BRUSSEL (Kerknet/AartsbisdomWenen) - De Kerk heeft nood aan een theologie van het diaconaat en de dienst van de diaken moet theologisch verder doordacht worden. Dat diaconaat blijft ook een enorm belangrijke bijdrage leveren tot de kerk en onze samenleving van vandaag. Dat zijn de belangrijkste besluiten van een recent gehouden overleg van diakens en allen die bij dat diaconaat betrokken zijn in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. De deelnemers daar kwamen tot de conclusie dat het diaconaat het meest ermee gediend is als men de eigenheid ervan erkent en de mogelijkheden die daardoor geboden worden verder tracht uit te bouwen. Op de bijeenkomst werd gewezen op het groeiende aantal diakens en de mogelijkheden die er voor de toekomst voor dat diakenambt geboden worden. "Het diaconaat is een heel eigen roeping in de Kerk", was een vaak gehoorde uitspraak op het overleg. Bisschop Alois Schwarz wees vooral op het belang van de uitbouw van een theologie van het diaconaat. Mgr. Schwarz is namens de Oostenrijkse bisschoppen verantwoordelijk voor de opleiding van de diakens. "Diakens zijn niet de ondergeschikte van de priester of zijn medewerker. Ze staan in dienst van de bisschop als dienaar van de Liefde van Christus (...) Het komt erop aan de sacramentaliteit van de Kerk in zijn verscheidenheid te beleven." De bisschop hoopt dat er diakens zouden zijn uit alle beroepsgroepen en maatschappelijke milieus. "Het diaconaat moet niet uitgehold worden, maar in zijn oorspronkelijke betekenis opnieuw ontdekt worden."
Het is nuttig inleidingen of introducties bij de postsynodale apostolische exhortatie SACRAMENTUM CARITATIS over de eucharistie te lezen. Lees bijvoorbeeld de introductie van de woordvoerder van de van de bisschoppenconferentie, Hans Geybels of die van Stijn Van den Bossche Eucharistie maakt ons tot zon-dagelijkse mensen in Tertio of van Toon Osaer in Kerk en Leven..
Het is natuurlijk beter om de apostolische exhortatie zélf te lezen. Ik las Sacramentum caritatis met het oog van een diaken.
Ik som de nummers op waarin de diaken uitdrukkelijk ter sprake komt: in het adres: aan de bisschoppen, aan de priesters, aan de diakens . Verder in de nummers 26, 39, 51, 53, 61, 75 en 94.
Daarnaast zijn er nummers waarin behartenswaardige gedachten worden geformuleerd die wij als diakens speciaal kunnen overdenken of die een vraag inhouden naar de diakens toe: 6, 25, 33b, 45, 47, 49, 72, 82 92.
Nummers waarin over de diaken wordt gesproken:
- De diaken wordt in het adres van de exhortatie opgenomen. Niet zo lang geleden werd de diaken niet vernoemd.
- 26: in dit nummer zegt de paus dat Christus niet ophoudt om mannen te roepen , die alles achter laten om zich totaal te kunnen wijden aan de viering van de heilige Mysteries, de verkondiging van het Evangelie en het pastoraal werk. Hij voegt er aan toe: In deze omstandigheden wens ik mij tot de stem te maken van de dankbaarheid van heel de Kerk voor de bisschoppen en de priesters, die deze zending met toewijding en trouwe ijver vervullen. Natuurlijk richt deze dankbaarheid van de Kerk zich ook naar de diakens, aan wie de handen zijn opgelegd niet voor het priesterschap maar voor de dienst.
- 39: Indien het waar is dat geheel het volk van God deelneemt aan de eucharistische liturgie, is het nochtans zo dat in verband met een juiste ars celebrandi, een onbetwistbare taak toekomt aan degenen die het wijdingssacrament hebben ontvangen. Bisschoppen, priesters en diakens, elk volgens hun graad, moeten de viering beschouwen als hun belangrijkste plicht.
- 51: Na de zegen, zendt de diaken of de priester het volk terug naar huis met de woorden: Ite, missa est. In deze begroeting wordt ons de band tussen de gevierde mis en de christelijke zending in de wereld te verstaan gegeven. In de Oudheid betekende missa heel eenvoudig wegzending (dimissio). In het christelijk taalgebruik heeft dit woord een veel diepere betekenis gekregen. In feite werd de uitdrukking wegzending veranderd in zending. Deze groet drukt op synthetische manier de missionaire zending van de Kerk uit. Dat heeft als gevolg dat het goed is om het volk van God te helpen deze constitutieve dimensie van het kerkelijk leven te verdiepen, door zich door de liturgie te laten inspireren. Vanuit dit perspectief is het goed om bij de gebeden over het volk en voor de eindzegen over teksten te beschikken die op hun deugdelijkheid zijn onderzocht.
- 53: Elke viering van de eucharistie wordt inderdaad geleid door de bisschop, hetzij door hem zelf, hetzij door priesters die hem bijstaan. Hij wordt geholpen door de diaken, die tijdens de viering bepaalde specifieke rollen (taken) vervult: het altaar klaar maken voor de viering en de priester assisteren, het evangelie verkondigen, eventueel de homilie verzorgen, aan de gelovigen de intenties van de voorbede voorstellen, de Eucharistie aan de gelovigen uitdelen.
- 61: In verband met de kwaliteit van de grote (massa-)vieringen lezen wij o.a.: Het is van de ene kant gemakkelijk om de waarde van deze momenten te begrijpen, vooral als de bisschop voorgaat omringd door zijn presbyterium en diakens.
- 75: Over de zondaagse bijeenkomsten zonder priester: daar waar door de afstand het praktisch onmogelijk is aan de eucharistieviering deel te nemen, is het belangrijk dat de christelijke gemeenschappen eveneens samenkomen om de Heer te loven en om de gedachtenis te vieren van de dag die Hem is toegewijd. ( ). De pastorale zorg van de Kerk moet zich in dat geval uitdrukken door er over te waken dat de dienst van het Woord, georganiseerd onder het voorzitterschap van een diaken ( ), verloopt volgens een specifiek ritueel, opgesteld door de bisschoppenconferenties en door hen voor dit doel goedgekeurd. Daarbij wordt uitdrukkelijk vermeld dat een gebedsdienst met communie afhangt van de goedkeuring van de plaatselijke bisschop.
- 94: Ik nodig dus alle herders uit om de grootste aandacht te besteden (te wijden) aan de promotie van een authentieke eucharistische christelijke spiritualiteit.. De priesters, de diakens en al degenen die een eucharistisch ministerie (ambt) uitoefenen kunnen uit die diensten, verricht met zorg en een blijvende voorbereiding, kracht en aanmoediging putten voor hun persoonlijke en gemeenschappelijke heiliging.
Tot daar de nummers waar de diaken uitdrukkelijk wordt genoemd. Er zijn ook nummers die, zonder de diaken bij name te noemen, belangrijk zijn voor de diakens.
Nummers uit de exhortatie het overdenken meer dan de moeite waard.
- 6: Ik heb altijd gedacht dat het tot de rol van diaken behoort om ná de consecratie de aanwezigen op te roepen tot aandacht voor het mysterie van het geloof. Daar wordt in de exhortatie niets over gezegd en in het Missaal voor zon- en feestdagen (uitgave Licap C.V., Brussel, 1993) staat in de Eucharistische gebeden duidelijk het volgende: De priester zegt: Blijft dit doen om Mij te gedenken. (Hij toont de beker aan het volk, zet hem weer op het corporale en knielt; daarna zegt hij: Verkondigen wij het mysterie van het geloof. Wij vinden deze taak trouwens ook niet vermeld in De algemene inleiding waarin De functies van diaken worden opgesomd ( van p. 32 tot 34, de nummers 127 141. In Duitstalige artikels wordt de diaken steeds aangeduid als degene die de gelovigen oproept het mysterie van het geloof te verkondigen! De Duitsers kunnen dit zelf zo ingevoerd hebben, vanwege de brugfunctie van de diaken tussen gelovigen en priester. Misschien staat er iets over in recentere documenten, maar die zijn mij onbekend.
- 25: In dit nummers schrijft de paus dat de bisschoppen er over moeten waken, ook in tijden van een nijpend priestertekort, dat bij de aanvaarding van kandidaten voor het priesterschap gelet wordt dat zij beschikken over de vereisten bekwaamheden. Dan volgt: Een geestelijke (en dat is ook een diaken) die niet voldoende is gevormd en aanvaard wordt tot de wijding zonder het vereiste oordeelvermogen te bezitten, kan moeilijk een getuigenis geven dat bij de anderen het verlangen opwekt om te antwoorden op het genereuze roeping van Christus.
- 33b: Een mooi beeld: (Maria) bewaart in haar hart de woorden die van Godswege tot haar komen en, ze ordenend als in een mozaïek, bereidt zij zich voor om ze dieper te begrijpen (cf. Lc 2, 19.51);
- 40: De paus nodigt ons in dit nummer aan om de Algemene Inleiding tot het Romeins Missaal te lezen en de ritus van de mis beter te leren kennen om er de grote rijkdom van te ontdekken. Dat geldt ook voor de Schriftlezingen zoals zij werden voorzien in de zondagsvieringen. De viering van de eucharistie zou er veel voordeel uit halen. Hij zegt: men denkt misschien van die reeds te kennen en daarover een helder oordeel te kunnen vellen, maar dikwijls, is dat niet zo. Deze raad van de paus is een echte aanrader voor de diakens!
- 45: Met de synode wens ik dat de liturgie van het Woord altijd behoorlijk zou worden voorbereid en beleefd. ( ) De kennis en de studie van het Woord van God laten ons toe om de eucharistie beter te waarderen, te vieren en te beleven. Zulehner (geciteerd door Herbert Vorgrimler) zegt daarover: Niet de wijding alleen maakt iemand geschikt (gekwalificeerd) voor de dienst van de prediking, maar alleen een wijding die voortbouwt op geschiktheid (bekwaamheid). Anders veroorzaakt het een pastoraal schandaal, wanneer onbekwame (incompetente) diaken s, dank zij hun wijding, wel mogen prediken, terwijl integendeel goed gevormde lekentheologen, zonder wijding, niet mogen prediken. Eén van zeven geestelijke werken van barmhartigheid luidt: de onwetenden onderrichten. Hier ligt een belangrijke taak van de diakens. Zij moeten dus niet alleen de Schrift opgegeten hebben, maar de Schrift lezen terwijl men terzelfder tijd de krant leest. Vandaag, 3 april, publiceerden onze bisschoppen een brief onder de titel Kunt gij de tekenen van de tijd dan niet duiden?. Waarschijnlijk vinden wij daar wegwijzers om dat op vruchtbare wijze te doen.
- 47: De synodevaders hebben ook de aandacht gevestigd op het aanbieden van de gaven. Dit is niet zo maar een soort pauze tussen de liturgie van het Woord en de eucharistische liturgie. Dat zou, onder andere, de unieke betekenis van de ritus, die is samengesteld uit twee delen die met elkaar verbonden zijn, laten verloren gaan. In deze nederige en simpele handeling wordt in feite een zeer grote betekenis uitgedrukt: in het brood en de wijn die wij naar het altaar brengen wordt heel de schepping door Christus de redder aanvaard en omgevormd om aan de Vader aangeboden te worden. Gezien van uit dit perspectief brengen wij naar het altaar al het lijden en verdriet van de wereld naar het altaar, in de zekerheid dat alles waardevol is in de ogen van God. ( ) Het stelt ons in staat om de medewerking die God, van in het begin, aan de mens vraagt, tot haar echte waarde te laten komen, om het in het goddelijk werk tot zijn vervulling te laten komen en om daardoor aan de menselijke arbeid zijn volle betekenis te geven, dat, door de eucharistische viering wordt verenigd met het offer van onze redder Christus.
49: In dit nummer spreekt de paus over de vredewens. Hier wordt de diaken niet vermeld, terwijl wij in n° 136 van de algemene inleiding op het missaal het volgende lezen: Nadat de priester het gebed voor de vrede en De vrede des Heren zij altijd met u gezegd heeft en het volk heeft geantwoord: En met uw geest, nodigt de diaken eventueel tot de vredewens uit, zeggende: Wenst elkaar de vrede toe. Zelf ontvangt hij de vredekus van de priester en kan hij die doorgeven aan de dienaars die het dichtst bij hem staan. De diaken spreekt dus de het gebed voor de vrede niet zelf uit.
In voetnoot 150 bij dit nummer over de vredewens lezen wij: Rekening houdend met oud en eerbiedwaardige gewoonten en met de uitgedrukte wensen van de synodevaders, heb ik aan de bevoegde Dicasteries (departementen van de curie) gevraagd om de mogelijkheid te bestuderen of de uitwisseling van de vredewens kan verplaats worden naar een ander moment, bijvoorbeeld vóór de aanbieding van de gaven aan het altaar. Van de andere kant, zou deze keuze op een betekenisvolle wijze aan de waarschuwing van de Heer herinneren dat verzoening vereist is alvorens ons offer aan God te brengen. (cfr. Mt 5, 23 e.v.). In Gastav Kalt, De viering van de heilige eucharistie Over de groei en de zin van haar liturgisch vorm, Standaard, Antwerpen, 1961Nederlandse vertaling van Gilbert De Keersmaeker, pr. leerden wij tijdens een seminarie het volgende:
Deze wens De vrede des Heren zij altijd met u was vroeger een oproep tot de gelovigen om elkaar de vredekus te geven. Het eerste christendom schatte deze heilige kus zeer hoog. Aanvankelijk opende hij de offerbereiding en gold als de verwerkelijking van het woord van de Heer ga u eerst met uw broeder verzoenen; kom dan terug en draag uw offer op (Mt 5, 23 24).
Tegen het einde van de 6e eeuw echter werd hij als voorbereiding op de heilige communie bij het Onzevader aangesloten. De vredekus drukte zo de wil uit aan alle vergiffenis te schenken, zoals dit in het gebed van de Heer tot uiting wordt gebracht. .
- 72: De christenen worden door de heilige Ignatius van Antiochië voorgesteld als degenen die leven op zijn zondags. Zoals Stijn Van den Bossche het mooi vertaalt: de Eucharistie maakt ons tot zon-dagelijkse mensen. Deze uitspraak van de grote heilige en martelaar stelt klaar en duidelijk de band tussen de eucharistische realiteit en het christelijk bestaan in zijn dagelijkse beleving (karakter).
- 82: Een eucharistieviering die niet verwijst naar de concrete beleving van de liefde in het dagelijks leven is in haar wezen verminkt.
- 84 94: In deze nummers lees ik de opdracht voor de diakens die (als) wachters zijn bij de liturgie. De titels alleen maken dit heel duidelijk: Eucharistie en zending Eucharistie en getuigenis Jezus Christus de enige Redder Godsdienstvrijheid en vrijheid van cultus (?) Eucharistie, gebroken brood voor het leven van de wereld De sociale gevolgen (implicaties) van het eucharistisch mysterie Het voedsel van de waarheid en de armoede (behoeftigheid) van de mens De sociale leer van de Kerk De heiliging van wereld en bescherming van de wereld (behoud van de schepping) .
PAUS ROEPT JONGEREN OP TOT VERKONDIGING VAN HET EVANGELIE VAN DE ARBEID
ROME (Kerknet/Kipa-Apic) - "Vandaag is het meer dan ooit dringend noodzakelijk om 'het Evangelie van de arbeid' te verkondigen. Dat zegt paus Benedictus XVI in een brief aan de jongeren die in Rocca di Papa (nabij Castel Gandolfo) voor het 'Negende Internationale Jongerenforum' samen zijn. De boodschap van de paus werd vandaag door de pauselijke secretaris van de Raad voor de Leken, Mgr. Josef Clemens, voorgelezen. Centraal thema van de bijeenkomst, die op 28 maart van start ging, is 'Getuigen van Christus in de arbeidswereld'. De paus schrijft in zijn boodschap dat het vandaag meer dan ooit noodzakelijk is 'het Evangelie van de arbeid' te verkondigen, als christenen in de arbeidswereld te leven en daar als apostelen getuigenis af te leggen. Het komt er in de wereld van het werk niet enkel op aan meer concurrentieel en productief te worden. Men moet er ook getuigen van de liefdadigheid. De paus onderstreept dat de vooruitgang in de arbeidswerel d nieuwe verwachtingen gewekt heeft bij de jongeren, maar eveneens leidde tot verontrustende vormen van marginalisering of uitbuiting of situaties van persoonlijke malaise. Hij heeft tevens oog voor de moeilijkheden om werk te vinden "dat overeenstemt met de persoonlijke vaardigheden en studie". Tegelijkertijd verwijst hij naar de mondialisering, "die talrijke jongeren verplicht te emigreren en ver van hun geboorteland en hun eigen familie te leven". Paus Benedictus XVI verwijst naar de Encycliek 'Laborem exercens' rond het werk. Daarin werden toen al ernstige kanttekening gemaakt bij het economisch liberalisme, dat door de druk van de markt, de concurrentie en het concurrentievermogen geconditioneerd wordt: "Die documenten onderstrepen met klem de menselijke dimensie van de arbeid te valoriseren en de waardigheid van de persoon te verdedigen". Aan het internationaal jongerenforum nabij Rome nemen nog tot zondag zo'n 300 jongeren van 20 tot 35 jaar deel.
BROEDERLIJK DELEN LANCEERT PETITIE VOOR JON SOBRINO
BRUSSEL (Kerknet) - Aartsbisschop Fernando Sáenz Lacalle van San Salvador heeft de geëngageerde theoloog en jezuïet Jon Sobrino een publicatie- en leerverbod opgelegd. Hiermee gaf hij opvolging aan een 'notificatie' aan het adres van Jon Sobrino, ondertekend door de voorzitter van de Congregatie voor de Geloofsleer in Rome en goedgekeurd door paus Benedictus XVI. Deze notificatie waarschuwt de gelovigen voor foute en gevaarlijke uitspraken in twee boeken van de theoloog. Zijn stellingen zouden niet in overeenstemming zijn met het geloof van de Katholieke Kerk. Zo zou de theoloog onder meer te veel de nadruk leggen op 'de Kerk van de armen' en te veel de menselijkheid van Jezus Christus beklemtonen ten nadele van zijn goddelijkheid.
Slechte zaak Broederlijk Delen betreurt ten zeerste de notificatie vanuit Rome en het leerverbod opgelegd door de plaatselijke bisschop. "Wij menen dat zij een slechte zaak zijn voor de hele kerkgemeenschap. Waarom? De voorkeursoptie voor de armen die de bevrijdingstheologie naar voren schuift op basis van de sociale realiteit, van de levenswijze van Jezus Christus zelf en van de kerkelijke traditie, krijgt door deze notificatie een flinke deuk. Als kerkverbonden organisatie, die juist de initiatieven van groepen mensen in het Zuiden ter bestrijding van armoede en onrecht ondersteunt, dwingt deze notificatie ons tot een reactie. Velen van de projectpartners die wij in Latijns- en Centraal-Amerika, maar ook in Azië en Afrika ondersteunen, leven namelijk in de situaties van armoede en onrecht die Jon Sobrino beschrijft en in de context waarin hij het geloof in Jezus Christus als bevrijder ter sprake brengt. Velen van onze projectpartners vinden juist in h et evangelie de inspiratie én kracht om vanuit Jezus Christus' optie voor de armsten op hun beurt de bestrijding van armoede en onrecht aan te gaan, soms op risico van hun eigen leven", stelt Broederlijk Delen.
Kerk van de armen "In de toelichting bij de notificatie lezen we dat 'de eerste armoede onder de mensen het feit is van Christus niet te kennen'. Dit klinkt wereldvreemd, zeker voor mensen die door materiële armoede aangetast worden in hun menselijke waardigheid of die met de situatie van deze mensen zelf geconfronteerd worden", aldus Broederlijk Delen. "Daarnaast lezen we in de notificatie zelf dat 'De kerkelijke fundering van de Christologie niet geïdentificeerd mag worden met de 'Kerk van de armen', maar dat ze eerder te vinden is in het apostolisch geloof dat door de Kerk voor alle generaties wordt overgeleverd.' Wij menen dat het ene het andere niet uitsluit zoals hier gesuggereerd wordt. Roept de uitdrukking 'Kerk van de armen' niet juist op wat in de evangelies beschreven staat: Jezus Christus die zich opwerpt als dé verdediger van de armen, van de materieel armen, van al diegenen die aan de rand staan van de maatschappij - kreupelen, Samar itanen, tollenaars,. - en dit omwille van God zelf? Dit perspectief van onderuit zit in de evangelies zelf ingebakken. Voor de rijken betekent dit een scherpe oproep tot bekering om solidair te zijn met de armsten van deze aarde en zo te bouwen aan een wereld naar Gods droom. Het geloof durven verdiepen vanuit de context van de armsten - de weg van Jon Sobrino - is dus een optie die al in de evangelies zelf vervat zit. Door haar kritiek op de term 'Kerk van de armen' ontkracht de notificatie de profetische en evangelische voorkeursoptie voor de armsten, een belangrijke drijfveer voor Broederlijk Delen."
Petitie Broederlijk Delen lanceert een petitie met drie vragen: "Dat de aartsbisschop van San Salvador, Mgr. Fernando Sáenz Lacalle, opvolger van Mgr. Oscar Romero, de disciplinaire maatregelen tegen Jon Sobrino intrekt. Dat de KU Leuven - de universiteit die Jon Sobrino in 1985 een eredoctoraat gaf - de verdediging van Sobrino opneemt, de notificatie met de nodige kritische zin analyseert en dat zij haar bevindingen aan de 'Congregatie voor de Geloofsleer' meedeelt. End alle parochies in deze vastentijd, een periode van extra solidariteit met de mensen in het Zuiden, de gelovigen oproepen om zich te bezinnen over de evangelische voorkeursoptie voor de armen. De beroemde tekst van het Magnificat kan hierbij inspirerend werken: 'Hij (God) heeft de kracht van zijn arm getoond, wie zich verheven waanden, uiteengeslagen. Machthebbers heeft hij van hun troon gehaald, nietigen gaf hij een hoge plaats. Hongerigen overlaadde hij met het beste, rijken heeft hij met lege handen weggestuurd. (.)' (Lc 1, 51-53)."
Steunbetuiging Als steunbetuiging kan deze driedelige petitie op de website van Broederlijk Delen: http://mail.bdwzz.be/petitie/enquete.htm elektronisch ondertekend worden. De petitie zal begin mei, net voor de 5de CELAM-conferentie in Aparecida-Brazilië, bezorgd worden aan de aartsbisschop, de KU Leuven en de Congregatie voor de Geloofsleer in Rome. Het standpunt werd al ondertekend door het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede. Het Netwerk Rechtvaardigheid & Vrede vzw verenigt acht katholieke solidariteitsorganisaties werkzaam in Vlaanderen en Brussel: Broederlijk Delen, Caritas Gemeenschapsdienst, Caritas Hulpbetoon, Caritas International, Kerkwerk Multicultureel Samenleven, Missio, Pax Christi Vlaanderen, Welzijnszorg; tevens is er samenwerking met Diocesane Commissies Rechtvaardigheid & Vrede in Antwerpen, Brussel en Gent. Meer info via de website: www.rechtvaardigheidenvrede.be.
Hallo allemaal! Het feest van Pasen komt steeds dichterbij. De zondag voor pasen, op Palmzondag, maken veel kinderen een Palmpasenstok. Kees de Knutselkat laat zien hoe jij er ook één kan maken. Het is niet zo moeilijk! Veel plezier!
Je hebt twee stukken hout nodig die je als een kruis aan elkaar vastbindt of vast spijkert. Het kruis doet denken aan Jezus, die in Jeruzalem het kruis moest dragen.
Bovenop je Palmpasenstok kun je op een spijker een broodhaantje zetten, dat je zelf kunt bakken of bij de bakker kunt kopen. Het broodhaantje doet denken aan de haan die drie keer kraaide toen Petrus had gezegd dat hij Jezus niet kende, omdat hij bang was voor de vijanden van Jezus. Maar het is ook de haan die kraait dat er een nieuwe dag komt, de dag van het Paasfeest!
Je kunt je Palmpasenstok net zo mooi versieren als je wilt. Je kunt hem met crêpepapier omwikkelen. Je kunt er mandarijntjes, pindaslingers, snoepjes of een krentenbol aanhangen. Je kunt je Palmpasenstok ook met bloemen versieren of met groene takjes. Toen Jezus op een ezeltje Jeruzalem binnen reed stonden de mensen ook met groene takken naar hem te zwaaien. De kleuren en de bloemen zijn om te vieren dat Jezus na zijn dood op het kruis weer uit de dood opstond. Het leven is sterker dan de dood!
Je kunt je Palmpasenstok op het feest van Palmpasen meenemen naar de kerk. Na afloop kun je je Palmpasen weggeven, bijvoorbeeld aan iemand die ziek is of alleen, of gewoon aan je oma of opa. Veel plezier met het knutselen!
ONTWIKKELINGSHULP MOET TEN GOEDE KOMEN AAN WIE DIE HET MEESTE NODIG HEEFT
Interview met Paul Samangassou, de nieuwe secretaris van Caritas Afrika
BRUSSEL (Kerknet) - "Het is belangrijk om ons af te vragen waarom de armoede in Afrika steeds verder toeneemt, terwijl ook de ontwikkelingshulp alleen maar is toegenomen", zegt Paul Samangassou, de nieuwe secretaris van Caritas Afrika, in een gesprek met Kerknet. Samangassou verwijst onder meer naar de politieke elite, die zich met de hulp heeft proberen verrijken, maar wijst er ook op dat de ontwikkelingshulp niet altijd even doordacht gegeven werd. "Decennialang hebben donoren en regeringen, die vaak niet verkozen waren, zich het recht toegeëigend om te zeggen wat al of niet goed was voor de bevolking en wat al of niet moest gedaan worden. Dat werden de wensen van de van de plaatselijke bevolking zelf vaak volstrekt genegeerd." Paul Samangassou beseft dat hem als secretaris van Caritas Afrika een moeilijke taak wacht. Zijn opdracht zal vooral bestaan uit het versterken van de nationale afdelingen, het coördineren van de samenwerking met de maatschappelijke organisati es, de deelname aan het debat over alle vragen die met ontwikkeling te maken hebben en de versterking van de band met de Europese en andere Caritaspartners. Hij wil er ook toe bijdragen dat de sociale pastoraal op zo'n manier in de praktijk gebracht wordt dat die ook kan bijdragen tot de plaatselijke ontwikkeling.
Europa Paul Samangassou was in Brussel naar aanleiding van de voorstelling van het Caritas- en Cides-rapport, waarin een analyse gemaakt wordt van de Europese ontwikkelingshulp. "Ik verwacht van Europa een tweevoudige bijdrage. Enerzijds moeten we partnershappen afsluiten en meer uitwisseling tot stand brengen. Dat moet ervoor zorgen dat we ons voor dezelfde activiteiten engageren. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat de hulp daadwerkelijk tot bij de bevolking komt. Europa mag zijn Afrikaanse partners niet negeren. We moeten zorgen dat er materiële hulp, maar ook financiële hulp is, voor wie dat het meeste nodig heeft." Samangassou pleit voor efficiëntere Europese hulp. Dat impliceert een meer coherent optreden en vraagt ook dat men systematisch een evaluatie maakt, waarbij wordt nagegaan of die hulp ook werkelijk leidt tot een vermindering van de armoede. "De EU moet ook haar procedures aanpassen en de bureaucratie mag een snelle hulpverlening bij noo dsituaties niet in de weg staan." Anderzijds pleit hij voor een grotere betrokkenheid van de nationale parlementen en de maatschappelijke organisaties in de debatten waarbij de prioriteiten, besluiten en implementatie van de projecten wordt vastgelegd. "In de strijd tegen de armoede komt het er vooral op aan de echte prioriteiten vast te identificeren."
Paul Samangassou, de nieuwe secretaris van Caritas Afrika
Uitdagingen Paul Samangassou wijst erop dat er al vele jaren intens wordt samengewerkt met de SECAM, de Raad van de Bisschoppenconferenties van Afrika en Madagascar. "Daarnaast is er een overkoepelend orgaan van de bisschoppen voor elk van de zeven zones van Afrika, waarvoor er ook telkens een Caritas-afdeling is. "Caritas wordt hier in Afrika met een aantal ernstige uitdagingen geconfronteerd. Allereerst is de strijd tegen de natuurrampen. Dat zijn niet alleen de natuurrampen, maar ook menselijke catastrofen, zoals oorlogen die een vlucht van de bevolking veroorzaken. Ook de strijd tegen aids vormt een ernstige uitdaging. Daarnaast stelt zich het probleem van het overleven, denken we aan de droogte, de straatkinderen, mensen die achtergelaten worden. Toch beperken we ons niet tot de strijd tegen de kwalen. We moeten ook hoop geven, in het bijzonder aan de plattelandsbevolking. Dat proberen we in eerste instantie te verwezenlijken met de vorming van de boeren, vrouwen, kinderen en jeugd."
Afrikasynode Samangassou verwacht veel van de komende Afrikasynode: "Maar ik kan moeilijk zeggen waarover daar zal gesproken worden, omdat Rome bepaalt wat het kader is. Maar persoonlijk vind ik het momenteel van essentieel belang om na te gaan hoe de Kerk en al haar instellingen zich op een efficiëntie manier kunnen engageren in de strijd tegen de armoede. Die strijd tegen de armoede is onze manier om aan evangelisatie te doen. De synode geeft telkens een aantal oriëntaties aan. Ik denkt dat die ook een impact zullen hebben op de strijd tegen de armoede."
Paradox De secretaris van Caritas Afrika wijst ten slotte op een enorme paradox. Afrika is een continent dat zowel materieel als spiritueel enorm rijk is. Toch kent geen enkel ander continent zoveel armoede. "Afrika kampt volgens mij vooral met het probleem van het gebruik van zijn grondstoffen. We betalen hier een zware prijs voor de kolonisatie en de mechanismen die ons toen opgelegd zijn en die vaak vreemd zijn aan onze cultuur. Het tweede grote probleem is dat de rijkdom niet aan de bevolking van Afrika zelf ten goede komt. Het zijn anderen die daar beter van worden. Afrika heeft geen fabrieken waar wapens gemaakt worden, toch worden de meeste oorlogen op het Afrikaanse continent uitgevochten. De internationale organisaties en zelfs bilaterale partners leggen ons voorwaarden voor de hulp op die niet rechtvaardig zijn. Ze geven ons vaak hulp die we niet nodig hebben, maar die wij moeten betalen met onze rijkdom die we zo nodig hebben."
De voormalighe prior van Taizé, Roger Schutz, heeft eens een dagboek gepubliceerd dat heet 'Feest zonder einde'. Zo'n titel wijst op een heel gelukkig mens. Toen men hem vroeg hoe zijn leven dan wel tot een feest werd, antwoordde hij: "Alleerst door mezelf te aanvaarden zoals ik ben". Jezelf aanvaarden zoals je bent, dat is het begin van het feest zonder einde! Maar dat is wel moeilijk, en het komt maar weinig voor.
Waarom houden wij van de liefde? Omdat we erin zijn gevallen toen we klein waren, een beetje zoals Obelix in de pot met toverdrank.
De liefde komt van de vrouwen
In Tertio (een volwassen degelijk christelijk weekblad!) lazen wij onlangs de volgende uitspraak van de filosoof André Comte-Sponville. Op de vraag van de journalist:
Als de liefde niet van God komt, vanwaar komt ze dan?, antwoordde de filosoof:
- Van de vrouwen.
Soms zeg ik met een boutade dat de liefde de uitvinding is van de vrouwen. Eerst en vooral van de moeders natuurlijk.
Waarom heb je lief? Omdat iemand eerst van jou heeft gehouden. Alle psychologen weten dat.
De genade bemind te zijn, gaat de genade om te beminnen vooraf. De ene genade brengt de andere voort.
Waarom houden wij van de liefde? Omdat we erin zijn gevallen toen we klein waren, een beetje zoals Obelix in de pot met toverdrank.
We werden het eerst bemind, gewoonlijk door onze moeder, maar genoeg om te begrijpen dat de liefde de hoogste waarde is, dat zonder liefde, we niets zijn.
Juist genoeg om ook te begrijpen dat we voortaan voortdurend gefrustreerd zullen zijn, voortdurend van die liefde verstoken zullen zijn, omdat we nooit meer bemind zullen worden zoals we door die vrouw werden bemind.
Ze kende ons niet, ze was ons niets verschuldigd, maar hield onvoorwaardelijk van ons voor de eerste en de laatste keer van ons leven.
De liefde komt van de moeders, of van de ouders als je dat verkiest.
( )
Moeders ontroeren me ten zeerste. Ook mijn moeder, hoe onvolmaakt en ongelukkig ze ook was, was voldoende liefdevol opdat ik het niet nodig heb in iets anders te geloven.
Het citaat eindigt met volgende uitspraak . Zie ( ):
God is maar een soort sublimatie die de mensen uitvinden een vader die van gedaante is verwisseld, zegt Freud in een poging jezelf gerust te stellen, jezelf te troosten en onder controle te houden.
Met de recente tragisch dramatische gebeurtenissen in mijn hoofd dacht ik aan de uitspraak van de profeet Jesaja (Jesaja 49, 15 16a): Maar kan een vrouw haar zuigeling vergeten of harteloos zijn tegen het kind dat zij droeg? Zelfs al zou zij het vergeten, ik vergeet je nooit. Ik heb je in mijn handpalm gegrift.
Een van de diepste vragen van het mensenhart is de vraag naar waardering. Ieder mens wil gewaardeerd worden. Dit betekent niet dat iedereen van anderen wil horen, hoe goed hij wel is. Ongetwijfeld is dat verlangen er ook, maar dat is niet het diepste. We zouden kunnen zeggen, dat iedere mens verlangt bemind te worden. Maar dat is ook dubbelzinnig. Voor sommige mensen is liefde iets hartstochtelijks; voor anderen iets romantisch; voor weer anderen is liefde is louter sekueels. Er is echter ook een diepere liefde, die liefde van de aanvaarding. Iedere mens hunkert er naar aanvaard te worden, aanvaard zoals hij is. Niets in een mensenleven is van zulke langdurige en noodlottige uitwerking als de ervaring niet volledig aanvaard te zijn.
Welnu, ik word aanvaard door God zoals ik ben: zoals ik ben en niet zoals ik zou moeten zijn. Dat laatste zou een lege boodschap betekenen omdat ik nooit ben zoals ik zou moeten zijn. Ik weet dat mijn levenspad in werkelijkheid niet recht is. Er zijn vele bochten, vele verkeerde beslissingen waarlangs mijn levensloop mij gebracht heeft tot waar ik nu ben; en de Schrift vertelt me dat de plaats waar ik sta heilige grond is. (Ex. 3, 5). God kent mijn naam: IK HEB JE IN MIJN HANDPALM GEGRIFT. God kan nooit naar zijn hand kijken zonder mijn naam te zien. En mijn naam: dat ben IK! Hij staat garant voor mijn identiteit. Sint Augustinus zegt: Een vriend is iemand die alles van je weet en toch van je houdt.
· André Comte Sponville in Frédéric Lenoir en Karine Papillaud; Atheïst hoeft joods-christelijke wortels niet te verloochenen, Tertio van 28 februari 2007, p. 8 9.
"In grote projecten als dat van de 'Milennium Development Goals' van de Verenigde Naties - te realiseren voor 2015! - kunnen jongeren én ouderen een geweldige uitdaging zien. Zij kunnen bijdragen aan het welslagen van deze mondiale projecten, zoals een post-vormselgroep in een van onze parochies in de stad Delft, die als naam koos 'M-twentyfive'. M25 slaat op Mattheus 25: de jongerengroep maakt concreet werk van de 'werken van barmhartigheid'! Inderdaad, elke geloofsgemeenschap dient een M25 groep te zijn."
"Bedoeld als 'sterke tijd' kent de veertigdagentijd een drievoudige aansporing tot: gebed, aalmoes en vasten, ofwel in meer eigentijdse termen tot : spiritualiteit, solidariteit en soberheid. De laatste, de soberheid, is een onmisbare voorwaarde voor de eerste twee: wanneer we niet berid zijn onszelf iets te ontzeggen, kunnen we niet voldoende andacht en zorg besteden aan de ander en de Ander."
"Waarom kunnen we met al onze economische kennis en ervaring geen systeem zbedenken voor een economie van het'genoeg' hier bij ons en een economie van tenminste 'voldoende' in andere werelddelen? Waarom zou ongeremde economische groei de hulpbronnen van de aarde mogen uitputten ten koste van de komende generaties? Om een duurzame toekomst mogelijk te maken voor de mondiale samenleving zowel in ruimte als in tijd zijn bewustwordingsinitiatieven zoals de vastenactie van Broederlijk Delen onontbeerlijk en zijn vele enthousiaste en gemotiveerde vrijwilligers nodig."
"Het kan inderdaad hier bij ons, in elk geval bij velen van ons, veel minder en het moét minder. Waarom zou het ons in West-Europa, in België, steeds beter moeten gaan, terwijl de kloof met de arme continenten almaar breder wordt en dieper? Waarom moeten we onze rijkdom en luxe voor onszelf veilig stellen in een tot fort omgebouwde Europese Unie?"
"Als iemand uit Uganda bijvoorbeeld ons vraagt hoe het met ons gaat, zouden we niet, zoals gebruikelijk, moeten antwoorden: 'Het gaat ons goed', maar: 'Het gaat ons te goed', of liever nog, zoals Groningers plegen te zeggen: 'Het kan minder'."
"Wij mensen zijn verantwoordelijk voor elkaar, vooral voor de armsten en geringsten en dat we God niet onder ogen kunnen komen als we de hongerige, dorstigen, naakten, zieken, vreemdelingen en gevangenen niet eerst de helpende en bevrijdenden hand hebben geboden (cf. Mt. 25)."
Waarom houden wij van de liefde? Omdat we erin zijn gevallen toen we klein waren, een beetje zoals Obelix in de pot met toverdrank.
De liefde komt van de vrouwen
In Tertio (een volwassen degelijk christelijk weekblad!) lazen wij onlangs de volgende uitspraak van de filosoof André Comte-Sponville. Op de vraag van de journalist:
Als de liefde niet van God komt, vanwaar komt ze dan?, antwoordde de filosoof:
- Van de vrouwen.
Soms zeg ik met een boutade dat de liefde de uitvinding is van de vrouwen. Eerst en vooral van de moeders natuurlijk.
Waarom heb je lief? Omdat iemand eerst van jou heeft gehouden. Alle psychologen weten dat.
De genade bemind te zijn, gaat de genade om te beminnen vooraf. De ene genade brengt de andere voort.
Waarom houden wij van de liefde? Omdat we erin zijn gevallen toen we klein waren, een beetje zoals Obelix in de pot met toverdrank.
We werden het eerst bemind, gewoonlijk door onze moeder, maar genoeg om te begrijpen dat de liefde de hoogste waarde is, dat zonder liefde, we niets zijn.
Juist genoeg om ook te begrijpen dat we voortaan voortdurend gefrustreerd zullen zijn, voortdurend van die liefde verstoken zullen zijn, omdat we nooit meer bemind zullen worden zoals we door die vrouw werden bemind.
Ze kende ons niet, ze was ons niets verschuldigd, maar hield onvoorwaardelijk van ons voor de eerste en de laatste keer van ons leven.
De liefde komt van de moeders, of van de ouders als je dat verkiest.
( )
Moeders ontroeren me ten zeerste. Ook mijn moeder, hoe onvolmaakt en ongelukkig ze ook was, was voldoende liefdevol opdat ik het niet nodig heb in iets anders te geloven.
Het citaat eindigt met volgende uitspraak . Zie ( ):
God is maar een soort sublimatie die de mensen uitvinden een vader die van gedaante is verwisseld, zegt Freud in een poging jezelf gerust te stellen, jezelf te troosten en onder controle te houden.
Met de recente tragisch dramatische gebeurtenissen in mijn hoofd dacht ik aan de uitspraak van de profeet Jesaja (Jesaja 49, 15 16a): Maar kan een vrouw haar zuigeling vergeten of harteloos zijn tegen het kind dat zij droeg? Zelfs al zou zij het vergeten, ik vergeet je nooit. Ik heb je in mijn handpalm gegrift.
Een van de diepste vragen van het mensenhart is de vraag naar waardering. Ieder mens wil gewaardeerd worden. Dit betekent niet dat iedereen van anderen wil horen, hoe goed hij wel is. Ongetwijfeld is dat verlangen er ook, maar dat is niet het diepste. We zouden kunnen zeggen, dat iedere mens verlangt bemind te worden. Maar dat is ook dubbelzinnig. Voor sommige mensen is liefde iets hartstochtelijks; voor anderen iets romantisch; voor weer anderen is liefde is louter sekueels. Er is echter ook een diepere liefde, die liefde van de aanvaarding. Iedere mens hunkert er naar aanvaard te worden, aanvaard zoals hij is. Niets in een mensenleven is van zulke langdurige en noodlottige uitwerking als de ervaring niet volledig aanvaard te zijn.
Welnu, ik word aanvaard door God zoals ik ben: zoals ik ben en niet zoals ik zou moeten zijn. Dat laatste zou een lege boodschap betekenen omdat ik nooit ben zoals ik zou moeten zijn. Ik weet dat mijn levenspad in werkelijkheid niet recht is. Er zijn vele bochten, vele verkeerde beslissingen waarlangs mijn levensloop mij gebracht heeft tot waar ik nu ben; en de Schrift vertelt me dat de plaats waar ik sta heilige grond is. (Ex. 3, 5). God kent mijn naam: IK HEB JE IN MIJN HANDPALM GEGRIFT. God kan nooit naar zijn hand kijken zonder mijn naam te zien. En mijn naam: dat ben IK! Hij staat garant voor mijn identiteit. Sint Augustinus zegt: Een vriend is iemand die alles van je weet en toch van je houdt.
· André Comte Sponville in Frédéric Lenoir en Karine Papillaud; Atheïst hoeft joods-christelijke wortels niet te verloochenen, Tertio van 28 februari 2007, p. 8 9.
BRUSSEL (Kerknet) - Tijdens de veertigdagentijd brengt Kerknet op zondag een beschouwende bijdragen. Vandaag een bijdrage van Mgr. A.H. van Luyn s.d.b., bisschop van Rotterdam.
Mgr A.H. van Luyn s.d.b., bisschop van Rotterdam (foto: KerkNet)
Christenen hebben de opdracht zich te bezinnen op hun mondiale verantwoordelijkheid en bewuste keuzes te maken die de armen en uitgeslotenen in onze eigen samenleving en wereldwijd ten goede komen. Deze opdracht is gegrond op de evangelische overtuiging dat wij mensen verantwoordelijk zijn voor elkaar, vooral voor de armsten en geringsten en dat we God niet onder ogen kunnen komen als we de hongerigen, dorstigen, naakten, zieken, vreemdelingen en gevangenen niet eerst de helpende en bevrijdende hand hebben geboden (cf. Mt 25). Vooral wij in het rijke Westen van Europa hebben hierin een bijzondere verantwoordelijkheid. Wanneer wij de onaanvaardbare armoede en uitsluiting zien van miljoenen mensen in andere continenten, vooral op het zuidelijke halfrond, kunnen we niet anders dan constateren dat wij te welvarend zijn. Als iemand uit Uganda bijvoorbeeld ons vraagt hoe het met ons gaat, zouden we niet, zoals gebruikelijk, moeten antwoorden: 'Het gaat ons goed', maar: 'Het gaat ons te goed', of liever nog, zoals Groningers plegen te zeggen: 'Het kan minder'. Het kan inderdaad hier bij ons, in elk geval bij velen van ons, veel minder en het moét minder. Waarom zou het ons in West-Europa, in Nederland, steeds beter moeten gaan, terwijl de kloof met de arme continenten almaar breder wordt en dieper? Waarom moeten we onze rijkdom en luxe voor onszelf veilig stellen in een tot fort omgebouwde Europese Unie? Waarom kunnen we met al onze economische kennis en ervaring geen systeem bedenken voor een economie van het 'genoeg' hier bij ons en een economie van tenminste 'voldoende' in andere werelddelen? Waarom zou ongeremde economische groei de hulpbronnen van de aarde mogen uitputten ten koste van de komende generaties? Om een duurzame toekomst mogelijk te maken voor de mondiale samenleving zowel in ruimte als in tijd zijn bewustwordingsinitiatieven zoals de vastenactie van Broederlijk Delen onontbeerlijk en zijn vele enthousiaste en gemotiveer de vrijwilligers nodig.
Het evangelie richt onze aandacht steeds opnieuw op het 'ene noodzakelijke gebod': onze verbondenheid in liefde met God en met elkaar in de persoon van Jezus Christus. In Hem zien wij dat God niemand uitsluit, integendeel, dat Hij zich juist vereenzelvigt met de geringsten van onze zusters en broeders. Het evangelie waarschuwt ons steeds opnieuw voor het de mens ingeboren gevaar dat hij alleen maar aan zichzelf denkt, dat het hem moeite kost van iemand te houden zoals hij van zichzelf houdt. Het evangelie spoort ons steeds opnieuw aan om meer en beter ruimte en tijd te scheppen in ons leven voor de ander/Ander, voor de twee basisrelaties, met God en met de medemens, zonder welke voor niemand een volwaardig menselijk bestaan bereikbaar is. Deze evangelische oproep klinkt het hele jaar, maar bijzonder duidelijk in de veertigdagentijd. Het is een periode voor concrete oefening in de beleving van het evangelie. Bedoeld als 'sterke tijd' kent de veertigdagentijd een drievou dige aansporing tot: gebed, aalmoes en vasten, ofwel in meer eigentijdse termen tot: spiritualiteit, solidariteit en soberheid. De laatste, de soberheid, is een onmisbare voorwaarde voor de eerste twee: wanneer we niet bereid zijn onszelf iets te ontzeggen, kunnen we niet voldoende aandacht en zorg besteden aan de ander en de Ander.
Het getal veertig geldt in de Bijbel als de levensduur van één generatie. Aan het begin van het derde millennium sinds Christus' geboorte is het nodig dat vooral jonge mensen de fakkel overnemen en zich er belangeloos en consequent voor inzetten, dat komende generaties kunnen opgroeien in een betere wereld, die niet meer de scheiding kent tussen eerste, tweede en derde wereld, maar die een humane samenleving wordt van alle volkeren in vrede en gerechtigheid. In grote projecten als dat van de 'Millennium Development Goals' van de Verenigde Naties - te realiseren voor 2015! - kunnen jongeren een geweldige uitdaging zien. Zij kunnen bijdragen aan het welslagen van deze mondiale projecten, zoals een post-vormselgroep in een van onze parochies in de stad Delft, die als naam koos "M-twentyfive". M25 slaat op Mattheus 25: de jongerengroep maakt concreet werk van de "werken van barmhartigheid"! Inderdaad, elke geloofsgemeenschap dient een M25 groep te zijn. Mgr A.H . van Luyn s.d.b., bisschop van Rotterdam.
BRUSSEL (KerkNet/IKON) - De Nederlandse omroep IKON zendt op vrijdag 6 april op Nederland 2 de veelgeprezen film 'Son of Man', een Zuid-Afrikaans drama over het leven van Jezus, uit. De film Son of Man plaatst het lijdensverhaal van Jezus midden in het Afrika van vandaag. Het bijbelverhaal over het leven van Jezus is genoegzaam bekend. Overgebracht naar de 21ste eeuw en het Zuid-Afrikaanse township Khayelitsha in de Oostkaap, krijgt de christelijke boodschap een verrassende en confronterende uitwerking. Alle bekende ikonen van het lijden van Christus zijn door regisseur Mark Dornford-May vertaald naar beelden die zo uit het Journaal geplukt lijken. Son of Man speelt in de staat Judea ergens in Zuid-Afrika, waar geweld, armoede en sektarisme aan de orde van de dag zijn. De Democratische Alliantie heeft het land bezet om onder gewelddadige bedreiging 'vrede' te brengen. Bloedige straattaferelen vergezellen de bezetting. Beloftes om een weg te effenen naar dem ocratie gaan vergezeld van standrechtelijke executies en meedogenloze slachtpartijen. Als de burgeroorlog een nieuwe fase ingaat, wordt uit een eenvoudig ouderpaar een goddelijk kind geboren. Als het kind opgroeit en getuige is van de onmenselijkheden in de wereld waarin hij leeft, bieden zijn beschermengelen hem aan te ontsnappen naar de hemel. Hij weigert. Dit is zijn wereld en hij moet deze wereld redden van het werk van duistere machten. Als volwassen man reist hij naar de grote stad. Hij verzamelt leden van bewapende groepen en rebellen om zich heen die kris kras door het land reizen. Hij eist van zijn volgelingen dat ze hun wapens inleveren. Ook confronteert hij hun eigen corrupte leiders met zijn visie van geweldloos protest en solidariteit. Het is onontkoombaar: zijn gedrag valt de Judeese ambtsdragers op. Zij gooien het op een akkoordje met de kille en afstandelijke gouverneur Pilatus. De man van het volk moet omgebracht en vernietigd worden. Het zou een hele ge wone 'verdwijning' moeten worden, zoals vele andere. Deze opmerkelijke interpretatie van de christelijke boodschap van Mark Dornford-May is gemaakt in samenwerking met de Zuid-Afrikaanse theatergroep 'Dimpho Di Kopane' en een koor. Net als in zijn eerste film, waarvoor hij de klassieke opera Carmen omzette in de Xhosa-taal en die hem in 2005 een Gouden Beer in Berlijn opleverde, zien we ook hier traditionele dans, liederen en ritmes die de film Son of Man een krachtige bezieling geven. Regie: Mark Donford-May; Jesus: Andile Kosi. Dit is een productie van Spier Films, Film and Music Entertainment en Nando. Zuid-Afrika, 2006.
