Eerste farao’s gebruikten wilde ezels als lastdier

Ezels in een 5.000 jaar oude bakstenen tombe bij Abydos.
Foto PNAS

De vondst wijst erop dat de transformatie van wilde tot tamme ezel een langdurig proces is geweest, aldus Europese en Amerikaanse archeologen deze week in de Proceedings of the National Academy of Sciences (Early Edition).

Gedomesticeerde ezels zijn kleiner dan wilde ezels.
 De vondst van grote ezels in Abydos, met slijtage door zware belasting, betekent dat destijds nog steeds wilde ezels als lastdier werden gebruikt.

Op grond van DNA-analyses wordt verondersteld dat de eerste domesticatie van de ezel rond 4000 v.Chr. plaatsvond.
 Dat gebeurde tegelijkertijd in Nubië (Soedan) en in Somalië, mogelijk als reactie op verwoestijning.

De oudste ezelresten met typische kenmerken van domesticatie – een kleiner lichaam – zijn ongeveer even oud. Gedomesticeerd vee wordt vaak kleiner omdat ze zich niet meer hoeven te verdedigen tegen roofdieren.
 Dat doen voortaan hun bazen.

Ook bij landbouwplanten en ander vee zoals varkens en koeien wordt steeds vaker gevonden dat domesticatie een traag en soms ook vaak herhaald proces is.

Het gebruik van de ezel was waarschijnlijk cruciaal voor de ontwikkeling van stedelijke beschavingen in het Midden-Oosten. Met behulp van deze taaie lastdieren werd lange-afstandshandel efficiënter en konden ook schapen- en geitenherders gemakkelijker met hun hele hebben en houden over grote afstanden met kuddes rondtrekken.
De kameel als lastdier werd waarschijnlijk pas populair in het eerste millennium voor Christus.

De ezels in Abydos zijn de oudst bekende ezels met versleten botten door gebruik als lastdier. Mogelijk werden ezels eerder vooral voor het vlees gehouden.
 De tien ezels waren ritueel begraven in de nabijheid van een tombe van een anonieme farao van de nulde of eerste dynastie, zonder verdere bijgiften.