Sjeik beveelt borstvoeding voor volwassenen aan

Door Omar El Keddie en Michel Hoebink

De Egyptische Azhar universiteit heeft een van haar sjeiks geschorst die in een fatwa beweerde dat vrouwen hun mannelijke collega's borstvoeding mogen geven.
Het schandaal kreeg enorm veel aandacht in de Arabische media.
 
De fatwa (islamitisch religieus advies) was bedoeld om het islamitische gebod van scheiding der seksen op de werkvloer te omzeilen.
 Dr Izzat Atiya, professor aan de Egyptische Azhar universiteit, het meest gezaghebbende bolwerk van de soennitische islam, was benaderd  door een vrouw met de vraag of zij op haar werk in een kamer alleen mocht zijn met een mannelijke collega.

Moeder en zoon
Dat, moest de sjeik toegeven, kon eigenlijk niet volgens de islamitische wet. Maar de geleerde sheikh had er de boeken op nageslagen en een uitweg gevonden: Als de vrouw haar mannelijke collega een aantal keer borstvoeding gaf, dan kon het.
 Het islamitisch recht stelt namelijk dat wanneer een vrouw borstvoeding geeft aan een man, zij vanaf dat moment een relatie hebben als die tussen moeder en zoon.
In die relatie was het volgens de wet wel toegestaan dat de twee zich afzonderden. De vrouw mocht dan zelfs haar hoofddoek afdoen. 
 
De fatwa kreeg enorm veel belangstelling van de media en leidde tot verhitte discussies.
Dr Izzat verscheen op het populaire tv kanaal al-Arabiyya om zijn fatwa  toe te lichten.
Tijdens dat interview legde hij uit dat de borstvoeding wel minstens vijf keer moest plaatsvinden en wel tot volledige verzadiging van de gezoogde man.
Het verhaal op de website van al-Arabiyya kreeg enorm veel aandacht en meer dan tweeduizend geschreven reacties.
 
Onzinnige fatwa
Maar de Azhar universiteit was helemaal niet blij met de fatwa en met alle ophef.
Dr Izzat Atiya werd geschorst omdat hij met zijn 'onzinnige fatwa' de goede naam van de islam en in het bijzonder van de Azhar bezoedeld zou hebben.
De Hoge Raad van de Azhar verklaarde dat de fatwa de principes van de islam geweld aandoet en bovendien in strijd is met de beginselen van de moraal en de goede opvoeding.
 
De sjeik verdedigde zich in een geschreven verklaring met een beroep op een aantal klinkende namen uit de islamitische geschiedenis. Beroemde geleerden als Ibn Hazm en Ibn Taimiyya, verklaarde de sjeik, hadden precies hetzelfde advies uitgevaardigd.
 Maar uiteindelijk zag hij zich toch gedwongen zich naar het besluit van zijn collega's te schikken: "Gezien het feit dat de geleerden van de Azhar het er niet mee eens zijn, trek ik mijn fatwa terug."
 
Schandalen over bizarre fatwa's volgen elkaar op in Egypte.
 Nog geen week voor de ophef over de fatwa van Dr Atiya had de Groot Moefti van Egypte, Ali Gomaa, verklaard dat de metgezellen van de Profeet diens urine dronken vanwege de zegenende werking die daarvan uit zou gaan.
Ook Gomaa kreeg hevige kritiek te verduren vanwege zijn uitspraak. Maar hij hield voet bij stuk met als voornaamste argument dat alles van en aan de profeet heilig was, zowel aan de binnen- als de buitenkant.
 Zo was er volgens hem ook een overlevering die gewag maakte van een vrouw, een zekere Umm Haram, die het zweet van de profeet verzamelde en dat distribueerde onder het volk van Medina. Ook hier vanwege het veronderstelde zegenende effect.
 
Veel aandacht
In feite komen dit soort absurd aandoende fatwa's met grote regelmaat voor in de islamitische jurisprudentie. In die wetenschap gaat het er in de eerste plaats om of iets klopt volgens de interne logica van het systeem, niet of de uitkomst een praktisch nut oplevert in het vergankelijke bestaan.
Dat er de laatste jaren zoveel controverses ontstaan over zulke fatwas komt vooral doordat de media er veel aandacht aan schenken.
 
Het islamitische gebod op de scheiding der seksen staat zwaar onder druk in het moderne en overbevolkte Egypte, waar het aandeel werkende vrouwen onder meer door de economische malaise hoger ligt dan in veel andere islamitische landen.
 Maar het is niet erg waarschijnlijk dat vindingrijke Egyptische sjeiks uiteindelijk met de oplossing zullen komen. Die dragen alleen maar bij aan de verdere erosie van het religieuze establishment, wat in zekere zin ook een oplossing is van het probleem.