Dit jaar (2007)  bestaat het kanaal Brussel Charleroi 175 jaar (gegraven 1828 – 1832)  dus in Hollandse periode en oon de prille onafhankelijkheid van België.  
Daarom wou ik iets schrijven over de vaartuigen die toen dagelijks in Halle passeerden  getrokken door  man - ofwel paardenkracht van op het jaagpad.

De reis Brussel - Charleroi 75 km duurde toen drie dagen via de 57 sluizen. 

Vijf jaar voor de opening van het kanaal Brussel Charleroi  werd er al aandacht besteed  om het speciaal aangepaste typisch Belgisch vaartuig te bouwen om Brussel vanuit de streek van Charleroi en Henegouwen te bevoorraden met  steenkool en ook natuurstenen

Wegens de constructie beperkingen van toen van de sluizen wordt een scheepstype ontwikkeld dat  de goede verhoudingen heeft en toch over voldoende  tonnenmaat beschikt. De Bak van Charleroi is balkvormig met rechte voor en achtersteven, het schip heeft een lengte van 19,5 m op een breedte van 2,65m  met een diepgang van  1,8m en een tonnenmaat van +/- 70 ton. Later werden er ook ijzeren baquets gebouwd  daarvan lag het laadvermogen lichtjes hoger.

Het is een laag schip zonder bovenbouw,  omdat de bruggen laag zijn moet van de boven bouw afgezien worden en is er geen kajuit mogelijk. De schippers wonen in een klein vertrek  van  2,5m op 2 m Lucht en licht kunnen alleen binnendringen langs een klein raam en het openstaande luik. Vooraan juist voor het eerste luik  staat een neerklapbare mast waaraan een zeil wordt bevestigd.  Tijdens de vaart op het kanaal is de mast gestreken wegens de lage bruggen. De Baquet heeft een klein roer van 1 m, wat te klein is voor een goede besturing. Een groter roer is niet mogelijk want reeds nu moet het roer dwars staan om te kunnen versassen. Het roer wordt verlengd met een ophaalbaar verlengstuk, stuurplank of lunette genaamd.  De modelbouwclub in Baasrode heeft begin 2002  2 mooie maquettes van de bak van Charleroi afgewerkt naar originele plannen van de scheepswerf Van Damme en van Praet-Dansaert.  (Museum in Baasrode is een bezoek waard)

Het oudste plan, daterend van 1902 stelt een ijzeren baquet voor gebouwd bij Van Damme Frères et Adam. Dit ijzeren schip komt volledig overeen met zijn houten voorganger. Het tweede model, gebouwd in 1906 op de scheepswerf Van Praet-Dansaert is een moderne variant. Het traditionele uitzicht is hier vervangen door de vorm van de ijzeren spits, men noemt deze bak van Charleroi dan ook een spitsbak. Zijn laadvermogen ligt iets meer dan  70 ton en is iets hoger gebouwd. De luiken lopen ook door tot aan het vooronder.

Als deze vaartuigen de Schelde op moesten, gingen ze met twee naast elkaar liggen. Ze trokken enkele draden onder de schepen door en zetten die stevig vast. Anders was de kans groot dat ze omsloegen.

Victor

Vertaling en bewerking van Franse tekst uit 1980  volgens A Lederer Professor aan de KUL. 

Ingenieur Jean Baptiste Vifquain  maakte een voorstel voor het bouwen van het kanaal  Brussel Charleroi. Zijn project werd  op 10 januari 1826 goedgekeurd door de Hollanders die toen ons land bestuurden.  
Biografie
Vifquain werd Geboren in Doornik op 24 juni 1789 J.B.  hij treedt in het Franse leger op 13 april 1808 na te hebbend deelgenomen aan de Oostenrijkse campagne  word zijn regiment als bezetter naar Holland gestuurd in 1810.

Gedurende zijn lange wachttijden studeert Vifquain wiskunde en slaagt 1812  in zijn toelatingsexamen aan de “ Ecole Polytechnique” waar hij met uitmuntendheid zijn ingenieursdiploma bekomt op 31 october 1814. Hij keert terug naar Doornik waar hij inspecteur wordt van de octrooien, van december 1814 tot juni 1815.

Op 7 juli 1815 gaat Vifquain naar Brussel en wordt aangeworven aan de waterstaat.

Als antwoord op een wedstrijd georganiseerd door koning Willem, voor de afbraak van de Brusselse stadswallen en het ontwerpen van Boulevards komt hij als enige laureaat, en zijn plannen worden uitgevoerd.

Vifquain ontwerpt ook belangrijke architecturale werken zoals: ontwerp van de Schaarbeeksepoort, het Barricadeplein, de omgeving van Muntschouwburg, hospitaal van Tienen …

Van 1820 tot 1823 maakt hij de studie voor het kanaal van Pommereuil naar Antoing, dat onder zijn toezicht gebouwd is van 1824 tot 1826.

Van 1823 tot 1827 maakt hij de studie van het kanaal van Brussel naar Charleroi en hij realiseert dit ook niettegenstaande de  moeilijkheden tegengekomen tijdens de werken en het boren van een tunnel van 2.100 m lang.  Tijdens die werken maakt hij ook de eerste ijzeren brug te Bazel

Als hoofdinspecteur van Bruggen en Wegen neemt hij deel aan de discussies  betreffende het aanleggen van de eerste spoorlijnen in België, hij is als eerste ter wereld die de industriële en handelscentra groepeert bij de zeehavens. 

Hij bestudeert vervolgens de waterwegen van ons land en publiceert in 1842 een merkwaardige boek over “de bevaarbare waterlopen in België”

In 1846 geeft Vifquain zijn ontslag wegens gezondheidsredenen.

Hij overlijdt mentaal gehandicapt te Ivry-sur-Seine (Fr) op 31 augustus1854.

Eigen vertaling  uit het Frans 
Victor Ghysels