Archeologisch nieuws

Grote beroering is de laatste weken ontstaan in egyptologische kringen rondom het DNA-onderzoek aan de mummie van Toetanchamon. Scepsis is onder wetenschappers ontstaan naar aanleiding van de publicatie van een artikel in het Journal of the American Medical Association [JAMA].

Van slechts vier van de elf in Caïro onderzochte mummies zijn met succes gegevens vrijgekomen over hun DNA-structuur. Dr. Zahi Hawass had aangekondigd dat hij op 17 februari 2010 de resultaten bekend zou maken over het DNA-onderzoek aan de mummie van Toetanchamon en de twee foetussen die in het voorjaar van 1923 in zijn graf waren aangetroffen.
 Deze twee foetussen van te vroeg geboren meisjes blijken inderdaad de kinderen van Toetanchamon te zijn geweest. Het onderzoek aan de mummie van Toetanchamon zelf leverde enige opzienbarende resultaten op. Zo zou de jonge koning hebben geleden aan enkele genetische aandoeningen zoals een klompvoet, een gespleten gehemelte en scoliosis, een gekromde ruggengraat. Volgens de onderzoekers zou hij ook hebben geleden aan een groeistoornis waardoor het bot afsterft door tekort aan bloed, de ziekte van Köhler.
 Dit is vooral te zien aan zijn linkervoet. Ook kwam uit het onderzoek naar voor dat de parasiet plasmodium falciparum zich door het celmembraam in het DNA van de koning had genesteld.
Deze parasiet veroorzaakt de vaak dodelijke variant van hersenmalaria.

De Hawass veronderstelde dat Toetanchamon de infectie waarschijnlijk had opgelopen nadat hij zijn linkerbeen had gebroken. Volgens de onderzoekers is dit het vroegst bekende geval van infectie door deze malariaparasiet. Vele onderzoekers die niet bij het onderzoek betrokken waren betwijfelen nu dat malaria de dood heeft betekend voor Toetanchamon.

Tijdens zijn in het Egyptisch Museum van Caïro georganiseerde persconferentie vertelde Hawass aan de aanwezige journalisten dat in het onderzoek ook de mummie van farao Amenhotep III was betrokken. Deze laatste is de zekere vader van koning Achnaton.
 Het vermoeden heeft altijd bestaan dat Toetanchamon een zoon is van Achnaton. De onderzochte mummie is echter nooit voor de volle honderd procent met Amenhotep III geïdentificeerd. Daarnaast vertelde Hawass dat uit het onderzoek nu onomstotelijk is gebleken dat de mummie uit graf KV55 die van Achnaton is.
 Hawass meldde verder dat de moeder van Toetanchamon een zus zou zijn geweest van Achnaton. Nu kennen we vijf namen van volle zussen van Achnaton. Van geen van deze dames was ooit een mummie bekend. Volgens Hawass is de mummie die bekend staat als de 'Jonge dame', ooit door Loret aangetroffen in een cachetteruimte van KV35, de moeder van Toetanchamon. Opmerkelijk is dat Hawass deze mummie nu niet meer bij naam noemt.
Een jaar eerder echter was Hawass er van overtuigd dat het de mummie van Kiya betreft, de bijvrouw van Achnaton en beslist geen zus van deze koning.
Discovery Channel brengt in de maand mei 2010 een twee uur durende documentaire over dit onderzoek.
Aan het eind van de jaren '90 deed de microbioloog Scott R. Woodward reeds DNA-onderzoek aan de koningsmummies. De wetenschappelijke resultaten hiervan zijn helaas nooit gepubliceerd
In een Engelstalig verweer op alle kritiek dreigt dr. Zahi Hawass zelfs met de toorn van de god Seth: .

Op zijn website maakt dr. Zahi Hawass melding van de recente vondst van de grafkamer van de piramide van koningin Behenoe door dr. Philippe Collombert, hoofd van de Franse archeologische missie in Sakkara. In de grafkamer zijn piramideteksten aangetroffen.
 Het is nog steeds niet duidelijk of Behenoe de vrouw was van Pepi I of Pepi II uit de zesde dynastie. Ook de granieten sarcofaag van de koningin is gevonden. Deze verkeerd volgens Collombert in goede staat, maar geeft geen aanvullende informatie over de koningin.

Op zijn website maakt dr. Zahi Hawass ook melding van de vondst van een kolossaal hoofd van een granieten beeld van Amenhotep III. De vondst is gedaan op het terrein van de dodentempel van Amenhotep III. Dit gebied achter de kolossen van Memnon wordt aangeduid met de term Kom el-Hettan. Het beeld van ongeveer 2,5 meter hoog is volgens Zahi Hawass een meesterwerk, een jeugdig beeld van de koning met zeer fijn gebeeldhouwde trekken.
 
Volgens de leider van de expeditie, Hourig Sourouzian, is dit het meest gave beeld van het gezicht van Amenhotep III. 'Bij andere beelden is vaak iets gebroken: het puntje van de neus bijvoorbeeld. Maar dit beeld is, van de kruin tot de kin, zo mooi gebeeldhouwd, er is niets gebroken'.
 Het beeld maakte ooit deel uit van een groter standbeeld van Amenhotep III die in zijn over het lichaam gekruiste handen koninklijke waardigheidstekens hield: .

Op zijn website maakt dr. Hawass ook melding van de restauratie van een Naos uit de tijd van Amenemhat I. Het betreft een brokstuk van de naos in de tempel van Karnak dat is teruggegeven aan Egypte door het Metropolitan Museum of Art in New York:

Op zijn website maakt dr. Zahi Hawass ook melding van de vorderingen bij het uitgraven van de sfinxenallee in het centrum van de stad Loeksor

Radio-interview

Op donderdag 4 februari 2010 werd Huub Pragt geïnterviewd door Arjan Burggraaf van Radio Noord-Holland. Het interview was te beluisteren in het programma 'De Ochtend'.
Er werd gesproken over archeologische opgravingen in Alexandrië en het Dal der Koningen.
 ook werd gesproken over de buste van Nefertiti en het onderzoek aan mummies.
Klik hier om het interview te beluisteren: Interview.