• DROOG NEERSLAGkans 000% min 04°C MAX 07°C WINDKRACHT 024 km/u ZZW •
SCO
00:00
03:00 • 06:00 • 09:00 • 12:00
12:00
15:00 • 18:00 • 21:00 • 24:00
BLAD dag • Blad Kool Kruiden(blad) Gras gewas • ZEER gunstig PLANTEN bij WASSENDE maan = sterke bladaangroei bovengronds (alle koolsoorten (broccoli=Bloem gewas), bloemkool, koolrabi, prei, peterselie, sla, spinazie, bladvenkel, gazon ...).. • ONDERHOUD Blad gewas = Verzorgen, diepe BODEMBEWERKING (diep spitten, ploegen, eggen) KOOL gewas: Zeekool Sluitkool (Rode Savooie Spits Witte kool) Sla Salie (en scharlei) Kudzu Koolraap Uien Jack bean Watermeloen Fruta de lobo Zonnebloem Maяs Tulp • MAAIEN gazon-klavers=snelle groei nadien,BEMESTEN-onderdompelen kamerplanten • OOGSTEN VERS uit de tuin Blad Kool Kruiden(blad) Gras • ONGUNSTIG om een FLES WIJN te proeven-drinken = Pas le meilleur moment pour déguster • •• 10 Elaguez vos grands arbres •• [ ] •• 10 11 Par temps doux, élaguer les grands arbres caducs en respectant leur silhouette Cureter les suçoirs du gui Mastiquer les plaies et les coupes de plus de 5 cm de diamètre • SIDEREAL - MOON in Scorpio: An excellent time for planting, germination and strong sturdy growth will result • SYNODIC Sow leafy vegetables and annuals that produce above ground. Lettuce, Spinach, Asparagus, Broccoli, Cabbage, Cauliflower, Sprouts, Sweetcorn, Cucumber. Grains are also good to plant now. This is a good time to pick vegetables if they are to be stored. • BIODYNAMIC Moon in Scorpio: This is a Water sign. It is a good time to sow Leaf plants like Cabbages, but it would not be a good time to sow Fruiting plants like Broad Beans, Fruits Harvested now will store for longer. • • • • •
NM-2 NM-1 •• NIEUWE maan -2 dagen : 48 uren die aan Nieuwe Maan voorafgaan ZEER gunstig • ZAAIEN [ZAAIdag KLIMMENDE maan] • PLANTEN [PLANTdag DALENDE maan] AM AFNEMENDE MAAN LK AMS • Periode van VOLLE tot NIEUWE maan De impulsen zijn op levering en het vrijgeven van energieën gericht, de sappen stromen terug in de wortels. Ondergrondse gewasdelen rijpheid oogst neergang rust (inademen grond-plant zomer-herst), vitalisatie grond-gewas , alle ondergrondse werkzaamheden Aangezien de maan afneemt, vermindert de energie, de aantrekkingskracht is hoog, waardoor vochtigheid in de grond hoog is, maar maanlicht vermindert, energie in de wortels neemt toe • ZEER GUNSTIG • ZAAIEN [ZAAIdag KLIMMENDEmaan] • PLANTEN [PLANTdag DALENDEmaan] bij AFNEMENDEmaan WORTELgewas WORTELdag (gewas dat onder de grond groeit) • GUNSTIGOOGSTEN voor onmiddellijk gebruik vers uit de tuin
GEZOND VREUGDEVOL BLOEIEND VRUCHTBAAR 2015 vol schoonheid,verukkelijk voorjaar,zalige zomer,heerlijke herft,wonderlijke WINTER WINTER (Tiende-Donkere-Heilig-Kerstmis-Midwinter-Wolfs-Rijp-Silvester-Feest) maand DECEMBER [VOLKSWEERKUNDE vorst ijs kijkt naar nieuwe jaar] De wind komt, wild en boos, gesnoei uit alle gaten; geen ruste en wilt hij, eer hij nu eenmaal weten zal, dat 't volk verdwenen is, en hem wilt meester laten ... 't Is bijster, bijtend koud, en 't wintert overal [Guido Gezelle] WEERKUNDIGE METEOROLOGISCHE WINTER (december januari februari) - ASTRONOMISCHE WINTERZONNEWENDE begint op 22-12-2015 05.48 • H. Eulalia van Mérida, martelares 1210•• Brengt december kou en sneeuw in ‘t land, dan groeit ‘t koren zelfs op ‘t zand •
• DROOG NEERSLAGkans 000% min 04°C MAX 09°C WINDKRACHT 019 km/u ZW •
LIB
00:00
03:00 • 06:00 • 09:00 • 12:00
12:00
15:00 • 18:00 • 21:00 • 24:00
BLOEM dag • Bloem Bomen Kruiden(bloem blad) Fruit(kersen bessen) gewas • ZEER gunstig PLANTEN bij WASSENDE maan = alle bloemen, bloembollen, broccoli, oliehoudend vlas-koolzaad-zonnebloemen, geneeskrachtige kruiden-gewassen... • ONDERHOUD Bloem gewas = Verzorgen, diepe BODEMBEWERKING (diep spitten, ploegen, eggen) ZWELLEND BLOEI gewas: Kardoen Spitskool Klaroen Basilicum Gember Bataat Helmboon Suikermeloen Komkommer Augurk Antroewas Boekweit Trosgerist Keizerskroon • brood bakken, maken Activated EM1, MAAIEN gazon-klavers=trage groei • SNIJDEN van bloemen om te drogen behouden hun heldere kleuren, snijbloemen blijven langer vers • Plukken-Verzamelen (eventueel om te COMPOSTEREN) van bladeren en bloemen in de natuur • OOGSTEN VERS uit de tuin Blad Kool Kruiden(blad) Gras • PLANTEN van BOMEN • PLANTEN van STEKKEN gesneden bij KLIMMENDE maan • ZEER GUNSTIG om een FLES WIJN te proeven-drinken = Moment favorable à la dégustation • •16:01•
SCO
00:00
03:00 • 06:00 • 09:00 • 12:00
12:00
15:00 • 18:00 • 21:00 • 24:00
BLAD dag • Blad Kool Kruiden(blad) Gras gewas • ZEER gunstig PLANTEN bij WASSENDE maan = sterke bladaangroei bovengronds (alle koolsoorten (broccoli=Bloem gewas), bloemkool, koolrabi, prei, peterselie, sla, spinazie, bladvenkel, gazon ...).. • ONDERHOUD Blad gewas = Verzorgen, diepe BODEMBEWERKING (diep spitten, ploegen, eggen) KOOL gewas: Zeekool Sluitkool (Rode Savooie Spits Witte kool) Sla Salie (en scharlei) Kudzu Koolraap Uien Jack bean Watermeloen Fruta de lobo Zonnebloem Maяs Tulp • MAAIEN gazon-klavers=snelle groei nadien,BEMESTEN-onderdompelen kamerplanten • OOGSTEN VERS uit de tuin Blad Kool Kruiden(blad) Gras • ONGUNSTIG om een FLES WIJN te proeven-drinken = Pas le meilleur moment pour déguster • •• 09 Installez les amaryllis en pot •• [ ] •• 08 09 S’il ne gèle pas, tailler les clématites à floraison estivale. Couper une tige sur deux à 30-40 cm du sol Mettre en place les églantiers à greffer l’été prochain • SIDEREAL - MOON in Libra: A Good time to sow green manures or cover crops. • SYNODIC Sow leafy vegetables and annuals that produce above ground. Lettuce, Spinach, Asparagus, Broccoli, Cabbage, Cauliflower, Sprouts, Sweetcorn, Cucumber. Grains are also good to plant now. This is a good time to pick vegetables if they are to be stored. • BIODYNAMIC Moon in Libra: This is a Air sign. This is a good time to sow Flowering plants like but it would not be a good time to sow Rooting plants like Garlic, Jerusalem Artichokes, Fruits Harvested now will store for longer. • • • • •
NM-2 NM-1 •• NIEUWE maan -2 dagen : 48 uren die aan Nieuwe Maan voorafgaan ZEER gunstig • ZAAIEN [ZAAIdag KLIMMENDE maan] • PLANTEN [PLANTdag DALENDE maan] AM AFNEMENDE MAAN LK AMS • Periode van VOLLE tot NIEUWE maan De impulsen zijn op levering en het vrijgeven van energieën gericht, de sappen stromen terug in de wortels. Ondergrondse gewasdelen rijpheid oogst neergang rust (inademen grond-plant zomer-herst), vitalisatie grond-gewas , alle ondergrondse werkzaamheden Aangezien de maan afneemt, vermindert de energie, de aantrekkingskracht is hoog, waardoor vochtigheid in de grond hoog is, maar maanlicht vermindert, energie in de wortels neemt toe • ZEER GUNSTIG • ZAAIEN [ZAAIdag KLIMMENDEmaan] • PLANTEN [PLANTdag DALENDEmaan] bij AFNEMENDEmaan WORTELgewas WORTELdag (gewas dat onder de grond groeit) • GUNSTIGOOGSTEN voor onmiddellijk gebruik vers uit de tuin
GEZOND VREUGDEVOL BLOEIEND VRUCHTBAAR 2015 vol schoonheid,verukkelijk voorjaar,zalige zomer,heerlijke herft,wonderlijke WINTER WINTER (Tiende-Donkere-Heilig-Kerstmis-Midwinter-Wolfs-Rijp-Silvester-Feest) maand DECEMBER [VOLKSWEERKUNDE vorst ijs kijkt naar nieuwe jaar] De wind komt, wild en boos, gesnoei uit alle gaten; geen ruste en wilt hij, eer hij nu eenmaal weten zal, dat 't volk verdwenen is, en hem wilt meester laten ... 't Is bijster, bijtend koud, en 't wintert overal [Guido Gezelle] WEERKUNDIGE METEOROLOGISCHE WINTER (december januari februari) - ASTRONOMISCHE WINTERZONNEWENDE begint op 22-12-2015 05.48 • H. Petrus Fourier, priester • H. Juan Diego • LEOCADIA 1209•• Brand berenkruid in lavendel tegen de mot, voor Sint-LEOCADIA ontsteekt de kaars en brand de pot 1209•• Sint-LEOCADIA, ze houdt haar water nie •
• REGEN NEERSLAGkans 080% min 06°C MAX 11°C WINDKRACHT 023 km/u Z •
VIR
00:00
03:00 • 06:00 • 09:00 • 12:00
12:00
15:00 • 18:00 • 21:00 • 24:00
WORTEL dag • Wortel Bol Knol Stengel(prei) Kruiden(wortels) gewas • ZEER gunstig PLANTEN bij AFNEMENDE maan = maakt ondergronds vruchten aan (aardappelen, knoflook, uien, wortelen, rode bieten, rapen, knolselderij, radijs, rammenas, schorseneren ...) • OOGSTEN ondergronds Wortel Bol Knol Stengel(prei) Kruiden(wortels) gewas... • ONDERHOUD Wortel gewas = Verzorgen, diepe BODEMBEWERKING (diep spitten, ploegen, eggen) KNOL gewas: Rabarber Koolrabi Cichorei (andijvie witlof etc.) Stevia Mierikswortel Suikerbiet Limaboon Waspompoen Pepino of Cocona Fenegriek Gerst Narcis• COMPOSTEREN [Verzamelen wortels-schors in de natuur], VERPLANTEN, BEMESTEN, inZAAIEN gazon, SNOEIEN • OOGSTEN VERS uit de tuin Blad Kool Kruiden(blad) Gras • ONGUNSTIG om een GOEDE FLES WIJN te kraken = Éviter de déboucher une bonne bouteille, le vin n’exprimera pas tout son potentiel • •05:01•
LIB
00:00
03:00 • 06:00 • 09:00 • 12:00
12:00
15:00 • 18:00 • 21:00 • 24:00
BLOEM dag • Bloem Bomen Kruiden(bloem blad) Fruit(kersen bessen) gewas • ZEER gunstig PLANTEN bij WASSENDE maan = alle bloemen, bloembollen, broccoli, oliehoudend vlas-koolzaad-zonnebloemen, geneeskrachtige kruiden-gewassen... • ONDERHOUD Bloem gewas = Verzorgen, diepe BODEMBEWERKING (diep spitten, ploegen, eggen) ZWELLEND BLOEI gewas: Kardoen Spitskool Klaroen Basilicum Gember Bataat Helmboon Suikermeloen Komkommer Augurk Antroewas Boekweit Trosgerist Keizerskroon • brood bakken, maken Activated EM1, MAAIEN gazon-klavers=trage groei • SNIJDEN van bloemen om te drogen behouden hun heldere kleuren, snijbloemen blijven langer vers • Plukken-Verzamelen (eventueel om te COMPOSTEREN) van bladeren en bloemen in de natuur • OOGSTEN VERS uit de tuin Blad Kool Kruiden(blad) Gras • PLANTEN van BOMEN • PLANTEN van STEKKEN gesneden bij KLIMMENDE maan • ZEER GUNSTIG om een FLES WIJN te proeven-drinken = Moment favorable à la dégustation • •• 08 Taillez les clématites •• [ ] •• 08 09 S’il ne gèle pas, tailler les clématites à floraison estivale. Couper une tige sur deux à 30-40 cm du sol Mettre en place les églantiers à greffer l’été prochain • SIDEREAL - MOON in Libra: A Good time to sow green manures or cover crops. • SYNODIC This is not a good time to be sowing anything in the garden. Instead use this time to weed and harvest from the garden. It is an excellent time to start building a new compost heap. • BIODYNAMIC Moon in Libra: This is a Air sign. This is a good time to sow Flowering plants like but it would not be a good time to sow Rooting plants like Garlic, Jerusalem Artichokes, • • • • •
AM AFNEMENDE MAAN LK AMS • Periode van VOLLE tot NIEUWE maan De impulsen zijn op levering en het vrijgeven van energieën gericht, de sappen stromen terug in de wortels. Ondergrondse gewasdelen rijpheid oogst neergang rust (inademen grond-plant zomer-herst), vitalisatie grond-gewas , alle ondergrondse werkzaamheden Aangezien de maan afneemt, vermindert de energie, de aantrekkingskracht is hoog, waardoor vochtigheid in de grond hoog is, maar maanlicht vermindert, energie in de wortels neemt toe • ZEER GUNSTIG • ZAAIEN [ZAAIdag KLIMMENDEmaan] • PLANTEN [PLANTdag DALENDEmaan] bij AFNEMENDEmaan WORTELgewas WORTELdag (gewas dat onder de grond groeit) • GUNSTIGOOGSTEN voor onmiddellijk gebruik vers uit de tuin
GEZOND VREUGDEVOL BLOEIEND VRUCHTBAAR 2015 vol schoonheid,verukkelijk voorjaar,zalige zomer,heerlijke herft,wonderlijke WINTER WINTER (Tiende-Donkere-Heilig-Kerstmis-Midwinter-Wolfs-Rijp-Silvester-Feest) maand DECEMBER [VOLKSWEERKUNDE vorst ijs kijkt naar nieuwe jaar] De wind komt, wild en boos, gesnoei uit alle gaten; geen ruste en wilt hij, eer hij nu eenmaal weten zal, dat 't volk verdwenen is, en hem wilt meester laten ... 't Is bijster, bijtend koud, en 't wintert overal [Guido Gezelle] WEERKUNDIGE METEOROLOGISCHE WINTER (december januari februari) - ASTRONOMISCHE WINTERZONNEWENDE begint op 22-12-2015 05.48 • Onbevlekte Ontvangenis van de heilige maagd Maria 1208•• Op Maria Ontvangenis regen, brengt het hooi geen zegen •
• BEWOLKT NEERSLAGkans 010% min 08°C MAX 12°C WINDKRACHT 016 km/u Z •
VIR
00:00
03:00 • 06:00 • 09:00 • 12:00
12:00
15:00 • 18:00 • 21:00 • 24:00
WORTEL dag • Wortel Bol Knol Stengel(prei) Kruiden(wortels) gewas • ZEER gunstig PLANTEN bij AFNEMENDE maan = maakt ondergronds vruchten aan (aardappelen, knoflook, uien, wortelen, rode bieten, rapen, knolselderij, radijs, rammenas, schorseneren ...) • OOGSTEN ondergronds Wortel Bol Knol Stengel(prei) Kruiden(wortels) gewas... • ONDERHOUD Wortel gewas = Verzorgen, diepe BODEMBEWERKING (diep spitten, ploegen, eggen) KNOL gewas: Rabarber Koolrabi Cichorei (andijvie witlof etc.) Stevia Mierikswortel Suikerbiet Limaboon Waspompoen Pepino of Cocona Fenegriek Gerst Narcis• COMPOSTEREN [Verzamelen wortels-schors in de natuur], VERPLANTEN, BEMESTEN, inZAAIEN gazon, SNOEIEN • OOGSTEN VERS uit de tuin Blad Kool Kruiden(blad) Gras • ONGUNSTIG om een GOEDE FLES WIJN te kraken = Éviter de déboucher une bonne bouteille, le vin n’exprimera pas tout son potentiel • •• 07 Plantez l'ail blanc ou violet en climat doux •• [ ] •• 04 11:48 05 06 07 13:35 Selon les besoins, récolter les crosnes, panais, topinambours, salsifis, scorsonères. Repérer de beaux pieds de crosne, raifort et topinambour à conserver pour redémarrer la culture au printemps prochain En climat doux, planter l’ail blanc et violet et, dans toutes régions, l’échalote 'Griselle' Ameublir les sols lourds sans les retourner, le gel cassera les mottes 08 09 S’il ne gèle pas, tailler les clématites à floraison estivale. Couper une tige sur deux à 30-40 cm du sol Mettre en place les églantiers à greffer l’été prochain • SIDEREAL - MOON in Virgo: Dry and barren. Good time for garden maintenance. • SYNODIC This is not a good time to be sowing anything in the garden. Instead use this time to weed and harvest from the garden. It is an excellent time to start building a new compost heap. • BIODYNAMIC Moon in Virgo: This is a Earth sign. It is a good time to sow Root plants like Garlic, Jerusalem Artichokes, but it would not be a good time to sow Flower plants like • • • • •
AM AFNEMENDE MAAN LK AMS • Periode van VOLLE tot NIEUWE maan De impulsen zijn op levering en het vrijgeven van energieën gericht, de sappen stromen terug in de wortels. Ondergrondse gewasdelen rijpheid oogst neergang rust (inademen grond-plant zomer-herst), vitalisatie grond-gewas , alle ondergrondse werkzaamheden Aangezien de maan afneemt, vermindert de energie, de aantrekkingskracht is hoog, waardoor vochtigheid in de grond hoog is, maar maanlicht vermindert, energie in de wortels neemt toe • ZEER GUNSTIG • ZAAIEN [ZAAIdag KLIMMENDEmaan] • PLANTEN [PLANTdag DALENDEmaan] bij AFNEMENDEmaan WORTELgewas WORTELdag (gewas dat onder de grond groeit) • GUNSTIGOOGSTEN voor onmiddellijk gebruik vers uit de tuin
GEZOND VREUGDEVOL BLOEIEND VRUCHTBAAR 2015 vol schoonheid,verukkelijk voorjaar,zalige zomer,heerlijke herft,wonderlijke WINTER WINTER (Tiende-Donkere-Heilig-Kerstmis-Midwinter-Wolfs-Rijp-Silvester-Feest) maand DECEMBER [VOLKSWEERKUNDE vorst ijs kijkt naar nieuwe jaar] De wind komt, wild en boos, gesnoei uit alle gaten; geen ruste en wilt hij, eer hij nu eenmaal weten zal, dat 't volk verdwenen is, en hem wilt meester laten ... 't Is bijster, bijtend koud, en 't wintert overal [Guido Gezelle] WEERKUNDIGE METEOROLOGISCHE WINTER (december januari februari) - ASTRONOMISCHE WINTERZONNEWENDE begint op 22-12-2015 05.48 • H. Ambrosius, bisschop en kerkleraar • H. Victor van Piacenza, bisschop • AMBROSIUS 1207•• Sint-AMBROOS, patroon van de bijen, en de spreewen, houdt van waaien en van sneeuwen 1207•• Sint-AMBROOS, patroon van bijen en van spreewen,schei uit met waaien en sneeuwen •
ZONDAG 06-12 VLAAMSE DRUIVENCROSS • OVERIJSE 10:00 NIEUWLINGEN 1• 2• 3• JUNIOREN 1• 2• 3• U23 1• ISERBYT Eli 2• SOETE Daan 3• MERLIER Braam DAMES 1• VERSCHUEREN Jolien 2• WYMAN Helen GBR 3• HARRIS Nikki GBR ELITE 1• VAN DER POEL Mathieu NED 2• PAUWELS Kevin 3• MEEUSEN Tom
VELDRIJDEN 2015-2016 WINNAARS ELITE 11•••••••••• VAN AERT Wout 3••• VAN DER HAAR Lars NL 2•• NYS Sven 2•• MEEUSEN Tom 2•• PAUWELS Kevin 1• VAN DER POEL Mathieu NL
ZATerdag 05-12 BPOST BANK TROFEE • CYCLOCROSS ESSEN NIEUWLINGEN 1• Niels Vandeputte [29'34"] 2• Bart Hazekamp NED [+13"] 3• Arno Van Den Broeck [+14"] JUNIOREN 1• WOLSINK Thijs NED [42'48"] 2• DE CLERCQ Jari [+20"] 3• VANDEBOSCH Toon [+52] U23 1• HERMANS Quinten [47'59"] 2• CLEPPE Nicolas [+13"] 3• VAN TICHELT Yorben [+27"] DAMES 1• CANT Sanne [] 2• DE JONG Thalita NED [+26"] 3• VERSCHUEREN Jolien [+32"] ELITE 1• VAN AERT Wout [1:00'12"] 2• NYS Sven [+07"] 3• VANTHOURENHOUT Michael [+29"]
STAND BPOST BANK TROFEE 2015-2016ELITE 1• VAN AERT Wout [3:56'34"] 2• PAUWELS Kevin [+3'19"] 3• NYS Sven [+6'46"] DAMES 1• VERSCHUEREN Jolien [2:55'25"] 2• CANT Sanne [+20"] 3• HARRIS Nikki GBR [+55"] NIEUWELINGEN 1• KOPECKY Tomas [30'55"] 2• HAZEKAMP Bart [+33"] 3• VANDEPUTTE Niels [+59"] JUNIOREN 1• DEKKER Jens NL [43'46"] 2• JASPERS Jappe [+15"] 3• ROMBOUTS Seppe [+46"] BELOFTEN U23 1• ISERBYT Eli [55'17"] 2• DEGROOTE Jonas [+46"] 3• HOEIJBERGHS Daan [+53"]
• SIDERISCH of • TROPISCHE • DIERENRIEM Bron : K. ELST • DIERENRIEM ASTRONOMISCHE aanvaardt de ongelijke verdeling die men met het blote oog ziet en die in nauwkeurige grenzen vastgelegd is door de Internationale Sterrenkundige Vereniging in 1928-30. Hierin zijn de sterrenbeelden ongelijk in grootte (bv. Maagd en Vissen veel groter dan 30°, Ram en Weegschaal veel kleiner) en krijgt bovendien een dertiende sterrenbeeld, de Slangendrager/Ophiuchus, een knabbel uit de ecliptica toegewezen. Deze ongelijk ingedeelde dierenriem wordt alleen door een handvol modern•Westerse excentriekelingen gebruikt Bron femtopia • STERRENBEELDEN SIDERISCHE ASTRONOMISCHE zoals ze werkelijk aan de hemel te zien zijn en door sterrrenwachten worden aangegeven In de SIDERISCHE DIERENRIEM stemmen de tekens overeen met de astronomische sterrenbeelden zoals ze aan de hemel te zien zijn. Het zijn er ook 13 dierenriemtekens, het 13e teken is de SLANGENDRAGER. Deze verschillen in grootte en zijn ook niet elk jaar gelijk. Door de tollende beweging van de aarde “schuiven” de sterrenbeelden een graad per 72 jaar op. Ook het lentepunt schuift op en staat nu in VISSEN, op weg naar WATERMAN “age of aquarius”. Als de zon door het lentepunt gaat hebben wij de lente•equinox SIDERISCHE DIERENRIEM wordt o.a. gebruikt door de • VEDISCHE astrologie en is geschikt voor spirituele en karmische aangelegenheden. De BIOLOGISCH - DYNAMISCHE LANDBOUW volgt de SIDERISCHE maankalender Dat klinkt logisch, de planten en moeder aarde zijn onderdeel van de makrokosmos en reageren op de sterren zoals ze nu zijn. Geen van beiden is beter of meer waar, beiden hebben hun eigen waarde en toevoeging • ASTRONOMIE • Astronomie • Astronomy • Astronomie SIDERISCH 000° 360° • 37°25' 12-03 • 24°42' 18-04 • 36°26' 14-05 • 30°31' 22-06 • 19°56' 21-07 • 36°26' 11-08 • 44°20' 17-09 • 22°38' 31-10 • 24°42' 23-11 • 31°31' 18-12 • 27°34' 19-01 • 23°49' 16-02 Een SIDERISCH jaar (Latijn sidus gen. sideris sterrenbeeld, ster) is de tijd waarin de AARDE een maal om de ZON beweegt, ten opzichte van de vaste sterren, dus is het de kortste tijd tussen twee momenten dat de Zon vanaf Aarde gezien op precies dezelfde plek aan de hemel staat ten opzichte van de sterren In 1990 werd de duur van een SIDERISCH jaar bepaald als 365,25636 dagen of 365 dagen 06:09'10" = 20'24" langer dan de duur van een Tropisch jaar Een SYNODISCHE maand of lunatie is de tijd tussen 2 NIEUWE manen, en duurt 29,530 588 kalenderdagen = 29 dagen 12:44' 02,8" In een SIDERISCHE maand draait de maan een volledige omloop om de aarde ten opzicht van de sterrenhemel(vaste sterren) en duurt 27,321 661 dagen = 27 dagen 07:43' 11,6" en is ook de omlooptijd van de Maan om haar eigen as, als gevolg van de eerder genoemde synchronisatie • ASTROLOGIE• Asrologie• Astrology• Astrologie TROPISCHE [Tropical ZODIAC vooral gebruikt in de US en West-Europa] astrologische dierenriem: een denkbeeldige, symbolische dierenriem zoals die door westerse astrologen wordt gebruikt Het is nu aan de tijd deze twee wetenschappen te verenigen, astronomie en astrologie samen te brengen In de tropische dierenriem (wit) begint dan traditioneel het teken Ram en worden alle tekens in 12 gelijke stukken verdeeld. De tropische dierenriem wordt gebruikt door de westerse astrologie en is vooral sterk voor psychologische kwesties en bewustzijn • TROPISCH Een Tropisch jaar (van GRIEKS tropein, wenden of keren) is de gemiddelde tijd tussen twee passages van de Zon door het lentepunt. Tijdens een omloop van de AARDE rond de ZON zal de laatste vanaf Aarde gezien langs een vaste lijn (de ecliptica) tussen de sterren door bewegen en na elke omloop dit punt tussen de sterren opnieuw passeren. Vanwege de tollende beweging van de aardas, die precessie genoemd wordt, beweegt het lentepunt zelf echter ook langzaam langs de ecliptica. De tijd die de Zon nodig heeft om opnieuw het lentepunt te bereiken (een tropisch jaar) is daarom iets korter dan een SIDERISCH jaar (de tijd waarop de Zon weer op precies dezelfde plek ten opzichte van de sterren staat). Er bestaan twee definities voor het begrip tropisch jaar: een historische en een hedendaagse In de oude of historische definitie is een Tropisch jaar de gemiddelde tijdsduur tussen 2 opeenvolgende doorgangen van de ZON door het LENTEPUNT De hedendaagse definitie van "Tropisch jaar" luidt: een tropisch jaar is het tijdsinterval nodig om de middelbare zonnelengte met 360° te laten toenemen ten opzichte van de bewegende middelbare equinox van de dag. In meer begrijpelijke termen: het is het tijdsinterval tussen twee opeenvolgende doorgangen van de middelbare Zon door het Lentepunt
In de SIDERISCH TABEL - VPCALENDAR is te vinden wanneer de Zon werkelijk in een bepaald sterrenbeeld staat. Deze tabel geldt strikt genomen voor het jaar 2000 en het midden van de dag, maar is preciezer dan de astrologische versie voor iedereen die na het jaar 1000 werd geboren (naar verluidt het merendeel van de bezoekers van deze website)
Een denkbeeldige hemelbol met middenin de Aarde (blauw) in haar baan (dunne rode lijn) om de Zon (lichtgeel). De dikke rode lijn (baan) buitenom geeft de ecliptica weer en de groene lijnen daarover en omheen de sterrenbeelden. De dierenriem zelf is niet precies omlijnd aangegeven, maar vormt een denkbeeldige band (vlak) van 20 booggraden waarin (waarbinnen, waaroverheen) de sterrenbeelden liggen geprojecteerd over en rond de ecliptica DIERENRIEM of ZODIAC •• De DIERENRIEM• ZODIAK • Zodiaque • Zodiac • Tierkreis is een ongeveer 20 graden brede zone aan de hemelbol, waarbinnen de schijnbare banen van de zon, de maan en de planeten verlopen.De beweging van de zon en de voortdurende verandering van de sterrenhemel heeft de mens van oudsher gefascineerd. De sterrenhemel draait iedere dag van oost naar west om een vaste pool. Op het noordelijk halfrond is deze pool op minder dan 1 graad van de poolster verwijderd, wat het gemakkelijk maakt om zich te oriënteren. De sterren rond de poolster bewegen zich in een concentrische cirkel om haar heen, zodat aan de oostelijke horizon voortdurend nieuwe sterrenbeelden opduiken die in het westen weer ondergaan. Zoals de zon dag en nacht markeert, zo keert ze ook na verloop van een jaar terug op dezelfde plaats aan de sterrenhemel. Op basis van deze waarnemingen werden door verschillende oude beschavingen kalenders opgesteld, waarbij de maan de maanden aangaf en de baan van de zon de periode van een jaar bepaalde. Tot de oudst bekende sterrenbeelden behoren de twaalf van de dierenriem. Aan deze tekens werd een bijzondere betekenis toegekend, omdat zij de achtergrond, het decor vormden waartegen zon, maan en planeten zich schijnbaar voortbewogen. Deze baan, die in werkelijkheid de baan is die de aarde om de zon beschrijft, wordt ecliptica genoemd
•• Deze ecliptica, de gordel van de dierenriem, ligt scheef op de hemelequator, de denkbeeldige lijn van de aarde-equator in het oneindige doorgetrokken. Daardoor vormen die twee vlakken een hoek van 23,5 graden: de 'helling' van de ecliptica. Als gevolg daarvan zijn slechts 2 dagen per jaar dag en nacht even lang tijdens de zogenaamde 'equinoxen': bij het begin van de lente (ca. 21 maart) op 0 graden Ram en bij het begin van de herfst (ca. 23 september) op 0 graden Weegschaal.Als startpunt van de dierenriem werd ca. 300 v.Chr. het lentepunt op 0 graden Ram gekozen. Dit is dus het tijdstip (omstreeks 21 maart) waarop de zon in het snijpunt van dierenriem en de hemelequator treedt. Iemand die dus zegt 'Ik ben een Ram' is geboren in de maand volgend op 21 maart. Reeds de Griekse astronoom Hipparchus (2e eeuw v.Chr.) had opgemerkt dat het lentepunt stilaan verschoof in 'achterwaartse richting' langs de ecliptica. Hij berekende dat deze verschuiving ongeveer 1 graad per 72 jaar bedroeg. Van hem komt ook de naam van het verschijnsel dat hij 'precessie' doopte. Pas veel later zouden moderne natuurkundigen deze precessie vanuit een beweging van de aarde zelf kunnen verklaren. De aardas staat immers scheef op haar omloopbaan, waardoor ze tijdens haar rotatie een soort 'kegelmantel' beschrijft. Ze wiebelt als het ware als een tol. Door deze beweging die 25800 jaar duurt voor hetzelfde uitgangspunt weer wordt bereikt, blijft de poolster niet precies in het noorden staan •• Terwijl voor de astronomie deze precessie van groot belang is, heeft zij voor de astrologie geen betekenis. Voor haar zijn immers alleen de 'veranderlijke sterren' van belang, de planeten en hoe die zich vanuit de aarde gezien lijken voort te bewegen langs de schijnbare baan van de zon. Volgens oude astrologische tradities verdeelde men de weg die de zon aflegde in twaalf parten of tekens met een lengte van 30 graden. In de loop van het jaar beweegt de zon zich dan door alle tekens die voornamelijk levende wezens of dieren voorstellen. Omdat de tekens hoofdzakelijk dieren zijn, werd de strook van sterrenbeelden 'dierenriem' of zodiak genoemd (uit het Grieks: zooion = levend wezen of dier). Het enige niet-levende wezen uit de dierenriem, de Weegschaal, is pas in latere tijden toegevoegd. Aanvankelijk werden de schalen van de Weegschaal gezien als de klauwen van de Schorpioen
-2000 BC -1500 BC -1000 BC -0500 BC -0001 BC +0500 AC +1000 AC +1500 AC +1582 AC +1583 AC +2000 AC Positie van de ZON op 01-01 weergeven om de 500 jaar. Verschuiving ZON veroorzaakt door de (axial precession) axiale PRECESSIE van de AARDE, elk jaar gaat het LENTEPUNT de ZON 50 boogseconden tegemoet De periode van de precessie van de equinoxen bedraagt ongeveer 26.000 jaar De verschuiving tussen 1500 AC tot 2000 AC is veel groter dan vroeger omdat men in 1582 de JULIAANSE kalender veranderde naar de GREGORIAANSE : donderdag 04-10 werd vrijdag 15-10 en LENTE begint op 21-03 A Comparison of the Position of the Sun Over Time The following images, produced with the Starry Night Astronomy application, display the position of the sun on January 1st at 500-year intervals.The shift is caused by a phenomenon called the axial precession of the Earth. Simply put, the Earth is wobbling on its axis just like a spinning top or gyroscope does as it's slowing down) at a rate of roughly one wobble every 26,000 years. This means that from the perspective of a person standing at the same place on the Earth, he sun will be in a slightly different location in the sky from one year to the next. You wouldn't notice it one year at a time. But if we look at it every 500 years, we can see the change. (Incidentally, It also means that the north star is drifting as well. Stargazers of 4000 years ago probably would have called Kochab the north star, at that time it was closer to the North pole than Polaris.) Notice that during the time in which the Greeks started using the individual's birth date to determine personality and prediction (c. 250 BCE), and when Ptolemy wrote his works on Astrology, defining Western Astrology for future generation (c. 150 CE), someone born on 1 January would have indeed been a Capricorn. But today he or she would in fact be a Sagittarius.The perceptive reader will notice that the leap from 1500 CE to 2000 CE is much larger than the rest. That is due to the fact that in the year 1582, when the Gregorian calendar replaced the outdated and incorrect Julian calendar, 10 days were dropped out of the month of October in order to correct the drift in the calendar caused by the fact that the Julian calendar did not include the 400-year leap years. In order to correct the situation, in 1582 the dates from 5 October to 14 October were skipped. Thus, in the Gregorian calendar (the one we use today) the day after 4 October 1582 is actually 15 October 1582. Compare the following images showing the position of the sun on 1 January from 1582 to 1 January 1583
•• De Indische zodiak was direct afgeleid uit het Griekse systeem en geadopteerd tijdens een periode van intense culturele contacten met Griekenland onder het bewind van de Seleuciden (2e tot 1e eeuw v.Chr.). In de hindoe astrologie worden de tekens 'rāshi' genoemd. Het Indische systeem maakt wel gebruik van de siderische dierenriem, ook al hebben ze met het Europese systeem gemeenschappelijke wortels. De Sanskriet namen van de tekens zijn, op kleine verschillen na, trouwe vertalingen van de Griekse namen. Zo betekent 'dhanus' 'boog', in plaats van 'boogschutter' en 'kumbha' betekent zoiets als 'waterkan' in plaats van 'waterdrager. De Rig-Veda spreekt over het "twaalfspakig wiel" van de hemel •• De 13 sterrenbeelden van de Dierenriem - In de SIDERISCHE tabel vindt u de namen van de dertien sterrenbeelden, waar de ecliptica doorheen loopt. Dit zijn dus de sterrenbeelden van de dierenriem. Er zijn dertien (en niet slechts twaalf, zoals astrologen denken) sterrenbeelden van de dierenriem. Het sterrenbeeld Slangendrager maakt er prominent deel van uit, meer dan bijvoorbeeld het sterrenbeeld Schorpioen (zie de tabel). •• Een andere misvatting in de astrologie is dat de sterrenbeelden niet van plaats veranderen. In werkelijkheid werd al in de tweede eeuw voor Christus door Hipparchos de precessie der equinoxen ontdekt. Door de precessie schuiven de sterrenbeelden langzaam op, met een tempo van één sterrenbeeld per ongeveer 2000 jaar. Zo'n 2000 jaar geleden werd bedacht 'dat je een Boogschutter bent', wanneer je tussen 21 november en 20 december geboren werd. De reden (als je dat zo kunt noemen — het causale verband is ver te zoeken) dat je dan een Boogschutter 'bent', is dat de Zon zich in het sterrenbeeld Boogschutter bevindt op het moment dat je wordt geboren. Althans 2000 jaar geleden... •• Doordat de dierenriem in de afgelopen 2000 jaar ongeveer een sterrenbeeld is opgeschoven, 'ben' je dan dus eigenlijk een Schorpioen. En doordat op de plaats waar astrologen denken dat de Schorpioen staat, zich het sterrenbeeld Slangendrager bevindt, ben je dus eigenlijk eigenlijk een Slangendrager. Voor mensen die nu zo'n 2000 jaar oud zijn, hebben astrologen het bij het rechte eind (wat betreft de positie van de Zon op het moment van je geboorte dan; het is al eeuwen duidelijk dat de stand van de sterren geen enkele invloed heeft op je leven), voor eenieder van 1000 jaar of jonger zitten ze er ver naast. Henoch en Sinterklaas zitten dus wat dit betreft goed. Als de stand van de sterren al invloed op je leven zou hebben (en gebrek aan proberen is niet de reden waarom dit nog nooit is bewezen), is het probleem dat die invloed vaak honderden tot duizenden jaren nodig heeft om ons te bereiken — sterren staan immers vele lichtjaren van ons verwijderd. Wanneer je bijvoorbeeld een Schorpioen 'bent' en de helderste ster, Antares, ondergaat morgen een supernova-explosie, dan zou dat een nogal dramatische invloed hebben op 'jouw' sterrenbeeld (waarschijnlijk zou de ster enkele weken tot maanden overdag zichtbaar zijn). Echter, de ster staat meer dan 100 lichtjaar hier vandaan en dus kunnen astrologen pas over ruim 100 jaar rekening houden met deze supernova. Deze supernova kan dus simpelweg geen invloed hebben op jouw leven, en in het algemeen is het waar dat de sterren geen invloed kunnen hebben op ons leven. Een horoscoop is dus flauwekul; geniet, maar geloof met mate. •• In de tabel dus te vinden wanneer de Zon werkelijk in een bepaald sterrenbeeld staat. Deze tabel geldt strikt genomen voor het jaar 2000 en het midden van de dag, maar is preciezer dan de astrologische versie voor iedereen die na het jaar 1000 werd geboren (naar verluidt het merendeel van de bezoekers van deze website) Bron astrolab •• SIDERISCHE dag •• De tijd die de Aarde nodig heeft om ten opzichte van de sterren eenmaal rond haar as te draaien of met andere woorden het tijdsverschil tussen twee opeenvolgende meridiaanpassages van een bepaalde ster. De sterrendag duurt 23:56'04" of anders één ware zonnedag is 1,0027379093 siderische dagen. (DD) (Zie ook: aardrotatie) •• Siderische tijd = Sterrentijd •• Het is de tijdrekening die gebaseerd is op de siderische rotatieperiode van de Aarde. De plaatselijke sterrentijd is per definitie gelijk aan de rechte klimming van de objecten die zich op de meridiaan van de waarnemer bevinden, ofwel aan de uurhoek van het lentepunt. De sterrentijd is dus altijd een bruikbare indicatie voor het deel van de sterrenhemel dat op een bepaald moment waarneembaar is. Tijdens de herfstequinox is de sterrentijd gelijk aan de plaatselijke zonnetijd. (DD) Let wel, plaatselijke sterretijd en plaatselijke burgerlijke tijd vallen samen rond het moment van de herfst-equinox, niet precies op het moment zelf van deze equinox. (Ik gebruik hier de term "burgerlijke tijd", omdat de zonnetijd per definitie geteld wordt vanaf de middag, de burgerlijke tijd vanaf middernacht) Bron wikipedia •• SIDERISCHE dag •• Een schijnbare siderische dag (of sterrendag) is de tijd die de aarde nodig heeft om 360 graden om haar as te draaien; preciezer, ofwel de tijd tussen twee opeenvolgende bovenmeridiaansedoorgangen van een verafstaande ster. Dit is iets korter dan een zonnedag. Er gaan 366,2422 siderische dagen in een tropisch jaar, maar 365,2422 zonnedagen, wat een siderische dag oplevert van 86.164,09 seconden (of: 23 uren, 56 minuten en 4,09 seconden). Dat er één siderische dag meer is dan er "gewone" dagen in een jaar zijn, is te verklaren doordat de rondgang van de Aarde om de zon een dag compenseert, zodat een waarnemer op Aarde ruim 365 dagen ziet, hoewel de planeet zelf ruim 366 keer om zijn as is gedraaid. (De Aarde draait in dezelfde richting om haar as als zij om de zon draait; vanuit de noordelijke hemel gezien tegen de klok in.) Middernacht in siderische tijd is wanneer het lentepunt de bovenmeridiaan kruist. Een gemiddelde siderische dag wordt niet vanaf de eigenlijke doorgang gerekend, maar vanaf de doorgang van de gemiddelde voorjaarsequinox (zie: gemiddelde zon) •• Zonnetijd is de plaatselijke tijd, gemeten op een zonnewijzer. Een correct opgestelde poolstijlzonnewijzer staat met de stijl (de schaduwgever) naar het geografische noorden gericht onder een hoek met het horizontale vlak gelijk aan de plaatselijke breedtegraad. In Noord-Nederland zal dat ongeveer 53° zijn, in Midden-Nederland 52° en in Zuid-Limburg en Vlaanderen ongeveer 51°. Een op deze wijze opgestelde en correct ingestelde zonnewijzer zal de ware zonnetijd ter plekke aanwijzen. Door de schijnbare verplaatsing van de zon langs de hemel verplaatst de schaduw van de stijl zich langs de cijfers bij de uurlijnen. Afwijkingen •• Omdat de schijnbare verplaatsingssnelheid van de zon langs de hemel niet altijd dezelfde is, zullen er geringe afwijkingen zijn, die bij elkaar opgeteld tot aanzienlijke verschillen kunnen leiden. Deze momentele verschillen worden omzeild door ze uit te middelen; via een zogenaamde vereffeningstabel of -grafiek kan de middelbare zonnetijd worden bepaald. Omdat zowel de ware als de middelbare zonnetijd uitsluitend gelden voor de plaats waar de zonnewijzer staat, is de tijd die hij aanwijst niet voor elke locatie gelijk. Als het precies twaalf uur is op een oostelijk gelegen plaats, bijvoorbeeld Nieuweschans, zal de zonnewijzer in een meer westelijk gelegen plaats als Cadzand nog lang geen twaalf uur aanwijzen. Nieuweschans ligt op ruim 7° OL, Cadzand op ongeveer 3° OL. Het kost de aarde vier minuten om een graad onder de zon door te draaien. Het duurt dus ongeveer een kwartier tussen het tijdstip waarop de zon zich op haar hoogste stand op 7° OL bevindt tot het tijdstip waarop de zon zich op haar hoogste stand op 3° OL bevindt. Zo verloopt er 14 minuten tussen het tijdstip waarop de zon zich op haar hoogste stand op het meest oostelijke punt van Vlaanderen in Remersdaal (Voeren) op 6 ° OL bevindt tot zij zich op haar hoogste stand op het meest westelijke punt van Vlaanderen in De Panne op 2,5 ° OL bevindt. Midden-Europese Tijd De zonnetijd is, behalve op zonnewijzers, in onbruik geraakt; door de toenemende mobiliteit van mensen ondervond men al in de negentiende eeuw last van de lokale verschillen, de spoorwegen voerden als eerste een uniforme tijdrekening in. Na het invoeren van de "Amsterdamse tijd" (5° OL is 20 minuten voor op GMT of Greenwich Mean Time) werd in de tweede wereldoorlog de Berlijnse Midden-Europese Tijd (MET) ingevoerd. Na enkele onderbrekingen werd in 1977 de Midden-Europese Zomertijd (MEZT) opnieuw ingevoerd. In Nederland loopt MET gemiddeld 35 minuten voor op de middelbare zonnetijd, MEZT loopt met nog een uur daar bovenop met 95 minuten voor. In Vlaanderen gold tot 1892 de Ware Plaatselijke Tijd, meestal die van een grote stad. De uurregeling van de treinen verliep sinds 1836 volgens de Ware Plaatselijke Tijd van Brussel (ongeveer 17 minuten voor op GMT). Vanaf 1892 werd GMT ingevoerd. Tijdens de eerste wereldoorlog van 1914 tot 1918 gold de MET met vanaf 1916 de zomertijd. Tussen de twee wereldoorlogen keerde men terug naar de GMT maar de zomertijd bleef behouden. Tijdens de tweede wereldoorlog had men dezelfde regeling als tijdens de eerste wereldoorlog. MET bleef vanaf 1946 de regeling maar de zomertijd viel weg tot 1977 toen die weer werd ingevoerd •• Bron theorderoftime •• Wat is Galactische Tijd •• We meten de tijd op onze planeet aarde om onze samenleving te organiseren.. Voor de landbouw en andere seizoensbelangen hebben we de timing naar de zon van onze zonnekalender: die beschrijft wat het tropische jaar wordt genoemd. Deze timing wordt wereldwijd gerespekteerd terwille van de burgerlijke kalender genaamd de Gregoriaanse kalender. Die werd in 1582 ingevoerd als een hervorming van de Juliaanse kalender van 45 v.Chr. die tien dagen met de seizoenen was verlopen. Daarnaast hebben we gedurende duizenden jaren ook onze levens getimed met zonnewijzers en waterklokken. Dit werd eind achttiende eeuw afgeschaft toen officieel om pragmatische redenen de (mechanische) tijd werd geïntroduceerd die de mens definitief vervreemde van het oude natuurlijke ritme van de cyclische tijd. Maar niettemin is het passeren van de zon over de lengtegraad (meridiaan) van Greenwich de standaard wetenschappelijke referentie van de wereldtijd (UTC) voor het moderne tijdbeheer hoewel die verwrongen is door de moderne tijdpolitiek. (zie artikelen) In China, India en andere oosterse culturen timede men zijn maanden en weken naar de maan op een lunisolaire manier: men respekteert het ritme van de maan, maar voegt af en toe een maand in op die maankalender om gelijke tred te houden met de seizoenen: een geschrikkelde kalender. Omdat dit op verschillende manieren kan worden gedaan schaften de Romeinen voor het Westen deze methode met de juliaanse reformatie af toen ze zagen dat het leidde tot willekeur en corruptie. De Islam beheert om religieuze redenen een zuivere maankalender welke niet wordt geschrikkeld en die twaalf maanmaanden rekent in een (cultureel begrepen) jaar dat ongeveer 11 dagen korter is dan het zonnejaar. (zie kalender-links) Behalve het draaien van de maan welke ons de maantijd geeft en de draaiing t.o.v. de zon welke ons de zonnetijd geeft, hebben we ook timing naar de sterren Diepe ruimte door de Hubble Telescoop Deze timing wordt de siderische tijd genoemd en wordt hoofdzakelijk gebruikt voor astronomische observatie en heeft weinig of geen maatschappelijk belang. Dit begrip van de tijd vormt niet echt een kalender, hoewel het een andere siderische dierenriem plaatst tegenover die van de seizoensgebonden dierenriem die astrologen gebruiken. Het siderisch jaar beschrijft dagen die vier minuten korter zijn en een jaar dat één dag langer duurt omdat een siderische dag wordt gedefinieerd als de tijd die er voor nodig is om de sterren in dezelfde positie waar te nemen in de hemel: 23:56' •• Galactische tijd is de tijd die beschreven wordt door onze draaiing t.o.v. het centrum van de Melkweg. •• The galaxy centre by the telescope from Cerro Tololo, Chile Precies zoals de maan rondom de aarde draait en de aarde rondom de zon, draaien we allemaal tezamen, zon, maan, aarde en de andere planeten rondom het centrum van ons sterrenstelsel de Melkweg. De animatie links laat zien hoe in ongeveer zes jaar de sterren in het centrum van het sterrenstelsel draaien rondom het centrum. het centrum bevindt zich in Sagittarius A, en is mogelijk een jong zwart gat : een massa van twee miljoen keer die van de zon. Een galactische dag kan dus worden begrepen als één omwenteling rondom de zon van de aarde in verhouding tot het centrum van de Melkweg. Het geeft een ietwat langer (ongeveer 1/71 dag) 'galactisch' jaar (in feite een galactische dag dus) die door de seizoenen loopt beginnend als we het dichtst bij het centrum van de melkweg staan (of op de grootste afstand, er is geen cultureel precedent). Dit ietwat langere jaar hebben we te danken aan de precessie van de equinox die er de oorzaak van is dat de datum van de Galactische Nieuwe Dag vooruit door de kalender opschuift Een galactisch jaar kan worden beschreven als één omwenteling rondom het centrum van het sterrenstelsel die, met een snelheid van ongeveer 250 km/sec