Officieel heette deze school in die periode "Het Onze Lieve Vrouw instituut"
De andere benaming "De Broeders der Christelijke scholen,  van Johannes Baptista de la Salle".
(wij in de school noemde die heilige man Tichj van de zoel). Dit waren de broeders met die twee witte lapjes onder hun kin (waarvoor dit diende heb ik nooit achterhaald maar of 17de eeuwse prenten en schilderijen zijn ze al te zien).  
De school werd kortweg "bij de broeders" en later "het College" genoemd,  
Zaterdag 25 juni 2005  is er een trieste viering namelijk 125 jaar school en tevens ook het einde van de school, ze houdt op te bestaan en wordt opgeslorpt door "Het Heilig Hart Instituut" (meisjesschool)
Mijn nonkels (broers van mijn moeder) gingen er al naar die school vanaf 1900, mijn vader in 1907 en mijn broers en kozijnen gingen er al sinds 1935.  
De lagere klassen waren in de nieuwbouw van 1935 links van de speelplaats.
Ik zette er mijn eerste voetstappen op 10 september 1947, ik was vijf jaar en kwam zo in het eerste terecht bij broeder Guido. Iedereen is trouwens bij Broeder Guido voorbij geweest. Hij was de goedheid zelve en had geen diploma, er zijn duizenden kinderen die hij leerde lezen en schrijven..  
Wij schreven nog met een griffel op een lei en met een vod afvegen. Moeste ook onze vinger op de mond houden om te leren zwijgen, of onze armen achter onze rug op de bank om aandachtig te kunnen kijken wat aan 't bord gebeurde. Wij hadden ook verplicht een donkergrijze stofjas aan.
De herstellingen aan de stofjas gebeurden met donkere nieuwe lappen op de blekere verkeleurde stof. Ik herinner mijn nog mijn eerste leeszinnetjes " ik ga naar de school , ik ga naar de klas"  
Om onze aandacht te trekken gebruikte broeder Guido een knipper, die in de volgende leerjaren bij de andere broeders als foltertuig zou dienen. Hij gebruikte ook een brede lat om op het bord aan te tonen wat er te lezen viel.  Vanaf het tweede trimester mochten wij al op een blad papier schrijven, later in een schrift met potlood . Het derde trimester dan mochten wij met inkt uit de inktpot (in de bank) experimenteren, met een pennestok en ballonpen,  Dit lukte niet altijd zonder plekken te maken, en was het nu ongekende vloeipapier elke seconde welkom. 

Wij schreven toen nog de oude spelling "wij doen het zoo",  "den mensch," en het kruisteken was "In de naam des vaders en des zoons en des heilige geestes. Amen". Dit zou in het tweede studiejaar al veranderen. wij hadden pas iets geleerd en het was al niet meer juist.  

In het tweede zat ik bij Broeder Victor (De Rosse).  Daar begonnen de folterpraktijken al.
De knipper om de aandacht te trekken diende ook om om op de toppen van de vingers te slaan als we iets mispeurterden, en een draai rond uw oren, dat was ook iets alledaags. Broeder Victor kon mooi bijbeltaferelen op het bord tekenen met kleur krijt. Ik heb nooit geweten waarom, maar wit ktijt dat werd door gretig verobert.  

In het derde zaten wij bij Broeder Theophile (Den Taintain) dat was de folterbank nummer twee. 
Met koperen regel op billen slaan zodat wij niet meer konden zitten, in straf staan met ons boekentas  met al onze boeken in, boven ons hoofd, op de knieën zitten op de tree en nog meer. De tafels van vermenigvuldiging moesten wij kunnen aframelen, als hulp stonden die ook achteraan op onze schriften. 
Het vierde was bij broeder René te doen , een toffe en sympathieke gast, dit is zonder slechte herinneringen. 
Het vijfde waren wij bij Broeder Stanislas een ouwe sypathieke vent die ons kusjes gaf.  
Daarna in het zesde bij de alomgekende, beruchte, strenge, broeder Herman wij zaten met 64 in de klas en den Herman kon dat allemaal meester. Hij was specialist om u op te heffen met uw kaak en daarna waren de draaien rond uw oren en stampen in voldoende hoeveelheid gratis bij. Als ge braaf waart of goed gewerkt had dan kreeg ge af en toe kusjes. (ik heb er nooit gekregen)  
Die met de goede stem waren toen ook (verplicht) in het koraal van de school te zingen onder leidng van Broeder Herman. Ik zong er met Karel Severs en zijn broer Paul Severs, de bekende zanger. Hij heeft ook een blog.  Wij traden regelmatig op, in de feestzaal van de school, Sinksenprocessie, in de kerk, de radio NIR in die tijd op Flageyplein, en ook de beginnende televisie. 
Na de lagere school gingen wij naar de middelbaren. Toen moest de school gehomologeerd worden en kwamen er ook burgers les geven, en er veranderde veel. 
In 't zesde en vijfde middelbaar hadden wij Broeder Emanuel, het derde middelbaar daar zwaaide Broeder Rudolf (De pot) de scepter. Hij had maar één long en was super opvliegend en buiten adem. Ook dank zijn hem en zijn woedeuitbarstingen heeft hij ooit mijn neus gebroken en ga ik sinds 1954 met een kromme neus door het leven. 
De ouderen hebben nog broeder Achiel, Joris, de Wannes, en nog anderen gekend directeur broeder Alexis.
Daarna heb ik een technische studierichting gekozen en heb deze school verlaten voor de Don Bosco school             
Wij waren telkens met minstens 35 tot 45 leerlingen in elke klas en er was discipline anders!!!!! 
Het was een betaalschool en trimestrieel kwamen wij met een rekening van drie of vierhonderd frankskes naar huis. Ons boeken moesten wij in de school kopen of tweedehands bij een andere leerling.
Wij hadden ook, verplicht van de school, een potske op ons hoofd met sterren.Het aantal duidde de klas aan en de kleur (zilver of goud) om de lagere afdeling of de hogere aan te geven.  
In de Middelbaren was onze speelplaats de Leide (plein buiten en naast de school) naar de gelijknamige waterloop die een gegraven zijarm is van de Zenne. De Leide was de openbare weg, naast de school. juist aan de ijzeren brug over de waterval op de Leide. Soms ging onze bal in de rivier en als wij niet snel genoeg waren dan dreef die bal voor altijd weg naar Brussel en de Schelde.
Daar dit een katholieke school was moesten wij alle dagen naar de mis in de Grote kerk of de basiliek. Dat was zo 'n 250 meter, en wij moesten ook dagelijkse over de Zennebrug. In de winter als de Zenne bij hevige regenval hoog stond was de brug onder water. Als het waterpeil meer dan vijf cm hoog stond dan hadden wij natte voeten en moesten we niet naar de mis. De mannen van de andere kant 't stad moesten dan een hele omweg maken omdat gans Halle overstroomd was. Ofwel moesten ze rechtdoor met rubber laarzen naar de school.  
Wij moesten tijdens de mis zoveel mogelijk (alle dagen) te kommunie gaan en regelmatig biechten. Den broeder hield dit van op de zijkant allemaal in 't oog en noteerde dit in zijn boekhouding. Omdat wij nog nuchter moesten zijn voor de communie mochten wij bij terugkomst in de school, ons boterhammen in de refter gaan opeten. Wij kregen dan gratis één of twee tassen bruin -zwart vocht dat ze koffie noemden.    
Vroeger hadden wij alle dagen school behalve Zondag. Donderdag was het een halve dag.
Examens hadden wij ook alle vijf voet: met Allerheiligen, Kerstmis, half vasten , Pasen, Sinksen en einde schooljaar. Op het einde schooljaar kregen wij telkens een diploma om te zeggen dat we er door waren. maar dat was al een goed stuk in de maand Juli. Er waren jaren dat de school al eind Augustus begon en ook bijna half Semptember. De broeders waren vrij vakantiedagen in te lassen naar believen. Op de speelplaats was er de enige waterkraan waar iedereen zijn dorst kon gaan lessen. In de winter bij vriesweer was het water afgesloten en stond de kraan droog.   Onder den "hangaar" waren de 4 toiletten die men van ver kon rieken. De 8 urinoirs waren gescheiden met dikke platen.  Onderaan hingen sinds tientallen jaren overal pakken van de gele versteende kalk (van urine)  
Na de school moesten wij met de rij terug naar huis. Wij moesten per drie lopen en niks uitsteken anders vlogen wij voor ons straf terug naar de school voor een uur of twee en werd in ons "dagboek" geschreven "heeft moeten inblijven omdat .. "
Het was ook een school waar straf schrijven gratis en gewoon was. Ik persoonlijk heb kilos schriften volgeschreven met  100, 200, 500 of 1.000 lijnen van  Ik mag niet ..... of  ik moet ......in de klas. 
Daar de broeder de twee eerste en de laatste bladzijden kontroleerd werd soms gebruik ge maakt van karbonpapier. maar dan moest het in de goeie kant onder leggen anders hadt ge spiegelschrift. 
Jaarlijks gingen wij ook op schoolreis naar de klassieke bestemmingen zoals: de waterval van Coo, de Zimmertoren in Lier, de Flandriaboot en zoo van Antwerpen, de kust, de Hoge Venen, Het meer van Virelle of Hofstade of één van de zeldzame "pretparken" uit die tijd.
Voorlopig houd ik er hier mee op tot later. 
  
De originele tekst neemt 40 blz in beslag en is geillustreerd met klasfoto's met namen van de meeste medeleerlingen en andere foto's uit de tijd van toen zoals gymnastiek feest, processie en koraal en nog veel meer.  
  
Victor

Inleiding

Dit is een verhaal dat al een aanvang neemt voor de oorlog tijdens de mobilisatie.

Onze vrachtwagen Ford was aangeslagen al in 1937 door het leger, hij moest indien nodig afgeleverd worden op de grote markt te Halle als versterking van de legervoertuigen.

Natuurlijk had iedereen een reden om zijn voertuig niet in te leveren, en deed er de wielen af, of maakte de motor onklaar.
Bij mijn grootmoeder Victorine Smismans alias Vitrine kazak boven het café waren er tijdens de mobilisatie drie militairen verplicht gelogeerd.

Daar mijn grootmoeder weduwe was en alleen in haar huis woonde was de achterkamer opgeëist door de Belgische staat en het leger. Daarom sliepen daar drie militairen waaronder een hele lange die met zijn benen bijna een halve meter voorbij het kleine bed kwam. Die man was van Meerbeke bij Ninove, hier op komen we later terug

Op Vrijdag voor Sinksen 10 mei 1940 vallen de Duitsers België binnen.

Donderdag 16 mei  1940

Er is de zoveelste luchtaanval van de Duitsers op Halle. Het Halderbos, waar De Engelsen, Fransen en andere militairen gelegerd waren wordt hevig gebombardeerd er vallen tezamen 120 bommen en ook op in de "Cite", waar de kolonnes van 't leger even halt hielden, op de Quetstroyelaan daar viel een bom die niet ontplofte en om 17 u 15 kreeg ook de Vogelpers, de volle lading. Er valt een bom juist naast de muur van het machineatelier van de schrijnwerkerij dat hierdoor volledig plat ligt. Gelukkig zijn de machines maar licht beschadigd en nog bruikbaar.  De serres van bloemist Decrem erachter zijn volledig vernield als ook de achterhuizen. Mijn grootmoeder en ouders vernemen dat de Duitsers met rassen schreden naderen.

Vrijdag 17 mei 1940  De vlucht  Halle Meerbeke

In de voormiddag al zijn de Duitsers al in Kasteelbrakel zijn. Begin namiddag zijn aan het Halderbos. De familie panikeert en begin pak en zak matrassen dekens, etenswaren op de vrachtwagen te laden  toen zijn vernemen dat de Duitsers boven op de steenweg op Nijvel ter hoogte van de Leopoldstraat zijn. Zij pakken de biezen en laten alles achter. In de vroege morgen is de spoorwegbrug in Rodenem, de sasbrug, en de Waggelbrug over het kanaal al opgeblazen. Ons Fordje gaat als laatste over de kanaalbrug om mijn tante Elisabeth Ghysels, de Zuster van mijn mijn vader en haar man die ook mijn peter is (Victor Demanet) tesamen met hun kinderen op te halen aan de hoek  Sinte Katharinaveste en steenweg op Ninove, Indertijd café en verfwinkel. Toen hoorden zijn een luide knal. Het is 16 u 05, Halle davert op zijn grondvesten, de brug aan de Basiliekstraat over het kanaal is ook opgeblazen.

Bij mijn Tante aangekomen doen zij het café dicht laden alles op de vrachtwagen en vertrekken richting Ninove. Wegens de vele vluchtelingen, militaire kolonnes gaat de reis zeer langzaam. Tegen de avond komen zijn in Meerbeke aan en herinneren zich de (lange) militair die op de achterkamer logeerde. Zijn gaan daar aankloppen de lange is thuis en hij verschaft hun onderdak voor de nacht.

Zaterdag 18 mei 1940  Meerbeke – Dadizele

De volgende ochtend zijn ze vroeg op weg. Enkele kilometers voorbij Ninove rijden zij voorbij familie van Vitrin Kazak, mijn grootmoeder, die al te voet van Halle Rodenem kwamen. Zij stoppen en deze gaan mee met de camion. Ze zijn nu  met 11 volwassenen en 6 kinderen op de vrachtwagen en rijden richting Oudenaarde.

De benzine tankvan 60 liter geraakt leeg en onderweg zijn bijna alle benzine stations leeg of gesloten.

Ze moeten zich een weg banen tussen de militaire kolonnes die voorrang hebben. Er is ook de stroom vluchtelingen met vrachtwagens, personenauto's, paard en kar, stootkar, kruiwagens, tandems, fietsers, te voet en al de andere denkbare mogelijke en bestaande vervoermiddelen.

Zij vervoerden letterlijk alles: matrassen, dekens, huisraad, kleding, voedingswaren, huisdieren, honden, katten, koeien, konijnen, en nog meer ondenkbare, soms nutteloze zaken. Tussen Oudenaarde en Avelgem geraken zijn aan woekerprijs aan benzine. Even verder rond Kortrijk vallen Duitse vliegtuigen de militaire kolonnes aan, iedereen duikt in de gracht , de kinderen kruipen in de rioolbuizen naast de baan, enkele ouderen wachten bang af in de laadbak van de vrachtwagen.

Laat op de avond komen zijn in Dadizele waar zij toch met deze grote groep een huisje vinden om de nacht door te brengen. De eigenaar legt stro op de grond om het comfort ietwat te verhogen. De kinderen wriemelen in het stro. Nette die  dat hoort en schrik had van muizen zegt tegen haar man "Lomme ik geluuf da ee mèuze zitte"  

Zondag 19 mei 1940  Dadizele -  Ploegsteert

De volgende morgen  vertrekken zij naar Menen met de bedoeling de Franse grens over te steken naar Tourcoing en verder.  Er zijn kilometers files, de douane en grenscontroles zijn tergend traag.  Wachtend en spelend valt mijn broer in netelen en hij mag vooraan in de cabine zitten om hem te troosten.  Omdat er niets vooruit gaat doen zijn een poging om via Ploegsteert naar Armentières te rijden. Maar het was wachten, wachten en nog wachten. Ze maken rechtsomkeer. Ze krijgen toelating van een boer met zijn overvolle schuren met vluchtelingen om in de camion te overnachten op de koer van de boerderij.  Tijdens het spel valt mijn broer (3.5 jaar) in mesthoop en, hij en zijn kleren moesten gewassen worden.

Maandag 20 mei  1940 Ploegsteert -  Poperinge

Zij vertrekken zeer vroeg om als eerste aan de grens te zijn  De man (Victor Demanet) van mijn tante gaat te voet tot aan de grens om poolshoogte te nemen en verneemt dat de volledige grens met Frankrijk gesloten is. Ze dolen rond en komen in Poperinge terecht. Daar vinden zijn in de Trommelaarstraat en huurhuisje en installeren zich met de groep.

Dinsdag 21, Woensdag 22 , donderdag 23 mei 1940  Poperinge

Daar het hier kalm was blijven zij hier voor onbepaalde tijd. Mijn vader gaat alle dagen tot aan de grens (op 3 km) om  poolshoogte te nemen. Regelmatig horen zij obussen, afweergeschut boven hun hoofden voorbij vliegen, maar de volgende ochtend verslechterd de toestand  helemaal

Vrijdag 24 mei 1940

In de ochtend vroed wordt Poperinge door Duitsers aan gevallen. Hevige bombardementen vinden plaats in het centrum van de stad, in omgeving waar zes wegen samenkomen is alles vernield. Er waren 150 doden. In paniek beslissen ze onmiddellijk te vertrekken.   

Alles wordt opgeladen en gaan zij verder door het centrum van de stad. Daar zagen zij de gruwelen van de oorlog.  Overal waren er kapotte gebouwen er lagen lijken van Engelse, Franse en Belgische soldaten, vluchtelingen en inwoners van Poperinge tussen bakstenen, dakpannen verwrongen auto's en karren, dode paarden, kruiwagens, fietsen en nog meer.

Ze pogen terug de grens over te steken naar Steenvoorde (Fr) maar alles was en bleef potdicht. Ze doolden verder en kwamen via Oost-Vleteren  in Reninge terecht. Ze dachten dat dit een minder strategisch gebied was omdat het niet in de nabijheid van de grens lag.

Ze zoeken onderdak op een Boerderij en logeren bij de Familie Horebeke in één van hun de schuren. In de andere schuur op 50 meter lagen Engelse militairen die het noodvliegveld  bewaakten dat op 100 meter lag. Maar dat werd pas de volgende dag ontdekt. 

Zaterdag 25, zondag 26, maandag 27, mei 1940 Reninge

Het leven gaat verder  ze zijn hier met een beetje comfort gelogeerd in deze schuur en slapen op hun meegebrachte matrassen.

Mijn kozze Pierre Demanet krijg een aanval van Astma een Engelse dokter komt uit de nevenliggende schuur en geeft hem een injectie. Ze konden zich daar wassen, de was doen  kochten daar eten en drinken en hadden op dat gebied niet te klagen.

Mijn vader ging met mijn peter Victor Demanet meerdere malen tot aan de grens. Zijn zagen daar de Engelse, Franse, Belgische militaire en vluchtelingen bijeengetroept in de Westhoek

De Duitsers waren ondertussen al aan de kust te Abbeville (Fr) en deze ganse groep was dus ingesloten. De enige uitweg was per schip naar Engeland via het kanaal. 

Dinsdag 28 mei 1940  Capitulatie van Belgisch leger (Reninge)

In de loop van de dag vernemen zij te Reninge via de radio en personen uit de streek dat Koning Leopold III op 28 mei om 4 uur het bevel gaf de wapens neer te leggen, met de onvoorwaardelijke overgave zoals geëist door Hitler. Het oorlogsgeweld was een beetje verminderd en ze denken om terug naar Halle te gaan.

Plots om 16 uur schiet het Engels leger van op hun stellingen naar de Duitsers om de terugtrekking naar Duinkerke te dekken. De Duitsers reageren heftig en rukken nog altijd verder naar de kust. Er word hevig geschoten en gebombardeerd. Allerlei springtuigen vlogen fluitend en sissend boven hun hoofden. Een bom vernielt de schuur van de Engelsen op 50 meter van onze groep. Daar de Engelsen in stelling waren zijn er geen slachtoffers.

Woensdag 29 mei 1940 Bombardement en retour naar Halle 

De beschieting duurt de ganse nacht en eindigde om 5 uur in de morgen. Wegens de capitulatie en dit voorval begrepen zij er niets meer van. Rond acht uur gaan zijn in Lo-Reningen proviand halen. Groot en klein ziet hoe een Duits vliegtuig geraakt wordt door het Engels afweergeschut. De Duitse piloot kon zich redden met zijn valscherm maar wordt van op de grond aan flarden geschoten  en komt op een vijftigtal meter van de vrachtwagen neer in het veld.

Zij vernemen dat de Duitsers Noordschote, bezetten en de Ieperlee oversteken. Zij voelen zicht ingesloten en besluiten  terug te keren naar Halle. Al de mannen verbranden hun militaire paspoorten om door de Duitse linies te gaan. Zij krijgen tegen betaling proviand mee voor onderweg 20 gepluimde kippen en 40 hard gekookte eieren. De kippen worden aan de zijkant van de camion gehangen. Even buiten Reninge komen zij de eerste Duitsers tegen.  

Ze waren juist op tijd weg in Reninge, en komen dezelfde avond terug thuis in Halle maar in bezet gebied. Eigenlijk was er na het bombardement van 16 mei niets erg meer gebeurd te Halle en waren zij beter thuis gebleven

Terug in Halle

Terug in Halle zetten men eerst mijn tante af aan de Steenweg op Ninove  het huis is gans leeggehaald. Zij moeten dan via het sas over de Duitse noodbrug  de enige weg over het kanaal naar de Vogelpers. Aan de schrijnwerkerij zien zij ook dat alles weggehaald, geplunderd is, alle triplex is voor de ruiten genageld van de buren en er is niemand die van iets weet. De lederen riemen van de machines zijn ook weg.

Er wordt nu nog aan één ding gedacht en dat is de wederopbouw van het atelier  er wordt met de camion van einde en verre schaars materiaal gekocht om alles terug toe te leggen. In September is het atelier terug operationeel. Men begint met noodzakleijke herstellingen bij de buren en in de andere huizen van de stad Halle  die schade geleden hebben dooor de bommen.

Tot hier dit zeer ingekort verhaal 

Victor

Nonkel François als werkweigeraar

Op aanvraag van enkele familieleden veteld ik dit verkort verhaal, reeds gepubliceerd op verscheidene plaatsen.  
François Dekegel in de volksmond Sisse Keigel is man van mijn meter en tante Alice Tordeu(r)s die de zuster was van mijn moeder (Wiske).
Hij was goudsmid kunstenaar etser, met  als hobbys als roeier, voetbalspeler bij Union Halle en Cercle Tubize. 
Hij was werkweigeraar tijdens de tweede wereldoorlog  en hier volgt zijn lijdensweg ingekort tot twee bladzijden van veertien, die de originele Duitse en andere documenten omvatten. 

Het is een echt gebeurd verhaal dat dikwijls in stukken en brokken verteld werd. Dankzij het terug vinden van al de originele documenten kon alles cronologisch op papier gezet worden met de precieze data, en werkonderbrekingen erbij.
Het is spijtig dat ik dit niet uitgebreider kan vertellen.  

François Dekegel
Alias Sisse Keigel is geboren te Halle op 22 Juli 1911.
In de tekst die volgt zal ik hem Sisse noemen

Hij was verplicht bij zijn werkgever te stoppen wegens de mobilisatie in 1938. In die periode verbleef hij op de plaats ''t Holleke" genaamd in Linkebeek. Hij kreeg  op 17 mei 1939, tijdens één van zijn verloven, een staatstelegram om te melden dat hij zich dringend moest begeven naar Linkebeek voor demobilisatie. Daar hij toen verloofd was met mijn huidige meter hebben zij van de gelegenheid gebruik gemaakt om op maandag 3 juli 1939 te trouwen in de Sint- Rochuskerk te Halle. Hij ging terug werken bij zijn werkgever en  in augustus 1939 werd hij onder wapens geroepen om België te verdedigen tegen de dreigende invallen van de Duitsers, die telkens uitgesteld werden.wegens strategische redenen.

Op vrijdag 10 mei 1940 begint de oorlog, het Belgisch leger wordt overrompeld door de Duitsers en Sisse wordt als krijgsgevangene vrijgelaten op 10 juni 1940  hij kwam terug te Halle  op

13 juni 1940. Hij moest al zijn militair materiaal inleveren op het stadhuis te Halle.

Hij gaat terug naar zijn werkgever in Schaarbeek en werkt daar tot 28 november 1942 omdat de werkgever het bevel kreeg van de bezetter om de firma (goudsmid) te sluiten. Daarna is hij fictief in een firma tewerk gesteld om niet naar Duitsland moeten te gaan.

Hij wordt toch opgeëist en moet op 3 april 1943 vanuit station Schaarbeek naar Duitsland vertrekken naar een werkkamp. Via de politieman die deze papieren rond brengt in de stad verneemt hij dat zijn oude klasgenoot ook naar Duitsland moet vertrekken dezelfde dag als hij en de zelfde bestemming. De volgende dag bekokstoven zijn tezamen iets wat nooit geweten zal zijn.

Naar Duitsland via Schaarbeek
Maar het verhaal verloop als volgt: 

Die bewuste 3 april 1943 spoort hij met zij broer Emiel van Halle naar Brussel Zuid, daar moeten zij verder met de tram tot het station van Schaarbeek. Onderweg geeft Emiel aan Sisse zijn abonnement van de spoorweg. Sisse gaat het station van Schaarbeek in, laat al zijn papieren afstempelen door de Duitsers en verzekert zich dat hij in alle lijsten als present staat en gaat met het abonnement van zijn broer aan de andere uitgang van het station buiten. Om de aandacht van de Duitse soldaten af te leiden beginnen Emiel, zijn broer en met enkele vrienden op het voetpad voor het station te vechten, zodat de Duitse militairen die de uitgang bewaken moeten tussen beiden komen en Sisse zonder controle het station verlaat.

Vandaar gaat hij terug te voet 2 km naar zijn vroegere werkgever om zich te verstoppen. Deze acht het veiliger om hem bij zijn broer in Woluwe te verstoppen omdat het daar veiliger zou zijn. Maar ook daar zoekt de Gestapo overal en hij besluit 's nacht te voet van Woluwe naar zijn vroeger bekende plaats in 't Holleke- Linkebeek te gaan waar hij ook nog familie heeft. Maar ook daar zoekt de Gestapo van huis tot huis, en hij besluit de volgende nacht te voet van Linkebeek naar Halle op de Halleweg te gaan bij zijn ouders. Hij komt daar tijdens de nacht aan  zonder het medeweten van zijn moeder, broers en zuster.

Thuis verstopt
Zijn vader verstopt hem op de zolder en installeerde hem in een oude kleerkast.

De stappen op de trap zijn gecodeerd door vader. Indien een niet gekende code klimt hij op het dak en verstopt zich achter de brede schouw niet zichtbaar van op de straat. Dit duurt zo verschillende  maanden.  Er moet ook met de rantsoenen voor eten gezorgd worden en ook daar slagen zij in. 

Toevallig heeft zijn broer een boek nodig in die bepaalde kleerkast. Hij gaat op de zolder en ziet zijn broer daar verstopt in de kleerkast. Ze vallen in elkaars armen. Nu weet zijn familie waar hij in huis verstopt is, en kan nu kan hij ook vrij in het huis rond lopen.    

Ondertussen zijn de Gestapo naar hem op zoek omdat hij niet aangekomen is op de plaats van bestemming in Duitsland. De Gestapo zoekt bij zijn vrouw die bij mijn grootvader woont op de Rodenemweg, ook bij ons thuis en in onze schrijnwerkerij wordt gezocht. Ook verschillende keren bij de ouders  van Sisse op de Halleweg……….  

Brieven uit Duitsland van Sisse die in Halle verstopt zat !!!   

Voor zij vertrek had Sisse met zijn vriend bekokstoofd over brieven.  Zijn vriend van de Villalaan te Halle schreef vanuit Duitsland brieven naar zijn vrouw,  die werden overhandigd aan Sisse.  Hij schreef die over met gepaste datum en stuurde die in een voorgeschreven omslag naar zijn vriend in Duitsland op de plaats waar zou moeten verblijven. Zijn vriend postte die brieven in Duitsland zodat enkele dagen later die bij Sisse zijn vrouw aan kwamen te Halle, Rodenemstraat.

Zijn vrouw werd ook op rooster gelegd  en moet naar Brussel, Naamse straat om op de folterbank om iets meer te bekennen maar ze liet niets los. Sisse zijn zus gaat mee er wacht buiten Indien zijn vrouw niet terug buiten komt zou Sisse zich aangeven bij de Duitsers om haar vrijlating te bekomen. Maar zover is het niet gekomen 

Ze toonde de brieven die ze kreeg van haar man in Duitsland en zegde dat ze van niets wist.

De speurtocht naar Sisse door de Gestapo ging versterkt door. Voor Sisse werd het onveilig in zijn oudershuis en hij vlucht bij familieleden naar Essenbeek . Maar Essenbeek, de wieg van de klandestine pers te Halle, ook daar moest hij gaan lopen. Dan heeft hij enkele weken, het was zomer, in open veld tussen het graan en de maïs doorgebracht.

Daarna is hij terug naar huis gegaan en heeft een put gegraven onder het hok van Wembley, zijn hond. Hij voert de grond 's nachts met een kruiwagen op meer dan 200 meter in het veld.  Telkens als de deurbel ging haastte hij zich onder het hondenhok en schuift dit boven zijn hoofd. Nu zijn schuilplaats gekend is door gans zijn familie en jong getrouwd  kan hij zich 's nachts een bezoek aan zijn vrouw veroorloven. Hij moet daar voor de vaste post van het afweergeschut voorbij, dat de kanaalbruggen in Rodenem in 't oog houdt, en dat is een groot risico, toch met de avondklok.

De Gestapo spioneerde dag en nacht om zijn schuilplaats te ontdekken maar hij heeft gelukt gehad. Zo ging dat door tot eind van de oorlog.

Einde oorlog
Hij ging dan terug werken bij zijn vroegere werkgever en iets later begon hij als zelfstandige goudsmid tot in op Zaterdag 18 september 1954. Dan overlijdt hij als gevolg van de doorstane ontberingen tijdens de oorlog. Eigenlijk is hij ook een nooit genoemde oorlogsheld uit de Halse oorlogsgeschiedenis en toch ook een beetje gesneuveld voor het vaderland        

Tot hier dit echt gebeurd verhaal over mijn nonkel François alias Sisse Keigel van de Halleweg.

Victor

L’an mille huit cent quinze, le quatorze novembre à dix heures du matin par devant nous

Jean Joseph Vanden  Elschen, adjoint du maire, officier de l’état civile de la commune de Hal,

canton de Hal département de Dyle est  comparu:

Monsieur Pierre Joseph Barbandon  adjoint  du  maire

de Hal, faisant les fonctions d’ officier de police lequel nous a remis un certificat

délivré par le conseil administrative du premier bataillon de ouvriers 

militares de la marine au service de France à Brest.

le premier septembre dix huit cent quinze. Par lequel il conste que le nommé

ANTOINE GHEYSSELS ouvrier militaire au dit bataillon, né a Hal, est

décédé le dix huit Mai dix huit cent treize à

l’ hopital  regimentaire de Dantzich, Que la pièce à

éte remis à sa famille, et il a signé avec nous le présent acte

après lecture leur a été faite              

Délégue du maire             Van Elschen

Moest er iemand iets meer weten over dit hospitaal of deze geschiedenis dan is alle info welkom
Actueel ben ik in contact met de Poolse archieven van Gdansk, met hoop op zege.     
Indien mij iemand kan helpen om in Gdansk te zoeken dan is die hulp welkom.  

Victor 

Tijdens mijn opzoekingen in de archieven te Halle, heb ik natuurlijk moeten rekening houden met de variaties op mijn naam, die ontstaan zijn door schrijffouten van den beambten in de burgerlijke stand.

Er waren ook uitspraakfouten van de aangever, die familie of buur was, en als ongeletterde alleen de bijnaam van de vader of moeder kende, maar de juiste familienaam, dat was een ander probleem.

De naam juist uitspreken en schrijven liet hij dan ook aan de beambte van de burgelijke stand over.

Meestal hadden beiden al een beetje jenever gedronken om de geboorte te vieren en dat hielp de zaak niet vooruit. Ik heb ook opgemerkt dat de bij dezelfde familie dezelfde personen uit bepaalde winkle kwamen getuigen.  

Al deze namen zijn het gevolg van de schrijf- en andere fouten zij zijn allen familie van elkaar:  

Geijs, Geijsel, Geijsels, Geijselz, Geijssel, Geijssen, Geijssens, Geysen, Geysens, Geyssen, Geyssens, Gheysel, Gheyssels, Gheyels, Gheylens, Gheys, Gheysels, Gheysen, Gheysen, Gheyens, Gheyssels, Gheysens, Ghijs, Ghijselen, Ghijsels, Ghijssels, Ghisels, Ghissels, Ghys, Ghysels, Ghyselsmans, Ghyssels, Gijs, Gijsels, Gijsen, Gijsens,Gijsseels,Gijssens,Gissels,Goijseels, Gyssens, Gysel, Gysels, Gysen,Gysens, Gyssens, Heysels.

De IJ komt meestal in Vlaamse kerkelijke registers voor.

De Y kwam er onder invloed van de Franse Bezetter en verving de IJ.

Voor mijn naam staat in de doopregister (kerk) Ghijsels en officieel is het Ghysels

Victor  

Stamboom GHYSELS  te Halle Gehucht Rodenem

Deze lijst is wegens de opzoekingen die nog bezig zijn onvolledig  (alleeen de naam Ghysels is gebruikt)
Ik heb van deze personen tientallen broers en zusters kinderen en nog veel meer in mijn lijsten 

Te Halle waren er twee takken Ghysels  met de zelfde oorsprong. De ene zwermde uit van Rodenem  en de andere kwam van Rodenem via de Arkenveste in Halle Centrum terecht
Voor de varianten van de naam Ghysels verwijs ik verder in een ander deel van dit blog.
Een vader  met 9 kinderen met  de naam op 5 verschillende manieren geschreven.  

Ik heb Ghyselsen terug gevonden tot in de 13de eeuw die misschien ook familie waren, maar daarvan heb ik nog  geen enekel zekerheid.   
   

Dit is de ingekorte versie van mijn stamboom met een grote zekerheid dat deze personen aan mij hun genen hebben doorgegeven

I               Kwintijn Ghysels  ° +/- 1623 Huwelijk XXX

Anna Johanna De mesmaeker ° +/- 1623

II             Gaspar Ghysels ° Sint Pieters Leeuw +/- 1652  Huwelijk XXX

                  1  Cornelia Valkeneer ° +/-1661

                  2  Marie Van Cutsem  ° Eizingen +/- 1650

Uit eerste huwelijk

III            Guillam Ghysels ° Sint Pieters Leeuw 29/06/1693 Huwelijk 28/11/1722

                Florentina De Neve  ° Lembeek +/- 1698

IV            Peeter Franciscus Ghysels  ° Halle 1745 Huwelijk Halle 06/05/1759

Margherite Gheeraerts  ° Halle +/- 1725 + Halle 03/09/1794

V             Antoon Ghysels ° Halle 07/05/1772 + Halle 10/02/1846 Huwelijk

Elisabeth Cornelis ° Lembeek 1773 + Halle Rodenem 25/12/183

VI            Henri Ghysels ° Halle 02/01/1809 Huwelijk Halle op  XXX

Madelaine Cockmartin  ° Halle 1810 +?

VII          François Ghysels ° Halle Rodenem 03/11/1840 Huwelijk XXX

Marie- Elisabeth VandeBotermet ° Halle 1845 + Halle 1894

Kinderen Tweeling

VIII         Jeanne Ghysels ° Halle Rodenem 9/11/1878  Tweeling met

VIII         Pierre Ghysels ° Halle Rodenem  9/11/1878 Huwelijk Halle rond 1900

Victorine Smismans ° Halle 23/11/1875 + Halle 10/08/1954

Vier kinderen

IX.1        François  Ghysels  °Halle 10/10/1901  + Halle 27/09/1957 mijn vader

IX.2        Elisabeth Ghysels  °Halle 01/07/1905  + Halle 26/11/1976

IX.3        Marie Ghysels        °Halle 05/05/1907  + Halle 11/01/1911

IX.4        Joseph Ghysels      °Halle 06/05/1910  + Halle 01/11/1931

IX.1        François Ghysels  °Halle 10/10/1901 + 27/09/1957 Mijn vader

                Huwelijk 1 Halle op 20/09/1927  Octavie Derauw °Halle 18/08/1901 + Halle 08/04/1930

Huwelijk 2 Halle op  09/05/1932  Louise Tordeus ° Halle 14/03/1903 + 1977

              
              Uit het huwelijk met Louise Tordeus 4 kinderen 
X            Pierre Ghysels       ° Halle 19/01/1933   + Australië 25/01/1983               
               Huwelijk te Halle 31/03/1959 met Marie-Jeanne Deneef  °Halle 20/08/1928 + Australië 16 mei 1998
               Twee kinderen 
XI 1            Cecilia Ghysels ° Halle 26/04/1960 gehuwd in Pentith Australi¨op 24/08/1984 
                           Met Con Spiros ° 24/09/1959
                       Tabitha Spiros           ° Penrith Australië  17/02/1989
                       Johnatan  Spiros        ° Penrith Australië 26/08/1990
XI 2            Carla Ghysels   ° Halle 23/07/1964 ongehuwd

X           Victorine Ghysels ° Halle 1/04/1935
               Huwelijk 25/05/1959 met Carlier René  ° Halle 24/07/1936 +Jette 27/08/2000
               Geen kinderen 

X            Joseph Ghysels    ° Halle 24/12/1936 
               Huwelijk op Lembeek op 24/08/1959 met Jeaninne Picalausa ° Lembeek 15/08/1938 
               Drie kinderen 
XI 1              Lena Ghysels   ° Halle 18/05/1960 
 XI 2             Gerda Ghysels ° Halle 29/04/1963
XI 3              Ilse Ghysels     ° Halle 01/12/1964                

X           Victor Ghysels (dat ben ik) ° Halle 18/04/1942

                Huwelijk te Enghien 28/08/1965 met Verdonck Chantalle ° Enghien 29/10/1942 
                Drie kinderen:  

XI 1                 Pascale Ghysels ° Schaarbeek 21/10/1965
                             Huwelijk 22/101994 met Floris Vansina ° Antwerpen 24/07/1963
                                    Drie kinderen  
XII  1                     Katrien  Vansina   ° St Agathe Berchem 16/02/ 1996
XII  2                     Jonathan Vansina ° Jette 22/07/1997
XII  3                     Jeroen Vansina      ° Jette 18/05/2000
XI 2                  Martine Ghysels ° Enghien 15/07/1969
                               Huwelijk met Walter Stegen ° Genk 22/05/1966
                                     Drie kinderen: 
XII 1                       Kevin Stegen    ° Leuven 4 /10/1995
XII 2                       Thomas Stegen ° Tienen 16/02/1998
XII 3                       Sander Stegen    ° Tienen 19/04/2001

XI 3                 Stephane Ghysels ° Enghien 26/06/1970 ongehuwd geen kinderen
Indien er voor iemand ongewenste informatie staat laat dit weten en het wordt terstond weggehaald                       
Voor meer informatie stuur mij een mailtje.  

Victor

Dansen en kermis in de schrijnwerkerij  rond 1900 en daarna

Hiernaast het Mortierorgel gemaakt in 1928 en dat in het café "De Drie Deuren" speelde in Basiliekstraat te Halle. Voor de oudere Halleren een stukje nostalgie
Als ik klein was ging ik met mijn vader naar de mis van 11u30 in de Paterskerk
Na de mis gingen wij dan ook een pint drinken. Ik mocht dan mijn lippen eens tegen zijn glas zetten en ik had gedronken, daarna mocht ik in dat gelufje aan de muur in een soort spaarpot een muntje steken en toen speelde dit Mortierorgel een melodietje dat enkele minuten duurde.   
Dit orgel is heden nog te bezichtigen in het (privaat) museum van mijn broer Joseph te  Brussel (1030 Schaarbeek)

Nota:
Om deze geschiedenis beter te begrijpen  is het geraden het volledig blog lezen, omdat mijn meeste artikels in familieverband moeten beschouwd worden.   

En naa allemoe op de piste in de zoel ba Pie Kip en Vitrine Kazak

Mij grootmoeder Victorine Smismans ( Vitrine Kazak) hield een café open op de Vogelpers (straat) naast de schrijnwerkerij sinds 1903. Met elke straat- of wijkkermis  kwam er een muzikant, met  een accordeon  of ander instrument en speelde in het café. Er werd gelachen gezongen, gedanst en gedronken.  Rond 1905 had Pierre Ghysels (Pie Kip), haar man, het idee om in de schrijnwerkerij de schaafbanken op zij te schuiven en in het atelier te dansen omdat er meer plaats was.
Toen was er alleen gasverlichting om tot laat in de nacht of ochtend te kunnen dansen. 

Toen het atelier nogmaals vergroot werd rond 1910 om beter te kunnen werken en ook dansen, huurde men een monumentaal dansorgel van Mortier om met elke kermis te dansen. In die tijd waren er tientallen kermissen: er was kermis Vogelpers, Rodenem, Sint Rochus, Biezeweide, Halle enz  en dit minstens twee maal per jaar.
Er werd een plankenvloer gelegd voor het orgel waarop men veel parafine en zagemeel strooide om goed te glijden.

Achter het orgel zorgde één orgeldraaier de ganse avond voor muziek daar er geen elektriciteit was hing alles af van zijn draaibewegingen aan het grote wiel.  Hij sliep zoals gewoonte achter het orgel op de grond. Bij ons in de schrijnwerkerij sliep hij met meer comfort in de schavelingen.  Sommige kermissen duurden  tot drie weekenden  telkens begon men te dansen van vrijdagavond, zaterdag na het werk, zondag na de mis en ook maandagavond telkens tot laat in de avond zoniet tot vroeg in de morgen. De mensen kwamen  kilometers te voet van de naastliggende dorpen Lembeek, Breedhout, Pepingen, Essenbeek, Buizingen, om te komen dansen en naar het orgel te kijken en luisteren.
In die tijd ging men kijken op verscheidene plaatsen om te zoeken waar het beste en mooiste orgel stond. Daar er in het atelier plaats zat was stonde daar altijd één van de grootste orgels.  
Het dansen ging zo: Het monumentaal orgel speelde een liedje, wals, slow, tango, fox-trot, scotisch, quadrille, enz, dat maar anderhalve minuut duurde en dan was het halve dans.
Iemand van de familie kwam rond op de piste om dansgeld te ontvangen. Indertijd was dat maar een muntje van 1 of 5 cent volgens de periode. Dan speelde het orgel terug hetzelfde korte liedje. Diegene die tot de dans uitnodigde betaalde uiteraard en dat was meestal de galante man, de vrouw betaalde zelden of niet. Ook was het zo dat de vrouwen altijd op de kosten van de man dronken. Dus uw lief betaalde u nooit een pint in die tijd. Vooraan in het atelier kon men in die tijd een bokske, een geuze, een faro, Halse duvel of een Spa-citron drinken. Cola en al de rest bestond nog niet.  Voor de vrouwen deed men meestal een stuk suiker in de geuze om zoeter te smaken, dan moest de suiker met een "stoemper" verbrijzeld worden en opgelost.    

De ingang van de danszaal  (het atelier) was gratis. Meestal ging men een pint drinken in het café ernaast omdat voor de piste maar een beperkt aantal tafeltjes en stoelen stonden.
Bij elke kermis kocht Vitrine Kazak een nieuwe stijve straatborstel in geval dat men begon te vechten, dan ging zij er letterlijk met de stijven borstel door, zij duwde deze in het gezicht van de vechter(s) en die waren dan rap gekalmeerd en aan de deur gezet. Er waren vechterbendes die alleen maar kwamen om boel op stelten te zetten. Men had de bende van de Postweg, van Stroppe, van 't plaan, eigenlijk had elke wijk zijn bende.    

Rond 1920 had mijn grootmoeder een precisieweegschaal gekocht om haar muntstukjes, na het sorteren op grootte en waarde, te wegen.Men wist hoeveel muntjes er in één kilo ging van die soort  en zo was de rekening sneller gemaakt. en wist men wat  er deze maal verdiend werd . Er waren verscheidene aarden potten vol met geld, en men sliep op het geld tegen de eventuele dieven.

In 1922 dan was er elektriciteit in de straat  Pie Kip kocht dan een gans atelier machines en betaalde contant. Met een electrische  motor van een der machines,  had  mijn vader een mechanisme gemaakt  zodat het wiel van het orgel zonder armkracht draaide. Het werkt achter het orgel beperkte zich nog alleen tot boeken steken, (de muziekkartons). De kermissen volgenden elkaar op jaar na jaar. Tijdens de WO I werd er niet gedanst omdat de mensen hun geld spaarden.

In 1933 overlijd Pie Kip door een eigenaardig toeval en fout van de belastingen, hij kreeg de belastingsbrief van een andere fabriek met dezelfde naam Pierre Ghysels en moest toen 400.000 Bf betalen, dit is in zijn hoofd geslagen en zes maand daarna overlijd hij aan de gevolgen. Mijn vader doet alles verder, de schrijnwerkerij en kermis tot WO II  in 1940,  dan wordt er niet gedanst.

In 1945 na de oorlog dacht iedereen terug aan kermis en geld ontvangen en wegen en verdienen. De eerste maal was het terug "vollen bak" veel gedans en vertier. De tweede kermis kwam  men voor de dag met taksen op amusement, de auteursrechten SAMBAM en die taksen waren zo hoog dat het niet meer rendabel was om nog een orgel te huren en te dansen op de orgelklanken. Ook brachten de Amerikanen de gekende Juke Box in ons land en dansen in een zaal met dakpannen en witgekalkte muren was volledig uit de mode.

Zo eindigde een halve eeuw volksvermaak op de Vogelpers (straat)  te Halle      

Victor

Ford T 1926 zoals in de oude films

Foto hiernaast ongeval in 1931 op de brug van de Zenne te Halle

Na de eerste wereldoorlog was er in de schrijnwerkerij van mijn grootvader Pie Kip (Pierre Ghysels) veel werk. Men noteerde bestellingen  van uit de vernielde westhoek (Bachten de Kuppe) en de kust Veurne, La panne, Nieuwpoort, om alles terug op te bouwen.

De afgewerkte ramen, deuren, trappen werden in het begin met paard en kar tot aan het goederenstation van Halle gebracht om daar met een goederentrein naar de Westhoek te transporteren.

Toen bestelde mijn Grootvader Pierre Ghysels alias Pie Kip  een vrachtwagen Ford T model 1926 om zijn eigen transport te doen en niet afhankelijk te zijn van boeren en anderen met paard en kar.

De vrachtwagen had één ton laadvermogen en de laadbak was 2.20m breed en 3.00 m  lang

Alles was toen met de borstel groen geverfd van kop tot teen, binnen en buiten.

In die tijd kocht men een chassis met motor en als de rest was houtwerk en moet door een carrosseriebedrijf aangepast worden. In dit geval werd de cabine en laadbak door de eigen firma gemaakt.  Daar mijn vader en grootvader pioniers waren van de brandweer te Halle diende hij ook

om de brandweerpomp sneller dan met de mankracht op de plaats van het onheil te trekken  

Een detailbeschrijving van de vrachtwagen     

Het stuurwiel stond links in de cabine. Het klakson  was van het toeter type met peer en stond uiterst links aan het "dashbord", dat een houten planke onder de voorruit was. De voorruit  in twee delen was gewoon vensterglas en de ruitenwisser kon van de binnenzijde met de hand heen en weer bediend worden  Er was maar één halve deur aan de rechtse zijde (te zien op de foto). In de winter werd erboven een stuk stof gehangen om dit gat te dichten. Bij vriestemperatuur moest telkens 's nachts het water van de radiotor afgelaten worden opdat de motor en radiator niet zouden kapot vriezen.   

Verticaal op de vloer was er een handrem op de achterwielen, en er waren maar twee pedalen één voor de rem en de ander voor de eerste en twee versnelling (prise). De hendel om gas te geven was rechts aan het stuur. Aan de linkse zijde was een symmetrische handel voor de voorontsteking.

Het benzine reservoir van 60 liter bevond zich onder de zetel die de ganse breedte van de cabine was (voor 3 personen) Om te tanken moest men het kussen uithalen  en dan kon men de vuldop bereiken.

Aan de schaarse benzine pompen was het nog met de hand pompen en de twee bokalen 5 liter vullen en laten leeglopen in het reservoir

De batterij van 6 volt stond buiten rechts onder de voeten de chauffeur. 

Om te starten moest met vooraan aan de zwengel draaien tot het beestje startte. Vergat men de hefboom van de voorontsteking aan het stuur terug in begin stand te plaatsen dan kon men een hevige terugslag krijgen dat soms de pols verstuikt  of men lag op zijn zij op het voetpad of grond naast de vrachtwagen

De ontsteking was nog met trillers (inductieklos van Ruhmkorf) die men kon horen werken met hun gezoem.

Onderhoud

Daar er nog geen of zeer weinig garages waren werden alle onderhoudswerken, smeren, banden herstellen, alsook de mechanische herstellingen zelf gedaan door mijn vader.

Om van Halle naar Brussel heen en terug te rijden gebruikte hij 40 liter benzine.

Zijn laatste grote rit was na het bombardement van het atelier op 16 mei 1940. Dan is de ganse familie (18 personen)  ermee op vlucht geweest naar Poperinge, Reninge, Ploegsteert  met de bedoeling Frankrijk te bereiken  maat de grens was dicht en 2 weken later waren ze terug thuis.

Tijdens de oorlog is hij aangeslagen voor het ravitaillement van de Halse bevolking. in de schrijnwerkerij was er toch niet veel te doen, allen kleien herstellingen voor de bezetter.    
Na de oorlog is hij een stille dood gestorven in de hoek van het atelier en is als schroot verkocht geweest in 1954. Er waren nog geen verzamelaars die voor dit soort oude auto's geld gaven
Victor   

Kruising van twee waterlopen  te Halle

Van Zinnik (Soignies) tot Halle was de Zenne wegens zijn verval niet bevaarbaar. Vanaf Halle was zij een weinig bevaarbaar maar vanaf Brussel tot de Schelde waren er regelmatig schuiten die heen en weer vaarden, en werd de Zenne min of meer onderhouden om er te kunnen varen.  Te Mechelen werd er op elke lading die voorbij kwam tol geheven of moest telkens alles afgeladen worden en het grootste deel ter plaatse openbaar verkocht.

Om dit  te verhinderen plande men een kanaal van Brussel naar Willebroek om Mechelen te ontwijken. Dit was al van in de 14^de eeuw, en gaf zelfs aan leiding tot een oorlog.

Keizer Karel gaf  tenslotte de toestemming voor het graven van dit kanaal dat 11 jaar duurde.

Voor die tijd bouwde men de modernste sluizen, volgens het idee van Leonarda Da Vinci (1452-1519)   Keizer Karel overleed op 21 september 1558 dit is enkele dagen voor de opening ervan.

Te Halle was men sinds de 17^de eeuw bezig met de eerste metingen begonnen om het kanaal Brussel naar Charleroi met zijn steenkoolbekken te graven. Na eeuwen meten en verscheidene pogingen gaf Napoleon de toestemming om te beginnen te graven maar trok die ook na enkele spadensteken onmiddellijk in omdat hij  het geld nodig had voor zijn oorlogen

Onder het Hollands bewind begint men rond 1828  te graven. Er moet een hoogteverschil overwonnen worden te Godardville ( Manage) van 164 meter om het  Scheldebekken en het Bekken van de Samber te verbinden. Daar houwt men een tunnel van 2.100 m met jaagpad ernaast. Dit duurt drie jaar. Ondertussen wordt België onafhankelijk en dit had geen invloed op de werken.  

Op 22 september 1832 werd door de minister van Buitenlandse zaken het kanaal voor geopend verklaard. Het duur nog tot 25 november 1833 eer het kanaal volledig af is.

Boten van 75  ton "Baquets" genoemd speciaal voor dit kanaal gemaakt en getekend door ing. Vifquain, die konden goederen vooral steenkool en arduin heen en weer brengen van Charleroi naar Brussel

Het kanaal was 75 km lang en telde 57 sluizen. Het had 10.528.000 Frank en 58 centiemen

gekost.

De boten werden eerst door boottrekkers van op het jaagpad in ongeveer drie dagen 75 km ver getrokken van Charleroi tot Brussel. De rijken lieten hun boten door paarden trekken. Daarom ontstonden op regelmatige afstanden paardenstallen in de nabijheid van laad-en loskades. 

Rond 1910 was er elektrische tractie, een elektrische sleepboot  die zoals de tram zijn stroom nam aan een kabel op de oever. En die trok de boten over de ganse lengte van het kanaal. Aan de bruggen moest telkens alles losgekoppeld worden en na de brug terug aan gekoppeld.

Tot de jaren vijftig trokken ééncilinder Dieseltractoren de boten heen weer van op het jaagpad met een lange kabel. Deze werden ook aan de bruggen gelost worden en daarna terug aangekoppeld. 

Midden van de jaren vijftig komen de eerste boten met eigen Dieselmotor.

In 1932 wordt het kanaal verbreed om boten tot 650 ton toe te laten. Actueel kunnen boten tot 1350 ton  het ganse kanaal met enige moeilijke doorgangen gebruiken. 

Met de komst van hellend vlak Ronquières (hoogteverschil 64 meter) in 1968  Blijven nog 3 sluizen aan de Samber zijde en 7 sluizen aan de Zenne zijde over.

Heden spreek men om het kanaal nogmaals te verbreden voor grotere boten maar wanneer? 

Nu te Halle, met de komst van de HST in de tunnel de slagbomen van de spoorweg verdwenen zijn spreek men om een ophaalbrug over het kanaal te bouwen om op een andere manier het verkeer te hinderen .  
Dit is in het kort de geschiedenis van dit kanaal. Ik heb een uitgebreide tekst erover in mijn verzameling.       

Victor

Mijn Grootvader  Pie Kip

Pierre Ghysels (Pie Kip) mijn grootvader startte met zijn schrijnwerkerij in 1898 in 1900 huwde hij met Victorine Smismans (Vitrine Kazak) Hij begon met zijn schrijnwerkerij te Halle Rodenem aan het pleintje (zie foto tweede van links). Hij gebruikte een schuur van zijn tante om in te werken. Zijn tante dronk graag een pint, en daarna was het ruzie met iedereen ook  met Pie Kip. Als er ruzie was dan moest hij uit de schuur en ze zegde tegen hem in het Hals "allei Pie èut 't skeuj". Na enkele uren was de bui over en was alles terug ok. In die tijd moest men niet veel horen of zien, maar de buren die dat hoorden herhaalden de woorden en Pie kreeg zijn andere bijnaam, namelijk "Pie èut 't skèuj". Omdat hij geen andere mogelijkheid had, moest hij dit verdragen. 

Pas getrouwd kocht hij een heel groot stuk grond op de Vogelpers en bouwde er in 1901 onmiddellijk een huis op Vogelpers nr 30, later nr 60 en liet plaats om er in 1903 een werkhuis naast te bouwen. 

Vitrin Kazak opende een café in de voorplaats van dat huis, en Pie Kip deed zijn  schrijnwerkerij  eerst verder in Rodenem en daarna korte tijd op de Zolder van dit nieuwe huis. Er was een deur in de zijgevel van de zolder om al het materiaal naar boven te trekken en terug naar beneden te laten.

Deze toestand was ook niet gemakkelijk, en een jaar later bouwde hij op 18 meter van de straat een atelier op Vogelpers Nr 28 later nr 58, zodat hij vooraan kort bij de straat zijn hout en ander materiaal kon plaatsen, en werken in het atelier. Met de kermis werd er gedanst in het atelier op de tonen van een Mortier orgel weldra hierover meer.

Telefoonnummer 33

Pie Kip was bij de eersten in Halle om telefoon te instaleren. Hij had telefoonnummer nummer 33 dat stond op oude facturen.

Alles werd er met de hand gedaan er waren geen machines, er waren meer dan tien werkbanken voor het handwerk en er werkten tot 20 schrijnwerkers of helpers.

Na de eerste wereldoorlog  was er veel schade en moest de kust en "Bachten de Kuppe" heropgebouwd worden. Pie Kip kon zo bestellingen bemachtigen voor de nieuwe huizen aldaar. Er was veel werk in die periode  men werkte met 20 – 25 schrijnwerkers en leerjongens. Ter plaatste ging mijn vader de maat nemen van de ramen, deuren en trappen, in Veurne, Nieuwpoort en Nieuwpoort-Bad. Eerst vervoert men de trappen, ramen en deuren met paard en kar naar het station van Halle voor verder vervoer naar de kust. 

In 1922 koopt hij als eerste te Halle een volledig atelier moderne machines voor die tijd.

Hij koopt in 1926 een vrachtwagen Ford model T voor het transport van zijn afgewerkte producten naar het station. Mijn vader en grootvader zijn pionier bij de Halse brandweer.  De Ford doet ook dienst om de brandweerpomp sneller naar de plaats het onheil te trekken.    

Bombardement 16 mei 1940 

Dan komt de tweede wereldoorlog mijn vader is in 1939 gemobiliseerd  en op 10 mei 1940 begint de oorlog. Op 16 mei 1940  17 uur 15 bombarderen de Duitsers de Biezeweide, de Quetstroyelaan en de Vogelpers. Er valt een bom juist naast de muur van het machine atelier, dat verwoest is. Bij de buren bloemist zijn alle ruiten van de serres kapot en ook in de ganse omgeving waren er deuren en ramen geforceerd.

Gelukkig zijn de machines bijna intact. De familie gaat op vlucht. De franse grens is gesloten en na veertien dagen dolen zijn ze terug thuis. Tijdens de afwezigheid  is het atelier volledig leeggehaald. Enkele maanden later wordt het atelier terug opgebouwd. Het dak wordt met eternit golfplaten dicht gelegd, en is  in september 1940 terug operationeel. Tijdens de oorlog is er geen werk, alleen dringende herstellingen voor de schade van de bommen en kleine zaken verplicht door opeising van de Duitsers.

Mijn vader rijdt met de Ford voor de ravitaillering van de Hallenaars. Hij gaat met Rozeke van 't Sarma,  bloem voor de nnod bakkerij en andere goederen halen naar Brussel. Voor een rit krijgt hij 23 liter benzine van de Duitsers.  
In 1932 krijgt Pie  Kip per vergissing het taksbiljet van zijn naamgenoot Pierre Ghysels die een fabriek heeft van kapblokken voor beenhouwers hij moest voor die tijd 400.000 Bef betalen. Dit is in zijn hoofd geslagen, naar men zei indie tijd heeft hij 't geel gehad van 't verschieten, en één jaar later is hij overleden.

Victor 

Jezus met zijn kruis bij de socialisten 

Ritchje de facteur of Henri Lucas was de postbode die de briefwisseling bezorgde op de Vogelpers na de 2^de wereldoorlog tot eind van de jaren vijftig. Hij werkte als jonge postman toen de treinramp  op 17 april 1927 te Halle gebeurde, want hij heeft nog mee de brieven opgeraapt, die overal verspreid lagen.

Ritchje was één van de weinige kandidaten om, als figurant, twee maal per jaar, met Sinksen en de tweede zondag van September, in de processie te gaan als Jezus die het kruis draagt.

Daarvoor werd hij geschminkt en dat duurde een hele tijd eer hij klaar was met zijn bebloed gezicht, zijn pruik en doornen kroon. Mankend moest hij, straat in, straat uit met zijn kruis op zijn schouder en af en toe rustend om de lange processie terug laten aan te sluiten.

Hij had geluk dat dit kruis hol was en niet te zwaar, zodat zijn schouder niet te veel belast werd. Toch was elke processie zijn schouder open van de scherpe kanten van het kruis dat gedurende uren door zijn kleed op zijn  schouder schuurden.  In deze bijbelscène was er ook een helper en voor Ritchje was dit Gaston Dereymaker. Die vergezelde hem de ganse processie en soms wisselden ze eens.

Rond 1953 ging de Sinksenprocessie terug uit, ze waren pas vertrokken. In de Basiliekstraat ter hoogte van de maandagstraat gekomen begon het plots pijpestelen te regenen. Ritchje dacht aan zijn schmink en was bang dat alles er ging afregenen en de kleuren door mekaar lopen. Al de toeschouwers en ook de processiegangers deden een poging om te gaan schuilen. Daar alle schuilplaatsen al bezet waren, zijn ze beiden met het groot kruis in de kortst bij gelegen en wegens de regen stampvolle "Pèupel of het Volkshuis",  bij de socialisten een pint gaan pakken.     

Maandag na de processie kreeg Ritchje van de postmeester (een  katholieke Gentenaar), een dag betaald om uit te rusten.
Victor

Stamboom van mijn voorouders

Ik ben actueel bezig met meerdere stambomen in de streek van Halle 

De stamboom van mijn vrouw Verdonck  uit streek van Ninove, Edingen, Geeraardsbergen

Hier blijft ik steken in 1723 bij een inwijkeling Verdonck in Denderwindeke (Winnik).

Maar hoofdzakelijk ben ik met mijn voorouders bezig die naar de namen luisteren van:

- Ghysels en de 45 varianten van de naam gevonden te Halle.  

- Tordeurs en zijn varianten  die mandemakers waren aan de Brusselpoort. 

De naam is een Waalse naam afkomstig uit de streek van Ath en in 1265 gevonden werd als Li Tordeu  (olieperser,  vernederlandst zou dit Olieslagers zijn)

- Smismans  waarvan ik al de gevonden Smismansen gecontacteerd heb en die zijn zonder uitzondering van Canada tot Zuid Amerika, Frankrijk,  Italië en alle Belgische steden afkomstig van Halle, Bellingen en Alsput 

De families Ghysels te Halle komen met zen allen bij mekaar als men 200 jaar terug gaat

Hun aantal is dan  tot enkele tientallen personen herleid.

De familie Ghysels; zij waren oorspronkelijk

Landbouwers, in Rodenem

Caféhouders op de Grote markt  rond 1820

Schrijnwerkers  rond 1900

Mijn grootvader startte zijn schrijnwerkerij rond 1898 te Rodenem

Een andere voorouder Antoine Gheyssels is overleden in mei 1813 te Dantzig (Gdansk) Polen

zie aldaar voor meer info. Daarna zijn ze uitgezwermd in de omstreken.   

Victor

Bedevaart

Te Halle kwamen veel bedevaarders de gunsten van Onze Lieve Vrouw afsmeken.  In de middeleeuwen en later, hebben koningen  van Engeland, Frankrijk, verscheidene pausen, en honderden anderen edellieden en hooggeplaatsen Halle bezocht.

Op 27 april 1404 is Philips de Stoute Hertog van Bourgondië er overleden in de Herberg "Den Hert".  Hij is zes weken later begraven te Dijon en zijn praalgraf bestaat daar nog steeds. De begrafenis kostte zes manden goud. En is door een Bruggeling verzorgd.   

Er waren ook grote groepen Belgische bedevaarders uit Oostrozebeke, Scherpenheuvel, omgeving van Antwerpen, Wallonië en andere delen van België die met Sinksen te voet tot in Halle sukkelden. Telkens waren ongevallen met auto's die 's nachts op de biddende voetgangers inreden.

De meisjes van plezier te Halle     

Voor 1960 was er een andere groep "bedevaarders"  en dat waren de meisjes van plezier van Brussel. Die kwamen op maandag één week na Sinksen naar Halle op bedevaart naar de Zwarte Madonna.

De verplaatsing van Brussel naar Halle gebeurde indertijd met de tram of de trein. Er was echter één voorwaarde voor die bedevaart. De meisjes mochten te Halle zelf niet afstappen ze moesten een halte ervoor of erna afstappen. En dus het laatste stuk toch te voet doen. Ze waren mooi geschminkt op hun hoge hakken.

Bij hun aankomst gingen zij onmiddellijk naar de kerk en deden er de rondgang. De meisjes baden tot Onze Lieve Vrouw om gespaard te blijven van de vuil ziektes en om tijdens hun arbeidstijd niet ongewenst in verwachting te geraken en kinderen te hebben.

Deze gebedsperiode duurde maar een uurtje en  toen de offerblokken uitpuilden van de gulle gaven gingen de meisjes de rest van de namiddag en avond doorbrengen in één van de vele cafés zoals bij Georgke, Struuke enz, op de grote markt rechtover de kerk.

De cafes waren dan stampvol, het gebeurde niet alle dagen dat men op de grote markt zoveel vrouwelijk schoon zag. Dan kwamen vele Halse jonge en minder jonge mannen ook in die cafés een pint drinken om een glimp van op te vangen van de grote decolletées en soms om in contact te komen met deze mooi geklede en geschminkte dames op hoge hakken en ..........

(Wij mochten die dag geen voet buiten zetten van ons ma  en in geen geval naar de stad afzakken.)

Van de kerk uit was hierop geen reactie, de deken en de kerk, die zijn offerblokken mocht leeg maken en daar financieel hun voordeel uithaalden stond dit oogluikend toe.

Dit duurde tot  kort voor middernacht, dan vertrok de laatste tram terug naar Brussel en als die gemist werd dan was men gedoemd om in Halle te de nacht door te brengen wachtend op de eerste tram of trein. 

Dit duurde tot begin van de jaren zestig. Met de opkomst van de antibiotica en babypil moesten die meisjes geen gunsten meer afsmeken van Onze Lieve Vrouw om gespaard te blijven van ongewenst kinderen te krijgen en vuile ziektes. Zo is deze bedevaartgewoonte stilaan verwaterd en in het niets verdwenen.        

 Victor

Halle

Ligging

Halle is de meest zuidelijke Vlaamse stad van het Nederlandse taalgebied

Het stadje ligt aan de Zenne op 15 kilometer ten Zuiden van Brussel  de Coördinaten van de basiliek zijn 50° 44' 15" N.B. en 4° 14' 20" O.L.

Halle is op die plaats ontstaan omdat er volkeren woonden  op de samenvloeïng van de Groebbegracht met de Zenne.  Julius Ceasar en zijn leger heeft vanop de Romeinse heirbaan of Chaussée de Brunehault van Bavai naar Utrecht, te Kester een zijweg (via secunda) gevonden waar  men het ganse jaar door de Zenne kon doorwaden. Dit was de enige plaats op de ganse lengte van de rivier van zinnik tot Mechelen. Bij hoge waterstand moest men toch enkele dagen of weken wachten. Zo is er tussen de wachtenden handel ontstaan.     

Naam Zenne

De naam van de Zenne in de loop der eeuwen geëvolueerd  in 1159 vind men Sama, in 1190 Senam, in 1225 Sinam  wat afkomstig is van de Keltische waternaam "Sinna"

De Zenne ontspring namelijk in (Soignies) Zinnik  op 100 m hoogte boven de zeespiegel   

Naam Halle

Voor de betekenis van naam Halle zijn er verschillende veronderstellingen

Het zou komen van Halle dat overdekte marktplaats, koophuis is

Het zou ook een plaats zijn in het bos rond de Heilige eik die binnen de afbakening voor de eredienst errond  Halha of Halla noemde. Er zijn tientallen schrijfwijzen voor de naam Halle zoals Hallae in het latijn, Hal, Haulx, Hault, Halla, Hau en nog vele andere namen op kaarten en plannen gelezen.

Het domein  Halle  kwam door schenking van de heilige Waltrudis aan het kapittel van Bergen onder het graafschap Henegouwen. Het was van Halle tot Ittre een enclave in het graafschap Brabant. 
Om duidelijk te zijn Lembeek en Buizingen, de naastliggende gemeenten Oost en West waren Brabants.

Kerk

In de zevende eeuw wordt de eerste Romaanse kerk gebouwd naast de heilige eik. Sint Hubertus wijde deze kerk in 727 toen hij in Tervuren verbleef en ook dat jaar stierf.

Halle werd erkend als stad in 1225 en door wallen omringd

In de dertiende eeuw kwam de Maria verering tot stand. Elisabeth van Hongarije schonk  meerdere Mariabeelden aan haar dochter Sofia van Thuringen. Eén beeld gaat naar Vilvoorde en de ander beelden schenkt zijn aan haar dochter Mechtildis, zuster van haar echtgenoot en gade Florens IV, graaf van Holland en Zeeland. De gravin Mechtildis schenkt onder andere ook een beeld aan de kerk te Halle omdat haar dochter Aleydis, Jean van Avesnes (Maubeuge Fr) huwde  van af toen werd Halle een veel bezochte bedevaartplaats. In 1341 wordt  in verschillende fazen rond de Romaanse kerk de nieuwe gotische kerk gebouwd

De toren kwam pas rond 1500 en werd ook rond de oude toren gebouwd.

Daar Halle in die tijd last had van de periodieke hoge waterstand van de Zenne graaft men in 1402 een afwateringskanaal dat men de Leide noemt, met 500 man werkt men er 5 jaar aan.

De Leide doet ook dienst als tweede walgracht aan de oostelijke wallen

In 1489 wordt Halle beschoten door Philips van Kleef . De legende zegt dat Onze Lieve Vrouw de kanonballen in haar mantel opving en zo Halle gespaard bleef.

Halle werd belegerd in 1580 door  de beeldenstormers.
Voor die gelegenheid maakten zij ladders maar wegens de omrekening van de verschillende lokale maateenheden (de Branbantse, Maaslandse, Rijnlandse, Brusselse, enz roeden),  waren de ladders van de vijandelijke troepen één meter te kort om boven op de wallen te geraken. Deze spotprent staat nu nog gebeiteld boven de kanonballen, te zien achter in de kerk  met titel "9 en 10 juilet 1589" met de ladder ernaast gebeiteld. De kanonballen zij van verschillende kalibers.

Verder kende Halle goede en kwade dagen en is geworden wat het nu is. De volgende keer vertel ik meer hier over tot dan.  

Victor