Werd de Liefde eens geknakt in haar tedere knop, Tot haar blaren verwelkten en vielen, Geen genegenheids-zon wekt haar leven weer op, Want maar eens bloeit de lente der zielen.
Is de Hope misleid, dan ontvlucht zij het hart, En keert weer door beloften noch giften; Maar de Erinnring blijft achter en leeft van de smart, En broedt voort op de puinhoop der driften.
Men verhaalt, dat de zwaluw haar nestje ontwijkt, Als de stormwind de gevel doet kraken; Maar de nachtuil keert in tot het huis dat bezwijkt, Waar ze bouwt in een klove der daken.
't Lag 'ne man te slapen, 't hoofd op zijne vracht, t'midden van een kerkhof binst 'nen zomernacht; door de donkere tronken 't lijzig windje zong, en op de oude kerke d'heldere mane schong.
Twaalve sloeg de klokke, 't ronkte en 't zong in 't rond, en . . . . een aardig dingen sprong van uit de grond. Licht gelijk een pluimke, rood van top tot teen, 't wipte als op een vere 't danste op zijn een been.
Nog een, nog een, 't krielt er, lijk een mierennest, wippende op de graven, springende om ter best ; 't oud portaal gaat open, licht stroomt uit de kerk, de orgel speelt, ze dansen houp! van zerk op zerk.
Duizelig wendt de walze, wervelend woedt de drom, en de slaper zag ze dringend winken: kom! Maar daar kraait een hane: 't dwerlend heir verdwijnt, en ter Oosterkimme 't morgenrood verschijnt.
Hoe blij is de arme vogel toen hij, lange lang geboeid, weerom zijn vlerk mag opendoen en in de hemel roeit! En hoe is 't arme viske blij, dat, in mijn net gepakt, half dood gesperteld, los van mij, weerom in 't water smakt! Het gouden vliegsk' hoe blijde ruist het, werk- en worstelensmoe, wanneer ik zijn gevang, mijn vuist, ontluikend opendoe! Zo blij en is mijn ziele niet, maar zeven maal zo blij, wanneer ik, moe en mat, geniet een dreupel poësij. - In 't vrij bewind des vogels en in 't koele ruim daarvan, en 'k weet niet waar ik nog al ben wanneer ik dichten kan: 't gedacht springt als de vis, die zeer in 't waterkrystalijn blank blinkt en weerom blinkt, aleer 'k hem wel gewaar kan zijn; bepereld als het vliegske, licht en schitterend in de zon, zo vliegt en lacht het los gedicht met zijne Dichter ton: neen, blij en is mijn ziel toen niet, maar is iets meer als blij, wanneer zij, God zij dank, geniet een dreupelke poësij!
Gedichten, gezangen en gebeden en Kleengedichtjes (1858-1859)
Dus trof mij ’t Kunstpenseel van KUILENBURG naar ’t leven. Naar ’t leven ? — Neen, ô neen, mijn leven heeft gedaan. Dat heeft met Neêrlands bloei de laastste snik gegeven, En ’t is geen leven meer, dat thans mijn borst doet slaan. Vergeefs vraagt ge aan dit oog de kracht van vroeger jaren, Dat vuur de Jonglingschap dat eens zo flikkrend glom: Aan ’t voorhoofd, voor de tijd beschaauwd met grijze haren, ’t Verbeeldingrijk vernuft, beroemd bij ’t Dichtrendom. De mond vergat sinds lang de kunst van ’t hart te kneden, En de overreding week, die van dees lippen vlood: De matte boezem zonk; en geest en kundigheden Verstierven in de klem van d’algemene nood. Wat zoekt ge, o Kunstvriend, nu, na de uitgeblaakte vonken, De fakkel nog in de as, die van haar overschiet? Ach! heeft haar scheemrend licht u ooit in ’t oog geblonken, Waardeer naar ’t dove stof haar oude luister niet!
Mij schonk ’t geboortelot, bij flikkrend Dichtvermogen Waar ’t oude Griekenland zijn eigen geest in kent; (Voorvaderlijke vrucht, op d’echte stam geënt,) Een hart, voor ’t woest gekrijs der menigte onbewogen: Een ziel, aan tijd, noch lot, noch mensenwaan verkleefd, Die de Almacht en zich-zelv' alleen tot rechter heeft.
Een sombre Zondag in november... Klopt Een bleke vinger op de glazen deur, Of is het wenend hemelen-getreur, Dat lijze uit leiegrijze wolken dropt?
In 't haardvuur smeulen turven, murwe geur Van rottend loof, dat in den slijktuin sopt, Dringt door de ruitereten, afgetobd Kreunt zwak de wind, een kind gesteld teleur.
Een herfstdag en een sterfdag... ik herdenk De dode, die me, in ver verleden, gaf Dit droeve leven, 't wanend groot geschenk.
Ik wil 't niet vloeke' en werpen van mij af, Maar 't zingend dragen, tot de dood mij wenk' Naar blauwe hemellente of donker graf.
O, ware ik maar een maaier. Ik ging waar frisse kruiden staan 'k Zou ze allen vrolijk nederslaan... Heisa, tjink, tjank, taioh! Ik droog die rijke bloemenvracht, Tot haar, die speelt in mijn gedacht En die misschien mijn wens veracht... Maar, God, ik ben geen maaier. Heisa, tjink, tjank, taioh!
O, ware ik maar een jager, ik trok naar 't geurig groene woud, Waar 't wild zich vrolijk oponthoudt. Trarah, pifpaf, haloh! Ik droeg de tes met venezoen Tot haar, die, wat ik denk of doen, Mij nooit zul schenken ene zoen... Maar, God, ik ben geen jager, Trarah, pitpaf, haloh!
O, ware ik maar een schipper, Ik trok dan naar de wijde zee, En nam het vrolijk meisje mee. Hiphip, hoezee, hoihoh! Ik vloog de baren op en af Met haar, die tot een helse straf Mij nieuwe liefde in 't herte gaf... Maar, God, ik ben geen schipper, Hiphip, hoezee, hoihoh!
Er is een dichter gestorven: hij had 'ne goede naam; nu komen de andre poëten luid jammerend te zaam; zij strooien as op hun hoofden en zijn in rouw gehuld, hun oog is met zilte tranen, met weemoed hun hart gevuld.
De dode heette een stumpert en machtloos nog voor één uur, nu wordt hij op eens bevorderd tot stralend dichterfiguur; nu wordt hij aanbeên, bewierookt in lijkkrans en sonnet en nooit genoeg verheven op 't hoogste voetstuk gezet.
Het is een roerende wedstrijd wie 't hoogst hem roemen zal, van alle harpen gutst er een klagende sylbenval... Wie ook ondankbaar wezen, geen dichteren gewis: zij zijn de dode zo dankbaar dat hij gestorven is...
Eenmaal hebt gij mijn stil vertrek gewijd Met even uw ontroerde aanwezigheid, Met tooverklank van zoet-gesproken woorden En teedere gebaren die bekoorden.
Ik had dat uur in zaligheid verbeid, Met vreugd gevuld den al te langen tijd, - En nu: in troeble bitterheid versmoorden De droomen die me in eenzaamheid behoorden.
Uw afzijn pijnt mij als een staag gemis Nu'k voelde wat uw lieve wezen is Temidden van de vaag-beminde dingen.
En alles staat zo nutteloos en stom: De boeken en de meublen rond mij om Zijn dof en vreemd, zijn dóde erinneringen.
Omruist van zangrig bladgefluister, door 't mystisch spel van licht en duister omtinteld met een stalenkrans, komt ge als een nevelschim gegleden, nog vormloos ver ... maar diep aanbeden in uw aanstaande schoonheidsglans.
'k Voel uw bezielende adem waaien van verre. Zie! de bloemen zwaaien u 't kleurig, reuzig geurenvat. 't Hosannah dreunt van boog tot bogen of 't woud, in twijg en stam bewogen, met mij u huldigde en aanbad.
Gij zijt gekomen... heel mijn wezen trilt vreugdedronken... 'k grijp - gerezen tot u - naar u, zo trouw verwacht, ter vuurge omarming... vruchtloos pogen! Uw vorm is wind... uw schijn is logen... een hersenschim... een droomgedacht...
O! heerlijk beeld der ijdle dromen! 'k Wil u doen leven, u doorstromen, u sterken met mijn levensgloed: mijn vlees zal smelten, 't harte bloeden, om u te vormen, u te voeden, mijn eigen kind, mijn vlees, mijn bloed!
en 'k juich, daar de adem mijner longen uw borst doet golven, - opgedrongen van al wat mij daarbinnen beeft; daar u de bloedstraal van mijn harte dooradert, - u mijn liefde en smarte en hoger hoop in de ogen leeft.
Uw blik, waar donkre glanzen zweven, voert op een stroom van wonder leven mijn ziekelijke schoonheidszin. Kom! laat het waas van stille dromen zachtlokkend om uw teerheid dromen en treê, hooghartig, 't leven in.
Mijn kind! Geen liefde moet ge er winnen: geen kan u toch, als hij, beminnen, wiens hart u sprong tot levensbron; maar, hem begrijpend in uw wezen, zal m' in uw sprekende ogen lezen al wat hij-zelf niet zeggen kon.
De rozen bloze' in 't broze oktoberblauw En aadmen vrolijk hoop- en zomergeuren. Eén knop alleen voorvoelt het herfstgebeuren En wil niet bloeie' in najaars tranendauw.
Die bloem voorvoelt, in pronk van bonte kleuren Vermomd, verborgen, zwarten bomenrouw, In vleiend zoeltje, zoenend zonnelauw, Kil-wrede wind, die ruw haar zal verscheuren.
In 't groene pantser, dat haar eng omkleedt, Houdt zij beloken, als een kleinood veilig, Haar smartehartje, zwaar van aardeleed.
De wolken dobbren, bootjes zilverzeilig, Door 't broze blauw... En de éne bloem die weet Zal valle' in knop, een jonkvrouw wijs en heilig.
Wanneer het lekker weer is De natuur in blijden lach Haalt pa zijn strooien hoed En moe haar bloesje voor den dag. De meisjes maken stijve papiljotjes in d'r haar, De jongens kopen 'n zwembroekje dan is het zaakje klaar. Om vijf uur 's morgens is het hele stel al in de weer, Ze stappen naar 't station en vader zegt: ‘Ach buurtverkeer!’
Zandvoort bij de Zee! We gaan naar Zandvoort bij de Zee! Met vader met moeder met broertje en met zusje Ome Piet tante Griet en het hele familiehusje Gaat naar Zandvoort bij de Zee! Nemen broodjes koffie mee, Oh het is zo'n zaligheid, Wanneer je van de duinen glijdt, In Zandvoort bij de Zee.
Mamma zit in een kuil Die kleine Kees gegraven had En vader staat te grinniken Bij het gemengde bad, Mama zegt dat haar man een ouwe seisieslijmer is, En tante roept: ‘Schei uit nu zus de zee is hier zo fris.’ Ze plast en tilt met brede zwier haar baaien rok omhoog, Maar plots geeft z'een gil en schreeuwt: ‘De zee zit in mijn oog!’
Zandvoort bij de Zee! We gaan naar Zandvoort bij de Zee! Met vader met moeder met broertje en met zusje Ome Piet tante Griet en het hele familiehusje, Gaat naar Zandvoort bij de zee Nemen broodjes koffie mee, O het is zo'n zaligheid, Wanneer je van de duinen glijdt In Zandvoort bij de zee.
De snobs uit Amsterdam In 't helder wit flanellen pak, De ridders van de koude grond Met 'n kwartje in d'r zak, Die prefereren Zandvoort want je vindt er meer natuur, Oostende is te banaal Monte Carlo is veel te duur. Dies gaan ze naar Zandvoort zo beweren ze met klem, En zingen keurig met hun halve zachte foscostem!
Zandvoort près la mer! We gaan naar Zandvoort prés la Mer! Met papa met mama met broertje en met zusje Oncle Pierre tante Claire en enfin 't gehele husje, Gaat naar Zandvoort près la Mer! C'est très chique la, ce n'est pas cher, O het is zo'n zaligheid, Wanneer je van de duinen glijdt, In Zandvoort près la mer.
Ik ril van schoonheid: vurig-wreed doorflitst Hel geel de doff're kleuren van het woud, Een stervensgil, een koortsgloed, felle vlek Van gloeiziek kwijnen in het late jaar. Schoon sterft het bos, een ridder zonder blaam, Gedost in geel en hartverheugend rood, Met helmpluim, die de veed'ren vliegen laat, En helle lans met wapperende vaan. Hij is ten dood gewond, maar nag weerklinkt Zijn wakk're strijdroep, en op steig'rend ros Rent hij ten aanval aan; en tot den kamp Zijn krachten strekkend in een laatste vlaag, Zijgt hij ter aard en spilt zijn schoon rood bloed.
Eens was ik jong: 'k begeerde een heerlijk leven, Een leven als geen ander ooit bezat, Een kleurig kleed. Nog heugt mij hoe ik bad, Hoe blij 'k mijn wondre wijl begon te weven.
De tijd vervlood en 't werd een kostbre schat! Maareens zag ik vlammen opwaarts beven En in hun gloed mijn zere weefsel sneven, - Niets bleef van wat ik zo had liefgehad.
En in mijn droefheid die zo diep verwond De bange last der smart niet meer kon torsen Zocht ik de wellust als een lage hond, -
Ik, nijvre man die zaaide en maaide en bond, Doch toen hij trad de schone oogst te dorsen In zijn garven slechts loze aren vond.
