Sprookje

Tot hiertoe nog steeds geen horde toeristen die net zoals ik zich vergapen aan de beroemde Palmese zonsondergangen.

De dag na de algehele stroomstoring op La palma (zie bijlage) is het uiteindelijk toch gelukt om
ons bootje op het droge te krijgen en zoals je ziet, het is een gebeuren zonder stress en het
verloopt in een gemoedelijke sfeer  



























































Om veel werk te besparen is het van belang van zodra de boot uit het water komt en op
de blokken staat, het onderwaterschip direct met hogedrukreiniger schoon te spuiten.
De antifouling laag is dan nog nat. Zodra de antifouling is opgedroogd vergt het
schoonmaken meer inspanning. Uiteraard gaat er dan veel kostbare tijd verloren.

Bijlagen:
http://www.telegraaf.nl/reiskrant/21861990/__Stroomuitval_op_La_Palma__.html   

Uit de Telegraaf, zie bijlage.




Die dag gingen we de boot uit het water halen, als alles volgens plan zou verlopen want dat is
niet zo evident op ons eiland. Het wisselstuk (reserveonderdeel) was eindelijk aangekomen uit
Madrid. De 'escape' (uitlaat) die volledig verpoederd was moet vervangen worden.Vervolgens
van de nood een deugd maken en tegelijkertijd de romp afspuiten met een hogedrukreiniger en
schilderen met anti-fouling en dan terug in het water, ben nog zeker een weekje of langer zoet.

Je kunt het bijna niet geloven maar het is waar! We kwamen die bewuste dag  aangevaren (het is
een beetje na drie uur) en varen in de beugelriemen van de 'grua' (bootlift) en juist op het moment
dat de man met de afstandsbediening de boot uit het water wilde halen "Ging het licht uit" op La
Palma. Het was eb, het zeewater daalde. De boot kwam boven water gevaarlijk scheef te hangen
met de boeg naar beneden. Met allerlei kunst en vliegwerk hebben we dan de boot toch terug
recht gekregen maar hij hing daar wel boven water in de lucht. Er zat niets anders op dan te
wachten op luz (licht) of tot vloed rond 22 uur om met de boot terug te kunnen varen. Gelukkig
kregen we even na 20 uur 'luz' en konden alsnog de boot terug naar zijn plaats varen.

Je moet maar in de lift zitten gedurende 5 uren! Amai, amai.

























Vrienden van mij vroegen,: "Je had zeker veel stress?"
Nee hoor! Hoe kun je nu stress voelen op een eiland met zo'n mooie zonsondergangen

Bijlagen:
http://www.telegraaf.nl/reiskrant/21861990/__Stroomuitval_op_La_Palma__.html   

Zoals ik gisteren reeds zei is de Roque Teneguía een rots met historische waarde. Als men de
rots beklimt ziet men links en rechts op de grond duidelijke maar ook bijna niet te onderscheiden
petrogliefen. De meesten van deze rotsinscripties zijn door regen, wind en de tand des tijds zo
verweerd dat men nog amper de spiralen kan herkennen.

Wat de betekenis ervan aangaat, bestaan er vele theorieën en vermoedens. Er zijn mensen die
verband leggen met de zon, de maan of de ronde cirkels die een steen veroorzaken als men hem
in't water gooit. Zoveel onderzoekers, zoveel veronderstellingen... Met weet gewoon niet wat de
petrogliefen betekenen.








Deze volgens sommigen Salische (Sanidien) rots is door de verschillende vulkanische
uitbarstingen die in dit gebied plaatsvonden in slechte gesteldheid van conservering,
evenals de vele in erbarmelijke staat verkerende rotsinscripties.








Hier ziet men duidelijk dat men heeft geprobeerd stukken petroglief weg te hakken.























Op deze foto ziet men dat mensen op de petrogliefen krassen maken. Waarom?
Op vele stenen heb ik namen en datums gezien die recentelijk gekerft waren. Ik publiceer er
 geen foto's van want dat zet misschien aan tot meer vandalisme.













Sommige inscripties zijn in zeer slechte staat en bijna onleesbaar.

De heilige rots Teneguía.

Deze "Roque" is een zeer fraai voorbeeld van een landmark. De witte rots staat midden een
vulkanisch zwart landschap en is opgenomen tijdens wandelingen onder begeleiding die in de
reisgidsen vermeld staan. De rots wordt meestal "au passant" behandeld tijdens een stop op weg
naar de vulkaan Teneguía (1971) (deze vulkaan is vernoemd naar de rots en niet andersom). Het
hoogtepunt van de wandeling is natuurlijk de 'nog warme' vulkaan en dan verder naar beneden
doorheen een maanlandschap met als eindpunt de zoutpannen van Fuencaliente.

De Roque Teneguía is een restant van een oude kraterpijp of een mooi voorbeeld van een
fonolitische rots (zie bijlage) omhooggedrukt door de stuwende kracht van het magma tijdens de
vele erupties die daar in het verleden plaatsvonden. Op het eiland zijn er meerdere voorbeelden
van dit fenomeen te zien, zoals de de rotsen van Los Campanarios net boven het gehucht Jedey en
de Roque Niquiomo van oudere datum en deels begroeid met pijnbomen. Deze rots is bij helder
weer zeer goed zichtbaar vanaf de luchthaven en staat op de oostelijke hellling van de Cumbre Vieja.

De Roque Teneguìa is zo strategisch gelegen dat de pre-spaanse  Benahoarites er zeker gebruik
van maakten als Tagoror (ontmoetingsplaats voor religieuze of gerechterlijke doeleinden).
Meer daarover morgen ...



















De rots is op zo'n uitzonderlijk mooie plaats gelegen dat zij bij volle maan ook wordt gebruikt
door de hedendaagse Palmese heksen ;-)

Bijlagen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Fonoliet   

Dark tourism

"Death makes a holiday" (...) "Dark tourism is the dirty Little secret of the tourist industry"

Woorden van Dean MacCannell,
auteur van "The Tourist" een onderzoek van het fenomeen toerisme.
 
Onder dark tourism verstaat men het bezoeken van een scala van sité's die met de dood te maken
hebben zoals slagvelden, uitroeingskampen, plaatsen waar een vliegtuigramp heeft plaats
gevonden en zoveel andere plekken waar de dood centraal staat.









Het bezoeken van begraafplaatsen is geen onbekend fenomeen tijdens een vakantie. Gedurende
de fotoshoot op het kerkhof heb ik tientallen toeristen weten rondwandelen met hun mobieltje in
aanslag om foto's te nemen. De begraafplaats is wel centraal gelegen in het stadje en de Noord
Europese bezoekers kijken verwonderd naar de muren waar de lichamen van de gestorvenen
worden ingeschoven in de plaats van in een gat in de grond te worden gestopt.


Als je tijdens het hardlopen last krijgt van hartkloppingen wordt je er wel aan herinnerd het
kalmer aan te doen anders wordt je aan de ander kant van de muur bijgeschoven ;-)




De begraafplaats is een veelzeggende vorm van erfgoed van de gemeente Los Llanos. Deze
plaats is meer dan een eeuw lang onderdeel van het stadje Los Llanos geweest. Enkele graven
op de binnenplaats behoren toe aan de mensen van hogere stand terwijl het "volk" in de
omringende muren rust.







water voor de bloemen.









Op de begraafplaats staan er enkele graven die behoren tot de welgestelde families van de stad,
een daarvan is van de familie Sotomayor, een van de oudste Spaanse families die deel uitmaakte
van de aristocratie van de archipel en behoorde tot de eerste kolonisten die zich op het eiland
vestigden. Nog een ander impressionant graf is van de stadsapotheker Don Conrado Hernandez
de Las Casas.


De naam Wangüemert komt voor op de muurgraven. De naam is afkomstig van de Vlaming
"Van Ghemert" die in de 17 de eeuw ook behoorde tot de Palmese aristocratie.



De stad Los Llanos heeft momenteel twee katholieke begraafplaatsen, een direct gelegen in de
historische stad en het ander kerkhof ligt verder weg met name in de buurt Las Manchas. Deze
grotere begraafplaats wordt ook gedeeld met de naburig gelegen gemeente El Paso. Na hevige
botsingen met de gemeente Los Llanos behoort de kleine begraafplaats nu toe aan de katholieke
kerk en draagt de naam: Cementerio Parroquial de Ntra. Sra, De Los Remedios (6 - 8 - 1837).












Henry-Jean Lombaerts, een typische Vlaamse naam.



Water voor de bloemen.

De brug zou het dichtsbevolkte gebied van het eiland, namelijk het Dal van Aridane verbinden
met het dunbevolkte landelijke La Palma, een toeristische schatkamer van rust en natuur. Het
mega project om een brug te bouwen tussen deze twee uitersten, het economish kloppend hart met
wat er nog rest van de unieke natuur is voor weinigen duidelijk, behalve voor de beleidsmakers
die er heel emotioneel mee omgaan en natuurlijk ook voor de bungeejumpers ;-) Maar deze sport
doen politici meestal niet, die hebben een andere prikkel, namelijk de drang om steeds meer te
spenderen. Wie weet; het verplichten van een cursus bungeejumpen zou misschien een middel
zijn om politici te disciplineren ;-)
 
Zie Bijlage:  http://youtu.be/xFS9KX0s9r4

Bekijk de inauguratie en presentatie van de maquette van de brug over de Barranco de Las Angustias.



Maquette van de brug over de Barranco de Las Angustias.









Een groot stuk van de ingang- of uitgangsweg (hangt af van uit welke richting je komt) van de
Barranco is onlangs verbreed en wacht op asfalt. De berghelling die daarvoor moest plaats
maken is gebruikt als puin voor de uitbreiding van de haven van Tazacorte.




Op La Palma is het met de auto meestal klimmen, dalen en bochtenwerk Hier en daar heb je
bruggen over 'mini' barranco's in de grote Barrranco.

Bijlagen:
http://youtu.be/xFS9KX0s9r4   

Zonsondergang met schemering

Buiten de Portugese oorlogsschepen (zie bijlage) waarvan de tentakels wel 50 meter lang kunnen
worden zijn er ook zee-egels aan de kusten van La Palma.




Als je aan het zwemmen bent en je op de rotsbodem voor de kust ergens op gaat staan dat prikt,
mag je er op wedden dat het een-zee egel is. Mogelijk zitten er dan 20 tot 30 stekeltjes in je voet.
Hinken dan maar ... Omdat de stekels van de zee-egel niet tegen olie kunnen is het goed de plek
meerdere malen per dag met olijfolie in te smeren. De stekels worden dan week en verdijnen
langzaam. De stukjes van de stekels zie je in je voet nog enkele weken zitten voordat ze helemaal
verdwenen zijn.

Bijlagen:
http://blog.seniorennet.be/schetsblog/archief.php?startdatum=1332238989&stopdatum=1332325389   

Om het drukbezochte bezoekerscentrum van de 'Volcán de San Antonio' te betreden moet
de toerist 3,50 euro en de resident  3 euro betalen. Daarvoor krijgt hij een film te zien over het
vulkanisme op La Palma. Inbegrepen is een half rondje krater en de parking.    

 


Voor de ingang van het bezoekerscentrum staat er als een monument opgesteld een gigantische
lava bomba en tot mijn verwondering een bordje 'Verboden te Fotograferen'. Het was dus
uitnodigend om die kolos op de foto te zetten ;-)


















Binnen zag ik maar eerst wat het verbodsplaatje betekende. De uitbarsting van de Teneguía
zo'n veertig jaar geleden was nog steeds de broodwinning van de fotograaf


Ik steek er mijn hand niet voor in het vuur ;-)



Een uitbarsting van de lachspieren ;-)

Vanaf het voetpad over de kraterwand van de vulkaan San Antonio heb je een prachtig uitzicht
over de oceaan. Vanaf El time rondom tot het dorp Los Canarios.  Het strekt zich bij heldere
dagen zelfs zover dat je de zustereilanden La Gomera en El Hierro ziet liggen. Maar niet die dag,
dat zal voor een volgende keer zijn.



Op de voorgrond ziet men 'Los Llanos Negros' Op de zwarte as van de vulkaan vindt men de
beroemde Malvasía druif. Hier hebben de wijnboeren een soort wonder gecreëerd. In de hoop
plantaardige grond te vinden hebben ze de wijnranken enkele meters diep doorheen de dikke
laag vulkanisch materiaal ingegraven. Door deze techniek kunnen de druivelaars lange perioden
van droogte doorstaan en zelfs de brand van enkele jaren geleden.

Shakespeare vernoemt deze romantisch makende edelzoete godendrank in zijn werk:
" ....... Ik zal mijn eerlijke ridder Falstaff gaan zoeken om met hem malvasia van de Canarische
Eilanden te drinken ......."

 

Spotlight op het dorpje Los Quemados.
Je kunt kijken tot aan de klif van Puntagorda dan de klif van El time, de vuurtoren met rechts Puerto Naos.



De twee dorpjes Las Indias en Los Quemados en helemaal beneden het Princess resort.



Hotel La Palma Princess en Hotel La Palma Teneguía Princess.
Het dertien zwembaden tellende hotel aan de zuidkust werd illegaal gebouwd en bracht de
burgemeester van Fuencaliente, die de toestemming had gegeven, bijna in het gevang.
Getraind in het vinden van de al eerder genoemde mazen van de Spaanse wet die verbood om op
La Palma hotels te bouwen met meer dan 500 bedden, bedacht de burgemeester van Fuencaliente
een slimme oplossing. Het 970 bedden tellende complex werd in tweeën gedeeld, kreeg twee
recepties en twee verschillende namen. Door het ene deel van het hotel de naam Hotel La Palma
Princess en het andere gedeelte Hotel La Palma Teneguía Princess te geven, wist de burgemeester
een gevangenisstraf te ontlopen. Beide hotels maken gebruik van dezelfde zwembaden en spa.
Uit de reisgids van Siepko: http://www.oceaanzicht.nl/

Op dit kleine eilandje worden de dingen vaak groots gezien. Momenteel is de helft van het resort
gesloten bij gebrek aan toeristen.




Punta Larga
Keienstrandje met gehucht bestaande uit eenvoudige bouwsels die dienst doen als
"Weekend-Resort" voor de lokale bevolking. Van hieruit wordt er met kleine bootjes
op 'Alfonsiño' gevist, mijn visje préféré.







Helemaal aan het uiterste zuidpuntje liggen de zoutpannen met rechts de vulkaan Teneguía.
Je staat hier dus werkelijk op de brug van het oceaanschip "La Palma"



De vulkaan Teneguía - 26 oktober tot 18 november 1971.
De laatste vulkaanuitbarsting van de Canarische Eilanden vond plaats verleden jaar, bij het
eiland El Hierro. Deze eruptie was veel minder spectaculair dan die van de Teneguía want zij
vond plaats onder water. Net zoals op El Hierro werd de voorlaatste uitbarsting van de archipel
voorafgegaan door een aantal seismische schokken. Toen de sterkte van de schokken toenam
besloten de buurtbewoners buitenhuis in tenten te slapen. Evacuatie zoals op El Hierro was
toendertijd op La Palma nog niet in de mode. De lokale bevolking en duizenden nieuwsgierigen
die naar het eiland kwamen om het grandioze spectakel gade te slaan konden dit vanaf de
nabijgelegen berg Las Tablas, de enige plek waartoe men het publiek toegang verleende. Vanaf
het eiland Tenerife werd er door de Spaanse vliegmaatschappij Spantax 'een rondje vulkaan'
georganiseerd om het fenomeen van boven af te bekijken.
 


Helemaal rond de krater gekeken met als laatst het zicht op Los Canarios, het grootste dorp van
de gemeente Fuencaliente.

De wandeling die dag over de kraterwand van de San Antonio kan met één woord en in
hoofdletters beschreven worden:

"WIND"

 




- PAUZE -
Beste Webbies, ik ben een week zonder computer en zal dus een week geen blogbezoek afleggen.
Het blog blijft doorlopen, de logs zijn voorgeprogrameerd.











Lage bewolking, mist, straffe wind of met een beetje geluk een strak blauwe hemel met felle
zon kan ook. Ik heb het allemaal al meerdere malen meegemaakt. Die dag stond er een felle
wind en moest ik scheeflopen met de rits van mijn windjack dicht, anders werd ik weggeblazen.














Sommige reisgidsen vermelden het ..... Houdt rekening met harde wind die hier kan waaien .....
Je bent tenslotte op de boeg van het schip 'La Palma' op een hoogte van 657 meter.
Op extreem winderige dagen brengt deze wandeling zekere risico's met zich mee.

San Antonio (2) - Halve kraterwandeling heen en terug.

De wandeling begint vanaf de parkeerplaats bij de vulkaan San Antonio. Een pad loopt langs de
kraterwand. In de krater groeien jonge dennebomen. Vanaf het pad heb je een schitterend uitzicht
in de krater. Het pad eindigt halverwege de kraterwand met een "prohibido" (een verbodsteken
om nog verder te wandelen). Vroeger kon je de kraterwand gewoon helemaal rond wandelen,
maar dat is nu voor de een of andere duistere reden verboden. Hier en daar zie je mooie gekleurde
lava stenen liggen in allerlei gedraaide vormen. Maar je wandelt hier in een beschermd gebied,
dus: "Leave nothing but footprints, take nothing but pictures". Ook al is de verleiding groot om een
souvenir van de vulkaan San Antonio op zak te steken  
 












Er stond felle wind, is te zien aan de naalden van de pijnbomen.



Aan de hand van de kleine figuurtjes die op de kraterwand wandelen kun je een idee vormen
van de grootte van de vulkaankrater.

San Antonio - Verscheidene uitbarstingen van 17 november 1677 tot januari 1678.

De vulkaan San Antonio ligt in de gemeente Fuencaliente, in het uiterste zuiden van het eiland.
Het is een van de mooiste kraters van de Canarische eilanden. De krater heeft zeker een van de
meest fantastische uitzichtpunten die je niet mag missen als je het eiland La Palma bezoekt.
Hoor mij nu, ik lijk wel een reisagentschap ;-). De krater ligt aan de voet van het dorp Los
Canarios op een hoogte van 650 meter. 

Meer recente studies uitgevoerd in de afgelopen jaren hebben uitgewezen dat de krater is ontstaan
zo'n 3000 jaar geleden en niet met de uitbarsting van 1677 - 1678. Volgens vulkanoloog Juan
Carlos Carracedo is de eruptie die de krater van de San Antonio gevormd heeft, een zogenaamde
freatomagmatische uitbarsting geweest, dat wil zeggen dat het water van de oceaan in de
magmakamer stroomt en hierdoor een super explosieve uitbarsting plaatsvindt, die grote lava
rotsblokken tot ver in de omgeving slingert. 

In het jaar 1677 vondt er een kleinere eruptie plaats in een bergje ten noorden van de vulkaan
dat nu door menselijke invloeden aangetast is. Terwijl deze uitbarsting plaatsvondt stroomde er
lava uit een scheur aan de voet van de San Antonio, zodat hier achteraf verwarring ontstond over
de uitbarsting van de San Antonio (aldus Dr. Carracedo)

Morgen wandelen we verder...
 

Zonsondergang met yucca bloem.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Yucca

Weetjes over bananen.




De bananen op La Palma worden meestal groen geplukt en onder een afdakje op de plantage
gelegd. Vervolgens worden ze gewassen en verpakt in kartonnen dozen en met vrachtwagens
en containerschip naar het vaste land gebracht. 

De hoeveelheid bestrijdingsmiddelen die in de bananenteelt wordt gebruikt is enorm. Gemiddeld
wordt per hectare bananenplantage 50 kg bestrijdingsmiddelen per jaar gebruikt. 







Het is een kunst om een banaan te kiezen in het juiste stadium van rijpheid. Velen zijn daarbij
van oordeel dat onrijpe bananen de voorkeur genieten vanwege hun vermeend laag suikergehalte,
maar dit is een fabeltje. Van onrijpe bananen is geweten dat ze zetmeel en latex bevatten. Deze
laatste stof geeft onrijpe bananen hun opvallende biterre raapsmaak. Rijpe bananen verteren beter
en zijn het lekkerst. Bovendien bevatten ze slechts 2% aan zetmeel.




Hier en daar ziet men op het eiland bananenboeren nieuwe projecten starten. Ze gaan biologisch
bananen telen. Ze worden hierin ondersteund door de regionale landbouwafdeling EcoplacA.
Een deel van de biologische bananen wordt geteeld op kleine gemengde finca's waar meerdere
boom en plantensoorten tussen de bananenbomen staan. De kans op ziekten is minder groot dan
op de grote plantages waar de bananenplanten dicht op mekaar groeien. De telers maken gebruik
van plantaardige oliën om het bananenblad mee te versterken en beschermen. Gedurende vele
jaren (en nu nog) zijn op La Palma chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt die erg giftig zijn.
Dit kwam omdat er nauwelijks wetten waren voor het gebruik van pesticiden. Vooral de grote
plantages brachten veel schade toe aan mens en milieu. Op La palma is het telen van bananen
zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen nog maar in een beginstadium. In de winkels heb ik
tot hiertoe nog geen trossen bananen zien liggen met een bio-keurmerk. Gewoonlijk zijn het de
kleine bananenboeren die het biologische avontuur wagen en die hebben niet altijd de middelen
om het biolabel aan te vragen. Het zekerste is dan toch nog steeds, bananen uit eigen tuin of die
van de buren. Het toverwoord "ecologisch" wordt wel gebruikt voor bananen van mindere
kwaliteit ;-)







Dit zijn bakbananen die beter geschikt zijn voor het opbakken dan de gebruikelijke eetbananen.



Hoe rijper hoe meer alkaline, dit ondersteund de pH-waarden in je cellen om de
weefsels van de vitale organen goed functionerend te houden.



Ecologishe bananen. Wat een rijkdom




Na enige tijd krijgt de schil zwarte plekken en wordt de banaan erg zacht, donkerder en zoeter.
Veel mensen vinden de banaan het lekkerst juist wanneer dat proces begint en voor een
milkshake is het zelfs ideaal.



Leve de biologishe banaan!



De vruchten van de commerciële banaan bevatten geen zaden. Als de banaan dwars wordt
doorgesneden zijn in het centrum vaak zwarte puntjes te zien. Dit zijn niet uitgegroeide zaden.
De wilde soorten bananen bevatten weinig vruchtvlees met vele grote zwarte zaden.



Wist U dat volgens Japans wetenschappelijk onderzoek de overrijpe banaan met donkere vlekken
op de huid een stof bevat die het mogelijk maakt abnormale cellen te bestrijden. Bananen met
donkere vlekken zijn meer alkalisch en effectiever in het verbeteren van de eigenschappen van
de witte bloedcellen. Het eten van een of twee overrijpe bananen per dag is goed voor uw
immuniteit.

De parochiekerk van Los Llanos 'Onze Lieve Vrouwe van de Toevlucht'  werd in de 16de eeuw
gebouwd en later uitgebreid. De bouwstijl is mudejar (Moors) en het gebouw bestaat uit drie
naven met ringbogen. Het beeld van Nuestra Señora de los Remedios , de beschermheilige van
de stad Los Llanos is een beeld van geverfd houtsnijwerk uit de 16de eeuw afkomstig uit een
Vlaams atelier. Het staat midden in een gouden barok altaar.
 


















Het rooms-katholieke geloof op het eiland La Palma.

De Palmero's zijn rooms-katholiek, maar ook op La Palma wordt de mis op zondag slecht
bezocht. Veel liever dan een bezoek aan de kerk gaat de Palmero op zondag aardappels oogsten
of jagen op konijntjes, wijn drinken in zijn bodega of als het budget het toelaat met een zo groot
mogelijk aantal familieleden naar een Bourgondisch grillrestaurant. De kerk wordt nog wel
bezocht om de kinderen te laten dopen, voor het doen van de communie, het sluiten van een
huwelijk en voor de uitvaart.

De Palmero doet liever zijn voordeel met het katholieke geloof dan dat hij eronder gebukt gaat.
Vooral de katholieke feesten, zoals het carnaval en de processies waarbij de Heilige Maagd rond
de kerk word gedragen, worden met hart en ziel gevierd. De verlegen en gereserveerde Palmero
ondergaat tijdens het feesten een gedaantewisseling waarbij hij verandert in een open persoon
die de hele wereld lijkt te willen omarmen. Er wordt gedronken, gegeten, gezongen, gelachen
en gedanst. ongereldheden komen maar zelden voor.

De meeste Palmero's kijken met gemengde gevoelens naar de kerk waar de priester iedereen kan
zuiveren van al je zonden of even de andere kant opkijkt mits er een aannemelijke vergoeding
tegenover staat. Maar onbewust broeit er toch een kleine onzekerheid, je weet immers maar
nooit helemaal zeker of dat wat er gepredikt wordt waar is. De pastoor kun je om deze reden
maar beter te vriend houden voor het geval je hem toch nodig hebt: aan het einde van het leven
voor het uitblazen van de laatste adem is het alleen de pastoor die de deur naar de hemel voor je
kan openen door de laatste heilige sacramenten toe te dienen.

Uit de reisgids van Siepko, zie: 
http://www.oceaanzicht.nl/