Wat staat een rechter te wachten die een anti-islamitische godslasteraar tot een te lichte straf veroordeelt? Wanneer blote armen van de juf door een godsdienstige groep verboden worden, moet de juf dan ook in de zomer met lange mouwen voor de klas?
Kritisch over de islam schrijven, is er al snel niet meer bij, zeker niet als je nog kleine kinderen hebt.
'Dhimmitude is afgeleid van het Arabische woord dhimmi.
Een dhimmi is een jood of christen die onder dwang het oppergezag en de superioriteit van de islam erkent. Dhimmi's zeggen en denken uitsluitend nog positieve gedachten waar het de islam betreft.
Hun leven wordt op een pathetische manier door voorzorgzucht jegens de islam in beslag genomen.' Arabist Hans Jansen beschrijft die voorzorgzucht in het huidige Nederland: "Het gaat er om ons 'respect' voor de islam aan te leren, door een mooie doorsnee van de Nederlandse elite te intimideren 'in de naam van de islam'."
Toen ik nog jong en naief was, en een jaar in Egypte studeerde, ben ik ooit eens bij een lokale Koptische bisschop in Cairo op audientie gegaan om hem te vragen naar boeken over de islam die door theologen van de Koptische kerk geschreven waren.
De Koptische kerk is de inheemse, eeuwenoude christelijke volkskerk in Egypte. De Koptische taal is de laatste vorm van de taal van de hieroglyfen van de farao's.
Liturgie en preek in de Koptische kerk zijn al eeuwenlang in het Arabisch.
De Koptische kerk is sinds de verovering van Egypte door de islam, in 636, geleidelijk aan gekrompen, van oorspronkelijk bijna 100 procent van de bevolking, tot misschien 5 procent tegenwoordig.
Het leek me ondenkbaar dat Koptische theologen niet over de islam hadden nagedacht, en dat er geen boeken of artikelen over de islam uit deze hoek beschikbaar zouden zijn.
Een leuk scriptieonderwerp, dacht ik eigenlijk.
Maar de bisschop hielp me in drie seconden uit de droom. Nee, zulke boeken waren er niet. Vervolgens wees hij me er op dat er naast elke kerk in Egypte een moskee stond, met een iets hogere minaret dan de hoogste naburige kerktoren.
En dat in het bijzonder wanneer de Kopten met een kerkdienst bezig waren, de versterkers op deze minaret op topsterkte de boodschap van de islam verkondigden, wat binnen in de kerk gewoonlijk goed hoorbaar was. Dit alles, sprak hij, hing samen met het respect voor de islam waar de christenen in Egypte toe verplicht waren.
De ernst van deze situatie was me niet meteen duidelijk. Maar hier zat geen leuk scriptieonderwerp in, dat begreep ik nog wel, en dus ging ik maar op zoek naar graziger weiden.
Pas na jaren is de betekenis van een en ander tot me doorgedrongen. De eis van respect klinkt ons normaal en goed in de oren, maar hoe ver kan een groep gaan in het eisen van respect?
Wanneer varkensvlees door een godsdienstige groep verboden wordt, mogen kinderen die op school zitten met leden van die groep dan nog wel ham op hun lunchboterham leggen?
Wanneer blote armen van de juf door een godsdienstige groep verboden worden, moet de juf dan ook in de zomer met lange mouwen voor de klas?
Het duurt meestal niet lang of de groep die respect eist, dwingt de andersdenkenden zich in de details van hun gerespecteerde heilsleer te verdiepen. Uit voorzorg doen de andersdenkenden dat dan ook. De kranten van de laatste weken staan vol met voorbeelden: Mag je shampoo gebruiken bij de rituele wassingen? Hoor je als Nederlands politicus niet te weten welke imams weigeren een vrouw de hand te schudden en waarom ze dat niet doen?
In zulke kwesties mogelijk een foutje maken, leidt tot een hoop gezeur en barse commentaren. Al snel maakt er zich een voorzorgzucht van mensen meester waardoor iedereen letterlijk op kousenvoeten gaat lopen. Kritisch over de islam schrijven, zoals er ook over andere godsdiensten en ideologieen wordt geschreven, is er al snel niet meer bij, zeker niet als je nog kleine kinderen hebt.
Er hoeft maar een kleine voorhoede met types als Mohammed Bouyeri rond te lopen, of iedereen doet er het zwijgen toe. Zo'n voorhoede claimt het alleenvertoningsrecht op islamitische gevoeligheid, en gijzelt daarmee meteen ook alle geloofsgenoten. Die zullen wel uitkijken de leden van de voorhoede voor de voeten te lopen.
Mensen als Mohammed Bouyeri noemen zichzelf trouwens expliciet een voorhoede, onder verwijzing naar Koran 110:2, een passage die de extremo's opvatten als een uitspraak van God zelf, waarbij God de gelovigen uitlegt dat wanneer de islam maar eenmaal overwinningen boekt en triomfen viert, dat dan 'de mensen Gods godsdienst in massa's zullen binnengaan'.
Maar het gevolg van permanent expliciet respect dat door een voorhoede wordt afgedwongen, is wel dat de overgrote meerderheid van de moslims nooit en te nimmer een nuchtere beschouwing over de islam te zien krijgt, niet van de kant van de niet-moslims, niet van de kant van ex-moslims die zich om veiligheidsredenen verstopt hebben, of verstopt worden door een regering die rust boven alles stelt, en al helemaal niet van 'gewone' moslims, die geconditioneerd worden om het nadenken over de islam in hun eigen belang maar over te laten aan de voorhoede en aan de imams.
De eis van respect klinkt ongehoord redelijk, maar de gevolgen van met geweld afgedwongen respect breiden zich als een olievlek uit.
Wanneer niet-moslims zoals bisschoppen, burgemeesters, ministers, leden van het koninklijk huis, steeds maar weer hun respect voor de islam naar buiten brengen, zal een moslimse twijfelaar (en daar zijn er natuurlijk tienduizenden van) al snel denken dat wanneer zelfs zulke vooraanstaande mensen geheel vrijwillig en tegen hun eigen belangen in, respect en nog eens respect gaan lopen tonen, dat de islam dan inderdaad wel iets heel bijzonders zal wezen, waar hij maar beter geen afstand van kan nemen - hoewel hij wel degelijk overwogen heeft dat te doen.
Het respect voor de islam heeft in allerlei landen tot wonderlijke maatregelen geleid, die met een expliciet beroep op het respect voor de islam gerechtvaardigd worden.
Verkoop van wijn in een gewone supermarkt kan niet, want de islam verbiedt wijn. Reclame voor hypotheken en andere leningen die rente veronderstellen, terwijl de islam de rente verbiedt, kan dat wel worden getolereerd? Op straat eten tijdens de vastenmaand Ramadan? Kunnen restaurants wel open blijven tijdens de Ramadan? Pils op een terrasje aan een plein waar ook een moskee staat? Getuigt het wel van respect voor de islam om een moslim door een niet-moslimse rechter te laten veroordelen? Of een vrouwelijke niet-moslimse 'bewindspersoon' over hem te laten wikken en beschikken?
De godslasteringskwestie is hier een gevaarlijke fuik. Wat staat een rechter te wachten die een anti-islamitische godslasteraar tot een te lichte straf veroordeelt, of misschien zelfs vrijspreekt? Zo'n rechter toont, in de ogen van de islamitische voorhoede van extremo's, toch wel heel duidelijk zijn gebrek aan respect voor de islam.
Zo'n rechter loopt grote risico's omdat hij, door het te lichte vonnis dat hij geveld heeft, misschien zelfs wel medeplichtig is geworden aan de godslastering die hij te berechten had. Het is wel zeker dat de voorhoede van types als Mohammed Bouyeri een ernstige bedreiging zullen gaan vormen voor rechters in godslasteringszaken.
Respect en voorzorgzucht hebben sinds de moord op Theo van Gogh voor allerlei rare tonelen gezorgd, en dat terwijl de moslims in Nederland een minderheid zijn. Het is wel duidelijk dat er nog veel meer respect en voorzorgzucht getoond zal worden wanneer de islam de meerderheid is, zoals in het Midden-Oosten.
Een geleerde heeft hiervoor een aparte technische term bedacht: dhimmitude, ongeveer uit te spreken als zimmietuude. De bedenkster van die term schrijft onder een pseudoniem, Bat Ye'or, wat Hebreeuws is voor 'Dochter van de Nijl'.
Het gaat dan ook om een uit Egypte afkomstige joodse onderzoekster van de geschiedenis van de joden en de christenen onder de reeel bestaande islam in de afgelopen veertien eeuwen. Het beeld dat zij op grond van archieven en memoires schildert, stemt somber.
Dhimmitude is afgeleid van het Arabische woord dhimmi. Een dhimmi is een jood of christen die het oppergezag en de superioriteit van de islam erkent. Wanneer hij dat niet doet, schrijft de islamitische wet zware straffen voor.
Een opstandige dhimmi kan worden gedood of als slaaf verkocht. Veel dhimmi's hebben het afgedwongen respect voor hun moslimse meesters geinternaliseerd, en zeggen en denken uitsluitend nog positieve gedachten waar het de islam betreft. Hun leven wordt op een pathetische manier door voorzorgzucht jegens de islam in beslag genomen. Bat Ye'or geeft in haar boeken honderden bladzijden voorbeelden. Die boeken zijn in Nederland nog nergens besproken. Het gaat onder andere om: The Dhimmi (1985), The Decline of Eastern Christianity under Islam: From Jihad to Dhimmitude (1996), en Islam and Dhimmitude: Where Civilizations Collide (2002).
Het wonderlijkste aan het verschijnsel dhimmitude is dat het ook voorkomt waar de islam zich niet heeft meester gemaakt van de staatsmacht.
Een recent Nederlands voorbeeld uit Uden. Na de brand spreekt Balkenende met een klein jongetje die zegt dat zijn afgebrande school maar niet weer een bordje 'islamitische school' moet ophangen na de herbouwing. Balkenende zou toen heel goed hebben kunnen zeggen: "Ja, als er meer moorden plaats zullen vinden als die op Theo van Gogh, dan krijgen de islam en de moslims een erg slechte naam in Nederland.
Laten jij en ik er voor zorgen dat moorden in de naam van de islam nooit meer voorkomen, dan kan jouw school later gerust weer islamitisch gaan heten." Maar Balkenende zei zoiets niet, hij had het alleen vagelijk over dit-nooit-meer, en zei iets onduidelijks over garanties. Kortom: Balkenende toonde diep respect voor de islam en raakte haast verlamd van voorzorgzucht.
Tweede voorbeeld: Mevrouw Florax, de voorlichtster van de Amsterdamse politie, had het uren en uren na de moord op Theo van Gogh nog steeds over een moordenaar die mogelijk als moslim verkleed was, of woorden van gelijke strekking. In de eerste directe tv-uitzendingen hield ze duidelijk urenlang de mogelijkheid open dat deze moord niet door iemand gepleegd was die geloofde uit naam van de islam te handelen, maar door iemand die had gedaan alsof.
Hoe anders ging het na de brandstichting in Uden. Behalve Mat Herben hield geen enkele prominent of nieuwspresentator rekening met de mogelijkheid dat moslims zelf, volgens de methode Jules Croiset, deze schokkende misdaden tegen zichzelf hadden gepleegd met het doel de zieligheidsgraad van de eigen groep te verhogen.
Het is wel erg voorzorgzuchtig om niet eens rekening met deze mogelijkheid te willen houden. Overigens zijn deze brandstichters inmiddels gepakt.
Nederland heeft een traditie van vier eeuwen van het pacificeren van verschillende bevolkingsgroepen. De Nederlandse elite gaat er vanuit dat het uiteindelijk heus ook zal lukken de moslims te pacificeren. Maar de islam heeft een traditie van zo'n veertien eeuwen van zich niet laten pacificeren. Het Romeinse rijk wist als weinig andere rijken nieuwe groepen op te nemen en te pacificeren.
De Goten en de Hunnen, de Germanen en de Galliers, ze wisten niet hoe vlug ze Romein moesten worden als ze eenmaal in de buurt van Rome waren aangekomen.
Maar de Arabische moslims hebben zich niet door de Romeinen laten pacificeren. Het Algerije van kerkvader Augustinus was geheel Romeins. Nu is het geheel islamitisch. Het Oost-Romeinse rijk is door de Arabieren ontdaan van Egypte en Syrie, en ten slotte door de Turken veroverd, en bekend komen te staan als het Ottomaanse rijk.
Zou de Nederlandse politieke elite het er beter afbrengen dan de oude Romeinen?
De laatste weken heeft de regering de acute dreiging van moslims geweld in Nederland waarschijnlijk groter voorgesteld dan deze in werkelijkheid was, om zodoende de onderduik van Ayaan Hirsi Ali te forceren en haar tot op zekere hoogte het zwijgen op te leggen, want dat zou de moslims bevredigen en de boel bij elkaar houden.
Deze tactiek had helaas een bijeffect: opiniemakers zijn banger geworden dan nodig is. Hun voorzorgzucht neemt zienderogen toe.
Dat Hirsi Ali nu al zo lang zwijgt, geeft het verkeerde signaal af aan de moslims in Nederland. De bedreigingen jegens Job Cohen en Ahmed Aboutaleb laten zien wat er in feite aan het gebeuren is. De film Submission en Theo van Gogh's term 'geitenneukers' worden er in elke discussie bijgesleept om het wat makkelijker te maken voor degenen die de eerste moord 'in de naam van de islam' in Nederland het liefst zouden willen vergoelijken en bagatelliseren.
Dat er iets te zeggen valt over Van Gogh en Hirsi Ali is zeker waar, maar wat zijn in godsnaam de zonden van Job Cohen en Ahmed Aboutaleb? Waarom hebben juist ook deze twee laatstgenoemden de woede van de extremo's gewekt? Het gaat dan ook niet om Submission, het gaat niet om de typeringen waar Theo van Gogh in grossierde, het gaat er om ons 'respect' voor de islam aan te leren, door een mooie doorsnee van de Nederlandse elite te intimideren 'in de naam van de islam'.
De voorzorgzucht van Balkenende en Donner is het laatste wat we op dit moment als antwoord nodig hebben.
Dit artikel verscheen eerder in Trouw, op 27 Nov 2004.
