Mijn ouders hadden elk een platenwinkel en vanaf '65 kon ik helpen. Eerst achterin de winkel, na de vier jaar muziekgeschiedenis ook in de bediening.
Ze zaten elk aan de andere kant van het muziekspectrum, want de twee winkels hadden een totaal ander kliënteel. In de winkel van mijn Ma was het geraden de schlagers en de hits te kennen. In de winkel van mijn Pa was het geraden kleinkunst en klassiek te kennen. En het religieus repertoire. En de volksmuziek. En, en, en ...
In '69 was ik 17 en er komt de zoveelste cliënt naar de Pastorale vragen. Wijzer geworden door vorige vergissingen en om te weten naar welke afdeling van de winkel ik me moest begeven vroeg ik eerst - De Pastorale van Beethoven of de Pastorale van List, meneer? - Liszt heeft geen Pastorale gecomponeerd, juffrouwke. - List zíngt de Pastorale, meneer. - Ah, gezongen? ... van Liszt? - Ja meneer … (Ge zoudt er van opkijken hoe lief ik kon glimlachen, ooit. We wandelden richting luisterlied-kleinkunst) - Door hemzelf zeker? (Weeral neerbuigend) - Door haarzelf, meneer. ( Binnenpret) List is een vrouw hé, meneer, en ik toonde de hoes.
LP
Klantvriendelijk was mijn gedoe niet en kassa-vriendelijk zeer zeker niet. Mijn Pa had het moeten weten! Maar ik kon het niet laten. Eindelijk kon ik die hautaine vent eens doen struikelen, want List heeft wel degelijk een Pastorale.
Wij hadden een tante die sopraan was bij het koor van nir/brt/brtn. Zij heeft talloze anekdotes verteld, moppen, grappen en misverstanden die iets met de muziek zelf te maken hadden, of met de repetities of met de uitvoering.
Op een keer moesten ze een werk instuderen van Leos Janacek, een Tsjechisch componist. Een aantal eigenaardige kinderrijmpjes. In het Tsjechisch. Het werk heet Rikadla, gecomponeerd in 1925.
"Voor de vertoning van de rijmpjes liet Janáček zich inspireren door enkele tekeningen van Josef Lada en Ondřej Sekora in de kinderbijlage van het tijdschrift Lidové Noviny. Janáček zou erop aangedrongen hebben om deze afbeeldingen af te drukken bij de partituur, en om ze te projecteren bij concertvoorstellingen, maar zover is het niet gekomen."
originele illustratie werd in 1975 gebruikt voor de LP-hoes
Er kwam een Tsjechische taalcoach, kwestie van hun uitspraak in het Tsjechisch zo wat aanvaardbaar te houden. Of liefst foutloos, want de gastdirigent zou ook een Tsjech zijn. En er waren opnames gepland. Foutloos dus. Liefst vlekkeloos.
De coach legde zijn ziel in de vertaling : Een vertaling bestuderen was eigenlijk niet echt nodig, want voor de koorleden was vooral de uitspraak van belang, niet zozeer de subtiliteiten en de tournures in de tekst. De vertaling was ook niet eenvoudig aangezien het over een soortement nonsens rijmsels gaat, als ik goed begrepen heb in de boemsilila-sfeer, maar dan een lichtelijk grimmige variant. Na verloop van tijd bleek dat de man geen dictieleraar Tsjechisch was, maar een vertaler. Tja.
Hoeveel sessies er geweest zijn met die meneer en hoeveel tijd er aan de 'uitspraakoefeningen' besteed werd weet ik niet maar toen het koor een eerste repetitie had met de gastdirigent hemzelve tikte die direct af : heel het koor had vlot en professioneel de uitspraak van de vertaler overgenomen in de overtuiging dat die man standaard-Tsjechisch sprak. Maar! Die man had niet alleen een accent, hij had ook een spraakgebrek. Heel het koor zong een soort comedy/parodie Tsjechisch. Voor de opnames totaal onbruikbaar. To-taal on-bruik-baar. Hoe dat opgelost werd weet ik niet.
'k Moest dat vroeger al eens doen, gelijk mijn zus Tina ook, alleen formuleerde ik het niet zo beschaafd als zij. "Neem me niet kwalijk …" zo formuleerde zij dat. Ik nam het mijn bezoek juist wél kwalijk dat ze me verplichtten onbeleefd te zijn. "Mannekes, na dit glas zet ik ulle de deur uit!" Ziezo. Als iemand niet uit zichzelf voelt wanneer het genoeg geweest is, mag ik een ietske duidelijker zijn dan beleefd. Vind ik.
LM keek telkens ongelukkig wanneer ik het zei, maar was wel opgelucht wanneer ze de deur uit waren. En het waren telkens dezelfde twee hé.
In het begin bestond de man het nog om een tegenwerping te maken (in ons eigen kot, begot) - Oe? Golle zettoch oep congé…
Ja, wij hadden vrijaf van het schip. Ja, wij waren met verlof. Maar dat betekende niet dat we met vakantie waren. Er moeten 's anderendaags een aantal dingen doorgaan, boodschappen en huishouding. Er zijn afspraken bij tandarts, oogarts, verzekering, garagist-&-etc. Er zijn verplichtingen allerhande.
Een paar maanden Verlof in België, betekende niet dat we een paar maanden vakantie konden houden. Dat heb ik hen eens heel duidelijk moeten uitleggen, dat verlof niet vakantie betekent.
En al betekende het vakantie, dan wou dat nog niet zeggen dat we moesten (blijven) genoegen nemen met het gezelschap van mensen die zichzelf daarvoor prima geschikt vinden.
We zien die mensen niet meer sinds '99. Dat kwam door iets gans anders hoor. Maar evengoed, het is wel rustig zo. We hebben hen nog niet gemist.
Eigenlijk kwamen er élk platenseizoen (sept/okt) fantastische platen uit en met het blasé van de jeugd vond ik dat de gewone gang van zaken. In 1967 List zingt Theodorakis (vertaling Lennaert Nijgh & Cees Nooteboom) In 1968 Liesbet List Pastorale In 1969 List zingt Brel (vertaling Ernst van Altena) Ik dacht dat zoiets een eeuwigheid zou doorgaan, zoals ook fruit geoogst wordt in de herfstmaanden. Goede muziek en rijp fruit, dat ging samen. De productie van kwaliteitsteksten zou eeuwig blijven duren … die illusie had ik zo’n twee generaties geleden.
Wat me nu, ongeveer 50 jaar later, opvalt is dat List haar stem van toen me soms iel lijkt. Veel minder krachtig dan ik me meende te herinneren. Misschien ligt het aan de opnamekwaliteit van toen en aan de digitale herwerking.
"Van Altena was een zeer productief vertaler; hij is vooral bekend geworden als vertaler van Franse gedichten en chansons. Hij heeft vrijwel alle chansons van Jacques Brel vertaald.
Jacques Brel heeft Ernst van Altena omstreeks 1967 het auteursrecht verleend van alle bestaande en toekomstige vertalingen van zijn liedjes in Nederland, ook als die vertalingen helemaal niet door Ernst van Altena maar door derden gemaakt waren of zouden worden. Hierdoor werden met name de Brel-vertalers Lennaert Nijgh, Willem Wilmink, Ivo de Wijs en Peer Wittenbols benadeeld. Dit contract is uniek in de geschiedenis van het auteursrecht.
Andere chansonniers van wie hij werk vertaalde zijn onder meer Georges Brassens, Barbara, Guy Béart, Gilbert Bécaud, Jean Ferrat, Charles Aznavour, Boris Vian en Anne Sylvestre; in totaal heeft hij naar eigen telling zo'n 1500 chansons vertaald. Verder vertaalde hij toneelstukken van onder meer Edward Albee, Molière en George Bernard Shaw, klassieke Franse poëzie van François Villon en Charles D'Orléans, scabreuze poëzie (verzameld in de bloemlezing Jij goudgepunte lans) en middeleeuwse boerten (De jongeman met twaalf vrouwen) en klassieke werken zoals de Roman van de roos en Chaucers Verhalen van Canterbury.
Opmerkelijk is het zeer grote aantal vertalingen dat hij in de periode 1985-95 gemaakt heeft, 150 titels in tien jaar, terwijl hij zelf bij herhaling vier vertaalde boeken per jaar een goede norm zei te vinden en zich weerde tegen de gedachte dat vertalen een gemakkelijke haastklus is ”.
'le muscat du dimanche ne les fait plus chanter' - het zondags glaasje port maakt niet meer dol of zot - met dank aan FIV m – HiH-03/2016, bijgewerkt - https://nl.wikipedia.org/wiki/Ernst_van_Altena
“Eet nu maar de worteltjes, dat is goed voor je,” zegt de verpleegster. Een jong meisje met blonde krulletjes en een onschuldige blik in haar ogen, dat aan het begin van haar leven staat. Het is haar laatste ronde en als ze klaar is kan ze eindelijk naar de Ikea. Nog even en ze betrekt met haar vriend het pas gekochte huis en dan kan het leven beginnen, maar dan moet ze eerst deze vervelende man zijn avondmaaltijd voeren. Ongeduldig vist ze met een lepeltje de worteltjes van het bord en houdt het voor zijn gerimpelde mond. Twee waterige ogen, ooit felblauw maar nu vaal en grijs, staren naar de worteltjes. Hij houdt niet van worteltjes. Nooit van gehouden. Niet toen hij jong was en zeker niet nu hij oud is. Hij heeft eigenlijk helemaal geen trek meer de laatste tijd. Na een paar happen zit hij vol, maar hij heeft geen zin om dat aan de verpleegster te vertellen. Ze luistert toch niet. Ze ziet alleen een lastige oude man die zijn worteltjes niet wil eten. Hij keert zijn hoofd af. De verpleegster zucht en zet het bord op het dienblad dat boven zijn borst hangt. “Dan moet je het zelf maar weten,” zegt ze vinnig en loopt de kamer uit.
Je, zegt ze. Niet u, maar je. En daar komt het uiteindelijk allemaal op neer. Als je maar oud genoeg wordt, gaan ze vanzelf weer je zeggen. De oude man draait zich op zijn zij en grimast even van de pijn. Iedere beweging doet pijn. Daar had hij vroeger toch nooit last van. Hij heeft een kamer voor zichzelf alleen in het verpleeghuis. Betaald met het geld uit zijn eigen bedrijf waar hij zijn hele leven hard gewerkt heeft. Mooie tijden waren dat. Zware tijden, maar mooi. Aanzien, dat had hij, en respect, daar draait het uiteindelijk allemaal om.
Door de open deur ziet hij een aantal mensen door de met tl-buizen verlichte gang lopen. Ze lachen. Waarschijnlijk net op bezoek geweest bij hun opa, oma, vader of moeder. Hoe lang heeft hij zijn kinderen al niet gezien? Zeker al een maand niet. Niet dat het erg is. Ze hebben allemaal hun eigen leven, maar hij mist ze wel heel erg. Het zo begeerde aanzien en respect vallen in het niets bij de glimlach van je eigen kind. Niets is zeker in het leven, helemaal niets, behalve dat je als vader je leven zou geven als je daarmee je kinderen pijn zou kunnen besparen.
Ja, hij mist zijn kinderen, maar nog meer mist hij Elly. Samen met Elly kon hij alles aan. Elly was de spil in zijn leven waar alles om draaide. Ze gaf hem de kracht om iedere nieuwe dag met opgeheven hoofd tegemoet te treden. Eén blik in haar ogen en alles werd bijzaak. Vijfenveertig jaar lief en leed. Vijfenveertig jaar samen lachen en samen huilen. Wat zeiden de doktoren ook al weer? Haar hart wil niet meer. Haar geest is sterk, maar het lichaam is zwak. En dat was dat. Twee zinnetjes die het einde beschrijven van de persoon waar niet genoeg woorden voor bestaan om haar te bedanken voor alles wat ze voor je heeft betekent!
En daarna? Daarna wil je niet meer. Alles, zelfs de kleinste dingen, herinneren je aan de tijd samen. Jonge mensen snappen het niet. Zelfs zijn kinderen snappen het niet. Uren alleen in je huis. Niets te doen behalve treuren. Te oud om nog iets te gaan ondernemen en eigenlijk ook helemaal geen zin om het huis uit te gaan. De welkome afwisseling als je kinderen langskomen helpt je de weken door. Maar na een paar maanden word je een zeur. Vinden ze dat het tijd wordt dat je verder gaat met je leven en pakken ze hun eigen leven weer op. Dagen alleen worden weken alleen en de weken worden maanden. Slecht slapen, veel piekeren, heimwee naar de vrouw die je leven compleet maakte, eisen hun tol op je oude lichaam en voor je het weet lig je aan de hartbewaking in een groot ziekenhuis. De geest is zwak, maar het lichaam nog niet. Meneer is te oud om nog alleen thuis te blijven en heeft constante verzorging nodig. Moeilijke blikken bij de kinderen. Ze hebben het druk. Geen tijd voor een oude man. Het woord verpleegtehuis valt steeds vaker en je bent terug bij af. Behandeld worden als een klein kind, alleen nu door meisjes die jong genoeg zijn om je kleindochter te zijn.
Hij opent zijn ogen. Het bord met de worteltjes is weg. Weggehaald terwijl hij sliep. Hij slaapt te veel, het leven glip door zijn vingers, maar er is ook niets anders te doen. Door de deur op de gang klinkt muziek. Verbaasd slaat hij de dekens terug en stapt uit bed. Op blote voeten loopt hij naar de deur. De vloer is koud. Hij merkt het niet. Muziek in een verpleegtehuis? Dat is heel erg vreemd. De gang is verlaten. Zelfs het bureau waar altijd de nachtzuster zit is leeg. De muziek komt uit de recreatiekamer waar de tv staat en tijdschriften liggen. Waar hij af en toe stil voor zich uit staart en net als alle andere patiënten zijn tijd uitzit. Hij loopt de ruimte in. Er is een feestje aan de gang. Veel mensen in feestkleding. Ze praten en lachen. Vrolijke gezichten. Aan de zijkant van de kamer is een bar verschenen en muziek klinkt uit twee grote zwarte boxen. Niet die herrie die ze tegenwoordig produceren, maar mooie klassieke muziek. De muziek waar hij altijd van heeft gehouden. Het duurt even voordat hij doorheeft dat hij iedereen in de kamer kent. In de loop der jaren uit het oog verloren, maar allemaal mensen die ooit iets hebben betekend in zijn leven.
Daar staan Hans en Gerrit, vrienden met wie hij in de tweede wereldoorlog samen heeft gevochten. Ze zien hem en zwaaien. Hij zwaait schuchter terug. Nu ziet iedereen hem en ze komen op hem af. Ze schudden zijn hand en groeten. “Hoe gaat het?” zeggen ze, en “lang niet gezien.” Hij schudt de hand van Kees, zijn jeugdvriend. Van Margaretha, zijn eerste liefde. Meer en meer bekenden komen op hem af en een warm gevoel overspoelt zijn oude lichaam. De pijn waar hij al zo lang mee leeft dat ze een deel van hem is geworden, is weg. En daar, daar bij de deur ziet hij haar. Hij loopt langzaam op haar af. Bang dat als hij te snel loopt ze weer verdwijnt. Tranen van geluk stromen over zijn wangen. “Elly,” zegt hij zachtjes, “Elly, ik heb je zo gemist,” en hij neemt haar in zijn armen. In de recreatiekamer gaat het feest nog lang door.
De verpleegster op de ochtendronde komt zijn kamer binnen met het ontbijt en ziet meteen dat ze deze keer geen lastige man hoeft te voeren. Ze loopt de gang weer op en belt de hoofdzuster. De familie moet ingelicht worden en een berichtje gaat naar de administratie, simpel en kort: kamer 315 is vrij.
In het huis van Laura en D moest de stilte al eens georganiseerd worden, het was iets waar afspraken over gemaakt werden. Soms werd het stilte aan tafel. Soms werd het een stille namiddag. Hoe dat in de praktijk van elke dag verliep weet ik niet, maar de intentie was er in elk geval. Vooral wanneer de kinderen ouder werden en er gestudeerd moest worden was stilte belangrijk.
Lien had een neus voor de besognes van haar oudste broer en zij hield de andere gezinsleden daarvan op de hoogte. Ze denderde de keuken binnen en meldde luid en duidelijk dat we stil moesten zijn omdat Pieter iets aan het voorbereiden was voor zijn stage.
De kamers liggen aan de andere zijde van het gebouw, maar ze kwam aan deze zijde van het huis alvast zeggen hoe het ginder moest. - Hoe weet ge dat? vroeg Laura. - Ik was bij hem, hij heeft het gezegd. - Waar is Steven, vroeg Laura. - In zijn kamer. - Maakt hij lawaai? - Nee. Aan Steven kon het dus niet liggen …
Lien was buiten adem van bezorgdheid over Pieter en zijn stage en alles wat er mee te maken had, want hij zou voor drie maanden naar Zweden gaan en dat schikte haar niet echt.
Uma (da's de jongste) stond appeltjes te snijden voor een taart en liet zich ook horen. - Ge moet hier zo niet komen binnenstormen en iedereen doen schrikken, zei ze. Dat is niet stil. - Maar hiér moet ge niet stil zijn! Gínder moet ge stil zijn! riep Lien en ze wees naar de andere kant van het huis. - Hier ook, antwoordde Uma. - Hier ook? - Ja, antwoordde Uma kort. - Ja? Waarom? - Om-dat-dat-bé-ter-is, schreeuwde Uma plots. Zo verdedigde zij haar Zen-moment met de appelschijfjes. Gebelgd verdween Lien uit de keuken. Met slaande deur.
Uma is veel rustiger van aard dan Lien, maar iemand die ietofwat keukenmes in de hand houdt zou ik niet doen schrikken door roepend binnen te komen. Ik keek naar Laura. - Zo wordt hier stilte georganiseerd, zei ze laconiek.
'k Vraag me af hoe dames in tropische regionen hun kapsel goed houden. Gedurende 31 jaar heb ik mijn haar kort tot ultra-kort moeten dragen omdat ik er anders na verloop van tijd uitzag als een vogelverschrikker.
LM & scheepsgezellen raakten geleidelijk aan gewend aan het zicht, en ikzelf ook, maar eens tegen de kaai merkte ik aan de reactie van de mensen uit de bewoonde wereld dat er iets niet klopte, bovenop mijn hoofd. Daar stond dan al een yucca rostrata te pieken.
Daarom hield ik mijn haar beter zeer kort, anders schrokken die mensen zo, in elke haven van de wereld. Naarmate het contract vorderde mocht het wel groeien maar tegen einde-contract leek ik dan op een ongebreideld enthousiaste chlorophytum capense.
Na aankomst in België werden we verondersteld ons binnen de 48 hrs te melden bij de rederij. Waarom dat zo was weet ik nog altijd niet, die 48 hrs. Op kantoor kon men dan aan het kapsel zien wie de zeelieden waren die kwamen om aan te monsteren en zij die terug kwamen van zee. Het verschil was duidelijk: de bohemer-kapsels kwamen van zee.
"Ge kunt toch eerst naar de kapper!" Oja? Wanneer men op een donderdag of vrijdag toekomt in Zaventem, krijgt men bij geen enkele kapper nog een afspraak. Daarbij, we wilden eerst de jetlag uit ons lijf slapen. First things first.
Als eens een stilte horen groeien? De stilte groeide aan het uiteinde van de tafel waar de vier heren zaten. Bij hun dames bleef het gesprek doorkabbelen.
- Waar ligt dan het Sint Paulus pleintje ? vroeg iemand van ons. - Van waar komt ge? vroeg een andere. - Van de Ankerrui. - Parkeer ergens aan het Falconplein en doe de rest te voet. - En dan? - Op het Falconplein de eerste rechts, dat is de Verversrui en de eerste links, dat is de Oudemansstraat. Zo komt ge op de Sint Paulusplaats.
Bij de heren werd het stil. En het bleef er stil. Met geen woord hebben zij zich gemengd in die uitleg. Zij die gepassioneerd konden discuteren over de elvendertig afritten op de Parijse Periphérique gaven over de Verversrui en de Oudemansstraat geen kik. Zij leken in overpeinzingen verzonken, zij keken diepzinnig in hun bord dat leeg was.
- Zo loopt ge wel door 't Schipperskwartier, zei iemand van de dames. - Ja, maar 't is de kortste weg, zei de andere. - Ik ga gewoonlijk ook lang daar, zei nog een andere. - Ge zoudt er van verschieten wat er op de Ankerrui allemaal geparkeerd staat over de middag. - Ja, firmawagens ! lachte de ene. - Met het logo er op en al ! - Die gaan daar over de middag hun boterhammekes opeten !
Hilariteit aan ons uiteinde van de tafel. En stíl dat het bleef bij de heren ... onnozel stil. Hun slecht gespeelde argeloosheid was bijna beledigend. Alsof wij niet beseften dat zij heel goed wisten waar de rosse buurt van Antwerpen ligt.
Februari, nog vroeg op de avond maar toch al donker. De baby aan de andere kant van de muur lag weer te huilen, maar deze keer was ze voorbereid. Ze had babyvoeding in huis.
De moeder kwam bellen, en vroeg weer geld te lenen om eten te kunnen kopen voor de kleine.
Ze gaf haar een paar briefjes en zei "Weet ge wat, ik heb hier nog wat pudding, ik zal hem wel efkes bijhouden. Ga gij gauw eten halen." De vrouw verdween met het geld, zonder omzien naar het kind. Na de shot zou ze een aantal uren van de wereld zijn. Dat was zeker. En zo lang zou het kind dan gehuild hebben. Van honger. Dat was ook zeker.
Ooit was het anders in de woonblokken. Er woonden sukkelaars en dompelaars, maar er woonden toen geen junks. Nu wel. En junks zijn erger dan dronkaards. Dat wist ze. Op de sofa lag haar ma haar tweede roes van de dag uit te slapen.
Het kind sabbelde driftig elk lepeltje voeding binnen. Uitgehongerd. Het zweeg. Ze hield hem recht, het hoofdje op haar schouder. Zo bleven ze een tijdje zitten. Het kind viel in slaap. Ze legde een deken in een wasmand en een jas. Ze legde het kind in de jas en ritste die dicht. Ze legde er een handdoek bovenop.
Niet wakker worden nu, bad ze, nu niet wakker worden alstublieft kleine … Ik moet er anders uit zien, ik moet er anders uitzien, misschien hangen er camera's. Ze trok de jas van haar ma aan, ze zette een muts op en ze nam de kruk van wijlen haar grootvader mee. Dat kon moeilijk worden. Én het kind, én de kruk.
Ze nam de lift naar de garage. Het kind lag toegedekt, geen licht in de oogjes. Ze zette de wasmand op de achterbank, ze haalde de gordel er over en wrong zich achter het stuur. Naar de stad.
Ze reed niet door de Helmstraat maar parkeerde iets eerder. Ze stapte tot n° 93, moeizaam, met de kruk en met de wasmand. Ze legde het kind in de vondelingenschuif. Ze mankte verder, uit beeld.
Twee dagen later, in de ochtend, werden de kruk en de wasmand geplet met het restafval. Twee dagen later, rond de middag, toen de moeder kwam bellen, vroeg ze "Voor wat is 't?"
De politie kwam erbij natuurlijk. Of ze iets wist. Nee meneer, zei ze tijdens het gesprek. Vroeger woonden hier enkel sukkelaars, meneer, geen junkies, meneer. Die vrouw is een junk. En ge weet toch hoe junkies zijn, hé meneer.
Soepel kwam ze recht om hen uit te laten. Ze keek door het raam tot ze wegreden. Ze nam een kussen uit de zetel en smoorde haar stem. Hij is gered – hij is gered – hij is gered !
Natuurlijk kwam later de politie opnieuw, en opnieuw, maar het kind was nu in goede handen.
Toen Toppié nog een Toppiéke was logeerde ze regelmatig bij mijn ouders.
Ze was de peuterstoel al ontgroeid en een kleuterstoel was er nog niet. Voorlopig zat ze op een gewone stoel, bovenop de twee telefoonboeken en een kussen. Ze bleef enkele dagen, de telefoonboeken werden intensief gebruikt. Die dag was ik oppas.
Op een bepaald moment komt père briesend de woonkamer binnen: "Wie heeft de telefoonboeken niet op hun plaats gelegd, ’t is altijd hetzelfde in dat huishouden hier!" Mijn mond viel open om zoveel onverstand. De kleine schrok, begon te wenen en het was gedaan met eten natuurlijk.
Ik stond op, nam de kleine van het kussen en deed hem teken naar de telefoonboeken die daar al drie volle dagen dienst deden. Ik stapte naar het bureau, daar stond de telefoon, wachtte tot hij ging zitten met zijn kostbare telefoonboeken en zette de kleine op zijn schoot. "Los het op. En zorg dat ze gegeten heeft." Met jas en tas trok ik de voordeur achter mij dicht.
Een snikkende kleinkind op de schoot vertelde hem meer over zijn gedoe en gedrag dan ik ooit met een zinnige uitleg had gekund.
Dágen stilte in huis, vertelde ma later. Tot zijn volgende uitbarsting natuurlijk.
Hou nooit op met dromen, maar laat je dromen je leven niet beheersen. van P²
Een droom afschaffen, er definitief een kruiske over maken, is een vorm van afscheid hé. Zo hadden LM ik ooit het plan opgevat om vóór ons 50ste eens een paar maanden verlof op de Azoren door te brengen. In plaats van in België zouden we eens op de Vlaamsche Eylanden gaan uitblazen van het afgelopen contract.
“Vanwege de kolonisten uit het graafschap Vlaanderen die in de vijftiende eeuw voor het bevolken van de eilanden werden aangetrokken, werden de Azoren tot in de zeventiende eeuw ook wel Vlaamse eilanden genoemd, alhoewel de eilanden altijd Portugees gebleven zijn.”
Waarom het de Azoren moesten zijn weet geen van ons beiden eigenlijk nog. Misschien vanwege het klimaat, niet te warm.
“De Azoren hebben het gehele jaar door een constant klimaat, met weinig temperatuurverschillen. De temperatuur varieert tussen 14,0 en 24,8 °C, waarbij augustus de warmste maand is. Het zeewater varieert in temperatuur tussen 16,0 en 22,0 °C door het jaar, onder invloed van de Golfstroom.”
Of misschien omdat we de hoge en lage drukgebieden van de weerkaarten eens in het echt wilden zien? We weten het niet meer. Het was een droom voor OOIT. Er was geen haast bij.
In de woonkamer hangt nog altijd zeekaart n°1950 van de Britse Admiraliteit: Arquipélago dos Açores. Dat klinkt chic, die Admiraliteit, maar het is gewoon een afgeschreven kaart die ik meegebracht heb van aan boord. ’t Is wel een oorspronkelijke, de gravure van 1961 en nog zonder kleuren. Niet de satelliet-kaart. Tinten van grijs op een ivoorkleurige achtergrond. Ingekaderd in een ding van Ikea. Onderaan rechts zit een klein dondervliegje geplet, links van de publicatiegegevens. Misschien was dat een voorteken? De droom zou ook geplet worden in de volgende jaren.
De planning werd telkens verschoven naar de volgende verlofperiode. Ondertussen groeide de stapel documentatie en informatie. En we wilden er per schip naartoe. Per vrachtschip.
En toen zouden we plots 50 worden, officieel ons limietjaar. Gaan of niet gaan. Nu? De familiale verplichtingen wogen zwaarder. Toen hebben we een kruiske gemaakt over het plan. En we waren daar niet echt verdrietig om. Er waren teveel andere dingen aan de gang. Het was al zwaar voor de anderen dat we door de job telkens een paar maanden niet beschikbaar waren in het zorgtraject. Dan nog eens verdwijnen tijdens onze verlofperiode zou werkelijk zeer asociaal geweest zijn.
Hoewel iemand in de familie het wel deed, verdwijnen. Zij vond dat we met genoeg waren en ging elders overwinteren. Haar planning was totaal onbespreekbaar. Ze stuurde zonnige foto’s, dat wel.
Soms ben je in je fantasie succesvoller dan in de realiteit, dit komt omdat je dan teveel zaken ineens wil doen.van P²
Oja, dat is zo. Mijn hoofd ziet de planning gewoonlijk optimistischer dan mijn lijf. De planning 's morgens ziet er altijd beter uit dan het lijstje van gedane zaken op het einde van de dag. 'k Vergeet in te calculeren dat ik minder gefocust werk én dat ik telkens kleine rustpauzes moet inlassen. Er zit dus serieus rek op mijn feitelijk tijdsgebruik en hetgeen ik eigenlijk van plan was.
In mijn planning ben ik nog altijd vlot en vaardig als een geroutineerde veertiger. Maar rink aaneen doorwerken zoals toen is er niet meer bij. Dat weet mijn lijf van 66, maar mijn hoofd wil daar niet goed in mee. Het loopt achter. Misschien is mijn hoofd nog een beetje te jong voor mijn lijf ?
Toen ik als kind naar de kapster mee ging met Ma werden in een stoel twee telefoonboeken gelegd, daarop kwam een kussen en daar bovenop werd ik neergepoot. Want kinderstoelen bij de kapster bestonden daar nog niet. Die waren ook niet nodig, er waren immers de telefoonboeken. Dan kreeg ik zo'n cape om zoals de groten en daar zat ik dan te genieten.
Thuis moest ik om in de spiegel te kunnen kijken, klimwerk verrichten. Bij de kapper werd ik op een troon geplaatst en keek daar recht naar mezelf en vooral naar alles wat achter mij lag en wat daar gebeurde.
Thuis hadden we zo geen opstelling, spiegels waarin zich een ganse wereld in afspeelde. En die wereld zat vol speciale geurtjes ook. Allemaal lekkere moleculen die de luchtwegen kapot bombardeerden maar dat wisten we toen nog niet. Thuis was er enkel het spiegelbeeld in de gang. Haartjes kammen en klaar. De spiegel van de badkamer hing te hoog. Bij de kapster gebeurde er allerlei en dat gebeurde voor en achter en overal tegelijk was het zichtbaar.
Bij de kapster werd het haar gewassen door iemand die wist hoe het moest, zonder dat er prikkende ogen van kwamen. Van op de telefoonboeken met het kussen liet ik mij dat welgevallen.
Daarna troonde ik in een andere stoel op die telefoonboeken met dat kussen en kon ik opnieuw glorieus kijken naar het de wereld van de grote mensen achter mij. Nu hebben alle telefoons een geheugen en het Net kan elk nummer tevoorschijn toveren … er zijn geen telefoonboeken meer ! m – HiH-04/2017, bijgewerkt -
In 1961 was ik negen en ik hoorde thuis over west saait storie hier en west saait storie daar en die plaat met knalrode hoes ging per ton de winkel uit.
Het heeft een aantal jaren geduurd eer ik oud genoeg was om de film te zien, en toen kende ik alle songs ongeveer uit het hoofd. Puur op het gehoor natuurlijk.
Mijn favoriet nummer is nog altijd ‘Gee, Officer Krupke’, en ik weet nog altijd niet waarom. Gezongen op de stoep van kruidenier Doc. Een stukje maatschappijkritiek in een musical van 1957 / film 1961. En zo vergelijkbaar met grimmige situaties vandaag. Aan het woord zijn jongeren uit disfunctionele gezinnen, gelijk welk hun origine is.
Hier de tekst, in het NewYorkees van toen natuurlijk :
Dear kindly Sergeant Krupke, You gotta understand, It's just our bringin' up-ke That gets us out of hand. Our mothers all are junkies, Our fathers all are drunks. Golly Moses, natcherly we're punks!
ACTION AND JETS
Gee, Officer Krupke, we're very upset; We never had the love that ev'ry child oughta get. We ain't no delinquents, We're misunderstood. Deep down inside us there is good!
ACTION: There is good!
ALL
There is good, there is good, There is untapped good! Like inside, the worst of us is good!
SNOWBOY: (Spoken) That's a touchin' good story.
ACTION: (Spoken) Lemme tell it to the world!
SNOWBOY: Just tell it to the judge.
ACTION
Dear kindly Judge, your Honor, My parents treat me rough. With all their marijuana, They won't give me a puff. They didn't wanna have me, But somehow I was had. Leapin' lizards! That's why I'm so bad!
DIESEL: (As Judge) Right!
Officer Krupke, you're really a square; This boy don't need a judge, he needs an analyst's care! It's just his neurosis that oughta be curbed. He's psychologic'ly disturbed!
ACTION: I'm disturbed!
JETS:
We're disturbed, we're disturbed, We're the most disturbed, Like we're psychologic'ly disturbed.
DIESEL: (Spoken, as Judge) In the opinion on this court, this child is depraved on account he ain't had a normal home.
ACTION: (Spoken) Hey, I'm depraved on account I'm deprived.
DIESEL: So take him to a headshrinker.
ACTION (Sings)
My father is a bastard, My ma's an S.O.B. SOB = Son Of a Bitch, een feeks/een hoerejong My grandpa's always plastered, plastered = dronken My grandma pushes tea. to push tea = op zoek naar sex My sister wears a mustache, My brother wears a dress. Goodness gracious, that's why I'm a mess!
A-RAB: (As Psychiatrist) Yes! Officer Krupke, you're really a slob. This boy don't need a doctor, just a good honest job. Society's played him a terrible trick, And sociologic'ly he's sick!
ACTION: I am sick!
ALL We are sick, we are sick, We are sick, sick, sick, Like we're sociologically sick!
A-RAB: In my opinion, this child don't need to have his head shrunk at all. Juvenile delinquency is purely a social disease!
ACTION: Hey, I got a social disease!
A-RAB : So take him to a social worker!
ACTION
Dear kindly social worker, They say go earn a buck. Like be a soda jerker, Which means like be a schumck. It's not I'm anti-social, I'm only anti-work. Gloryosky! That's why I'm a jerk!
BABY JOHN: (As Female Social Worker)
Eek! Officer Krupke, you've done it again. This boy don't need a job, he needs a year in the pen. the pen = de gevangenis It ain't just a question of misunderstood; Deep down inside him, he's no good!
ACTION : I'm no good!
ALL
We're no good, we're no good! We're no earthly good, Like the best of us is no damn good!
DIESEL (As Judge): The trouble is he's crazy. A-RAB (As Psychiatrist): The trouble is he drinks. BABY JOHN (As Female Social Worker): The trouble is he's lazy. DIESEL: The trouble is he stinks. A-RAB : The trouble is he's growing. BABY JOHN: The trouble is he's grown.
ALL :
Krupke, we got troubles of our own! Gee, Officer Krupke, We're down on our knees, 'Cause no one wants a fellow with a social disease. Gee, Officer Krupke, What are we to do? Gee, Officer Krupke, Krup you!
'k Ben me hier in bochten aan het wringen om er een paas-thema in te zien, maar dat gaat niet lukken: kip + maïs = maïskip kip + maïs = eieren & kuikens kip + kuikens = Pasen? kip + kuikens = gewoon lente.
'k Geraak er niet hé. 'k Geraak met mijn kip en haar kuikens niet tot aan het paas-thema. Maar 't is toch zo'n goei filmke! Lees en leef mee :
“In het filmpje gaat een hen met haar kuikens op bezoek bij Donald Duck en Peter Pig, om hulp te vragen bij het zaaien en oogsten van de maïs. De twee veinzen echter buikpijn, om zo onder het werk uit te kunnen komen. De hen besluit daarom maar zelf, met hulp van haar kuikens, de maïs te zaaien en oogsten. Als Donald en Peter later mee willen eten van de maïs en de maiskoeken die de hen ervan heeft gemaakt, krijgen ze van haar geen maïs maar een fles wonderolie, tegen de buikpijn.
De Wijze Kleine Hen (The Wise Little Hen) is een korte Disneyfilm, waarin Donald Duck zijn debuut maakte. DD lijkt hier nog op een gans ipv op een eend. De animatiefilm verscheen op 9 juni 1934 en is gebaseerd op een ouder sprookje, The Little Red Hen. The Wise Little Hen was een van de Silly Symphonies, 75 korte Disneyfilmpjes die tussen 1929 en 1939 door The Walt Disney Company werden geproduceerd.”
Over 'paasbest' weet ik niet veel te vertellen. Als kind hadden wij geen paasbest. Terwijl paasbest toen nog bestond. Wij hadden enkel schoolkledij, speelkledij en zondagse kledij. Van elk de nodige stukken, meer niet.
"De term paasbest voert terug op het katholieke gebruik waarbij men in elk geval eens per jaar ter communie ging, met Pasen. De Paasmis en -communie was zelfs verplicht op straffe van het begaan van een doodzonde. Men kon de communie echter slechts ontvangen in staat van genade. Voordien moest men dus te biechten gaan, waarbij de dagelijkse zonden, in elk geval de doodzonden moesten worden opgebiecht en door de geestelijke vergeven werden. Voor de Paasmis werd gewoonlijk niet alleen het innerlijk, maar ook het uiterlijk in het nieuw gestoken. Heel vroeger ging men soms zelfs slechts één maal per jaar in het bad, en wel bij deze gelegenheid.
Los daarvan was het ook de tijd dat het hele huis grondig werd schoongemaakt: de voorjaarsschoonmaak. Het stookseizoen kwam abrupt ten einde -ongeacht het weer of de datum waarop Pasen viel- en de eventuele kolenkachel werd pas in het najaar weer aangemaakt.
Tegenwoordig, nu al deze gebruiken bijna niet meer bestaan, wordt het gezegde vooral nog in overdrachtelijke zin gebruikt, en heeft het vooral betrekking op het dragen van nieuwe, feestelijke, kleding."
Zondagse kledij was voor Tina en mij al een ramp, laat staan paasbeste kledij. Wij droegen liever onze speelbroek, de voorloper van de jeans. Die broek noemden we djimmeke, want jeanske kregen we niet uitgesproken. Het djimmeke had toen nog de rits opzij. Mijn grootmoeder vond het maar niks, die Amerikaanse broeken. Mijn Ma droeg ze ook. Smalle pijpen, hoge taille en zwart.
Wanneer we zondagse kledij moesten aantrekken hoorde Laura ons tegensputteren & jammeren en puur uit solidariteit zette zij een keel op. Laura is een zusje op wie men kan rekenen. Dat was toen al duidelijk.
De enige 'paasbest' die we interessant vonden was de kledij voor de Tweede Dag na de plechtige communie. Maar dan waren we al jongedames van 12 jaar. Jongedames voor één dag, wil dat zeggen. Na de poespas liefst weer de speelkledij aan, kledij waarin men kan bewegen. Nu zou men het vrijetijdskledij noemen.
Soms vond ik paasbest wel mooi om naar te kijken. Efkes. Gezien van uit de voortuin. En dan kreeg ik medelijden met die mensen op straat en ging ik gauw iets anders doen. Achterin moddertaarten maken met Laura. Want dat had ik beloofd.
In bepaalde kringen en door omstandigheden wordt men al eens verzocht een aantal verzen te plegen, en daar dan strofen van te maken en er een gedicht mee in mekaar te zetten. Of de bijgaande tekst een gedicht is weet ik niet, maar 'k heb wel veel genoegen beleefd aan de opbouw van het rijmsel, klik onderaan op de bijlage. m – HiH-04/2016, 05/2017 – ongewijzigd -
Steven ging bij het schoolkoor en zijn pa droomde al over Wiener Sängerknaben en zo want de koorleider had iets gezegd over uitzonderlijk toonvast en stemkwaliteiten. Mijn zusje Laura ging onmiddellijk van de mama- naar de moeder-modus : "dat kind gaat bij het koor om zich te amuseren, en meer niet". De Moeder had gesprokenen het leven ging verder.
Behalve zingen leerde Steven nog andere dingen in het koor. Onder andere dat er over richtlijnen niet onderhandeld wordt. Een koor is geen democratisch geheel. Zeker niet wanneer men tien jaar is en al helemaal niet omdat men Steven heet. Dat men stilte kan organiseren. Dat men stilte zelfs kan afdwingen. Dat was nieuw voor Steven, gedirigeerd worden. En dan nog gedirigeerd worden met gebaren.
In het koor werden ongeveer dezelfde principes gehanteerd als thuis, maar nu door andere mensen en ook in een andere context.
Onder andere het gebaar voor stilte heeft toen danig indruk gemaakt op hem. Hij bracht het gebaar mee naar huis en dat werd uitvoerig getest op telkens andere aanwezigen, of hij stilte kon dirigeren. Dat viel tamelijk goed mee. Het gezelschap was telkens meegaand. Ten eerste, men blijft beleefd in het huis van een ander. Ten tweede, dit was Steven.
Het gebaar ging zo: beide wijsvingers geheven, één, twéé, - beide wijsvinger duiken naar beneden - stilte. Op 3 is er plots stilte.
Daarbij keken wij elkaar met opeengeklemde lippen zeer opgetogen aan, om hem vooral duidelijk te maken dat wij richtlijnen konden volgen. Waarop hij tevreden iets anders ging organiseren in zijn wereldje en ons achterliet in twijfel of het stiltegebod ooit opgeheven zou worden.
Laura heeft het gebaar opgenomen in haar opvoedkundige trukkendoos en dat heeft jaren gediend. De kinderen hebben geleerd dat men iemand laat uitpraten. Zelf blijft men dan efkes stil.
…
Dat gebaar had ik tijdens de herdenking voor mijn ma op za-01/04 ook willen zien. Stil. Men houdt het wat ingetogen. Bij de buffettafel was Tina haar ontreddering aan het wegwerken met getater, met continu kiekjesmakerij en gelach en in die hoek van de zaal begon de dienst op een fuifje te lijken.
Eén, twéé, - stil ? Het gebaar ontging haar, het gekwek ging door. Na twintig jaar werkt het gebaar niet meer. Of het heeft bij haar nooit gewerkt, dat kan ook.
:format(jpeg):mode_rgb():quality(90)/discogs-images/R-905096-1171309788.jpeg.jpg)
werd in 1975 gebruikt voor de LP-hoes:format(jpeg):mode_rgb():quality(90)/discogs-images/R-1005931-1445601964-3670.jpeg.jpg)
