lingua franca Gisteren ging Panorama over de moord op de Russische journaliste Anna Politkovskaja. Afgezien van afschuw voor het Poetinregime: wat viel er nog meer uit te leren? Vrijwel alle ondervraagde Russen spraken perfect Engels. Het ziet er dus naar uit dat het Engels de lingua franca van de toekomst zal worden, naar het voorbeeld van het latijn in de Middeleeuwen maar dan niet beperkt tot een elite. Verwonderlijk is deze ontwikkeling niet: er is niet alleen de dominantie van de Amerikaanse cultuur en economie, maar puur taalkundig is het Engels van alle grote wereldtalen het gemakkelijkst om aan te leren. De spraakkunst van het Spaans en het Frans is heel wat ingewikkelder, en het Russisch en zeker het Chinees zijn voor de meeste mensen niet eens uit te spreken. Welkeconclusies moeten we hieraan verbinden voor ons onderwijs? Heeft het nog zin te blijven hameren op het Frans als tweede taal in Vlaanderen? Ik herinner me de jonge moeder van een van mijn leerlingen van het tweede leerjaar in 1968: 'De taalproblemen in Brussel zouden meteen opgelost zijn als Vlamingen en Walen met elkaar Engels zouden spreken.' Mijn antwoord was toen dat buren toch in de eerste plaats elkaars taal moeten leren, maar is dit standpunt nog vol te houden? Bovendien sluit de keuze voor het Engels als tweede taal niet uit dat men het Frans als derde kan handhaven. In elk geval stellen we vast dat het rendement van de lessen Frans achter blijft bij dat van de lessen Engels. Zoals gezegd heeft dit te maken met de populariteit van de Angelsaksische cultuur, maar eveneens met het verschil in moeilijkheidsgraad. De droom van het Esperanto als wereldtaal zal het nooit halen, maar het Engels zou een waardig alternatief kunnen zijn, als men blijft geloven in de bevordering van het wederzijds begrip door het hanteren van een gemeenschappelijke taal. Voor alle duidelijkheid: als tweede taal, de moedertaal moet in het onderwijs de eerste aandacht krijgen. Waarbij je in Vlaanderen voor het probleem blijft staan: welke moedertaal? Het algemeen Nederlands, het verkavelingsvlaams, het dialect, (het Turks of Arabisch in een aantal gevallen)? En daarnaast loert het gevaar om de hoek dat je met een taal tegelijk een cultuur en levensstijl in huis haalt. Mij lijkt het geen aantrekkelijk vooruitzicht mochten alle wereldbewoners namaak-Amerikanen worden.
