Weet waar je aan begint

Boek over vrouwen en hun Arabisch-islamitische huwelijk

Door Marijke van den Berg

Echte liefde kent geen grenzen, maar over de grens blijkt de invulling van die liefde wel aan andere regels gebonden te zijn.
 Dat merken westerse vrouwen die in Egypte hun grote liefde vonden. Hanneke Rozema tekende de verhalen van enkele van die vrouwen op in haar boek Grenzeloze Liefde.
Wat blijkt? Goed opgeleide, westerse vrouwen die vallen voor een Arabische man blijken maar al te roekeloos het huwelijksbootje in te stappen.

"Maak je geen zorgen, als mij wat overkomt zal mijn familie voor jou zorgen." Dat is wat veel van de vrouwen te horen krijgen voordat ze gaan trouwen. Het is oprecht en goed bedoeld, maar niet voor alle vrouwen pakt het even goed uit.
Vandaar dat Hanneke Rozema, die een aantal jaar in Egypte heeft gewoond, voor de titel Grenzeloze Liefde heeft gekozen.

Het slaat niet alleen op het feit dat liefde grenzeloos kan zijn, maar het refereert ook aan een grenzeloos vertrouwen in de geliefde.

 Huwelijkscontract

Vaak zijn de vrouwen op het moment van het huwelijk de Arabisch taal nog niet machtig, maar ondertekenen ze wèl een huwelijkscontract. "Ik ben ervan overtuigd dat er heel veel vrouwen zijn die het huwelijkscontract ondertekenen en niet de essentie begrijpen van wat ze eigenlijk ondertekenen", vertelt de schrijfster.
 "Het enige dat die vrouwen op dat moment weten is dat ze getrouwd zijn. Wat ze dan vaak niet weten is dat ze allerlei bedingen hadden kunnen opnemen in dat contract, zoals een bedrag aan alimentatie bij een eventuele scheiding, het recht om echtscheiding aan te vragen, het recht om buitenshuis te gaan werken en dat soort zaken meer.
 
Dat moet in Egypte al in het huwelijkscontract worden vastgelegd. Het klinkt niet erg romantisch, maar als ze het niet doen laten ze een kans voorbij gaan."

Schoonfamilie

Als een vrouw het huwelijkscontract ondertekent, terwijl ze het niet volledig begrijpt, bezegelt ze het lot voor haar zelf en haar eventuele kinderen. "Het klinkt pessimistisch en overdreven," vertelt Hanneke, "maar dat is het niet.
Want ook als het een gelukkig huwelijk is, heeft het contract gevolgen. Bijvoorbeeld als de echtgenoot komt te overlijden.
Veel Westerse vrouwen zeggen geen boodschap te hebben aan hun schoonfamilie." Maar dat blijkt in de praktijk toch heel anders.
Als een vrouw bijvoorbeeld weduwe wordt, dan wordt haar zwager automatisch voogd over haar kinderen. Dus ze krijgt sowieso met de schoonfamilie te maken.
 
In Egypte is dat bij de wet zo geregeld. Ook als een vrouw getrouwd is met een westers georiënteerde man, als ze weduwe wordt krijgt ze onherroepelijk met haar schoonfamilie te maken. Die heeft het recht aan haar kant en kan er wel hele andere ideeën op nahouden.

Huwelijksproblemen

Als een westerse vrouw verliefd is op een Egyptenaar, heeft ze nog alle vrijheid. Maar op het moment dat ze met hem trouwt en kinderen krijgt, levert ze een deel van die vrijheden in. Dat is in Nederland ook zo, maar een Egyptische man gaat verder in het opleggen van zijn regels.
 Zo staat er in het boek een verhaal over een vrouw die van haar Egyptische vriend een prachtig paard cadeau kreeg. Ze reden vaak samen. Maar toen ze eenmaal getrouwd was, verbood hij haar nog langer te rijden. Het mooie paard bleef op stal staan.
 
"Als je in Nederland binnen je huwelijk tegen problemen aanloopt, praat je daar samen over. In de Egyptische cultuur is dat heel anders. Daar praat je niet over dingen. Het is zoals het is en dat heb je maar te accepteren."

Gemeenschap van goederen

In Egypte is het niet mogelijk om in gemeenschap van goederen te trouwen. De man en de vrouw hebben ieder hun eigen bezittingen. Als een vrouw haar man geld leent en ze zet dat niet zwart op wit, is ze het kwijt.
"Zo lang het goed gaat binnen het huwelijk, heb je geen problemen. Maar iedere relatie kent goede en slechte tijden. Dan kan je echtgenoot weigeren om je geld te geven voor een ticket naar Nederland voor bijvoorbeeld een familiebezoek.
Dan zit je. Je moet voorkomen dat je in de problemen komt", waarschuwt Hanneke. Zorg daarom voor een eigen bankrekening of laat in het huwelijkscontract opnemen dat je het recht hebt om één keer per jaar voor een bepaalde tijd naar Nederland te gaan.

Echtscheiding

"Als een man in een moslimland zijn huwelijk wil beëindigen, kan hij zonder problemen een echtscheiding aanvragen bij de rechter. Een vrouw kan ook een scheiding aanvragen, maar de procedure duurt veel langer.
 Bovendien is het onzeker of ze de scheiding krijgt toegewezen. Dat had ze bijvoorbeeld kunnen regelen in het huwelijkscontract; het recht om van je man te scheiden."

Contact met de kinderen

Veel gescheiden vrouwen heeft Hanneke Rozema overigens niet kunnen spreken toen ze haar boek schreef. Zij leven vaak in een soort status-quo met hun ex-man en schoonfamilie. Op die manier kunnen de vrouwen hun kinderen blijven zien, vertelt de schrijfster: "Je vertelt niet teveel wat er gaande is en je valt niet teveel op, zodat je contact mag houden met je kinderen.
Je zwijgt er verder over en leeft je leven."

Goed opgeleide vrouwen

Het heeft Hanneke Rozema verbaasd dat de vrouwen, vaak goed opgeleid en zeer zelfstandig, zo snel instemmen met een huwelijk. "Maar misschien heeft dat iets met afstand te maken. Je wilt natuurlijk bij elkaar zijn en dat kan in een land als Egypte alleen maar als je getrouwd bent. En als je denkt de ware gevonden te hebben, wat maakt het dan uit? Dan ga je trouwen!"
 Op de vraag waarom ze de relatie begonnen zijn, antwoorden de meeste vrouwen dat hij zo charmant is en van die dagelijkse attenties geeft die Nederlandse mannen je niet geven. "Het verbaast me dat de moderne vrouw daar toch nog voor valt. Gelukkig gaat zo´n relatie ook heel vaak goed. Maar een Nederlandse vrouw moet wel beseffen waar ze aan begint en ze moet zich juridisch goed laten voorlichten.

" Of zoals één van de vrouwen het in het boek omschrijft:
 'Wéten waar je aan begint, met de nadruk op weten"'
Dan staat niets een 'happy end' in de weg.