Reizen, muziek,literatuur en nog veel meer

“In mei leggen alle vogels een ei”. Een bekend gezegde in het Nederlands, maar klopt dit wel?

We kunnen deze weerspreuk alvast weerleggen, want niet alle vogelsoorten leggen hun eieren in dezelfde maand. Het hangt zowel van de vogelsoort als van het klimaat af wanneer een vogel eieren legt.

VOGELSOORT

Ten eerste is er een verschil tussen standvogels en trekvogels. Standvogels blijven het hele jaar door bij ons terwijl trekvogels in warmere oorden overwinteren. Zo komen vele trekvogels pas bij ons aan wanneer vele standvogels al volop bezig zijn met hun nestje.

Standvogels, zoals sommige eenden, leggen hun eitjes zelfs al in februari. Merels en mussen beginnen in maart en mezen dan weer rond 1 april.

Ook bij trekvogels is er een verschil. Zo is de ooievaar al in maart in het land en al flink aan het broeden. De komst van de boerenzwaluw is traditioneel het teken van de start van de lente. Deze vogel komt tussen eind maart en mei terug naar ons land. De vroegste zijn al aan het broeden in april. Andere trekvogels zoals de koekoek, de wielewaal en de grauwe vliegenvanger komen terug in de laatste tien dagen van april en starten dan begin mei.

Roofvogels zoals de bosuil zijn niet afhankelijk van de insecten die in de lente talrijk aanwezig zijn en dus leggen zij hun eieren al in februari.

KLIMAAT

Ook de opwarming van de aarde speelt hier een belangrijke rol. Als het voorjaar warmer is, zullen er veel vroeger op het jaar insecten zijn. Insectenetende vogels, zoals de pimpelmees moeten ervoor zorgen dat hun jongen opgroeien wanneer het meest voedsel beschikbaar is. In een warmer voorjaar gaan ze daarom eerder eieren leggen. Zo werd berekend dat de pimpelmees nu gemiddeld 10 dagen eerder broedt dan 30 jaar geleden.

Vogels lopen hier wel meer gevaar, want zij reageren sneller op een temperatuurstijging, en wachten niet op een stabielere hogere temperatuur. Daardoor kunnen zij voedselschaarste krijgen, want hun voedsel, de rupsen en andere insecten, hebben die langere stabiele periode wel nodig. Daarom is het altijd nuttig dat je blijft bijvoederen in je tuin!

Weerspreuken mei

Is het weer in mei te mooi, dan ziet de schuur nog maar weinig hooi.

Een bijenzwerm in mei, is goed voor de wei.

Als de eiken in mei gaan bloeien, zal alles volop gaan groeien.

Op donder in mei, daar komt hagel bij.

Onweer in mei, is de gras in wei.

Donder in mei, is slecht voor uien en prei.

Een koude mei, is een gouden mei.

Is in de mei de temperatuur te hoog, houden we de zomer niet droog.

Een natte mei, geeft boter in de wei.

Dauw in mei en april, maken augustus en september van goede wil.

Het weer wat koel en een buitje erbij, dat maakt in mei de landman blij.

Nachtvorst in mei, houdt het jonge groen niet schadevrij.

Avonddauw en zin in mei, hooi met karren uit de wei.

Warme en zachte meiregen, raken aren en bloemenzegen.

Als de prunus en de meidoorn geurt, is er niemand die dat betreurt.

Is het koud en bloeit de meidoorn, veel van haar pracht gaat verloren.

Beter één bui op het land, dan tien aan het strand.

Het einde van mei is het staartje van de winter.

Het onweer in de schone mei, doet het koren nog bloeien op de hei.

Donder in de mei, zingt de boer joechei.

Veel donder in de mei, maakt de boer en stadslui blij.

Het is een wenk, reeds lang verjaard, het vriest even vaak in mei als in de maart.

Het maanmysterie opgelost? Nieuwe theorie over waarom de twee kanten van de maan zo verschillend zijn

Amerikaanse wetenschappers hebben een nieuwe theorie over waarom de twee helften van het maanoppervlak er zo anders uitzien: in een studie schrijven ze het verschil toe aan een grote botsing op de "andere kant" van de maan, die bepaalde processen in gang zette. Het zou een verklaring kunnen zijn voor een van de grootste maanmysteries.

De andere kant van de maan, de kant die we vanop de aarde nooit kunnen zien, ziet er verschillend uit van de kant die wél kunnen zien. "Onze" kant, die we op een heldere nacht vrij goed kunnen zien, heeft zwarte cirkelvormige rondingen die zelfs met het blote oog zichtbaar zijn. Meer in detail gaat het om zogenoemde marea.

Oorspronkelijk dacht men dat het de restanten van zeeën waren (vandaar de naam mare) maar naderhand bleken het grote vulkanische restanten te zijn. Die zijn voor een groot deel opgebouwd uit basalt, het gevolg van oude lavastromen.

De andere kant van de maan krijgen we vanop aarde nooit te zien. Dat komt omdat de maan een rotatietijd heeft die gelijk is aan haar omlooptijd rond de aarde. De maan draait in 29,5 dagen rond haar as, maar toch zien we dus telkens dezelfde kant.

Over die andere kant was oorspronkelijk minder geweten, maar we weten nu dat daar geen grote marea te zien zijn. Er zijn wel veel grotere en kleinere kraters te zien, van verschillende inslagen door de tijden heen. Het verschil tussen beide kanten is al lang een van de grote mysteries van de maan.