Het Halse dialect is een variant van het Brabants, maar met hoge Waalse / Franstalige invloed wegens de aanwezigheid van de taalgrens op 2 km. Daar Halle een omwalde stad stad was is er een duidelijk verschil, intra- en extra muros vb Voor rood zegt men: roed (Halle Centrum) en ruud (buiten Halle) De lijst die volgt is niet alfabetisch gerangschikt tot nu toe. Binnenkort ook transcriptie van het Hals op mijn blog. Kom regelmatig terug er komt altijd iets bij. Op mijn pc heb ik al een deel echt woordenboek de A klaar, maar eer dit volledig is zal dit nog een tijdje (2 jaar) duren en uitgeven "das èun ander affère"
Vertaling van een deel van bovenstaande tekst in het Hals: Da es 't ieste probeirsel voe nen diktionair van Halle op internet te zetten. Ik moon nog zeulf zeen wa da da goe wère. De lèèst zal nie alfabeitisch geklasseid zèèn, tot na too nog nie. Binne kèut zal èu kik oek de transcripse van het Halles op mèèn blog placeiren moe ge moetchj ma den tèèd loete. Kom reigelmoetig ne kie zeen doe zal altèèd eet bij komme of veranderd zèèn, ik zet doe gemiddeld alle twie ure eu woud baa
Ienigste werkwoure (Enkele werkwoorden) zèèn (zijn) ik ben, gaa zèèt, ei es, wèle zèèn, gèle zèèt, zuile zèèn ik was, gaa woitchj, ei was, wèle woere, gèle woitchj, zuile woere emme (hebben) ik em , gaa ètchj , ei èèt, wèle emme, gèle èt, zuile emme ik aa, ga aitchj , ei aa, wèle aain, gèile aitchj, zuile aain goen (gaan) ik goen , ga goitchj, ei goet, wèle goen, gèle goitch, zuile goen ik gink, gaa gink, ei gink, wèle ginke, gèle gink zuile ginke wère (worden) ik wèèr, ga wètchj, ei wètchj, wèle wère, gèle wètch, zuile wère ik wierd, ga wierd, ei wierd, wèle wierte, gèle wiert, zuile wierte doon (doen) ik doon, ge doeitchj, ei doot, wèle doon; gèle doeitchj, zuile doon ik dei, gaa dètchj, ei dei, wèle dein, gèle dètchj, zuile dein
Eu stukske Halsen dictionair (een deel Hals woordenboek in wording, alles kris kras door elkaar) Hals : Nederlands
knoosel: enkel (het woeter kwam tot oen men knoosels) èusel: unster (de voddemarchang aa altèèd zèèn èusel mei) bavèt: slab (da klaane zen bavèt es vèul) oechgel: struik (ei stopte eum weg achter daan oechgel duij: deur ( twèèzenduij de duij duij) dwars door de deur vuiduij: voordeur ( ei es a zu zot as èun vuiduij) pooierink: slaag ( ei èèt doe een pooierink gekreige) plaschje: applaudiseren ( ei plaschjt in zen anne) kollebloem: papaver ('t groen stoet vol kollebloemme) kamant : in slechte staat - oud (ei werdchj kamant) partrak: in slechte staat - oud (ei lupt patrak) verdisterweire: kapot maken ( ei èèt da verdisterweit) vergaddere: in de war sturen ( ei èèt da ee gielegans komme vergaddere) poignèt: pols ( ik èm mèè poignèt verstèukt) lein : lenden (ik èm zie oen mèn lein, da 's van 't rematis) èut de not : ontwricht (zen skaaver es èut de not pèènsak: maagpijn (ei èèt pèènsak en ei moot ba de doktour goen) katère: verkoudheid (ik èm eun katère en mèèn nuis lupt gelèk eu krointchje) breuj : broer (men breuj es tèus nie) kouteroak: pook (pakt de kouteroak voe ne kie in't stouf te kouteren) ienkelgeldchj: muntjes (ik em gien ienkelgeldchj ik kan a nie weirgeive) gemooijig: week, mals (as ge da in 't woeter legt wètchj da gemooijig) duirjoager: grote eter (eie al gezeen wa dat daane in zen botte sloagt, das neun duirjoager) presong: gevangenis (ei zitchj in 't presong voe ze lève) lèèr: zeemvel ( ik goen mèu lèèr pakke en derèute koschje) beeke: bij (de beekes vleege) èuzzel: wesp (ne nest mè èuzelle) dajèur: bovendien (dajèur ik aa ge 't a gezèèd) komptoirzwèèr: bierbuikje (daane èè oek ne famuize komptoirzwèèr) kodak: fotoapparaat (ik goen èu skuun potret trekke mè mène kodak) kerjong: potlood (de poeintchj es va mèè kerjong) volès: rolluikken (alle doagen moote de volès noe banein gedoen wère) tember : postzegel (voe eum doon te plekke mooie oen de achterkant lekke) takstember: takszegel (as ge eun prosses krèègt mooie doe takstembers op plekke) temberkes: kortingzegels ( in daa winkele krèègde temberkes) kolèkse: verzameling (ei èèt eun skuun kolèkse tembers) rèèsboentchje: glijbaan (in de wintchjer moake wèle eu rèèsboentchje) pozzelaan: porcelein (nèun oulefant in ne pozzelaanwinkel) pichjelee: paardebloem of pissebloem pettig: nijdig (ei es pettig, ei kan mè zen pette gie weg) piejuit: kalm (ei aaft eum piejuit vandoag) pèperkuul: moedervlek (zèèt eun pèperkuul op ui rechterkoak) opsolfere: aansmeren ( in em ma doe wei eet loet opsolfere) zie: zee (we goen eu zondag noe de zie) zie: pijn (da dei vriedig zie) dat deed erg pijn kajiete: uitschreeuwen van pijn (ei was oen kajiete van de zie) joete of joeze: inderdaad (es da al gedoen ? joete of joese al van deis mèrget) kladpapeej: kladpapier ( ik moak altèèd iest mèun èuswerk in 't klad op kladpapeej) kladpapeej: vloeipapier ( ik èm èun inkplek gemoakt en 'k èm gie klappapeej) keekelier: kippenladder of slechte trap (dei uilen trap das persees èun keekelier) kavitchje: bordeel (ei zitchj doe de giele gronnigen dag in da kavitchje) kabbernaan: karbonaden (vandaog zen 't stoufkabbernaan) charlotte: sjalotten (charlotte es bèter as ajèun) mugèt: meiklokjes (mugèt das voe de ieste maa) tèkeluze: paasbloemen ( tèèkeluze zen d' ieste bloemme in de èutkomme) kadotchj: kinderschuilplaats (de kadeie èmme doe èu kadotchj gemoakt onder daan oechel) kaschjke: steegje (ei woeintchj doe in èu klaa kaschjke kaschjibi: klein huisje of kast (pejoratief) kaboeschj: kap (èt règert goe moetchj aa kaboeschj op doon) sjappe: zuigen (maar ook neun dèuvesjapper) gèuzel: ranzig (de bouter es gèuzel) gelachjig: glad (dui daa rèège van vandoag was èt gelachjig op de boen) èutkère: uitvegen (ik goen mè kuiken ne kie uitkère) zèp: goot (in goen de zèp nekie opbèustele) kollekse: verzameling ( ei èèt eun skuun kollekse tembers) kouteroak: pook bouloan: bout, schroef beroesterd: verroest (daan bouloan es vastgeroesterd) bloos: bloes (z' èèt een skuun gèèl bloos oen) bloes: leugen ( ei èè ma doe eun bloes wèès gemoakt) boeschje: kwaad (ei èè wei zen zen boeschje, hij trek weeral een vies gezicht) boechjeire: bewegen prèutele: tegenspreken (teige aa aavers muigde niet teige prèutele) kalischj: zoethout kalischjesap: zoethout en water (as 't werm was droenke wèle kalischje sap) kalischjke: klein zwart snoepje brit: lederen band op klomp britnoagele: nageltje met grote kop om lederenband vast nagelen blokke: klompen (ei kwamp af op zen blokke) holleblokke: hoge klomp platte blokke: platte klomp plattenblok (nèu): oude Halse scheldnaam voor iemand uit de Vlaanders bloaske: zeep of luchtbel ( ei moakt bloaskes mè zèè nuis) bobaintchje: klos, bobijntje aar : ei bèul: buil (ei aa nen bèul zu dik as eun aar bèum: bodem (de bèum van dei kas es rot) beskomt: beschaamt lischj: lus (de lischj van mèn vest es stukked) kaa: kou (ik èm nie gaa kaa) waa: weide berrevoeischj: blootvoets ( in de zoumer luper de kadeie berrvoeischj in de waa) balkoon: balkon ( oen da èus es nèun balkoon op 't ieste) balkoon: borsten (dei mei aa doe nèun balkoon dat ui vooten in 't druug stonte) baladèus: looplamp banein : beneden (as zu werm es sloap èk banein) ambal: kaatsbal (ei speltchj banein 't stroet in de ploog van den ambal) ampluuke: werk (ei ma ma doe eun ampluuke oen d' and gedoen) arachjig: zenuwachtig ( ei es zu araschig vandoag vanbuut: goed (ge moetchj da vanbuut doon) veemoen: glimworm (de veemoenen zitten 's oavès in de ustkant) verdaschjtere: verkwisten (ei èèt allemoe zen geldchj verdaschterd) moemboer: voogd pjeschj : staak, lijn (eun vispeschj, vislijn; eun pjesch : een lang smal persoon) verzèèp: vergiet (ik zet altèèd men legumme in eu verzèèp) vraaminschj : vrouw (da was eu skuun vraamischj) vried, vriedig: erg ( èu vried aksident, en 't was vriedig erg) wezzel : war ( zen oer es in de wezzel) weif: weduwe (dei es al joere weif) zeut : zoet ( das neu zeute gezoute: een halve gare) afmèurre: afmatten egger: elker ( z'emme eum doe ne egger gezètchj: ze hebben hem liggen gehad) dolleke: veldmuis dolleke: lief, verloofde ( ga zèèt toch mèu klaan dolleke) meuj: moe (ei es meuj van vui dat eum begost es) mèrg: merg voe gooi soep te moake mooie eu goo mèrgbien emme) mèurg: gaar (de pataate zen mèurg gezuie) chjummenas: turnen (da was ne giel chjumnastik voe doe te geroake) fotoilj: zetel (doe stoen draa fotiljs in mèè saloan) spètig: spijtig (es ma da nèn spètigen duvel)(nors mens) gronnige: ganse (daan ond bast de gronnigen dag) koschje: kuisen (ze zitchj doe de giele gronnige dag te koschje) lès: leiband (de lès van hond) alsemband: halsband èube: uil èube: dommerik miejèèrlouw; merel kèutses: koorts kloeschj: kluts (ne kloeschj pataate) spelle: speld toospelle: toespeld topspelle: spel braanoille: breinaald noille. naald slaschjentrul: pantoffelheld ( mè zu nen slaschjentrul gooie nie vèè geroaken) slaschj: pantoffel (ei lèèt onder de slaschj) drugge: rug ('k em zie oen mèè rugge of mèèn drugge) lein: lende (ikem zie oen men lein) dondertoure: stapelwolk ( doe zen dondertoure 't goet oemweire) donderrooi: bliksemafleider ienkel: enkel ienigste: enkele knoesel :enkel moagd: maag oesoem: adem ( ei es èut zèèn oesoem) draschj kadeie: een serie kinderen draschj: bui fisselleke: dun koordje koral: koor kour: koord zwolm: zwaluw ( ik goen doe eun zwolm (slag) geive) lischj: lus (de lischj van mè chjepong es stukked) konchjelee: diepvries(vlees) konsomoesse: verbruik woeter: water (eu glas woeter van 't krointchje) peipel: vlinder (neu peipel vleegt van bloemeke noe bloemeke) ienkelgeldchj: munten strout: keel ( zain èum ba ze strout) poignèt: pols kèurjuizenuis: nieuwgierige doef : laf ( 't es doef vandoag) loe: lade (ei lèèt in d' onderste loe) loe: lui (da loerik moot onder zen erme gesneie wère) tèutere: klaksoneren ( in 't stad muigde nie tèutere) varèus: pullover (das gie wei voe èun varèus oente doon) oemslustere: omkleden vuidui: voordeur (ei es a zu zot as een vuidui) mitoijèn: gemeenschappelijke muur fondeisels: funderingen grooi: hijskraan mèuttekes kneene: kromme knieën tamboerkesgoere: sterk garen loe wèèveknoppe: metalen knopendie in mekaar klikken zoals de Jeans vèum: dikke koord snèu: nestel èurgel: orgel krointchje: waterkraan èuskes: de wc's pissèèn : urinoir speilploachj: speelplaats skoulpout: schoolpoort marmitkesskoul: papschool uffra: juffrouw uffratchje: juffrouwtje skoulmister: schoolmeester porte plum: pennestok kabas: boekentas koleurke: kleurpotlood kerjong: potlood kaske: pennedoos kajè: schrift uppelink: oorkussen biet : uurwerk (zen biet goe nemie of nemie) blinkduus : uurwerk (aa blinkduus stoe stille) arloagchje: uurwerk chjepong: vest fluis: straks sebeet : straks astrien ; straks fluis: straks linkepuut: linkshandige gloriol: hoogmoedig (ei èèt de gloriol) gemaintchjeèus: gemeentehuis kasaa: steenweg (vb 't kassa va Nèvel / stw op Nijvel) potret: foto verassureire: verzekeren ferkèt: vork skaproe: kast lieper: lepel (Lembeek) lèper : lepel ( Halle centrum) kaasse: kousen (Lembeek, Rodenem) zwietpateikes: zweetvoeten lichter: doodskist korbijaar: lijkwagen smous: jood bichj : vlees karoa: vierkant tapèèteklopper : vreemde ichje : warm ( voor de kinderen: komt doe nie oen das ichje) vèul toeng: roddelaar pitton : oogvijs oemslief: omslag, boord pertang: nochtans arrachjig: ijverig stèutte: morsen breie: bakken braan: breien fafoelj: stoeffer etterfretter: brombeer zjuchjemene: seringen zjenoffels: anjers beeterkes : tandjes bèustelgeldchj: muntjes die men op de grond vindt bij het kuisen pille: verloren ( z' emme doe een pille gat van draa-niks) mokke: lief bekuizeld: lichjes vuil vuuske: liedje vrinjelèk: vriendelijk sponchjke terf : mais steikerbakkes: stekelbaarsje anchjefei : moeilijk karakter (daan anschjefei es altèèd oent krefte) bailtchje bijltje (ei lèèt er 't bailtje baa nei ) beekotchje : bierviltje bagerèèr : knutselaar èuswerk : huiswerk koeschj : koets fwit : lèk fledder: zachte handborstel berlok: slechte kwaliteit dajèur : bovendien verroest : beroesterd voort : voeschj forre : vodde (Lembeeks) demstig : kortademig djanter: persoon ('t es neun ambetanten djanter) doeffelink: slaag rossink : slaag pandoorink: slaag toeffelink: slaag klamot: slag èètenteller: gierigaard (erwtenteller) bestèudchj: besteed ('t es wel bestèud) bliekskèèter: iemand met bleke huid (zu nen bliekskèèter ei es zeiker nie good) bloemmekei: boeket gozelle: morsen (ei èè gegozzeld en mèn ammeloake es vèul) doefke: slag doefke loeten : scheetje laten dolleke : spitsmuis djest : egel (moe nen djest es oek èu steikerverke) dou : hard (neun etten dou van bufsteik) dou : korenbrood (dat men aan de paarden gaf) smochjtere: snoepen smokkele : snoepen smochjterèèr: snoeper smochjterès: snoepster sebeet: straks kloppers: schrik (ei zitchj mè de kloppers) poeppers: schrik (ei zitchj mè de poepers) kwaschje: halve gare skarabitchje: een platte steen 2 maal op 't water doen ketsen skedderwedder: wanordelijk (alles lèèt ee skedderwedder) skèlle: snede (eun skelle heps of hesp) skelle: schillen ( pataate skelle) randoule: zonder doel rondlopen (ei doe de giele gronnigen dag oent rondrandoule) pompom : vedette (ei es de pompom van den oavèd) soenje: zonde tchjooke: varkentje zwoerd: zwozze (de zwozze van 't spek) surtoe: bovendien ( en blèèft surtoe nie te lank weg) afstraan: tegenspreken ( ik weit wa dak zeg, en ei tèèd da afstraan) anneke : lijster (een anneke pikt al wa da blinkt) annekesnest: wanordelijke plaats ('t es ee ne echte annekesnest) soms wordt annekesnest ook gebruikt voor en de rest (opsomming... en de giele annekesnest) kezze: poets (z' emme eum doe een kezze gezetchj) aomeldoen: stijfsel arloachje: uurwerk (mèun arloachje stoet stil) arnou: meikever (in de mointchj maa zen er arnous) preikèèr: meikever baa-neie: neen ( baa - neie das es zu nie gebuid) bèustel: borstel ( ei goet èur mè de grouven bèustel dui) stèven bèustel: straat borstel (ei goet er mè de stèvenbèustel dui) bien: afbieden (op de maèt mooie altèèd bien ) bien: been (ei èèt zen bien gebrouke) bien: vrek (es da ma eun bien, doevan koeinchjde niks los krège) beskèumelt: beschimmeld (da eite es beskèumeld) brainig: koortsig ( ei es brainig ei moo kèutses emme) bruud: brood (Halle extra muros) (ik goen eun bruud kuupe) broed: brood (Halle centrum) (ik goen eun broed koepen) spiksplintchjernèut: nieuw (ik èm een spikslintchjer neu arloagje)
Tot de noste kie Victor
Reacties op bericht (4)
22-02-2010
kzen van eskenbeik
dag Victor, ik paas dak nog enigste woure gevonne em. nen merjeirlau..(merel)...galoche...(platte schoenen in rubber)...en e wout da in halle hiel bekost es...ne kazzekein...(een gilet met knopen) en ne knansjelenbijt (het klokhuis van een appel) Mesking stoet da er baa en den ekskuzeir he.
22-02-2010, 20:02 geschreven door klaproosje1
26-06-2007
dialect
Proficiat Victor, ik schrijf het niet in het dialect want dat vraagt me te veel tijd. Ik heb écht genoten om die halse woorden die ik soms al vergeten was nog eens te lezen !! Ik heb wel een vraagje ivm plattenblok : mijn meter zei dit steeds als we wat mouwveegden. Dan zei ze 'wa ne plattenblok zède gàà toch !' Ik heb nooit geweten dat men daarmee iemand uit Vlaanderen bedoelde. Weer iets bijgeleerd.
26-06-2007, 16:32 geschreven door vander Elst Sonia
09-03-2006
ex-hallenaar
Profeeciat Victor, vu a gruut werk,
mijn moema was van Eschenbeik, mijn poepa van Halle.
gebt uuk :
'n ugen buum, in Eschenbeik, en
nen hoegen boem, in Halle.
In Lembeik zeggen ze : Mieter ie geziet dat de liepen in de kietel liet.
In Hochingen zeggen ze : Van oen de stoesche tot oen de voet est er mor ien stroet dat tot doe got ; dat es de woeterstroet.
Dit zijn maar herrineringen, maar ik het niet goed schrijven, exkuzijt ma.
Er was uuk e verschil tussen dei van de posweg en dei van de brusselstroet et van de beesewaae. Na hem ik het vergeite. Dei van de posweg spreke veil treiger.
Anthony
