Naguib Mahfouz, het links geweten van Egypte

 

 overleden in 2006 -foto EPA

Mahfouz gold als het (linkse) geweten van Egypte.
 Zijn kritiek op de Egyptische samenleving met zijn fundamentalisme en dictatoriale presidenten heeft hij nooit onder stoelen of banken gestoken, reden waarom scholen enkele boeken van hem van de examenlijsten weerden.
 Reden ook waarom een religieuze fanaat op 14 oktober 1994 de schrijver met een mes te lijf ging, dat in Mahfouzs nek terecht kwam, een zenuw raakte en de rechterhand van Mahfouz, zijn schrijfhand, nagenoeg van al zijn kracht beroofde.


Naguib Mahfouz werd op 11 december 1911 in Caïro geboren als kind van een middenstander. Op de leeftijd van 23 jaar studeerde hij af in de filosofie aan de Universiteit van Caïro.

 Hij was één van de eersten in de Arabische wereld die de westerse romanvorm hanteerde en schreef realistisch over de ervaringen van de Egyptenaren in de twintigste eeuw met kolonialisme en despotisme.
 Als zijn meesterwerk geldt de ‘Caïro trilogie’ over drie generaties van de familie Abdel Jawad.

In de ban

De hoogste islamitische autoriteit in Egypte, Al-Azhar, deed zijn boek ‘Kinderen van Gabalawi’ in 1959 in de ban, omdat het ‘godslasterlijk’ zou zijn en islamitische regels zou overtreden.
 
In de roman komen karakters voor die duidelijk zijn gemodelleerd naar God, Jezus, Mohammed, Adam en Mozes. Met zijn steun aan het Camp-David-vredesverdrag van Egypte met Israël haalde hij zich in 1979 de woede van talloze Arabische landen op de hals, die zijn werken verboden.
 
Islamitisch fundamentalisme zag hij als een groot kwaad.

 Na de aanval op hem in 1994 waarschuwde Mahfouz: ‘Ze proberen het licht van rede en verstand te doven. Pas op!’