|
geen eelt op mijn ziel
Is het mogelijk om een eerlijke en consequente houding aan te nemen tegenover het migratievraagstuk? Op het theoretische, vrijblijvende niveau misschien wel, maar het openhartige getuigenis van Etienne Vermeersch (in De Standaard van vandaag) toont aan dat het heel wat lastiger wordt als men bereid is 'zijn handen vuil te maken' aan het concrete beleid.
Zoals premier Verhofstadt onlangs op een internationaal forum betoogde is de mens al sedert de oertijd een migrant. Op school leerden we dat onze voorouders de Germanen afkomstig waren uit Scandinavië. Wij Vlamingen sloegen massaal op de vlucht voor de Spanjaarden in de 16de eeuw; en in de 19de eeuw weken we uit naar Canada en de VS verjaagd door honger en armoede.
Kortom, beide oorzaken van migratie, de economische zowel als de politieke, zijn ons niet vreemd.
Dit historisch besef zou ons moeten inspireren tot een maximale empathie met de migranten van vandaag. Maar dan staan we voor de vraag hoe we deze empathie concreet vorm kunnen geven.
Minister Dewael heeft in verscheidene opiniestukken aangegeven dat er drie luiken zijn: het eigen binnenlandse beleid, het Europese en het oorzakelijke dat een voorkomingsbeleid zou moeten zijn en de belangrijkste oorzaken - armoede en gewelddadige conflicten - zou moeten verminderen.
We kunnen niet zeggen dat de paarse regering terzake niets heeft gedaan: onder leiding van de ministers Louis Michel en Karel de Gucht is de Belgische diplomatie zelfs zeer actief geweest in Centraal-Afrika.
Maar op het Europese niveau gebeurde veel te weinig: er is geen eensgezind beleid tegenover een aantal conflicten - sommige EU-landen vechten mee in Irak, andere zijn radicaal tegen deze oorlog die alweer voor miljoenen vluchtelingen heeft gezorgd. Er zijn nog altijd geen Europese afspraken over quota en criteria om vluchtelingen op te nemen.
Intussen woedt in eigen land de strijd tussen legalisten en 'gewetensbezwaarden'.
Professor Vermeersch hekelt terecht de politici die eerst een wet goedkeurden en daarna weigeren hem uit te voeren of oproepen tot 'burgerlijke ongehoorzaamheid'.
Maar anderzijds is het zo dat ethische wetten en alle stappen in de sociale ontvoogding begonnen zijn met 'illegale' acties: met protestacties en provocaties waarvoor de betrokkenen in de gevangenis zijn gegooid - één voorbeeld is dokter Peers, een pionier in de strijd voor de legalisering van abortus - en waardoor het parlement en de toenmalige regering onder druk werden gezet om tot een andere wetgeving te komen. Zo werd het algemeen stemrecht gerealiseerd, het stemrecht voor vrouwen, ons sociaal stelsel in het algemeen.
Kortom, legalisme is niet noodzakelijk een deugd: het is in tal van gevallen een pleidooi voor het status quo.
Men kan zich in dit heikele migratiedebat slechts over één zaak verheugen: het stille, administratieve verzet van een aantal burgemeesters, en het manifeste protest van buurtcomités en andere manifestaties van solidariteit bewijzen dat Vlaanderen nog niet helemaal een kille, meedogenloze samenleving is geworden.
Hoe moedeloos en verscheurd mensen als Etienne Vermeersch er ook door geworden zijn: deze polemiek is tegelijk een teken van hoop.
|
