'Het fenomeen Napoleon blijft boeien'
AMSTERDAM - Na drie romans publiceert Paul Dentz een non-fictie boek. Napoleon Bonaparte in Egypte. "Napoleon is een fenomeen dat generatie op generatie blijft boeien", aldus de schrijver in een gesprek met NU.nl.
Er schijnen al honderdduizend boeken over Napoleon te bestaan. Waarom nog een?
"Zijn regeerperiode is natuurlijk erg interessant, precies tussen Franse Revolutie en het Congres van Wenen in. Napoleon is een fenomeen dat generatie op generatie blijft boeien. Zijn politieke carrière is op zn minst opmerkelijk te noemen. Hij heeft veel maatschappelijke hervormingen in gang gezet.
Daarnaast was hij een briljant strateeg, op en buiten het slagveld. Zijn opkomst en zijn ondergang, en dan met name zijn twee verbanningen, hebben bijgedragen aan de mythevorming.
En laten we vooral zijn bruisende liefdesleven niet vergeten. Het zijn stuk voor stuk onderwerpen die door hun dramatiek bijna als vanzelf tot reflecties van auteurs leiden, voor- en tegenstanders."
Waarom heeft u specifiek de veldtocht van 1798 - 1801 in Egypte gekozen?
"De veldtocht is voor de Fransen niet bepaald glorieus verlopen, maar heeft politiek en cultureel gezien heel veel teweeg gebracht. Die tegenstelling boeit me zeer. Je kunt daarom ook niet alleen maar van een fiasco spreken.
Het laat een jonge Napoleon zien die zich liet meeslepen door te hoog gegrepen doelen. Hij is daar gedeserteerd, maar heeft toch ook zijn werklust, veerkracht en zijn gevoel voor propaganda getoond."
In Frankrijk werd hij als overwinnaar beschouwd?
"Door de Britse blokkade deden brieven er maanden over. En Napoleon zorgde er wel voor dat negatieve berichten het thuisfront niet bereikten.
Ze wisten daar alleen van de overwinning in de Slag bij de Piramiden en de zeeslag op de Nijl in de baai van Aboukir.
Los van het echec van Napoleon heeft hij met deze veldtocht de stoot gegeven voor ingrijpende politieke veranderingen op Malta en in Egypte, beide tot dat moment feodaal geregeerd."
Waren er ook wetenschappers en schilders aan boord?
"Napoleon nam een uitgebreide wetenschappelijke staf mee, die alles op cultureel gebied vastlegde. Je zou kunnen zeggen dat deze veldtocht de Egyptomanie heeft veroorzaakt die een paar jaar later Europa in bezit nam.
In 1799 werd vlak voor de slag bij Aboukir de Steen van Rosette gevonden, waarmee later de hiërogliefen konden worden ontcijferd.
Na het verlies van Napoleon bij Waterloo in 1815 moesten alle Egyptische kunstschatten weer worden teruggegeven aan de rechtmatige eigenaren, maar hoe vind je die? Veel is daardoor in Londen terechtgekomen."
Hoe werd deze veldtocht gefinancierd?
"Napoleon heeft zelf voor het startkapitaal gezorgd door de schatkisten van de Nederlanden, Duitsland en Italië te plunderen. Tijdens de veldtocht werden de belastingen regelmatig verhoogd.
In Egypte zelf werden er zelfs voorschotten genomen op toekomstige oogsten. De soldij liet vaak lang op zich wachten.
Maar er werd toch niet al teveel gemord omdat Napoleon veel belang hechtte aan goede voedselrantsoenen voor zijn soldaten."
Wat was er gebeurd als Napoleon in de laatste paar veldslagen succesvol was geweest?
"Als hij Akko had ingenomen, dan lag via Damascus de route naar India open. De verovering van het verre oosten was zijn eigenlijke ambitie. Maar dat zou grote logistieke problemen met zich mee hebben gebracht.
De aanvoerlijnen zouden te lang zijn en zijn leger was waarschijnlijk te uitgeput om lange marsen door de woestijnen te kunnen maken."
Nog interessante randfiguren ontdekt tijdens de research voor dit boek?
"Van een sjeik kreeg Napoleon een schandknaap cadeau: Roustam Raza. Deze indrukwekkende Mameluk, compleet met tulband en kromzwaard, werd Napoleons persoonlijke bediende. En natuurlijk ook Pauline Fourès, de Cleopatra van Napoleon.
Over deze personen zou je zo weer een boek kunnen schrijven."
|
