Bij de opening van cafés te Rollegem wil ik eerst en vooral het volgende neer pennen. Ik ben geen Rollegemnaar van geboorte dus kon ik moeilijk weten hoeveel cafés er ooit waren te Rollegem.

Het heeft mij jaren gekost om deze te kunnen vinden. Vandaar het spreekwoord indachtig “ het is verbazend wat je kunt presteren wanneer je er niet om geeft wie er de eer van draagt.”

Daarom bedank ik hier postuum heel wat mensen welke al lang deze wereld verlaten hebben, welke me de sappige verhalen verteld hebben, tussen pot en pint. Ook zij welke dit nog kunnen lezen en eventueel kunnen corrigeren stuur ik van hier uit een hartelijk dankwoord. Deze beschrijving heeft geen enkele wetenschappelijke bedoeling. Er werd geen enkele poging gedaan om volledig te zijn.

Er zullen wel namen voorkomen in de stukken, doch om er zeker geen te vergeten welke meegewerkt hebben laten we het hierbij. Je zult ondervinden bij het lezen dat er werkelijk in het verleden geschreven is. Toen ik vele jaren terug voor het eerst hoorde dat er te Rollegem 104 cafés waren viel mijn mond open en viel ik achteroever van verbazing. Nochtans na het lezen van vele berichten, stelde ik algauw vast dat er in tal van gemeenten en dorpen, zo een weelde was van slijterijen of cafés.

Was deze weelde rond de jaren voor de eerste wereld oorlog, de grote periode waar in de ons omringende gebieden het vlas hoog tij vierde. De welvaart bracht een concentratie van brouwerijen en kuipers of tonnenmakers te weeg. De plaatselijke brouwers waren eigenaars van de meest verplichte cafés en de mannen van aanzien in de dorpen.

Hadden hier ook de Rollegemnaren te maken met de vlas industrie? Hebben ze daar ook iets van meegenomen heel waarschijnlijk wel.

Denken we hier maar aan al de bewerkingen ploegen,in ons dialect, plauven, omme rie’n met de “gemelle”. Dan breken, fijnen, rollen, eggen, zaaien met de hand en terug toe rollen. Het wieden of kruien met 10 à 20 vrouwen op het veld. Het vlas hagen en zetten. Het slijten met de hand. Het hagen. Er is op dit gebied weinig literatuur te vinden hier in onze gemeente.

In een boek van Bert Dewilde over “het vlas” lezen we, dat er in Rollegem een zwingelkot was. In een zwingelkot stonden zwingelmolens, en brakelaars. Om dit nu draaiend te houden werd er van buiten uit een paard of os of muilezel aan de as vast gemaakt en die draaide in het rond. Meer over het vlas en die toestanden vind je daar in terug.

Een muilezel welke hier gebruikt werd, stapt traag maar regelmatig, de jongen die er achterliep om de snelheid te regelen verdiende een brood per dag.

Zou het dan ook in die glorieperiode geweest zijn dat blijkbaar door hoogmoed gestoken de uithangborden van grote drankgelegenheden in het centrum van het dorp de namen verschenen van “’t hof van commerce” of namen zoals vlasbloem en meerdere uithangborden die verwezen naar het vlas, welke ook hier terug te vinden zijn.

In kleiner vlas omgeving ging het over benamingen zoals de “casino”, ook hier gaan we ze ontmoeten. Als de commerce draaide liep de champagne onder de voordeur buiten, was dat ook voor Rollegem zo? Het zijn dingen waar tot op heden nog geen antwoord kregen, en wie weet er nooit geen zullen krijgen.

Vandaar hartelijk dank aan allen die meegewerkt hebben om dit verhaal mogelijk te maken. Mogen ze er van genieten.

Het verhaal is echter volgens mij niet af. Indien er onder u lezers zijn die het kunnen tegenspreken of verbeteren,

geen nood hoe beter we de waarheid kunnen realiseren hoe beter voor zij die na ons komen. Aan u geachte lezer om het uit te maken. Ik wens u alvast veel leesgenot toe.

Op vandaag zijn er op de gemeente nog wel geteld drie cafés “De Platse” de Tramstatie en St Elooi. We hebben nog drie “Den Domino”gekend om zijn feestzaal en traiteurdienst.

Den Elckerlijck met zijn bed en breakfast en de Pomp als Bistro. Van de 104 herbergen zij er nog zes over gebleven, wat een betere verhouding is met het aantal inwoners.