij vaak thuis en hield van schrijven: Schrijven was een natuurlijke, doodgewone verrichting voor mij, een middel tot ontvluchting aan mijzelf, omdat een onoverwinnelijke schroom, of was het weerzin en angst, mij beletten te spreken ? Elders : Reeds als kind heb ik altijd gedacht dat ik moest schrijver worden. Dat leek de enige manier waarop ik, aardig van mijn voorgeslacht, mij kon doen gelden.
Kort behandelde Karel Platteau nog zijn studieperiode, zijn contacten met het leesblad Die Cnodse, het moeten afbreken van zijn studies wegens financiële problemen bij hem thuis, zijn kennismaking met Zuid en Noord en toneel, dat hem leerde voor het publiek te verschijnen en in hem de onvermoede kracht deed ontwaken. Vanaf 1925 publiceerde André Demedts in Dietsche Warande en Belfort en hij bleef er aanwezig met creatief én kritisch werk
In 1974 werd ik leraar aan het Sint-Amandscollege in de handelsafdeling daar. En een collega germanist, Omer Van de Putte, nodigde daar André Demedts ieder jaar uit om te komen spreken over Stijn Streuvels. Omer las met zijn laatstejaars Leven en dood in den Ast en als traktatie kwam dan Demedts praten over Streuvels. Dat was een vriendschap van jaren geweest. In 1946 al publiceerde Demedts over Streuvels. Het is trouwens door toedoen van Streuvels dat André zon inzet ontwikkeld heeft voor Frans-Vlaanderen !
In 1955 was er dan een boekje over Streuvels, maar in 1971 kwam het eerste degelijke boek dat over Streuvels ooit verschenen was : Stijn Streuvels. Een terugblik op leven en werk. Later kwam er in 1977 nog een boekje. Welnu, Hedwig Speliers heeft een biografie over Streuvels geschreven, maar hij zegt zelf dat hij zéér schatplichtig is aan Demedts !
"Als spreker over Streuvels zag ik André dus in Kortrijk. Maar ik zette mijn laatstejaars aan om deel te nemen aan een wedstrijd voor verhandelingen. De voorzitter van de jury was André Demedts. Het onderwerp was : wat is de betekenis van de humor ?En in de categorie voor leerlingen uit de handelsafdelingen won één van mijn kornuiten. Hij hield een lange en aangename babbel met de auteur.
"Nog wat later, in 1977 organiseerde ik Nederlandse taalstages voor Waalse jongeren. Dat kende een groot succes en ik besloot om André Demedts te vragen of hij wilde geïnterviewd worden door de oudsten van die franstaligen. André was toen 71 jaar, hij grinnikte toen ik het hem vroeg, maar hij zei ja. Het gesprek werd een succes, het ging over schrijverschap en engagement, over Vlaanderen en Wallonië, over jeugd van vroeger en nu. Hij kreeg een daverend applaus van de Waalse jongeren ! En hij vertrok gezwind op zijn fiets weer naar huis. De volgende dag zag ik hem spitten in zijn tuin !
"En telkens als de André Demedts-Prijs uitgereikt werd ( de eerste laureaat was Luc Verbeke ! als eerste secretaris en drijvend kracht achter deFrans-Vlaamse Cultuurdag en het Komitee voor Frans-Vlaanderen en later voor de KFV-mededelingen vanaf 1973) was de schrijver jarenlang zelf aanwezig en gaf hij het slotwoord. Het tijdschrift Ons Erfdeel is ontstaan door een oproep van André Demedts bij hem thuis waar hij aan enkele jonge mensen vroeg of ze boven iedere partijpolitiek contact wilden opnemen met Frans-Vlamingen en met Nederlanders. Om de Frans-Vlaamse problematiek bekend te maken in het Nederlandse taalgebied en ook om de samenwerking tussen de Nederlandssprekenden te bevorderen. Uit die aansporing is het tijdschrift Ons Erfdeel ontstaan met de 20-jarige Jozef Deleu. Het groeide uit tot een hoogstaand en volwaardig algemeen-Nederlands cultureel blad !
"Ooit schreef André Demedts het boek Hugo Verriest de levenwekker. Eigenlijk had hij dit woord voor zichzelf mogen bewaren. Hij was een bezieler en in zijn ene persoon een complete actie- en drukkingsgroep. Ook voor Leuven-Vlaams waar hij bisschop Desmet sterk beïndrukte ! Ruim 20 jaar had hij zich ook ingezet voor de radio omroep in het gebouw in de Rijselstraat. Daarbij had hij een voorliefde voor het woord, het volksverhaal en de stem van Frans-Vlaanderen. Hij gaf aan ontelbare mensen de kans om zich kenbaar te maken en hun specifiek terrein in goede radioprogrammas.
Vrijdag 29 september 2006 organiseert de Culturele Raad, het Willemsfonds en het Davidsfonds een literaire avond rond André Demedts. André Demedts werd in 1986 benoemd tot ereburger van Nieuwpoort en in dit 100e geboortejaar past het om deze Vlaamse auteur, cultuurpromotor en ereburger in herinnering te brengen. Spreker is Oswald Maes, algemeen bekend als Rogeeke uit de VRT-reeks Thuis. Hij vertelt zaterdag om 20 u. over André Demedts in het Cultuurhuis.
Voor de literaire avond hebben de cultuurverenigingen Willemsfonds en Davidsfonds, die een goede samenwerking hebben opgebouwd, de handen in elkaar geslagen en worden hierbij ondersteund door de Culturele Raad van Nieuwpoort. Beide afdelingen organiseren in Nieuwpoort diverse culturele activiteiten zoals deze lezing, voordrachten, toneel, muziek- en zanguitvoeringen, tentoonstellingen, uitstappen, enz.
Oswald Maes is verteller en staat ondermeer ook achter gebeuren in Beselare.In zijn causerie gaat het over het leven en het literaire werk van André Demedts met ondermeer ook voordracht van werk. De voordrachtgever heeft het ook over de mens Demedts. André Demedts werd ereburger van Nieuwpoort in het kader van de Frans-Vlaamse Veertiendaagse.De culturele en sportieve veertiendaagse heeft elk jaar een ruime mix van activiteiten zoals lezingen, een zoektocht, een busreis naar Frans-Vlaanderen, een film en het jaarlijkse harp-concert.
Oswald Maes staat ondermeer ook achter de heksenstoeten in Beselare, waar hij geboren is en ook actief is in de heemkundige kring. Hij heeft daar trouwens ook nog een tweede verblijf buiten zijn woonplaats Sint-Pieters-Brugge. Tijdens zijn middelbare studies in Kortrijk leerde hij Antoon Van der Plaetse kennen en aan de Academie te Ieper werd hij bevriend met Gerard Vermeersch. Hij studeerde verder aan het Koninklijk Conservatorium te Gent, waar hij eerste prijzen behaalde en voordracht en toneel. Met Kris Smet en Gilbert Van Vlaanderen vormde hij het trio De Minnestrelen dat vooral middeleeuwse poëzie bracht.
Als voordrachtkunstenaar houdt hij het meest van de gedichten van Guido Gezelle.
In 1971 speelde hij belangrijke bijrollen, o.a. in Mira of de teleurgang van de Waterhoek.
Als acteur werd hij in 1996 Rogeeke Van de Wiele, in de soapserie Thuis op TV1.
Hij is afkomstig van Beselare. Tijdens zijn middelbare studies in Kortrijk leerde hij Antoon Van der Plaetse kennen en aan de Academie te Ieper werd hij bevriend met Gerard Vermeersch. Hij studeerde verder aan het Koninklijk Conservatorium te Gent, waar hij eerste prijzen behaalde in voordracht en toneel. Met Kris Smet en Gilbert Van Vlaanderen vormde hij het trio De Minnestrelen dat vooral middeleeuwse poëzie bracht. Hij werkte tevens mee aan diverse VRT-programmas op Radio en TV, o.a. de reeks De bossen van Vlaanderen en de familiereeks Thuis waarin hij Rogerke speelde.
Oswald Maes houdt nog regelmatig causerieën over de heksen van Beselare, zowel historisch als folkloristisch, of over literaire onderwerpen als Guido Gezelle, Felix Timmermans of nu André Demedts.Hij houdt van taal omdat hij van mensen houdt. Vooral de dialecten boeien hem.
Info :
Michiel Brysbaert, Davidsfonds en Culturele Raad, Oude Veurnevaart 19, 8620 Nieuwpoort,Tel. 058/23.59.97
Maurice Bellefroid, Willemsfonds, Recollettenstraat 41, 8620 NieuwpoortTel. :058/23.60.56
Culturele Dienst Nieuwpoort, Patrice Van Laethem, cultuurbeleidscoördinator, Tel.: 058/22.44.29. info@nieuwpoort.be
Hulde André Demedts in Bailleul-Belle Frans-Vlaanderen
Persmededeling zondag 24 september 2006 aan Vlaamse pers (vrt, vtm, wtv, vum, persgroep, belga, )
Deze namiddag had op de Frans-Vlaamse Cultuurdag in Belle-Bailleul in Frans-Vlaanderen een herdenking plaats voor de Vlaamse letterkundige en cultuurpromotor André Demedts. Dit gebeurde naar aanleiding van het 100e geboortejaar van André Demedts. De bijeenkomst werd bijgewoond door een paar honderd aanwezigen, waaronder de pers uit Frans-Vlaanderen.
Organisator van de herdenking was het Komitee voor Frans-Vlaanderen, dat al aan zijn 59e Frans-Vlaamse cultuurdag toe was. KFV werd in 1947 opgericht te Waregem door André Demedts en Luc Verbeke. De Frans-Vlaamse Ontmoetingsdagen van toen met ondermeer ook Stijn Streuvels groeiden uit tot een jaarlijkse culturele bijeenkomst, die nu afwisselend doorgaat in thuisstad Waregem en het Franse Belle. Op het stadhuis van Belle ging dit jaar een tweetalige (N/F) plenaire zitting door.
Bij de hulde aan André Demedts waren er getuigenissen van drie Franse staatsburgers, die destijds de André Demedtsprijs hebben ontvingen. Het waren Francis Persyn, oud-inspecteur voor het Nederlands inFrankrijk en ondervoorzitter van KFV, Jacques Fermaut,oud-leraar Nederlands en KFV-medewerker, en Sandrine Demange, directrice van het Huis van het Nederlands.
André Demedts werd op 8 augustus 1906 geboren in het West-Vlaamse Sint-Baafs-Vijve. Hij begon daar zijn beroepsloopbaan als landbouwer. Tussen 1937 en 1949 was hij leraar aan een Waregemse college en van 1949 tot 1971 directeur van de gewestelijke omroep West-Vlaanderen van de BRT, aanvankelijk nog NIR.
Naast zijn beroepsactiviteiten, die hij steeds erg plichtsbewust uitoefende, schreef hij 77 boeken. (25 romans, 4 jeugdromans, monografiën, novellen),gaf hij 5000 voordrachten, beantwoordde hij 30.000 brieven, schreef hij luisterspelen en toespraken voor de radio, schreef hij talloze artikels in uiteenlopende media-organen,was hij er voor alle mensen zonder onderscheid van rang of stand.
Eind deze week volgt ook nog een herdenking van André Demedts door de Culturele Raad van Nieuwpoort, waar hij in 1986 ook tot ereburger werd uitgeroepen.
Voor informatie over André Demedts en het André Demedtsjaar kunt u terecht op de webstek "André Demedtsjaar 2006" op http://blog.seniorennet.be/adjaarof http://andredemedtsjaar.telenetblog.be,waarvan u ook alle informatie vrij mag gebruiken. (op de foto zien we vlnr Secretaris Dirk Verbeke, ondervoorzitter Jacques Fermaut, voorzitter Guido Carron, burgemeester M. Gilloen van Belle en Sandrine Demange van het Vlaams Huis in Belle)
September was de lievelingsmaand van André Demedts en in zijn geboortedorp Sint-Baafs-Vijve volgen de activiteiten in hjet kader van 100 jaar André Demedts zich in snel tempo op. We hebben pas de erfgoedwandeling en het optreden van Flanders Recorder Quartet achter de rug en we krijgen op zaterdag 23 september 2006 al weer een concert van het Jeugdmuziekatelier in de tuin van het André Demedtshuis. Het concert kadert ook in het projectVier-water van de intergemeentelijke culturele samenwerking tussen Meulebeke, Oostrozebeke, Wielsbeke en Ingelmunster die we ook onder het Demedtsland kunnen benoemen.
Het water van de Mandel en het Leiekanaal brengt de vier gemeenten samen. De Leie is nauw verbonden met het André Demedtshuis. De tuin eindigt bij de oever van een prachtige afgesloten Leiearm. En de Leie verbindt ook de drie woonplaatsen van André Demedts: Wielsbeke, Waregem en Kortrijk. In de tuin van het André
Demedtshuis kunt u op 23 september om 20 u. ondermeer luisteren naar de Watermuziek van Georg Friedrich Haendel. Het concert van het JeugdMuziekAtelier o.l.v. Leen Debode is gratis en bij de kraampjes in de tuin kan u proeven van vierwater. Een heel vurig drankje!
Jeugd MuziekAtelier
Het Jeugdmuziekatelier Wielsbeke werd opgericht in 1966. Toen gingen de lessen ook door in de jongensschool van Wielsbeke. Het heeft in de loop van die periode een hele evolutie en uitbreiding gekend. Momenteel telt ons Jeugdmuziekatelier 175 leerlingen en 12 leerkrachten. Om die reden mochten JMA enkele jaren geleden het oud-chirolokaal naast de school gebruiken. Het doel is kinderen vanaf het 2de leerjaar op een heel aangename en speelse manier creatief en actief muziek aan te leren.De leerlingen volgen 4 jaar basiscursus notenleer en daarin krijgen ze zang, orff, blokfluit, theorie en sinds 2004 ook djembe. Er zijn 30 lesweken per jaar.
Samen musiceren, plezier beleven met muziek en al spelende veel bijleren is onze grootste troef.Na 1 jaar basiscursus kunnen de kinderen starten met een instrument. De instrumenten die men momenteel kan volgen zijn: viool, gitaar, klarinet, saxofoon, dwarsfluit, piano, trompet, trombone, tuba, drum, slagwerk, hobo en dit programma kan uitgebreid worden op vraag van de leden.
In 2003 is JMA ook gestart met notenleer voor volwassenen. De volwassenen kunnen onmiddellijk in het eerste jaar starten met een instrument. In 1999 werd het samenspel opgericht. Momenteel telt deze 50 leerlingen. De bedoeling van het samenspel is leren samen spelen met verschillende instrumenten, wat niet altijd evident is. In groep spelen betekent ook rekening houden met de anderen. De jongeren onder ons worden meegetrokken door meer gevorderde leden. We leren dus voortdurend van elkaar. Een derde heel belangrijk aspect is vriendschap. Door iedere week samen te repeteren ontstaat er een hechte vriendschapsband. Dit voel je heel goed tijdens de concerten. Ze spelen met elkaar en nemen verantwoordelijkheid voor elkaar.
Koffieconcerten
Op 1 oktober starten dan weer de koffieconcerten in de Sint-Bavokerk in Sint-Baafs-Vijve met een concert van de Russische virtuoze violist Mikhaïl Besverkhny en de Russische meesterlijke pianist Timur Sergeyenia. Deze presenteren die zondag om 17 u. een magnifiek romantisch programma . Op zondag 5 november om 17 u. zijn violist Valery Oistrakh en pianist Thomas Dieltjens te gast voor een gevarieerd programma.
Herhalen we nog eens de openingstijden van André Demedtshuis, waar de tentoonstelling van kunstboeken aan het laatste weekeind toe is:
Flanders Recorder Quartet voor 100 jaar André Demedts
Donderdag 21 september om 20 u. presenteert het André Demedtshuis als volgend concert in de reeks 100 jaar André Demedts een optreden van het prestigieuze Flanders Recorder Quartet in de Sint-Bavokerk in Sint-Baafs-Vijve. Met optredens over gans de wereld overtuigen Bart Spanhove, Han Tol, Joris Van Goethem en Paul Van Loey op een enthousiaste, attractieve manier het publiek met de onbeperkte mogelijkheden van een blokfluit. De vier blokfluitisten worden alom geroemd om hun gedurfde programma's, de expressieve voordracht, virtuoze vertolking en eigenzinnige profilering. Ze overrompelen hun publiek met de klankschoonheid van de meer dan 150 zeldzame blokfluiten die ze het bespelen. Het Quartet brengt n.a.v. het André Demedtsjaar in zijn geboortedorp Sint-Baafs-Vijve het tot de verbeelding sprekende programma Banchetto Musicale.
Het Flanders Recorder Quartet worden de ambassadeurs genoemd van de blokfluit. De talrijke positieve perskritieken na concerten en cd-opnames beklemtonen de gedurfde en unieke programmatie, het kristalhelder samenspel, de eigenzinnige profilering en virtuoze en expressieve vertolking. Sinds zijn ontstaan in 1987 heeft het Flanders Recorder Quartet Vier op n Rij zich ontwikkeld tot een ensemble dat behoort tot de wereldtop. Met meer dan 1200 optredens in wereldbekende concertzalen op haar naam, is het niet meer weg te denken uit de wereld van de oude muziek en toonaangevende festivals.
Het kwartet maakte verscheidene baanbrekende cd-opnames met vaak onbekend repertoire voor Deutsche Grammophon en Harmonia Mundi. In 1997 ging het een verbintenis aan met het Franse cd-label, Opus 111. De laatste drie cd's die uit deze samenwerking voortkwamen, Armonia di Flauti, Bassano en Magic, vielen één voor één in de prijzen. In 2004 verscheen een opname met werken van Matthew Locke bij het Duitse label Aeolus, het nieuwe "huismerk" van het kwartet. De gedurfde en unieke programmatie, de expressieve voordracht, virtuoze vertolking en eigenzinnige profilering van de vier blokfluitisten wordt alom geroemd en komt steevast in de concertbesprekingen tot uitdrukking.
Het Flanders Recorder Quartet brengt een instrument, dat tweehonderd jaar lang miskend werd, weer voor het voetlicht. Op een attractieve manier overtuigt het de melomaan met een uitzonderlijke verzameling van 150 instrumenten, die, gepaard aan de virtuoze vertolking van gevarieerde programmas, ervoor zorgt dat elk concert een onvergetelijke gebeurtenis wordt. Tot de collectie van het ensemble behoren kopieën van blokfluiten naar Virdung (1511) gebouwd door Adrian Brown; tien instrumenten uit het bezit van Henry VIII, gebouwd door de beroemde Italiaanse dynastie Bassano en voor het kwartet gekopieerd door Bob Marvin en Adri Breukink; de 2,30 meter hoge barokke grootbas die door Friedrich von Huene uit Boston werd ontwikkeld en moderne instrumenten van Hans Coolsma. Deze unieke en uiterst zeldzame blokfluiten zijn niet enkel een lust voor het oog en het oor maar ook een belangrijke pijler waarop het kwartet zijn pleidooi voor de blokfluit steunt.
Het Flanders Recorder Quartet wordt geroemd om zijn smaakvol uitgewerkte arrangementen (waaronder Vivaldi's Vier Jaargetijden) en de meer dan veertig composities die aan de groep zijn opgedragen. Een deel van het uitgebreide repertoire stelt het ensemble ter beschikking aan een groot publiek middels een reeks van uitgaven in The Flanders Recorder Quartet Series, die bij Heinrichshofen in Duitsland verschijnt.
De titel "Banchetto Musicale" is ontleend aan de gelijknamige danssuites van J.H. Schein (1617). Ook G.P. Telemann schreef in 1733 zijn fameuze collectie "Musique de Table". Met deze muziek wilden zij hun gasten een al even rijk "muzikaal" banket aanbieden. Deze gedachtengang inspireerde Flanders Recorder Quartet bij het samenstellen van dit
nieuwe programma, waarin het ensemble de diversiteit van zijn instrumentarium en composities centraal wil stellen. Dit programma is opgebouwd in de vorm van een
rijk gevuld muzikaal diner, waarbij alle gangen ingevuld worden door verschillende muzikale delicatessen van over de hele wereld.
Met een instrumentarium van meer dan 150 blokfluiten (Middeleeuwen, Renaissance, Barok, twintigste eeuw) wil Flanders Recorder Quartet de muziek uit verschillende periodes in haar oorspronkelijke klank ten gehore brengen. Hiervoor worden enkele unieke instrumenten gebruikt die speciaal op aanvraag van het ensemble ontwikkeld werden. Hierbij Von Huenes reuzengrote barokgrootbas en een reconstructie van een middeleeuws consort speciaal geschikt voor vroege polyfonie. De muziek: J.S. Bach, J.B. de Boismortier, M. Locke, J.H. Schein, J. Ciconia, P. Swerts, A. Vivaldi, e.a .
"Flanders Recorder Quartet" is, met meer dan 1200 concerten op vijf continenten op haar naam, niet meer weg te denken uit het internationale muziekleven. Na het behalen van de eerste prijs in het vermaarde "Musica Antiqua Concours" te Brugge in 1990 nam de carrière van het kwartet een enorme vlucht en concerteerde het in wereldbekende concertzalen zoals "Opera City Hall" (Tokyo), "Phoenix Hall" (Osaka), "The Cloisters" en "Frick Collection"
(New York), "Spivey Hall" (Atlanta), "Het Concertgebouw" (Amsterdam) en het Orchesterhaus Salzburg" en tijdens toonaangevende oude-muziekfestivals overal ter wereld.
Info en Tickets aan 8 Euro op de Cultuurdienst Wielsbeke.
Zondag 24 september 2006 gaat de 59e Frans-Vlaamse Cultuurdag van het Komitee voor Frans-Vlaanderen (KFV) door in Belle.Het Komitee voor Frans-Vlaanderen werd in 1947 opgericht te Waregem door André Demedts en Luc Verbeke. De Frans-Vlaamse Ontmoetingsdagen van toen met ondermeer ook Stijn Streuvels groeiden uit tot een jaarlijkse culturele bijeenkomst, die nu afwisselend doorgaat in thuisstad Waregem en het Franse Belle. Volgend jaar gaat de 60e editie dus door in Waregem. De tweetalige (N/F) plenaire zitting gaat door op het stadhuis van Belle.Er wordt n.a.v. het André Demedtsjaar ondermeer hulde gebracht aan stichter-voorzitter André Demedts.
Zondagvoormiddag wordt een cultureel-toeristisch programma (tweetalig N/F) aangeboden met keuzemogelijkheid tussen een natuurwandeling, rondleiding op de Katsberg of een stadsbezoek aan Belle. Voor de eerste twee mogelijkheden gaat men van start om 10 u., het stadsbezoek start om 10.30 u. De natuurwandeling gaat van Belle tot de grens en wordt geleid door Jef Hoornaert. Hij is natuur-, landschaps- en cultuurhistorische gids.Mevr. Christine Hanscotte-Proust leidt de rondleiding op de Katsberg. Zij is auteur van het recent verschenen boek Le Mont des Cats. La trappe de Flandre en kent als geen ander de geheimen van deze tot de verbeelding sprekende attractie.Voor het stadsbezoek van Belle (Bailleul) kan KFV een beroep doen op Patrick de Verrewaere, co-auteur van Histoire secrète de la Flandre française.Een vierde activiteit zondagvoormiddag is de bijeenkomst van docenten Nederlands van het KFV in het Huis van het Nederlands/La Maison du Néerlandais o.l.v. Dirk Verbeke.
Het zondagnamiddagprogramma gaat door op het stadhuis van Belle en start om 14 u. op de gelijkvloerse verdieping met een kennismaking van de deelnemers. U vindt er de toeristische stand van het Streekbezoekerscentrum voor Frans-Vlaanderen, een boekenstand met regionale ligeratuur, een stand van de Frans-Vlaamse kunstenaar Jean-Claude Bottin en een tentoonstelling met schilderijen en aquearellen van Alain Delsalle en Dominique Darras. J-C Bottin maakte ondermeer een pentekening van André Demedts n.a.v. het Demedtsjaar 2006.
Om 14.30 u. opent burgemeester Michel Gilloen van Belle de tentoonstelling En Flandre. Lumières de Flandres, die nog loopttot 4 oktober.
De tweetalige (N/F) plenaire zitting gaat door in de bovenzaal van het stadhuis in Belle en wordt opgeluisterd door de Frans-Vlaamse bard Ghislain Gouwy, met muzikale begeleiding door William Schottte. Bij de hulde aan André Demedts krijgen we getuigenissen van drie Franse staatsburgers, die de André Demedtsprijs ontvingen. Het zijn Francis Persyn, oud-inspecteur voor het Nederlands inFrankrijk en ondervoorzitter van KFV, Jacques Fermaut, oud-leraar Nederlands en KFV-medewerker, en door Sandrine Demange, directrice van het Huis van het Nederlands.
Er staat ondermeer ook eenpanelgesprek geprogrammeerd i.v.m. de regionale roman o.l.v. François Hanscotte. Hij spreekt met Eric Vanneufville, auteur vanUne vie en Flandre en Régis Macke, auteur van Marie-Jeanne, Sorcière de Flandre. De historische roman kan een belangrijke vulgariserende rol spelen voor de kennis van de eigen geschiedenis. Voorts krijgen we nog de voorstelling van het elektronische taalleerproject FRANEL en de vereniging APNES voor leerkrachten Nederlands van het voortgezet onderwijs in Noord-Frankrijk. De cultuurdag besluit met het juryverslag en prijsuitreiking van de 41e KFV-Taalprijsvraag Nederlands voor Frans-Vlamingen door secretaris Dirk Verbeke.
Illustratie : pentekening van de Frans-Vlaamse kunstenaar Jean-Claude Bottin. Een afdruk ervan wordt in beperkte oplage te koop aangeboden op de 59e Frans-Vlaamse Cultuurdag.
Marnixring Leeuwercke met Kunstproject voor Cultuurdrager
Vorige zaterdag stelde Marnixring Leeuwercke vorige zaterdag op de Cultuurmarkt in Waregem zijn kunstproject rond André Demedts voor. De serviceclub heeft ter gelegenheid van de vieringen van zijn 100e geboortejaar aan beeldend kunstenaar Patriek Roelens gevraagd om een portret te schetsen van André Demedts. Op de Cultuurmarkt werd de lijnets aan het publiek voorgesteld, op een heuse schildersezel, en tevens te koop aangeboden voor de prijs van 75 Euro.
Een cultuurdrager
Marnixring Leeuwercke vraagt aandacht voor de veelzijdige letterkundige als cultuurdrager. André Demedts was leraar aan het H. Hartcollege te Waregem. Van 1949 tot 1971 was hij directeur van de gewestelijke omroep West-Vlaanderen te Kortrijk. Hij ontwikkelde zich als schrijver van psychologische romans, poëzie, verhalen, toneel, jeugdboeken, monografieën van bekende auteurs en als recensent voor o.m. de Standaard der Letteren.
Hij was een echte cultuurdrager die zich inzette voor de verspreiding van de cultuur in de brede zin van het woord. Hij was redacteur van o.m. Ons Erfdeel en van Dietsche Warande en Belfort en stond aan de wieg van het Komitee voor Frans-Vlaanderen,waarin hij ijverde voor het behoud van het Nederlands in Frans-Vlaanderen. In 1990 ontving hij de Staatsprijs als bekroning van zijn hele oeuvre.
Het kunstproject
Het onderwerp van het kunstproject, een portret van André Demedts,is het werk van Patriek Roelens. Het is een mengeling van zwart pastelpotlood en houtskool, uitgewassen met een breed aquarelpenseel. André Demedts werd geportretteerd op basis van een foto uit het Stadsarchief van Waregem, waarop de auteur met een melancholische blik voor zich uit kijkt. Dit komt wellicht goed overeen met de teneur van zijn oeuvre. Daarenboven straalt dit artistieke portret een bijzondere dynamiek uit die typisch is voor zijn leven ten dienste van Vlaanderen. De lijnets is te verkrijgen voor 75 Euro.
Patriek Roelens
Van 1989 tot 1995 was Patrick Roelens vooral animator voor verschillende tekenfilmstudios (vb. Les Tifous, naar Franquin).Vanaf 1995 was hij leraar aan de tekenacademie van Waregem, eerst aan de middelbare graad, vanaf 2000 aan volwassenen (nadruk op aquarel, maar ook lino, keramiek en etsen).Sedert 2003 is hij uitsluitend docent digitale beeldvorming (grafische en videoprogrammas).
Vanaf 1997 is zijn hoofdbezigheid vooral striptekenen (Get Ready, Windkracht 10 en K3), maar ook layout van boeken en illustraties voor diverse bedrijven. Zijn recentste projecten zijn filmmontages voor Actua-TV.Voor meer informatie verwijzen we naar zijn website http://web.mac.com/roelens/iWeb/Patriek
Marnixring Leeuwercke Waregem
Marnixring is een internationale serviceclub, die al meer dan dertig jaar de gemeenschap wil dienen. Dit gebeurt door het verspreiden en bevorderen van de Nederlandstalige cultuur, door de vriendschap en dienstbetoon onder de leden (ongeacht hun levensbeschouwelijke en politieke overtuiging) en door het bevorderen van solidariteit, verstandhouding en vrede door het ideaal van dienstvaardigheid en verdraagzaamheid.
In 1995 gaf Leeuwercke een kunstmap uit als hommage aan bekende kunstenaars uit de streek. Ook dan werd al hulde gebracht aan André Demedts. Om de twee jaar organiseert de Ring de Poëziewedstrijd Georges Leroy. Momenteel is de poëziewedstrijd al aan zijn 16e uitgave en daarvoor worden de werken opgewacht tegen uiterlijk 31 oktober 2006.
Op zondag 17 september wordt met start en aankomst aan het André Demedtshuis in Sint-Baafs-Vijve een erfgoedhappening georganiseerd. De Erfgoedwerkgroep van Wielsbeke kiest dit jaar voor het eerst een immaterieel thema, namelijk de literaire erfenis van André Demedts. De erfgoedwandeling kadert immers ook in de vieringen rond 100 jaar André Demedts. In tegenstelling met wat het thema misschien zou kunnen veronderstellen, wordt het zeker geen saaie gebeurtenis en staat ook geen voordracht of academische zitting geprogrammeerd.
De erfgoedwerkgroep is een samenwerkingsverband van Davidsfonds Wielsbeke/Sint-Baafs-Vijve, Davidsfonds Ooigem, het ES-Battement, de heemkundige Juliaan Claerhout-kring, het André Demedtshuis en de Cultuurraad Wielsbeke. De werkgroep wil elkeen via een ontspannendgezinsgebeuren laten binnentreden in het tijdsbeeld en de voetsporen van zijn ereburger André Demedts. Dat gebeurt door het André Demedtspad opnieuw te laten ontdekken. Dit wandelpad werd op 16 september 1984 door Vakantiegenoegens voor het eerst ingewandeld. Het loopt langs het Demedtsland in Sint-Baafs-Vijve en Wakken.
Op verschillende locaties langs het André Demedts-wandelpad kan de deelnemer kennis maken met het leven en het werk van André Demedts, via korte filmpjes, toneelacts, vertellingen, poëzie
En langs het wandelpad wordt ook het onroerend erfgoed niet vergeten. De deelnemers krijgen een brochure met de reisbeschrijving waarin ook allerlei historische weetjes zijn verwerkt. En ook niet onbelangrijk: de geboortestreek van André Demedts ligt in volle natuur!
De tocht is 11 km lang, en gaat over landelijke, harde wegen.Bij enkele stopplaatsen is er drankgelegenheid voorzien. Na de wandeling kan je een formulier invullen waarbij mooie prijzen te winnen zijn.
Inschrijvingen en eindpunt van de wandeling is het André Demedtshuis, Sint-Bavostraat 15 aan de kerk in Sint-Baafs-Vijve. Voor de wandelaars is inschrijving en start mogelijk vanaf 10.30 u. tot 13.30 u.Voor slechts 3 euro krijgt men een brochure met plan, nuttige informatie en één gratis consumptie onderweg. Wie start voor de middag kan een broodje bestellen bij de inschrijving. Zelf een picknick meebrengen mag ook. Wie het André Demedtspad liever met de fiets aflegt kan inschrijven tussen 13 en 14 u.
Bij de foto : het Blauw Kasteelke: Dit is één van de bezienswaardigheden langs het André Demedtspad, gelegen op een boogscheut van zijn geboortehuis. Op deze plaats werd in oktober 1297 het wapenbestand van Sint-Baafs-Vijve tussen de Franse en de Engelse koning getekend, dat als een belangrijk feit mag beschouwd worden in de aanloop van de Guldensporenslag in 1302 in Kortrijk.
Lezing bij Davidsfonds over mens en Vlaming in André Demedts
Woensdag 13 september om 20 u. nodigt het Davidsfonds van Waregem-Centrumiedereen uit naar een lezing door Karel Platteau met als titel André Demedts, de mens en de Vlaming. Spreker publiceerde ondermeer heel wat studiewerk rond Guido Gezelle en Stijn Streuvels en zal in zijn lezing n.a.v. het Demedtsjaar een originele eigen kijk geven op de persoon van André Demedts.
Het Davidsfonds biedt die dag van 17 tot 20 u. zijn leden de kans om kennis te maken met zijn boekenaanbod 2006/2007. Op een avond dat de afdeling de Davidsfondsboeken aan zijn leden aanbieden, past het om dezelfde dag ook een schrijver aan bod te laten komen. De keuze viel op André Demedts, ereburger van Waregem en dit jaar zou hij 100 jaar zijn geworden.
Hoe kun je tegelijkertijd echtgenoot, vader, schrijver, leraar, bezielde spreker, stichter van tal van organisaties, essayist, en later directeur van BRT. West-Vlaanderen zijn ?
Daarvoor moet je 'de mens' André Demedts kennen.
En wat betekende het om als actieve Vlaming op te treden van 1921 tot pakweg 1976?
Ook hiervoor volgen we de weg die André aflegde als een voorbeeld uit de recente geschiedenis.
Op een actieve manier, velen van ons hebben André trouwens gekend, zal Karel Platteau het levensverhaal van André opnieuw leven in blazen. Enkele leden zullen meteen ook gedichten of tekstfragmenten van de auteur voorlezen. Ter illustratie of ter evocatie !
Dit eresaluut aan de ereburger.wordt gebracht op:
Woensdag 13 september 2006 om 20 uur. Plaats : Cultuurcentrum De Schakel, Schakelstraat Waregem (aan esplanade Pand aan overkant van Stadhuis).
Na de lezing liggen de boeken voor het DF-lidmaatschap 2006-2007 nog ter inzage.
(illustratie toont vorige maand ingehuldigde herdenkingsplaat aan de woning in de Guido Gezellestraat, waar André Demedts het laatst in Waregem woonde. Voordien woonde hij met zijn gezin van 1938 tot 1948 in de Vandewoestijnelaan nabij het station van Waregem.)
Volksopvoeder en open cultuurdrager met omvangrijk creatief oeuvre
Uit toespraak Jooris van Hulle bij Demedts-herdenking te Waregem, 18-8-2006.
Spreker is lic. Klassieke Filologie (1970), recensent en criticus, vertaler en bloemlezer, redacteur en samensteller en tenslotte leraar Nederlands en Kunstgeschiedenis.
Jooris van Hulle herinnert bij het begin van zijn toespraak aan een bijdrage in het Kunsttijdschrift Vlaanderen van AMVC-medewerker Peter Balcaen over de historische betekenis van André Demedts en zijn archief (juni 2003). We hebben een afzonderlijke bijdrage over deze studie in voorbereiding. Spreker brengt ook hulde aan de aanwezige Rudolf van de Perre voor zijn in 1984 verschenen baanbrekende Demedtsmonografie die hier al aan bod kwam. De recensent-criticus staaft zijn bevindingen met meerdere citaten uit het werk, vooral de poëzie, van André Demedts.
wie weet anno 2006 nog wie André Demedts was? Misschien stellen we hier beter de vraag: wie wil nog weten wie André Demedts was? Ik wil dit illustreren met een anekdote. Begin van de jaren tachtig ik was toen stilaan mijn weg aan het maken binnen de literaire kritiek schreef ik voor een niet nader te noemen tijdschrift dat zich literair wilde profileren, een bijdrage over de roman Wintertijd. Groot was mijn verbazing toen ik van de redactie het laconieke bericht ontving dat mijn tekst niet in aanmerking kon worden genomen voor publicatie, omdat en ik citeer hier letterlijk een Demedts toch niet zo positief kon worden geëvalueerd. Kritiek moest, volgens de voormannen van het blad, nu eenmaal vanuit een bepaalde hoek worden bedreven
Of er dan nog mensen zijn die anno 2003 en nu, anno 2006, weten wie André Demedts was?Ik ben ervan overtuigd dat dit er meer zullen zijn dan op het eerste gezicht kan worden vermoed (bd. wat al blijkt uit de onverwacht ruime publieke belangstelling voor de lezing ). Het spoor dat Demedts, als auteur en als volksopvoeder (toen kon dat nog, aan volksopvoeding doen) heeft getrokken, de weg die hij is gegaan, blijft voor al wie zich wil afzetten tegen de dictatuur van het vluchtige nu, tegen de consumptiecultuur die prettig en leuk en entertainend moet zijn, een inspirerend voorbeeld.
Getuige daarvan de uitspraak die Gaston Durnez optekende in De Standaard van 5 november 1992, daags na het overlijden van Demedts, uit de mond van Jozef Deleu: Alhoewel hij bekend staat als een auteur van katholieke signatuur, trof mij zijn voor die tijd verbazende openheid. Altijd heeft hij mij voorgehouden, buiten iedere zuil te blijven en te trachten mensen van iedere gezindheid rond Ons Erfdeel te verzamelen. Voor mij is hij een geestelijke vader geweest en de meest vrijzinnige katholiek die ik ooit heb ontmoet, een man die meer waard was dan de instelling, een cultuurflamingant met een realistische kijk op de samenwerking binnen de neerlandofonie. Zijn betekenis voor Frans-Vlaanderen steunt op het feit dat hij wist hoe belangrijk het voor ons is dat wij ook in de grensgebieden waar onze Nederlandse kultuur het moeilijk heeft, aanwezig blijven.
En Deleu eindigt met een uitspraak die de mens Demedts ten voeten uit typeert: Hij schonk vertrouwen aan de mensen.
Het belang en de betekenis van André Demedts als cultuurdrager kunnen moeilijk worden overschat. Letterlijk en figuurlijk is hij een veldwerker geweest. Aan zijn professionele loopbaan heeft André Demedts altijd een niet aflatende inzet verbonden voor de taak die hij voor ogen had waar het de verspreiding van de cultuur in de brede zin van het woord betrof. Vanuit de jeugdbeweging hij was toen lid van de KAJ-afdeling, met als inspirerend en blijvend voorbeeld kardinaal Cardijn heeft die inzet zich concentrisch uitgebreid tot een bijna alomtegenwoordigheid in het culturele veld. Demedts heeft, om het met een metafoor uit te drukken, een steen in het water gegooid en binnen de kringen die zich daar rond hebben afgetekend, zijn plaats weten te vinden, een plaats die er op geen enkel moment op gericht was tot eigen eer en glorie naar buiten te treden, maar in de eerste plaats anderen met zijn enthousiasme aan te steken en hen de weg te wijzen die nu eenmaal moest worden gegaan.
Ik wijs hier op zijn inzet als redacteur van een aantal tijdschriften jongerentijdschriften zowel als gevestigde literaire bladen en heel specifiek op zijn inzet voor twee monumenten in ons taalgebied: Ons Erfdeel en het KVF, het Komitee voor Frans-Vlaanderen
Baken voor Demedts blijvende aanwezigheid in het culturele veld vormen eveneens de honderden recensies die hij schreef voor o.m. de Standaard der Letteren. Hoeveel bijdragen hij heeft gewijd aan werk van collegas-auteurs valt moeilijk te becijferen. Als criticus benaderde hij een literair werk steeds vanuit zijn totale persoonlijkheid. Zowel in zijn scheppend oeuvre als in zijn kritische bezigheid is André Demedts altijd een tegenstander gebleven van het deeldenken, dit vanuit de esthetica die hij altijd trouw is gebleven en die hij zelf als volgt omschreef: Wat zijn we zonder levende waarheid? Wat als er geen hart in klopt, als er geen mens achter staat Ook wanneer hij moeilijk achter een boek kon staan, berichtte Demedts erover op zijn weerhouden. Het getuigt van zijn menselijke grootsheid dat hij ook op zon momenten zijn macht als criticus-van-aanzien weigerde te misbruiken
Als substraat voor zijn kritisch werk, voor zijn inzet als redacteur van tijdschriften, voor zijn pragmatische bekommernis om onze taal en cultuur blijvend levend te houden, zeker in Frans-Vlaanderen, de streek die hem zo nauw aan het hart lag, geldt zijn Vlaamse overtuiging. Demedts geloofde, als het ging om de ontvoogdingsstrijd van zijn volk, in de permanente revolutie die, zoals o.m. blijkt uit de romantetralogie De eer van ons volk, nauw samenhangt met een historisch besef én met de verbetering van de materiële levensomstandigheden, waarin een eigen, volksverbonden cultuur wortelt en tot bloei komt. Aan dit inzicht relateert Demedts, zonder daarom een Vlaams-particularist te worden, een naar het romantische neigende liefde voor zijn taal
Het creatieve oeuvre van André Demedts is omvangrijk, niet alleen waar het het aantal publicaties betreft ongeveer 75 in totaal - maar evenzeer waar het gaat om de verschillende literaire genres die erin vertegenwoordigd zijn: poëzie, romans, verhalen, toneel, jeugdboeken, monografieën over door hem bewonderde auteurs
Vaarwel blijft voor mij een van de meest intrigerende bundels die André Demedts ooit heeft geschreven. Ik alludeer hiermee niet zozeer op de vaak eruit gebloemleesde gedichten als Lof van mijn land, ofDe paarden, of het Gelegenheidsvers waarmee de bundel wordt afgesloten en waarvan zeker de aanvangsverzen tot het collectieve geheugen zijn gaan behoren, k Heb Lieze weergezien. Zij stond stil in de regen. / Toen ik haar riep, bewogen haar ogen verrast. Persoonlijk lees en herlees en blijf ik herlezen het gedicht De Lentebeek, dat ik zelf tot een van de hoogtepunten reken in de Nederlandstalige lyrische poëzie.
Ik sta hier over dat vlieten gebogen,
ik heb mijn lot in t voorbijgaan ontwaard
om af te ronden met deze strofe:
Uit is de tijd van mijn zoekende stromen,
toen ik, bloeiend en spelend, mijzelf nog was. Een bron word ik nu en zaad aan de bomen,
water en bloesems, zij ontvluchten mij ras.
Binnen het spanningsveld poëzie-proza, dat veel meer omvat dan een formele aspect ervan , groeit Demedts in zijn proza weg van de ik-gebondenheid en kiest hij nadrukkelijk voor de sociale inzet die hem als mens steeds is blijven typeren
Demedts grijpt in zijn historisch fresco Geluk voor iedereen (1981) terug naar de ongeluksjaren 1840-1848, toen Vlaanderen, vooral dan West- en Oost-Vlaanderen, in een doffe sfeer van ellende verzonken was. Aan het slot van de roman legt hij zijn hoofdfiguur Jin (Julien) Kroebels deze idee in de mond: Leren leven was zon moeilijke les. Jin Kroebels in de concrete belichaming van Demedts filosofie van de permanente revolutie: in hem leeft de kiem van het verzet tegen iedere vorm van onrechtvaardigheid, hij weigert te aanvaarden dat het geluk er alleen zou in bestaan gewoon te worden aan last en leed. Daarom sluit hij aan bij de revolutionaire beweging die het Belgische Koninkrijk ten val wilde brengen, maar in Risquons-Tout een smadelijke nederlaag opliep.
Zelf zei Demedts als antwoord op de vraag waarom hij het boek had geschreven: Opdat degenen die na ons komen zouden weten wat ons volk geleden en doorbeten heeft, om ons meer welvaart en geluk te schenken.
En tekenen volgende uitspraken niet de mens Demedts, en evengoed de auteur: Het leven is niet anders dan een strijd tussen goed en kwaad, licht en donker, in en buiten ons. Het is niet de uitslag, het is onze inzet die telt. En een tweede voorbeeld: als Jin Kroebels het voorstel krijgt om hulponderwijzer te worden, twijfelt hij, want ik zou mezelf niet meer zijn. En dan noteert Demedts: Hij bedoelde de overtuigde revolutionair, in wel en wee met de machtelozen verbonden, die bij zichzelf besloten had tot zijn laatste snik voor hun ontvoogding te zullen strijden.
Schrijvend aan zichzelf, vooral dan in en door de poëzie, schrijvend vanuit de idee van de permanente revolutie die als basisgedachte zijn prozawerk schraagt, levend vanuit zijn nooit aflatende inzet in verenigingen en tijdschriften voor de culturele opwaardering van zijn volk, is André Demedts zijn eigen weg gegaan. Ik laat, om te eindigen, de auteur nog twee keer aan het woord.
Een citaat vooreerst uit een interview met José de Ceulaer: Ik ben liever alleen en trouw dan met velen en beschaamd over mezelf.
En uit het gedicht In memoriam uit de bundel Vaarwel:
Kunstbedrijven & Kunstenaarsboeken in het André Demedtshuis
Van 18 augustus tot en met 24 september kan u in het André Demedtshuis een tentoonstelling bekijken rond kunstenaarsboeken. Het Demedtshuis heeft al verschillende tentoonstellingen georganiseerd rond kunstenaarsboeken, een kunstvorm die bindingen heeft met de mail-art. Kunstenaarsboeken komen in alle vormen en gewichten voor, van sculpturen in de vorm van boek tot en met verzamelingen grafiek of aquarels samengebracht tot een boek.
Dit jaar was er niet één thema, zoals vroeger 'Stilleven' of 'Zelfportret', maar kunnen de kunstenaars werken rond verschillende thema's: André Demedts en poëzie, de Leie, en zelfs 'water' in het algemeen. Want de tentoonstelling kadert niet alleen in de viering van 100 jaar André Demedts, maar ook in Vierslag. Dit culturele samenwerkingsverband tussen Ingelmun-ster, Meulebeke, Oostrozebeke en Wielsbeke heeft als thema dit jaar 'Vierwater'.
Het André Demedtshuis beschikt in een bovenzaal ook over een bondig archief met werken van André Demedts en hier kunt u ook nog de werktafel en een boekenkast zien van de Vlaamse letterkundige. Het André Demedtshuis is open op vrijdag en zaterdag van 14 u. tot 18 u. en op zondag van l0u. tot 12u. en van 14 u. tot 18 u.
Alle inlichtingen: cultuur@hernieuwenburg.be 056/67 32 50
Veertig jaar geleden moest ik als student Germaanse Filologie aan de Katholieke Universiteit van Leuven op zoek gaan naar een onderwerp voor mijn eindverhandeling. Ik had als promotor professor José Aerts (Albert Westerlinck) gekozen. Na een korte, geanimeerde discussie, stemde hij in met mijn keuze om een nog lévend auteur, André Demedts, te behandelen.
Eerst had hij bezwaar omdat hij vond dat het beter zou zijn te wachten tot de auteur overleden was, of tot zijn literaire activiteit volledig beëindigd was, vooraleer er een grondige studie aan te wijden. Maar ik kon de geleerde professor overtuigen met onder andere het argument Ik woon al mijn hele jonge leven in de streek van de schrijver; veel elementen in zijn werk zijn me zo vertrouwd dat ik hoop er authentieke zaken over te kunnen zeggen. Ik woonde namelijk aan de andere kant van de Leie, in Sint-Eloois-Vijve. Iedereen in de streek weet dat Sint-Eloois-Vijve kortweg Vijve wordt genoemd en Sint-Baafs-Vijve kortweg Sinte Baa(f)s...
Als begeleider werd me de toenmalige assistent (later professor) Hugo Brems toegewezen. Wel moest ik me beperken tot één thema. Het werd De verhouding van de generaties in het proza van André Demedts. Professor Aerts had eerlijk gezegd toch wel een beetje gelijk gehad met zijn bezwaar, want tijdens mijn twee jaar werk aan de eindverhandeling bleef André Demedts onverstoorbaar nieuwe romans en verhalen publiceren
Wat herinner ik me nog, na 40 jaar, van dat maandenlange uitpluizen en gedetailleerd op fiches zetten van alle passages in zijn vele romans die ook maar iets te maken hadden met de verhouding van de generaties. Ik heb mijn toenmalige conclusies er niet meer op na gelezen, maar een aantal zaken zijn toch blijven hangen.
Vooreerst dat er in de romans ontzettend veel gedialogeerd werd tussen de personages. Praten zou een te gewoon woord zijn om de diepzinnige (vaak filosofische) gesprekken te benoemen die hij ook eenvoudige plattelandbewoners in de mond legde. Sommige zinsneden kwamen, nauwelijks gewijzigd, in meerdere romans terug en hoewel de West-Vlaamse landbouwers niet als spraakzaam te boek staan, bleken ze bij André Demedts toch heel wat tijd uit te trekken om over de zin van het leven mededelingen te doen aan elkaar. In zijn werk primeert de actie zeker niet!
Een tweede vaststelling was dat de opeenvolging van generaties bij André Demedts vrijwel volledig beperkt wordt tot de opeenvolging van vaders en zonen. De mannelijke opvolging staat bijzonder centraal. Hoe sympathiek hij soms ook de vrouwelijke figuren even aan bod laat komen, zij spelen geen rol in het verloop van de tijd, in de continuïteit van de generaties.
Alle zorg en aandacht gaat naar de mannelijke lijn en als die bedreigd wordt is er een probleem.
Een derde conclusie leek me dat André Demedts worstelde met de vraag of de mens van nature goed is en geneigd tot vergeestelijking, dematerialisering, of integendeel nog voor eeuwenlang onderworpen blijft aan de (natuurlijke) krachten die hem beheersen in zijn doen en laten. Hebben de inspanningen om mensen op te voeden, om ze beter op te leiden, om ze te onttrekken aan de fataliteit wel zin? Soms kreeg ik de indruk dat zijn warme sympathie voor de underdog, de armen, de minder kansrijken, meer berustte op wishful thinking dan op de diepe overtuiging dat het echt ooit eens beter zou worden. Zijn boeken zijn niet blijmoedig. Maar ik was natuurlijk nog erg jong toen ik ze las.
Er kan nauwelijks aan getwijfeld worden dat De Levenden en de Doden van al zijn romans inhoudelijk het zwaarst weegt. Maar het meest frisse boek blijft in mijn ogen Nog Lange Tijd. Ik heb deze roman later nog jarenlang als mogelijke huislectuur aan 17- en 18-jarigen opgegeven en meestal getuigden de daaruit voortvloeiende boekbesprekingen van enige waardering. Hetzelfde verhaal wordt afwisselend vanuit meerdere personages verteld en dat sprak blijkbaar aan. Het is volgens mij ook het boek dat in het soepelste Nederlands geschreven is van al zijn romans. Maar jonge mensen vonden al eind de jaren 1960 dat de wereld waarover André Demedts schreef toch wel van een heel andere tijd was.
Het verouderingsproces van zijn werk is, zo vind ik, snel ingetreden. Dat heeft niet alleen te maken met de stijl, met het taalgebruik, met de stroeve verteltrant. Ook de inhoudelijke themas hoorden veel vroeger dan iemand kon voorzien thuis in een wereldbeeld dat intussen voor de meeste mensen grondig is gewijzigd of, wat het nog definitiever maakt, veel mensen hebben wellicht geen wereldbeeld meer in de betekenis die André Demedts daaraan gaf: een samenhangend, door waarden bepaald levenspatroon.
Op het eerste gezicht is 40 jaar in een evolutie erg kort. Maar voor het werk van André Demedts is dat blijkbaar toch een Lange Tijd.
Onder ruime belangstelling is gisterenavond in de Guido Gezellestraat in Waregem een gedenksteen ingehuldigd aan de woning nr. 45 van de familie Van Heusden-Vanhauwaert, plaats waar André Demedts het laatst in Waregem heeft gewoond. Het stadsbestuur van Waregem hield eraan om n.a.v. van het André Demedtsjaar in zijn 100e geboortejaar hiermee een blijvende herinnering in het straatbeeld over te houden aan zijn ereburger André Demedts. Eerder dit jaar keurde de gemeenteraad ook al de naamgeving André Demedtsstraat goed voor een nieuwe pijpekop langs de Stijn Streuvelststraat.
Cultuurschepen Jeannine Vervaeke benadrukte dat de gedenksteen is gemaakt in duurzaam materiaal en dus bestand moet kunnen zijn tegen de tand des tijds. Ze dankte de huidige bewoners, die onmiddellijk en enthousiast teostemming gaven voor het aanbrengen van de huldeplaat voor André Demedts. André Demedts en Guido Gezelle zouden trots geweest zijn op deze buurt. Opvallend aan de woningen links en rechts van de gewezen woning van André Demedts is dat de drie woningen bij de inhuldiging waren bevlagd met de Vlaamse Leeuw. Dat is trouwens geen alleenstaand feit, want dat is bijvoorbeeld jaarlijks ook te merken op de 11de juli.
De inhuldiging gebeurde in aanwezigheid van mevrouw Germaine Demedts-Ide, weduwe van de auteur, en dochter Mevr. Hilde Demedts. Deze laatste dankte het stadsbestuur in naam van haar moeder en haar familie voor de eer die Waregem bewijst aan haar vader. Alhoewel zij als jongste kind hier niet zo lang heeft gewoond, blijven haar nog heel wat Waregemse herinneringen bij. In de voorkamer, achter het raam waarlangs de gedenkplaat is bevestigd, was het bureau gevestigd van André Demedts. Daar stond bijvoorbeeld de tafel en de boekenkast, die momenteel nog te bezichtigen is in het André Demedtsmuseum in het Demedtshuis in Sint-Baafs-Vijve.
Een goede herinnering heeft Hilde Demedts ook aan het kastje rechts van het bureau, waar haar vader steeds chocolade in voorraad had om zijn kinderen te plezieren als deze zich braaf bij hem aanmeldden. Achteraan was de tuin en haar vader hield eraan tijdens het weekeind in de tuin te werken om tot rust te komen. Hij vond daar zijn inspiratie en creativiteit. Hilde Demedts stelt vast dat zij dat gebruik van hem heeft overgeërfd.
Hilde Demedts maakte van de gelegenheid gebruik om antwoord te geven op de veelgevraagde vraag hoe hij thuis bij de familie was. Hilde stelt steeds meer vast dat er eigenlijk geen verschil was tussen haar vader thuis en de publieksfiguur André Demedts. Ook thuis bleef hij zeer eenvoudig, vriendelijk en respectvol voor iedereen. Tot slot had zij nog woorden van lof voor de manier waarop Waregem zijn ereburgers erkentelijk is. Het is volgens haar een voorbeeld voor vele andere gemeenten en steden.
Na de inhuldiging van de gedenksteen André Demedts in de Guido Gezellelaan, volgde nog een boeiende lezing over de veelzijdige literator André Demedts van recensent Jooris Van Hulle voor ruim honderd geïnteresseerde ingeschrevenen in de raadszaal van het stadhuis. Een van de opgemerkte aanwezigen was daarbij ook Rudolf Van de Perre, auteur in 1984 van de meest volledige monografie over André Demedts. Verder vermelden we ondermeer Dirk Verbeke van KFV, fractieleiders van de politieke fracties uit de gemeenteraad en vertegenwoordigers van de Vlaamse culturele verenigingen. Over deze interessante lezing hopen we later nog een aparte bijdrage te publiceren.
Vlak voor de inhuldiging van de gedenksteen, hebben Mevrouw Germaine Demedts en Hilde Demedts nog een bezoek gebracht aan de André Demedtstentoonstelling in de stadsbibliotheek. Ze kregen daarbij uitleg van samensteller Filip Cottenie. De tentoonstelling loopt nog tot eind augustus in de stedelijke bibliotheek naast het Cultuurcentrum De Schakel (kant stadionvijvers) in Waregem.
De Gaverstreke eert dit jaar André Demedts met genealogische bijdrage
Vandaag vrijdag 18 augustus wordt door het stadsbestuur van Waregem een viering opgezet voor André Demedts. Deze bekende Vlaamse schrijver werd honderd jaar geleden in 1906 geboren. Op 80 jarige leeftijd in 1986 heeft men hem ereburger van Waregem gemaakt. Hij overleed in 1992. Door een gedenkplaat in te huldigen aan het huis in de Guido Gezellelaan nr. 45, waar hij ongeveer 5 jaar woonde, zal men hem opnieuw alle eer bewijzen.
De Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke" uit Waregem wil eveneens haar steentje bijdragen aan de herdenking van deze beroemde schrijver. Als genealoog en lid van deze Heemkundige Kring verzorg ik in Het Jaarboek een uitgebreid artikel over André Demedts en zijn voorouders.
Voor André Demedts waren zijn voorvaders en familie zeer belangrijk. In vele van zijn boeken - sommige zijn zelf autobiografisch - heeft hij het uitvoerig over hen. Hij laat ze dikwijls personages vertolken in zijn verhalen. Meermaals onderstreept hij het belang van de voorvaders. Uit de novelle "Van Mei tot April" siteer ik. "Wie of wat is het dat onze stappen leidt? Een verre voorvader?" Uit "De weg terug": "Verleden, heden en toekomst waren gelijktijdig aanwezig: sagen en overleveringen verhaalden dat alle toekomstvooruitzichten en voorspellingen aleens gebeurd waren en niets ons kon overkomen dat onze voorouders niet medegemaakt hadden".
Rudolf Van de Perre, André Demedtskenner bij uitstek, die een prachtige monografie schreef over leven en werk van André Demedts zegt hierover het volgende: Geen auteur is zo verbonden met zijn geboortegrond en zijn voorgeslacht als André Demedts.
Aan het exposé van circa 70 pagina's dat ik - als ver familielid van André - publiceer in "De Gaverstreke''' is 3 jaar van intens opzoekingswerk voorafgegaan. Het behandelt 2 luiken.
Het eerste luik begint met de oudst gekende voorvaders van André Demedts circa 1600 in Waregem waar de eerste geslachten officier van Waregem en Potegem - heerlijkheid in Waregem - waren. Zij waren eigenaar van De Herberghe rechtover de toenmalige vierschaar' van Potegem aan de hoek van de huidige F. Verhaeghestraat en de Bessemstraat. Gelegen op een boogscheut van de Guido Gezellestraat, plaats waar André Demedts een tijdje in Waregem zou wonen. Maar dat wist hij toen niet. Verder worden alle voorvaders één voor één zeer uitvoerig besproken. Door een hoeveelheid aan informatie over hun leven te verschaffen worden ze als het ware weer tot leven gewekt. Via Zulte en Dentergem belandden ze uiteindelijk in Sint-Baafs-Vijve waar André op de Elsbos geboren werd.
Het tweede luik gaat over André Demedts zelf. Een uitgebreide schets van zijn leven en werk wordt gemaakt. Hierbij werd ik regelmatig geholpen door Hilde Demedts, zijn dochter. Eveneens worden de werken van André als 'familiekundige' grondig ontleed. Voor velen was hij een voorbeeld en inspiratie. Zijn liefde voor de familie en de nieuwsgierigheid naar zijn voorvaders werkte voor velen aanstekelijk om ook op zoek te gaan naar onze roots en aan familiegeschiedenis te doen.
17 augustus is een bijzondere datum voor André Demedts. In 1938 trad hij op die datum in het huwelijk met Germaine Ide. Zij was tien jaar jonger dan hem en wordt dit jaar 90. Jo de Groot had op 26 februari dit jaar in het kader van het André Demedtsjaar 2006 nog een lang en interessant interview met haar voor het druk beluisterde zondagmorgenprogramma De Wakkere Wekker op de regionale radio RFW Waregem-Wielsbeke.Ze woont nu in een appartementje in Kortrijk en daar bij haar thuis werd het interview opgenomen. We kunnen hieruit voor u een recente getuigenis distilleren van Germaine Ide, weduwe van André Demedts.
Radio-interview Jo de Groot op RFW-radio
Jo de Groot:- Hoe hebt ge mr. Demedts leren kennen indertijd?
Germaine Ide:- Dat was in 1936,70 jaar geleden. Wij, mijn broer en ik, gingen in Pittem op een avond naar de vergadering van het Davidsfonds met André. Na de toespraak bleven we napraten met bestuursleden en André. Ik las zeer veel en ons eerste onderhoud ging vooral over boeken. Ik was eigenlijk landbouwkundig huishoudkundig regentes. Maar ik las veel, ondermeer de Skandinavische schrijvers. Dostojevski en zo heb ik al gelezen op jonge leeftijd, voor we trouwden.
Daarna volgde nog briefwisseling over boeken, over literatuur, en die briefwisseling heeft eigenlijk ons bij mekaar gebracht. Na een paar maanden was dat bijna wekelijks. Er was toen nog geen telefoon, er waren weinig autos, alles moest gebeuren met de fiets. Hij had te weinig tijd om veel te komen met zijn vele werk in Waregem en met zijn literatuur en zo, maar als hij in de regio naar een voordracht of een vergadering moest kwam hij altijd op bezoek. Dan zagen we mekaar voor een uurtje.
André Demedts was een heel druk bezet man, maar toch heeft hij de tijd gevonden om met haar in het huwelijksbootje te stappen. Concludeert Jo de Groot terech na één van de muzikale intermezzos.
Germaine Ide:- Ja, in 1938, de 17de augustus. We zijn gaan wonen in Waregem, waar hij al van in 1937 les gaf in het college.In 1953 zijn we naar Kortrijk verhuisd. Hij was dan al enige tijd directeur van radio Kortrijk en het werd te moeilijk om naar de radio over te komen. We hebben ons wel moeten aanpassen, want we komen allebei uit landelijke gemeenten. We woonden liever in Waregem dan in Kortrijk. Het was veel gezelliger met de buren, en hier is het meer elk op zichzelf. Maar op de duur wordt ge dat gewoon.
Jo de Groot: - Wat voor iemand was hij ?
Germaine Ide:- André Demedts was zeer bezorgd voor zijn volk, voor de Vlaming. Hij wilde ze uit de armoede en uit de uitbuiting omhoog tillen. Hij zorgde dat er meer vakscholen waren en avondlessen.
Hij was zeer zwijgzaam. Hij gaf niet veel zijn gevoelens de vrije loop.
Jo de Groot: - Kunt ge aan de luisteraars eens vertellen wat André Demedts eigenlijk allemaal deed?
Germaine Ide:- Dat is moeilijk. Hij was leraar en daarbij schreef hij veel en gaf veel voordrachten om de mensen wat meer cultuur bij te brengen. Hij schreef verschillende boeken, ook essays en was verbonden aan tijdschriften. Hij had weinig vrije tijd.
Jo de Groot: - Dat schrijven van hem, waar haalde hij zijn inspiratie vandaan?
Germaine Ide:- Wel om 6.30 u. stond hij op. Dan ging hij schrijven en om 8 u. was het ontbijt.Dan moest hij naar zijn lessen. En om 7 uur s avonds was het avondmaal en kon hij, als de kinders er waren, zich een beetje bezighouden met hen als hij niet weg moest naar vergaderingen.
Over zijn inspiratie en de werken, die hij bezig was, heeft hij nooit veel gesproken. Als hij een boek begon, dan mocht ik het niet zien en wachten tot dat het af was. Maar ik moest veel voor hem kopiëren, zijn romans en essays en zo. Wel deden we allebei de verbeteringen van de drukproeven. Hij eerst en ik dan na hem.
Jo de Groot: - Was hij een toegewijde huisvader ?
Germaine Ide:-Ja, hij stelde heel veel belang in de opvoeding van de kinders en de resultaten op school. We hebben er vier, twee meisjes en twee jongens. Hij was zeer bezorgd om hen. Hij vroeg altijd aan mij hoe dat het was met de kinders en ik moest dan vertellen wat er gebeurt was. Ja, de kinderen hebben ook zeer veel eerbied en bewondering voor hun vader.
Jo de Groot: - Jullie hadden vier kinderen, maar ik denk dat André in zijn kindertijd meer kinderen had, want zijn boeken of zijn werken waren misschien wel ook wel zijn eigen kinderen...
Germaine Ide:-Ja, hij vond dat heel belangrijk.
Jo de Groot: - Hield hij van de natuur ?
Germaine Ide:-Ja, hij wenste als hij vrij was de zaterdagnamiddag altijd in de tuin te werken en als hij vrij was de zondagnamiddag deden we een uitstapje.
Jo de Groot: - Ging je soms mee naar voordrachten?
Germaine Ide:-Neen, vanaf 1949 hadden wij onze eerste auto. Vroeger moest dat altijd per fiets gebeuren. Meestal s winters in slecht weder. Maar hij reed normaal alleen en dan kon hij nog denken aan het onderwerp, dat hij zou bespreken. Maar als hij 75 was, werd hem afgeraden om nog te rijden en dan reed ik altijd mee.
Jo de Groot: - Hoe kijkt u eigenlijk terug op het leven met André Demedts. Het was een zwijgzame man, een beetje introverte meneer, die gevoelens nooit goed kon uiten. Hoe kijkt u daar eigenlijk op terug?
Germaine Ide:-Het was zo een gesloten mens. Maar hij vertrouwde volkomen op mij. Als hij met iets inzat, dan kwam hij daar met mij een beetje over spreken. Ik heb zeer veel bewondering voor hem, zeer veel waardering. Hij was altijd te vertrouwen.
Jo de Groot: - Wat doet het u, als ge ziet dat het 100 jaar van uw echtgenote gevierd wordt met een André Demedtsjaar?
Germaine Ide:-Dat doet mij zeer veel plezier, dat ze hem nog niet vergeten zijn. Ja, ik wordt daar ook soms bij betrokken. Maar ik zie er tegen op om naar activiteiten te gaan. Ik blijf liefst van al thuis, rustig thuis. Aan mijne ouderdom moet ge niet veel meer rondlopen.
Jo de Groot: - Leest u nog de werken van uw echtgenoot?
Germaine Ide:- Dat gebeurt. Ze zitten daar allemaal in de boekenkast en het gebeurt regelmatig dat ik iets daaruit moet opzoeken. Ja, het grootste deel van zijn boeken lees ik graag. Bijna allemaal. Er zitten overal passages in die mij aanspreken.
Jo de Groot: - Mevrouw Demedts, meneer Demedts is er spijtig genoeg niet meer. Hoe hebt u zijn levenseinde dat ervaren. Misschien een moeilijke vraag, hebt u daar ook met hem kunnen over praten ?
Germaine Ide:- Neen, stilletjes aan vervaagde zijn geheugen en hij wilde dan altijd naast mij zijn. En het was een afscheid, maar het was ook dat ik dacht : hij is verlost. Dat was de grootste voldoening, dat hij verlost was. Ik miste hem erg.
Jo de Groot: - Als u André Demedts in een paar woorden zou moeten omschrijven als slot van dit interview, mevrouw. Hoe zou je hem omschrijven, een uitzonderlijk talent ?
Germaine Ide:- Een zeer sociaal mens. En zijn voorouders woonden al zo lang, 300 jaar, in Sint-Baafs-Vijve en hij was aan de streek zeer gehecht. Een sociaal, goed, trouw man...
André Demedts is op 17 augustus 1938 in het huwelijk getreden met Germaine Ide (°1916), een huishoudkundige regentes en dochter van een landbouwer uit het Westvlaamse Pittem. Ze woonden eerst in Waregem in de Karel van de Woestijnelaan en nadien in de Guido Gezelllestraat. In 1953 trok het gezin naar de Condédreef in Kortrijk, waar André ondertussen directeur was geworden van de gewestelijke radio-omroep van NIR of het latere BRT.
Ze kregen vier kinderen met name Mieke (1939), Lic. Germaanse Filologie en lerares; Maurits (1941), pneumoloog en hoogleraar aan de KUL Leuven; Dirk (1944), orthopedisch chirurg; en Hilde (1947), doctor in de rechten met "Master's Degree" in de Economische Wetenschappen.
Over Germaine Ide getuigde Gabriëlle Demedts: "Zij heeft het André door haar nooit aflatende medewerking en begrip en door wegcijfering van zichzelf, mogelijk gemaakt gerust met zijn eigen werk begaan te zijn. Met haar hele persoonlijkheid mede evoluerend en, als hij haar nodig had, steeds geheel voor hem aanwezig." (Hubert van Herreweghen in 'Gedachten van André Demedts', Brugge Desclée De Brouwer, 1956)
Rudolf van de Perre getuigt in zijn monografie uit 1984 : "Germaine is mettertijd de hoedster geworden van zijn uitgebreid persoonlijk literair archief: zijn omvangrijke bibliotheek, zijn eigen haast onoverzichtelijke productie, zijn briefwisseling, het vele dat er in de loop der jaren over hem is geschreven."
