|
Islamisten: censuur Duizend-en-één-nacht
E.J. BRON - 10 MEI 2010
Geen ander werk uit de Oriëntaalse literatuur heeft lezers in de hele wereld zo betoverd als het verhaal van Scheherazade, die sultan Sjahriaan met haar kleurrijke vertellingen iedere nacht in een goed humeur houdt. Duizend-en-één-nacht geldt als belangrijk stuk wereldliteratuur.
Maar in de Oriënt wordt dit meesterwerk, dat elementen uit India, Perzië en de Arabische wereld bevat, vanwege zijn erotische passages steeds opnieuw verguisd. XML:NAMESPACE PREFIX = O />
In het islamitische koninkrijk Saoedi-Arabië staat Duizend-en-één-nacht op de index. In Cairo buigt de procureur-generaal zich op dit moment over een aanklacht tegen het werk, ingediend door een groep advocaten. De boze moslims eisen om de verantwoordelijken van een instantie te veroordelen, die onlangs een door het ministerie van cultuur gesubsidieerde uitgave op de markt bracht. De twee boeken, die heel goedkoop werden aangeboden, waren snel uitverkocht.
Een exemplaar van het boek, dat over mooie slavinnen, sluwe handelaren en avontuurlijke sultans gaat, kwam in handen terecht van de zedenstrenge Egyptische advocaten twee vrouwen en acht mannen. Op 17 april overhandigden ze een klaagschrift aan de justitiële autoriteiten. Daarin citeren ze enkele passages uit het werk, die volgens hen aanstootgevend zijn en daarom schadelijk zijn voor de openbare moraal. In deze passages gaat het o.a. om erotische spelletjes en om de vraag hoe men erectieproblemen kan verhelpen.
Tot de intellectuelen, die in het klaagschrift worden genoemd, behoort ook de bekende Egyptische schrijver Gamal al-Ghitani. Deze aanklacht maakt deel uit van een campagne tegen intellectuelen, zegt hij. De islamisten zouden het echter niet alleen hebben voorzien op cultuurscheppers zoals hij, maar ook op de regering, die ze er met hun aanklacht toe zouden willen dwingen om een standpunt in te nemen. Faruk Husni, de Egyptische minister van cultuur, heeft dit ook al gedaan. Hij oordeelde, dat de eis om Duizend-en-één-nacht te censureren ongeveer net zo absurd zou zijn als het idee om standbeelden en reliëfs van de Oudegyptische vruchtbaarheidsgod Min te vernietigen. Min werd gedeeltelijk naakt en met fallus afgebeeld.
Natuurlijk is Duizend-en-één-nacht een geweldig werk, maar men zou enkele begrippen op seksueel gebied moeten vervangen door andere woorden. Het Arabisch is een zeer rijke taal, daarom zou het gemakkelijk zijn om taalkundige alternatieven te vinden, stelt Magdi Abdul Halim Mohammed, een van de ondertekenaars van het klaagschrift.
De minister van cultuur, die onlangs werd gepasseerd voor de functie van secretaris-generaal van de UNESCO, heeft echter verklaard, dat hij niet zou toestaan dat dit stuk wereldcultuurerfgoed wordt gecensureerd. Bij deze mening sluit zich ook de Arabiste Claudia Ott van de universiteit van Erlangen aan, van wie in 2004 een nieuwe vertaling van Duizend-en-één-nacht is verschenen.
Ott eist: Vanzelfsprekend moet de Arabische Duizend-en-één-nacht in zijn volledige, zeer complexe overleveringshistorie worden gerespecteerd. Men mag er nier eenvoudigweg aparte woorden in censureren. Het zou onzin zijn om het boek op de zedelijk aanstootgevende passages of woorden te reduceren. Per slot van rekening zou het werk vol Korancitaten zitten en de islam zou de basis van de levensopvattingen in de verhalen zijn.
Het is niet de eerste keer, dat zedenstrenge Egyptische moslims de erotische componenten van de vertellingen van Scheherazade willen censureren. In 1985 hadden islamisten justitie met een geïllustreerde Libanese uitgave van het werk geconfronteerd, dat in Egypte werd verkocht. Ze riepen de rechtbank er destijds toe op om te controleren of de uitgever de authentieke tekst zou hebben gepubliceerd. Maar een bindende standaarduitgave van de spannende vertellingen waarmee Scheherazade de sultan er van af wil houden haar te doden, bestaat niet. Veelmeer doen er meerdere versies de ronde, waartoe ook de zojuist gepubliceerde Egyptische Bulak-uitgave behoort.
De islamisten hadden destijds eerst een verbod van het werk voor elkaar kunnen krijgen, maar dit werd in januari 1986 weer opgeheven. De rechter zei destijds in zijn motivering van het vonnis, dat men de erotische passages niet uit het verband zou mogen halen. De klagers gaf hij de volgende zin mee op weg: Wanneer iemand het boek alleen vanwege deze passages koopt, dan moet hij of ziek of dom zijn.
Bron:
http://www.recklinghaeuser-zeitung.de/freizeit/buecher/Islamisten-wollen-Tausendundeine-Nacht-zensieren;art251,194269
Auteur: Anne-Beatrice Clasmann
Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
|
