01 JANUARI LOUWMAAND-Wolfsmaand-Hardmaand-Sneeuwmaand-Haardmaand-Nieuwjaarsmaand-Lomaand-Wetmaand-Ijsmaand [VOLKSWEERKUNDE moet koud droog zijn] is een vrij rustige maand in het tuingebeuren De afbeelding toont de dag die werd besteed aan de uitwisseling van geschenken. Het haardvuur brandt, de tafel is gedekt. Achteraan zijn gasten te zien die binnenkomen en hun handen warmen aan het vuur. De kamerheer verwelkomt hen met de in de afbeelding opgenomen woorden Approche, approche. In het hemelgewelf bovenaan zien we de zonnegod Helios in zijn wagen, vergezeld van de sterrenbeelden Steenbok en Waterman. De maand januari is genoemd naar de Romeinse god Janus, de god van doorgangen en overgangen, god van alle begin en van de overgang van oud naar nieuw. Janus werd traditioneel afgebeeld met twee gezichten: één dat naar voor kijkt (naar de toekomst) en één dat naar achter kijkt (naar het verleden). Janus werd soms ook met een lachend en een bedroefd gelaat afgebeeld. Zo is het ook in de maand januari; het kan zowel vriezen als dooien. De dagen lengen overigens alweer! Op Sint-Thomas was dat met een muggengeeuw, op nieuwjaarsdag met een hanenschreeuw, op Driekoningen met een hertensprong, maar op Sint-Sebastiaan (20 januari) reeds met een vol uur! Met nieuwjaar lengt de dag, zoveel een haantje kraaien mag Januari omschrijft zichzelf als volgt: Ik heet Ianuarius omdat ik opensla de deur van het nieuwe jaar. Een deur heet Ianua. Ik stel u de deur tot vorst of wind of regen wijd open. Kleed u wel en wapen u daartegen In januari lengen de dagen gemiddeld met 1 uur en negen minuten. Is januari te warm, dat dan de hemel zich erbarm Is januari mild en klaar, dan volgt een gure lente dit jaar Januari was traditioneel de -Louwmaand-Ijsmaand- genaamd. Een versje uit 1656 zegt over januari het volgende: Het jaer is weder nieu, maer met de nieuwe jaren Verout ons kranck gestel, dat wy daer henen varen; Maer t is een kleyn verlies al rimpelt ons het vel, Als maer de geest vernieut so gaen de saken wel -Louwmaand- is een verbastering van looimaand. In januari hadden onze voorouders buitenshuis geen werk, dus knapten ze binnenshuis allerlei klussen op zoals bv. het looien en prepareren van de huiden van de dieren die ze in het najaar hadden geslacht. De Germanen noemden januari de -Wolfsmaand-, dit wijst op het feit dat het in januari zo koud kon zijn dat de wolven hun bossen verlieten en naar de buurt van de menselijke bewoning trokken op zoek naar voedsel. In januari ziet men liever de wolf in het veld dan de ploeg -Hardmaand- is een zeer oude benaming die duidt op hard vriezen. Een heel oude uitspraak uit het boerenleven zegt: Het is pas echt koud als de boeren ijs melken. Brengt januari ons strenge vorst, dan lijden we in de zomer geen honger of dorst Onze voorouders zagen het echter niet graag regenen in januari want dat was helemaal niet goed voor de vruchten die later op het jaar moesten groeien. In januari veel regen, brengt de vruchten weinig zegen Tot slot nog enkele minder bekende bijnamen: -Sneeuwmaand-Haardmaand-Nieuwjaarsmaand-Lomaand- (lo = heuvel) omdat onze voorouders in januari naar hoger gelegen plaatsen trokken om zich te behoeden voor het water en tenslotte -Wetmaand- omdat in januari veel mensen huwden en waarin dus de huwelijkswetten van kracht waren.
02 FEBRUARI SPROKKELMAAND DOOIMAAND-Slijkmaand-Moddermaand-Schrikkelmaand-Springmaand-Reinigingsmaand-Zuiveringsmaand-Blijdemaand-Kortemaand-Regenmaand [VOLKSWEERKUNDE moet vochtig fris zijn] verwijst naar de oude Germaanse vruchtbaarheidsfeesten. De Romeinen vierden Lupercalia, reinigings- en vruchtbaarheidsfeesten ter ere van de wolfsgod Lupercus. In dezelfde periode vierden de Germaanse stammen langs de Romeinse grenzen een ontuchtig vrouwen- en vruchtbaarheidsfeest. De Romeinen vonden dit heidense riten en duidden deze feesten aan met de naam Spurcalia, naar het Latijnse woord spurcus dat smerig betekent. Van dit woord is het Oudnederlandse woord sprokkelen een etymologische afleiding Februari toont een winters tafereel waarin de koudste maand van het jaar wordt uitgebeeld. Op de achtergrond is tussen de besneeuwde heuvels nog net een dorpje te zien. Een boer of koopman is naar het dorp onderweg om zijn waren daar aan de man te brengen.Op de voorgrond is een boerenstee afgebeeld en vogels die naar voedsel zoeken. In de woning warmen de bewoners zich aan het haardvuur.
In het hemelgewelf bovenaan zien we de zonnegod Helios in zijn wagen, met de sterrenbeelden Waterman en Vissen in zijn kielzog.
De naam februari komt van februare, reinigen of schuldverzoening. In de Romeinse kalender begon het jaar met maart. Februari was dus de laatste maand van het jaar en tevens de maand waarin alle schulden vereffend moesten worden, m.a.w. de zuiveringsmaand. En vroeger veranderden ook de dienstboden met Maria Lichtmis van betrekking. Ook de natuur heeft loutering en rust nodig, alvorens binnenkort opnieuw te ontluiken
Februari is de kortste, maar ook de ergste
In februari lengen de dagen gemiddeld met één uur en veertig minuten
Dagen lengen, nachten strengen
In februari vieren de hazen bruiloft en daar gaan hevige gevechten aan vooraf. De mannetjes voeren een echte tweekamp. Terwijl ze op hun achterpoten staan, trommelen ze met hun voorpoten op elkaars borst. Vaak bijten ze ook plukken haar uit elkaars vacht, die zie je dan overal liggen
Februari is ook de maand waarin de wilgenkatjes bloeien. Haal ze in huis als het buiten nog wat te koud voor ze is. Binnen zullen ze al gauw streelzacht openen
Koude februari geeft hete augusti
Is februari kil en nat, hij brengt ons koren in het vat
Februari was traditioneel de -Sprokkelmaand-.
Een versje uit 1656 zegt over februari het volgende:
Al komt de gulde Zon eens kycken door de spleten, Noch heeft de strenge vorst haer koude niet vergeten; Ghy, blijft noch in de koy, dat acht ick alderbest, t Is dwaesheyt al te ras te vliegen uyt den nest
-Sprokkelmaand- want in februari moesten onze voorouders hout en dennenappels gaan sprokkelen omdat de winter al een tijdje bezig was en ze vaak al door hun voorraad stookhout heen waren.
Anderzijds verwijst de term sprokkelmaand of sporkelmaand naar sporkelen of Spurcalia (van het Latijnse woord spurcus dat smerig betekent): een afkeer van de uitzinnige, heidense feesten die in deze maand zouden plaatsgevonden hebben
Onze carnavalsfeesten zijn hier nog een verre echo van
-Dooimaand-Slijkmaand-Moddermaand-, vanwege de dooitijd
-Schrikkelmaand-Springmaand- omdat februari eens in de vier jaar tijdens een schrikkeljaar één dag verspringt
-Reinigingsmaand-, vanwege de Romeinse Lupercaliafeesten: de reinigings- en vruchtbaarheidsfeesten ter ere van de wolfsgod Lupercus. Februari is ook nu nog vaak de maand waarin de grote schoonmaak of grote kuis wordt gehouden
Tot slot nog enkele minder bekende bijnamen: -Zuiveringsmaand- vanwege alle schulden die aangezuiverd moesten worden; -Koekemaand- omdat er met Maria Lichtmis pannenkoeken gebakken werden; en -Blijde maand- want meestal valt carnaval in februari
03 MAART LENTEMAAND-Buienmaand-Guldenmaand-Windmaand-Dorremaand-Donarsmaand-Lenzinmanoth [VOLKSWEERKUNDE mag niet te koud vochtig warm zijn] is vernoemd naar Mars, Romeinse god van de oorlog. In het oude Rome noemde men de maand Martius en was ze de eerste maand van het jaar Deze afbeelding toont het werk op het veld tegen de achtergrond van een kasteel. Linksboven kijken een schaapherder en zijn hond naar een kudde schapen; drie boeren zijn aan het werk in een wijngaard. Op de voorgrond is een boer aan het ploegen achter twee ossen
In het hemelgewelf bovenaan wordt de zonnegod Helios in zijn zonnewagen afgebeeld, met links van hem het sterrenbeeld Vissen en rechts het sterrenbeeld Ram
De naam maart is afkomstig van de Martius, een verwijzing naar de Romeinse oorlogsgod Mars, die eveneens een natuurgod was, namelijk de god van vruchtbaarheid en wasdom. Maart was destijds de eerste maand van het jaar
Deze maand was bij onze voorouders niet erg geliefd omdat het weer in deze periode van het jaar erg kil en wisselvallig kon zijn, kortom: slecht voor de gezondheid
Voor oude lieden heeft de maart kwaad haar in zijne staart
Maart speelt altijd in den duvel zn kaart
Een droge maart is goud waard
Wanneer men vroeger op reis moest, was dat meestal te voet. Met die maartse buien was dat niet steeds een pretje. Vandaar dat men voor het vertrek het volgend versje opzegde:
Maarte, maarte, goeie maarte, speel toch vandaag in mijn kaarten Regen niet en hagel niet, ge doet me anders heel veel verdriet
In maart lengen de dagen gemiddeld met één uur en 56 minuten
In de maand maart ontwaakt de natuur. De bomen krijgen nieuwe bladeren en overal ontluiken voorjaarsbloemen zoals de krokus, de narcis en het speenkruid, dat traditioneel de lente aankondigt
Rond 21 maart valt ook de lente-equinox, wanneer dag en nacht opnieuw even lang zijn. Onze voorouders vierden dit o.a. door poppen van stro te maken die het tanende jaargetijde (de winterdemon) symboliseerden. Deze poppen werden bij het aanbreken van de lente in een rivier of meer gegooid en zo ritueel verdronken
Maart was traditioneel de -Lentemaand-. Een versje uit 1656 zegt over maart het volgende:
De Meert, hoewel onweert, komt in het velt getreden, De Meert steeckt met den steert, en treft de swacke leden, De Meert brenght aen het licht dat in het duyster lagh; Ghy, maeckt dat u de Meert geen hinder doen en magh.
-Buienmaand-, vanwege het vaak wisselvallige, kille weer en de weinig geliefde maartse buien
-Guldenmaand-, omdat in de maand maart Maria-boodschap, bijgenaamd het gulden mysterie, gevierd wordt
-Windmaand-, vanwege de vaak voorkomende voorjaarsstormen
-Dorremaand-, wellicht een verbastering van Thormanoth (Thorsmaand of Donarsmaand) of een verwijzing naar de nog kale en dorre takken van de bomen en struiken
Tot slot nog enkele minder bekende bijnamen: -Donarsmaand-, naast het boven aangehaalde Thormanoth, vernoemden onze Germaanse voorouders deze maand ook naar Donar, de god van de donder; -Lenzinmanoth-, is dan weer een oude naam die dateert uit de periode van Karel de Grote en refereert naar het begin van de lente en het lengen (lenten) van de dagen
04 APRIL GRASMAAND-Windmaand-Kiemmaand-Eiermaand-Oostermaand-Paasmaand-Ôstarmânoth-Eikenmaand [VOLKSWEERKUNDE mag vochtig maar niet te koud zijn] komt van het Latijnse woord aperire hetgeen openen betekent. Waarschijnlijk refereert het aan de groei van de planten en bloemen in de lente. Een andere theorie stelt dat de naam is afgeleid van Aperta, een bijnaam van Apollon De maand april wordt van oudsher geassocieerd met de Griekse godin Aphrodite en luidt het voorjaar in.
Op de afbeelding zien we figuren in weelderige kledij. Twee jonge verloofden wisselen ringen uit in het bijzijn van hun ouders
Bovenaan in het hemelgewelf rijdt de zonnegod Helios in zijn zonnewagen, vergezeld van de sterrenbeelden Ram en Stier
De naam april is vermoedelijk afkomstig van mensis aprillis, wat zonrijke maand zou betekenen. Andere bronnen vermelden dat april zou vernoemd zijn naar aperire wat staat voor opening of ontsluiting van de aarde. En inderdaad, in april herleeft de natuur, al het weelderige groen keert terug
April en mei zijn de sleutels van het jaar, april maakt de bloem en mei bekomt de roem
Grasmaands regen, zomermaands zegen
Een droge april is niet des boeren wil
April wordt gewoonlijk gekenmerkt door erg wisselvallig weer, de zg. aprilse grillen. Soms is er in april zelfs nog sneeuw te verwachten!
April is nooit zo goed, of hij geeft aan iedere tuinstaak een witte hoed
Wil april toch niet vertrouwen, hij is en blijft de ouwe. Nu lacht hij met zonnegloren, dan smijt hij hagelstenen om de oren
De volkskalender adviseert tevens om in april nog niets uit te trekken, want:
Wie laat een draadje af, delft in april zijn graf
Al doet april ons mooi weer aanschouwen. Het is evenals een fortuin, we kunnen het niet vertrouwen
In april lengen de dagen gemiddeld met één uur en 47 minuten
April was traditioneel de -Grasmaand-. Halfweg april brengt de boer zijn koeien naar de wei. Een versje uit 1656 zegt over april:
Ick ben der maenden maeght, en moeder van de bloemen, Wat kan de nieuwe most, wat kan het kooren roemen? Men prijse wat den Herfst en wat de Somer wint, Het groen, het eerste groen is boven al bemint.
-Windmaand-, vanwege het vaak wisselvallige, grillige weer
-Kiemmaand-, omdat in de maand april de natuur ontluikt en als het ware ontkiemt
-Eiermaand-Oostermaand-Paasmaand-, allen verwijzend naar Pasen
Tot slot vermelden we nog: -Ôstarmânoth-, vernoemd naar de Germaanse godin Ostara, tevens de naam die de heidense Franken aan de maand april gaven; en -Eikenmaand-, verwijzend naar de bloeiperiode van de eik
05 MEI BLOEIMAAND-Wonnemaand-Winnemaand-Onze-Lieve-Vrouwmaand-Mariamaand-Bloemenmaand-Vrouwenmaand [VOLKSWEERKUNDE moet vooral vochtig zijn] is mogelijk genoemd naar de Romeinse godin Maia of naar de Romeinse vruchtbaarheidsgodin Bona Dea, wier feest in mei werd gevierd Enkele jonge hoflieden gaan uit rijden op een mooie dag in mei. Drie dames zijn in het groen gekleed; vermoedelijk heeft dit te maken met een traditie die op één mei werd uitgevoerd.
De jonge mannen trekken het woud in om jonge, groene takken te verzamelen en aan te bieden aan hun dames, die in dezelfde kleur gekleed gaan
Bovenaan in het hemelgewelf rijdt de zonnegod Helios in zijn zonnewagen, vergezeld van de sterrenbeelden Stier en Tweelingen
De naam mei is afkomstig van de Romeinse godin Maia, de moeder van de god Mercurius. Andere bronnen vermelden dat mei verwijst naar majus, mactus of magnus, wat groots of heerlijk betekent
In mei heeft ook traditioneel de meiboomplanting plaats. De meeste sporen van meiboomfeesten vindt men echter terug in Engeland. Een bekende dans die rond de meiboom wordt uitgevoerd, is de Morrisdans. Deze dans wordt alleen uitgevoerd door mannen, ze dragen daarbij belletjes aan de benen die volgens de oude overlevering kwade geesten moeten afschrikken
April en mei zijn de sleutels van het jaar, april maakt de bloem en mei bekomt de roem
Meiregen is geldregen
Een kouwe mei, is een gouwe mei
Mei werd traditioneel voorgesteld als één van de mooiste maanden van het jaar:
De zonne in meie zet ouwe lieden aan het vrijen
Op de eerste mei hebben alle vogels een nest of ei, behalve de koekoek en spriet, want die kennen hun nest nog niet
Zwiert hier en daar in mei een bij, dat maakt de landman het harte blij
Volgens de volkskalender waren er ook jaren met bijzonder slecht weer in mei:
Zo regende het in 886 tussen mei en juli zonder ophouden. De Rijn trad buiten haar oevers en voerde koren, vlas en hooi mee
In mei van 1117 vormde in Luik een aardbeving de inleiding tot maanden van onheil
In mei lengen de dagen gemiddeld met één uur en 25 minuten
Mei was traditioneel de -Bloeimaand-. Een versje uit 1656 zegt over mei:
Ick ben de soete Mey, een bruyloft van de dieren, Het zy die in het wout, of in het water swieren; Wel paert, o jeugdig heyr, en geeft u uyt den nest, Wat out is mach het doen, maer t voegt de jonheyt best
-Wonnemaand-Winnemaand-, beiden zijn afgeleid van Wunnemanoth. Wunne en wonne verwijzen naar vreugde en levensgenot
-Onze-Lieve-Vrouwmaand-Mariamaand-, omdat de maand mei toegewijd is aan de H. Maagd Maria
Tot slot vermelden we nog: -Bloemenmaand-Vrouwenmaand-, wederom verwijzend naar de H. Maagd Maria
06 JUNI ZOMERMAAND ROZENMAAND-Braakmaand-Brachmand-Brachard-Brachmonath-Wedemaand-Wiedemaand-Langedagenmaand-Sinksenmaand-Midsummermonath-Wormenmaand-Braammaand-Drogemaand [VOLKSWEERKUNDE vochtig warm is ideaal] is genoemd naar de Romeinse godin, Juno, de vrouw van Jupiter De boeren zijn bezig met hooien. De mannen zijn aan het werk met de zeis, de vrouwen verzamelen het hooi met een hark.
In het hemelgewelf bovenaan zien we de zonnegod Helios in zijn wagen, met de sterrenbeelden Tweelingen en Kreeft in zijn kielzog
De naam juni komt van Juno, de godin van het huwelijk en echtgenote van de Romeinse god Jupiter. Sommigen beweren dat juni haar naam dankt aan de Romeinse consul Lucius Junius Brutus
Volgens de volkskalenders zou het weer in juni als volgt moeten zijn:
Niet te koel, niet te zwoel, niet te nat en niet te droog, dan vult juni de schuren hoog
Juni rustig en warm, dan maakt ze de boeren niet arm, komt zonneschijn daarbij, dan maakt ze boer en stadslui blij
In juni lengen de dagen gemiddeld nog met negentien minuten; na de zomerzonnewende (omstreeks 21 juni) korten de dagen reeds met gemiddeld vier minuten
Is de eerste juni regenachtig, heel de maand wordt twijfelachtig
Op 24 juni viert men traditioneel het naamfeest van de H. Johannes de Doper. Na deze dag maken bomen en struiken die erg van insektenvraat te lijden hebben gehad nieuwe blaadjes
Ook het Sint-Janskruid bloeit nu met gele bloempjes waar rood sap uitkomt als je er op knijpt. Dit zou het bloed van de H. Johannes de Doper zijn waaruit volgens de legende het Sint-Janskruid is ontstaan
Het verhaal wil dat de duivel zo razend werd op die nobele plant dat hij alle blaadjes doorstak om hem te vernietigen. Maar dat hielp niet; elke zomer bloeit het Sint-Janskruid weer volop
Er zijn trouwens nog meer gele bloemen met namen van heiligen die net in deze tijd van het jaar bloeien: het Jacobskruiskruid en de teunisbloem, vernoemd naar de H. Antonius van Padua
Hoort men in juni de donder kraken, dan doet de boer goede zaken
Donderweer in juni, maakt het koren dik
Juni was traditioneel de -Rozenmaand-. Een versje uit 1656 zegt over juni het volgende:
De Lent is al te koel, de Somer plag te branden, De koorts heerscht in den Herfst, des Winters klippertanden, Ick ben de middelmaet, niet heet of niet te kout; Hy doet een edel ding die maet en regel hout
-Braakmaand-Brachmand-Brachard- Karel de Grote noemde juni de Brachmonath, wat duidt op braakliggend of omgeploegd land. De boeren hadden namelijk de gewoonte om in de zomer één akker braak te laten liggen door niets te zaaien of te planten, waardoor de grond tot rust kon komen. De term kan ook duiden op braken: Braeckmaend dat verstaen de boeren best. t Is nu immers overal kermis en zy drinken zoo veel genever dat zy er moeten van braken
-Wedemaand- of -Wiedemaand-, beiden refererend naar het woord weide, omdat het vee in juni in de wei staat
-Zomermaand-Langedagenmaand- in juni begint de zomer en treft men tegelijk met Sint-Jan de langste dag en de kortste nacht aan
-Sinksenmaand-, volksnaam voor Pinksteren, meestal in juni. Juni wordt ook wel de maand van het Heilig Hart genoemd, omdat de derde vrijdag na Pinksteren meestal in juni valt. Die dag wordt het hoogfeest van het Heilig Hart van Jezus gevierd
Tot slot nog enkele minder bekende bijnamen: -Midsummermonath-, verwijzend naar de Saksische naam voor het midzomerfeest dat in deze maand gevierd werd; -Wormenmaand-Braammaand-Drogemaand-
H. Petronilla van Rome
07 JULI HOOIMAAND-Vennemaand-Veenmaand-Vainmanoth-Maaimaand-Oogstmaand-Dondermaand-Zomermaand-Wonmaent [VOLKSWEERKUNDE zonnig warm] is vernoemd naar Gaius Julius Caesar De afbeelding bij de maand juli toont verschillende werkzaamheden op het land. Links zijn twee mannen het graan aan het maaien met een sikkel. Rechts zijn twee personen schapen aan het scheren. Zij hebben elk een dier op hun schoot, de wol ligt aan hun voeten op een hoopje.
In het hemelgewelf bovenaan wordt de zonnegod Helios in zijn zonnewagen afgebeeld, met links van hem het sterrenbeeld Kreeft en rechts het sterrenbeeld Leeuw.
De naam juli is afkomstig van Julius. Oorspronkelijk heette juli quintilis, en was zij de vijfde maand van het jaar. Door de inspanningen die Gaius Julius Caesar zich gelastte i.v.m. het hervormen van de kalender hij stelde de kalender definitief vast op 365 dagen werd de maand juli in 44 v. Chr. naar hem vernoemd omdat zijn verjaardag in deze maand viel
Mijn naam, eerst Quintilis, heeft Roma naar haar den Caesar Julius vernaamd tot zijnder eer Bespeculeert mij eens van boven tot onder, mijn ingewand is heet en vol donder
Een juli met zon, vult kelder en ton
In juli moet van hitte braden wat in augustus moet worden geladen
Slechts in juligloed wordt de oogst en vruchten goed
In juli korten de dagen gemiddeld met één uur en vijf minuten
In juli zie je vaak vogels. De zangvogels hebben hun nest en zingen bijna niet meer. Ze houden zich wat meer verborgen om geen gevaar meer te lopen. Ook de zwaluwen zijn nu aan het broeden
Als de zwaluwen scheren over water en wegen, dan komt en dan blijft er wind en regen
Wisselen in juli regen en zonneschijn, het zal voor de boeren kermis zijn
In juli zonnebrand, wenst elkeen, ook op het strand
Juli was traditioneel de -Hooimaand-, de maand waarin er druk gehooid werd. Een versje uit 1656 zegt over juli het volgende: Waerom hoor ick voor quaet mijn doen van yemant schelden, Al maey ick kruyt en bloem, wat schaet het aen de velden; Gelooft het, stage jeugt t en heeft noyt mensch geluckt, Al wat op arden wast dient eens te zijn gepluckt.
-Vennemaand-, een zeer oude benaming; Venne is afkomstig van fenne, dit betekent weide.
-Veenmaand-Vainmanoth- veen- en graslanden (vain) werden gemaaid en gehooid. Hooi was voor onze voorouders een even belangrijke voedselbron als graan. Met dit hooi kon de veestapel de winter door komen
-Maaimaand-Oogstmaand-, verwijzen beiden naar het vergaren van hooi voor de lange winterperiode
-Dondermaand-, in juli is het door de grote hitte vaak zwoel, zware onweders zijn dan niet ongewoon. Vandaar dat juli ook wel de dondermaand wordt genoemd
-Zomermaand- vanwege het zomerse, warme weer!
Tot slot nog een minder bekende bijnaam van juli: -Wonmaent-, afkomstig van wonne en verwijzend naar vreugde en levensgenot
08 AUGUSTUS OOGSTMAAND-Oegstmaent-Korenmaand-Arenmaand-Vruchtenmaand-Bouwmaand-Rispemaene-Beevaartmaand-Warmtemaand-Hittemaand [VOLKSWEERKUNDE oogst moet nu rijp zijn] is genoemd naar de princeps Gaius Iulius Caesar Octavianus (Augustus) De maand augustus toont een beeld van de valkenjacht, een populaire bezigheid in de hogere kringen. Het gezelschap wordt begeleid door honden.
Op de achtergrond zijn boeren aan het werk met het binnenhalen van de oogst. Enkele anderen nemen een bad in de rivier
Bovenaan in het hemelgewelf rijdt de zonnegod Helios in zijn zonnewagen, vergezeld van de sterrenbeelden Leeuw en Maagd.
De maand augustus was vroeger toegewijd aan de Romeinse graangodin Ceres. Volgens de volksweerkunde is augustus als volgt aan haar naam gekomen:
De Romeinse keizer Augustus was namelijk jaloers op Julius Caesar. Hij had immers de voorgaande maand (juli) naar zijn naam genoemd. Augustus wou niet achterblijven en besloot de maand volgend op die van zijn collega naar hem te noemen
Normaal gezien zou de maand augustus 30 dagen dagen krijgen omdat juli er 31 heeft. Maar dat vond Augustus dan weer te min, dus nam hij een dag weg van februari wat toen de laatste maand van het jaar was. En zo komt het dat we, middenin het jaar, twee opeenvolgende maanden hebben met elk 31 dagen. Meteen is ook verklaard waarom februari zo kort is
Ik was eertyds sextilis, maer Roomen hoog beroemt, heeft my augustus tot huns keysers eer genoemt. Draegt nu uw schueren vol om s winters van te eten, ik doe u onderwyl als in een bad-stof sweeten
Zo deerste week van augustus is heet dan staat een lange winter gereed
Begin augustus heet, lang en wit het winterkleed
Als juli u niet lag te heten, ghebt heel augustus om te zweten
Augustus is inderdaad de zomermaand bij uitstek. De oogst is volop aan de gang, de korenschoven worden samengebonden maar op het einde van de maand voelen we toch al duidelijk de zwenking naar de herfst toe. Het is overigens de maand waarin de dagen het meest korten. Van de eerste augustusdag tot de laatste, wint de nacht maar liefst 118 minuten!
Oogstmaand, vaak een bron van zegen, stemt allen tot dankbaarheid Weet: zonneschijn volgt op regen, en zegen volgt op noeste vlijt
De velden geschoren, de winter geboren
In augustus korten de dagen gemiddeld met één uur en 43 minuten
Augustus was traditioneel de -Oegstmaent-. Het woord oogst is eigenlijk een verbastering van augustus. Op 15 augustus vieren we het feest van Maria-Tenhemelopneming (in de volksmond: Maria Hemelvaart). In Antwerpen en omstreken wordt dan Moederdag gevierd. Deze dag wordt ook Halfoogst genoemd.
Een versje uit 1656 zegt over augustus:
Al wert het bloem gewas van alle man gepresen, Haer bladt valt in het stof, mijn koren wert gelesen, Een yeder is gepast oock met het dorre graen, Maer is de roos verlept, so wilder niemant aen
-Korenmaand-Arenmaand-Vruchtenmaand-Bouwmaand- verwijzen allen naar het oogsten van de gewassen, een traditionele bezigheid in de maand augustus, en het werk op het land
Het Friese -Rispemaene- is afgeleid van rispen (verzamelen) en verwijst eveneens naar het binnenhalen van de oogst
-Beevaartmaand-, verwijzend naar de vele bedevaarten en processies die traditioneel in augustus plaatsvinden
Tot slot vermelden we nog: -Warmtemaand-Hittemaand-, omdat het in augustus nog erg heet kan zijn. De benaming Hittemaand of Thermidor is afkomstig uit de Franse Republikeinse Kalender
09 SEPTEMBER FRUITMAAND-Herfstmaand-Haver.avena.maand-Evenemaand-Gerstmaand-Vruchtmaand [VOLKSWEERKUNDE is best droog zonnig] wordt ook wel de tweede oogstmaand genoemd. Een drukke tijd De illustratie bij de maand september toont de druivenoogst.
In september korten de dagen met 01:49 u
Als meert de eerste maend van het jaer was, even doe, quam my de naam die ik nu voer, september, toe. Ik ben den herfstbegin en ook des zomers laetste, doch, vermits ik vruchten breng, ben ik niet van de quadste.
In september gaat de zomer geleidelijk aan over in de herfst. De druivenoogst begint en ook de eerste paddenstoelen komen tevoorschijn. De volksweerkalender voorspelt dat in september perioden van regen en korte perioden van zon elkaar zullen afwisselen. Het zal vooral tijdens de eerste 9 dagen van de maand regenen, althans volgens Mauritius Knauer, een monnik uit ca. 1600
Als september van goed humeur is, kunnen we nog een schone maand hebben, want oktober kan er niet voor instaan
Ook de aardappelen werden traditioneel in september gerooid. Na de aardappeloogst werden er pannenkoeken gegeten. Dat was telkens een groot feest. Toen het deeg bijna op was verwerkte de boerin een lapje stof of een stukje gerst in een pannenkoek. Degene die deze pannenkoek had, noemde men de patattenklos en met hem of haar werd een beetje de spot gedreven. Maar het was tevens een signaal dat het feest ten einde liep
Op de eerste dag van september werden er vanuit de volkskalenders nogal wat adviezen gegeven:
Er werd o.a. bepaald dat het vanaf vandaag gedaan moest zijn met het middagdutje. Ook het vieruurtje moest worden afgeschaft. De dagen begonnen vanaf nu immers zo veel te korten dat er voor die zomerse momenten van genot geen tijd meer restte
10 OKTOBER WIJNMAAND ZAAIMAAND-Reuzelmaand-Eikelmaand-Aarzelmaand-Rozenkransmaand [VOLKSWEERKUNDE kijkt naar komende winter] kan soms nachtvorst brengen. Let op de weersverwachting Het land op de voorgrond is omgeploegd en een boer is met een eg bezig de akker voor te bereiden voor het nieuwe zaaigoed.
De eg is met een steen verzwaard, om de messen dieper in de grond te laten snijden.
Aan de rechterkant is een landarbeider bezig met het zaaien; achter zijn rug staat een volle zak met zaaigoed
In het midden is een vogelverschrikker zichtbaar, die het uiterlijk heeft gekregen van een boogschutter.
Ook zijn er dunne lijnen gespannen om vogels te verhinderen het zojuist gezaaide graan op te pikken. Niettemin zijn ze daar (linksonder) druk mee bezig.
In oktober korten de dagen ongeveer met 2 uur en 11 minuten. Iedere dag wordt ongeveer drie minuten korter dan de vorige
In oktober hoor je octo, wat staat voor acht. Deze maand was immers de achtste op de Romeinse kalender.
Een oud versje zegt dan ook:
Ik was de achtste maend, als meert de eerste was. En dus was toen myn naem oktober, my van pas. Ik kom met regen, en een groot gedruys van winden. Past op uw dyk en dak, eer ik die kom verslinden.
Oktober is traditioneel de wijnmaand. Sinds in Vlaanderen de druiventeelt niet meer zo gebruikelijk is, wordt oktober de -Zaaimaand- genoemd. Het zaaien van het winterkoren is in oktober één van de belangrijkste bezigheden van de boer
Andere namen voor oktober zijn ook:
-Reuzelmaand- (reuzel = vet): verwijzend naar het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam
-Eikelmaand- de eikels springen rond deze tijd van het jaar uit hun bolsters
-Aarzelmaand- het jaargetijde aarzelt; blijft het nog zomer of wordt het winter?
-Rozenkransmaand- oktober was enkele decennia geleden aan de rozenkrans (rozenhoedje) toegewijd
In oktober veel regen, is voor het kerkhof altijd een zegen
Eén oktober was voor onze voorouders geen aantrekkelijke dag, ze moesten dan namelijk hun halfjaarlijkse pacht gaan betalen
De volkskalender predikt dat men zich vanaf vandaag moet wapenen tegen de kou. De boeren trokken warme onderkleding aan, vaak rood van kleur.
Dat linnengoed hielden ze aan tot Pasen. De boerinnen behielden hun gewone kleding, maar daarover werden blauwe baaien rokken getrokken
11 NOVEMBER NEVELMAAND SLACHTMAAND-Smeermaand-Jachtmaand-Bloedmaand-Nevelmaand-Loefmaand-Allerheiligenmaand-Zieltjesmaand-Offermaand [VOLKSWEERKUNDE kijkt naar komende winter lente] is de maand waarop alle planten die niet tegen vorst kunnen moeten zijn overgeplant naar de bak of kas of afgedekt. (Keuken)kruiden haal je het best binnen De varkenshoeder staat op het punt om een tak in de bomen te gooien, zodat de door de varkens geliefde eikels op de grond zullen vallen. Zijn hond kijkt toe. Op de achtergrond zijn andere boeren in het bos te zien, die eveneens hun varkens hoeden.
In november korten de dagen met 1 uur en 24 minuten
Ik eet de vruchten van de bomen, ik maak de nachten lang en doe de slaper dromen
In november hoor je novem-, wat staat voor -negen-. Deze maand was de negende op de Romeinse kalender. November was traditioneel ook de -slachtmaand-. In november kwamen de kudden terug van de weiden en het vee dat men gedurende de winter niet kon voederen, werd geslacht. Een versje uit 1656 zegt hierover het volgende:
Hoe slacht men al het vee om ons te mogen laven! De mont verslint het al, ons buycken worden graven: t Is eerst voor ons gedoot, al wat de keucken geeft, En vraegje noch waerom de mensch niet en lang en leeft.
Andere namen voor november zijn ook:
-Smeermaand- (smeer = varkensvet): verwijzend naar het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam, maar ook refererend naar het drinken (= smeren) i.v.m. de vele kerkelijke feesten in november
-Jachtmaand- De overlevering wil dat november in de Romeinse kalender geplaatst werd onder de bescherming van Diana, godin van de jacht, en zo de bijnaam jachtmaand kreeg. Het jachtseizoen is ook nog steeds open
-Bloedmaand- een verwijzing naar het vele bloed afkomstig van de slacht, want op elke boerderij werd deze maand wel een dier geslacht
-Nevelmaand- vanwege de vele mist of nevel
-Loefmaand- het weer kan in november onbestendig of dol (= loef, een oud woord voor dol)
Wie houdt van wind, november mint
November met zn regenvlagen, brengt verkoudheid, jicht en andere plagen
En verder nog enkele minder bekende bijnamen: -Allerheiligenmaand-Zieltjesmaand-Offermaand-
Op één november herdenken we in de Rooms-katholieke traditie de doden
Onze voorouders geloofden vroeger dat op Allerheiligen de zieltjes van de doden door de lucht reden in zielenwagentjes. In het fluiten van de wind meende men het geweeklaag van de zieltjes te horen die smeekten om verlost te worden uit het vagevuur
Het volksbijgeloof vermeldt op één november een merkwaardig gebruik: men mocht geen wasgoed aan de waslijn of op de hagen laten hangen omdat de zieltjes er anders boven bleven zweven en niet meer verder konden
Ook moest men s avonds en s nachts een lichtje laten branden zodat de zielen van de gestorvenen hun weg goed zouden kunnen vinden
Het gebruik om op Allerheiligendag brandende kaarsen op de graven te zetten is een uitvloeisel van die aloude overtuiging
12 DECEMBER WINTERMAAND -Tiendemaand-Donkeremaand-Heiligmaand-Kerstmismaand-Joelmaand-Midwintermaand-Wolfsmaand-Rijpmaand-Silvestermaand-Feestmaand [VOLKSWEERKUNDE spreekt over vorst ijs en kijkt naar nieuwe jaar] tijd voor de binnenklusjes De afbeelding toont een jachtpartij in het bos. Bloeddorstige honden zijn bezig een wild zwijn aan stukken te scheuren, terwijl de jagers proberen de dieren in toom te houden. Een in het blauw geklede jager blaast op zijn hoorn
In het hemelgewelf bovenaan zien we de zonnegod Helios in zijn wagen, vergezeld van de sterrenbeelden Boogschutter en Steenbok
Terwijl de laatste dode bladeren zich vastklampen aan de door de wind gegeselde takken, roert zich onder de aarde reeds het nieuwe leven
Wanneer de nachten het langst zijn, begint de zon aan zijn langzame maar onstuitbare terugkeer, en daagt het vooruitzicht van warmte en licht
Tussen begin december en de 21ste korten de dagen nog eens met 2O minuten, tussen 21 december en nieuwjaar winnen we 5 minuten aan daglicht
In december gaan de dagen alleen maar open en toe In december hebben de dagen niets meer aan December is Latijn voor -tiendemaand-. Door het toedoen van de Romeinse keizer Pompilius werd en bleef december echter de twaalfde maand van het jaar
December was traditioneel de -wintermaand-, ook wel -donkeremaand- genaamd
Een versje uit 1656 zegt over december het volgende:
Komt oeffent nu het lijf, de hit is wech geweken, Gaet bolt, of slaet den bal, geen mugh en sal u steken; Laet sparen, dien het lust, ick teer gelijck een graef, De Winter is een heer, de Somer maer een slaef
In vroeger tijden ontvluchtten mensen de winterstormen en warmden zich aan vuren, onderwijl luisterend naar vertellingen over helden, goden en tal van andere sagenfiguren
De winter zelf werd een stormgod, of een reeks van ijs- en sneeuwgeesten die men vreesde
Nog gevaarlijker waren de spoken en kwade wezens die de duisternis en koude van de winter aangrepen om over de aarde te dolen. En in Europa werd geloofd dat de geesten van gestorven familieleden terugkeren aan de vooravond van Kerstmis
De Saksen noemden december de -Heiligmaand-, vanwege Kerstmis
Onder Karel de Grote werd het de -Kerstmismaand-
Bij de Germanen was het de -Joelmaand-
En sinds de Middeleeuwen is december de -Midwintermaand-Wintermaand-Donkere maand-Wolfsmaand-, omdat de wolven in deze winterse maand vaak dichtbij de woningen kwamen
Onze voorouders keken in december altijd uit naar meer sneeuw, want onder een dik sneeuwtapijt zijn de zaden in de grond beter beschermd tegen de vorst
Sneeuwtapijt, het groen bevrijdt December koud en in sneeuwgewaad, een jaar vol vruchtbaarheid verraadt
Tot slot nog enkele minder bekende bijnamen: -Rijpmaand-Silvestermaand-Feestmaand-
JANUARI
01 DINSDAG H. MARIA, MOEDER VAN GOD 02 Woensdag HH. Basilius en Gregorius 03 Donderdag H. Adelhard 04 Vrijdag H. Veerle 05 ZATerdag H. Emiliana 06 ZONDAG OPENBARING VAN DE HEER 07 Maandag H. Raymond van Penyafort 08 Dinsdag H. Goedele 09 Woensdag Z. Adelheid 10 Donderdag Z. Gregorius X 11 Vrijdag H. Paulinus v. Aquilea 12 ZATerdag H. Cesarina 13 ZONDAG Doopsel van de Heer 14 Maandag Z. Valentinus Paquay 15 Dinsdag H. Remigius van Reims 16 Woensdag H. Marcellus I 17 Donderdag H. Antonius 18 Vrijdag H. Prisca 19 ZATerdag H. Marius 20 ZONDAG H. Sebastianus 21 Maandag H. Agnes 22 Dinsdag H. Vincentius 23 Woensdag H. Emerentiana 24 Donderdag H. Franciscus van Sales 25 Vrijdag Bekering van de H. Paulus 26 ZATerdag HH. Timotheüs en Titus 27 ZONDAG H. Angela Merici 28 Maandag H. Thomas van Aquino 29 Dinsdag H. Poppo 30 Woensdag H. Mutien-Marie 31 Donderdag H. Johannes Bosco
FEBRUARI
01 Vrijdag H. Brigitta van Kildare 02 ZATerdag Opdracht van de Heer 03 ZONDAG H. Blasius 04 Maandag H. Veronica 05 Dinsdag H. ag atha 06 Woensdag H. Amandus 07 Donderdag HH. Paulus Miki en gezellen 08 Vrijdag H. Hieronymus Emilianus 09 ZATerdag H. Apollonia 10 ZONDAG H. Scholastica 11 Maandag O.L.V. van Lourdes 12 Dinsdag H. Gertrudis 13 Woensdag ASWOENSDag 14 Donderdag HH. Cyrillus en Methodius 15 Vrijdag H. Siegfried 16 ZATerdag H. Juliana 17 ZONDAG 7 HH. Stichters van de Servieten 18 Maandag H. Bernadette Soubirous 19 Dinsdag H. Bonifatius van Brussel 20 Woensdag H. Eleutherius 21 Donderdag H. Petrus Damiani 22 Vrijdag H. Petrus' Stoel 23 ZATerdag H. Polycarpus 24 ZONDAG H. Modestus 25 Maandag H. Woensdag alburgis 26 Dinsdag H. Nestor 27 Woensdag H. Leander 28 Donderdag H. Romanus 00 00 00
MAART
01 Vrijdag H. Albinus 02 ZATerdag Z. Karel de Goede 03 ZONDAG H. Kunegonde 04 Maandag H. Casimirus 05 Dinsdag H. Olivia 06 Woensdag H. Coleta 07 Donderdag HH. Perpetua en Felicitas 08 Vrijdag H. Johannes van God 09 ZATerdag H. Francisca Romana 10 ZONDAG H. Anastasia 11 Maandag H. Rosina 12 Dinsdag H. Maximilianus 13 Woensdag H. Eufrasia 14 Donderdag H. Machteld 15 Vrijdag H. Louisa de Marillac 16 ZATerdag H. Herbert 17 ZONDAG H. Patrick 18 Maandag H. Cyrillus van Jeruzalem 19 Dinsdag H. JOZEF 20 Woensdag H. Wolfram 21 Donderdag Z. Clementia 22 Vrijdag H. Lea 23 ZATerdag H. Turibius van Mongrovejo 24 ZONDAG PALMZONDAG 25 Maandag H. Izaak 26 Dinsdag H. Ludger 27 Woensdag H. Rupert 28 Donderdag WITTE DONDERDAG 29 Vrijdag GOEDE VRIJDAG 30 ZATerdag PAASZATERDAG 31 ZONDAG PASEN
APRIL
01 Maandag H. Hugo 02 Dinsdag H. Franciscus van Paola 03 Woensdag H. Richardus 04 Donderdag H. Isidorus 05 Vrijdag H. Vincentius Ferrer 06 ZATerdag H. Petrus van Verona 07 ZONDAG H. Johannes Baptista de la Salle 08 Maandag AANKONDIGING VAN DE HEER 09 Dinsdag H. Waltrudis 10 Woensdag H. Fulbert 11 Donderdag H. Stanislaus 12 Vrijdag H. Julius I 13 ZATerdag H. Marinus I 14 ZONDAG H. Lidwina 15 Maandag Z. Petrus Gonzalez 16 Dinsdag H. Benedictus Labre 17 Woensdag H. Anicetus 18 Donderdag Z. Idesbald 19 Vrijdag H. Ursmarus 20 ZATerdag Z. Oda van Thorembais 21 ZONDAG H. Anselmus 22 Maandag H. Alexander 23 Dinsdag H. Joris 24 Woensdag H. Fidelis van Sigmaringen 25 Donderdag H. Marcus 26 Vrijdag H. Cletus 27 ZATerdag H. Zita 28 ZONDAG H. Petrus Chanel 29 Maandag H. Catharina van Siëna 30 Dinsdag H. Pius V 00
MEI
01 Woensdag H. Jozef, arbeider 02 Donderdag H. Athanasius 03 Vrijdag HH. Philippus en Jacobus 04 ZATerdag H. Silvanus 05 ZONDAG H. Jutta van Pruisen 06 Maandag H. Prudentia 07 Dinsdag Z. Gisela 08 Woensdag H. Macharius 09 Donderdag O.H. HEMELVAART 10 Vrijdag H. Damiaan (De Veuster) 11 ZATerdag H. Gangulfus 12 ZONDAG H. Pancratius 13 Maandag H. Servatius 14 Dinsdag H. Matthias 15 Woensdag H. Dymphna 16 Donderdag H. Johannes Nepomucenus 17 Vrijdag H. Paschalis Baylon 18 ZATerdag H. Johannes I 19 ZONDAG PINKSTEREN 20 Maandag H. Bernardinus v. Siëna 21 Dinsdag Z. Herman-Jozef 22 Woensdag H. Rita van Cascia 23 Donderdag H. Wilbertus 24 Vrijdag H. Esther 25 ZATerdag H. Beda de Eerbiedwaardige 26 ZONDAG DRIEVULDIGHEIDSZONDag 27 Maandag H. Augustinus van Kantelberg 28 Dinsdag H. Germanus 29 Woensdag H. Maximus 30 Donderdag SACRAMENTSDag 31 Vrijdag Bezoek van Maria
JUNI
01 ZATerdag H. Justinus 02 ZONDAG HH. Marcellinus en Petrus 03 Maandag HH. Carolus Lwanga en gezellen 04 Dinsdag Z. Eva van Luik 05 Woensdag H. Bonifatius van Duitsland 06 Donderdag H. Norbertus 07 Vrijdag H. HART 08 ZATerdag H. Medardus 09 ZONDAG H. Efrem 10 Maandag Z. Poppe 11 Dinsdag H. Barnabas 12 Woensdag H. Aleydis van Schaarbeek 13 Donderdag H. Antonius van Padua 14 Vrijdag H. Rufinus 15 ZATerdag H. Landelinus 16 ZONDAG H. Lutgardis 17 Maandag H. Alena 18 Dinsdag H. Leontius 19 Woensdag H. Romualdus 20 Donderdag H. Silverius 21 Vrijdag H. Aloisius Gonzag a 22 ZATerdag HH. John Fisher en Thomas More 23 ZONDAG H. Maria van Oignies 24 Maandag GEBOORTE H. JOHANNES DE DOPER 25 Dinsdag H. Adalbert 26 Woensdag H. Anthelmus 27 Donderdag H. Cyrillus van Alexandrië 28 Vrijdag H. Ireneüs 29 ZATerdag HH. PETRUS EN PAULUS 30 ZONDAG Eerste HH. Martelaren 00
JULI
01 Maandag H. Rumoldus 02 Dinsdag H. Martinianus 03 Woensdag H. Thomas 04 Donderdag H. Elisabeth van Portugal 05 Vrijdag H. Antonius Maria Zaccaria 06 ZATerdag H. Godelieve 07 ZONDAG H. Willibald 08 Maandag HH. Landrada en Amelberga 09 Dinsdag HH. Martelaren van Gorkum 10 Woensdag HH. Amandina en gezellen 11 Donderdag H. Benedictus 12 Vrijdag H. Johannes Gualbertus 13 ZATerdag H. Henricus 14 ZONDAG H. Camillus de Lellis 15 Maandag H. Bonaventura 16 Dinsdag HH. Monulf en Gondulf 17 Woensdag H. Fredegandus 18 Donderdag H. Frederik 19 Vrijdag H. Arsenius 20 ZATerdag H. Marina 21 ZONDAG H. Laurentius van Brindisi 22 Maandag H. Maria Magdalena 23 Dinsdag H. Birgitta van Zweden 24 Woensdag Z. Christina 25 Donderdag H. Jacobus 26 Vrijdag HH. Joachim en Anna 27 ZATerdag H. Christiana 28 ZONDAG HH. Nazarius en Celsus 29 Maandag H. Martha 30 Dinsdag H. Petrus Chrysologus 31 Woensdag H. Ignatius van Loyola
AUGUSTUS
01 Donderdag H. Alfonsus Maria van Liguori 02 Vrijdag H. Eusebius van Vercelli 03 ZATerdag H. Lydia 04 ZONDAG H. Johannes-Maria Vianney 05 Maandag H. Abel 06 Dinsdag Gedaanteverandering van de Heer 07 Woensdag H. Juliana van Cornillon 08 Donderdag H. Dominicus 09 Vrijdag H. Teresia B. v. h. Kruis 10 ZATerdag H. Laurentius 11 ZONDAG H. Clara 12 Maandag H. Gorik 13 Dinsdag HH. Pontianus en Hippolytus 14 Woensdag H. Maximiliaan Maria Kolbe 15 Donderdag TENHEMELOPNEMING VAN MARIA 16 Vrijdag H. Arnold 17 ZATerdag H. Hyacint 18 ZONDAG H. Helena 19 Maandag H. Johannes Eudes 20 Dinsdag H. Bernardus 21 Woensdag H. Pius X 22 Donderdag Maria Koningin 23 Vrijdag H. Rosa van Lima 24 ZATerdag H. Bartholomeüs 25 ZONDAG H. Lodewijk 26 Maandag H. Natalia 27 Dinsdag H. Monica 28 Woensdag H. Augustinus 29 Donderdag Marteldood H. Johannes de Doper 30 Vrijdag H. Felix 31 ZATerdag Maria, Moeder en Middel. v. Genade
SEPTEMBER
01 ZONDAG H. Egidius 02 Maandag Z. Margarita van Leuven 03 Dinsdag H. Gregorius de Grote 04 Woensdag H. Rosalia 05 Donderdag H. Bertinus 06 Vrijdag H. Eva 07 ZATerdag H. Hilduardus 08 ZONDAG O.L.V. Geboorte 09 Maandag H. Omaar 10 Dinsdag H. Theodard 11 Woensdag H. Vinciana 12 Donderdag H. Guido van Anderlecht 13 Vrijdag H. Johannes Chrysostomus 14 ZATerdag Kruisverheffing 15 ZONDAG O.L.V. van Smarten 16 Maandag HH. Cornelius en Cyprianus 17 Dinsdag H. Lambert 18 Woensdag H. Jozef van Cupertino 19 Donderdag H. Januarius 20 Vrijdag HH. A. Taegon, P. Hasang en gez. 21 ZATerdag H. Mattheüs 22 ZONDAG HH. Mauritius en gezellen 23 Maandag H. Thecla 24 Dinsdag O.L.V. Vrijkoop der slaven 25 Woensdag H. Gerolf 26 Donderdag HH. Cosmas en Damianus 27 Vrijdag H. Vincentius a Paulo 28 ZATerdag H. Wenceslaus 29 ZONDAG HH. Michaël, Gabriël en Rafaël 30 Maandag H. Hieronymus 00
OKTOBER
01 Dinsdag H. Theresia van Lisieux 02 Woensdag HH. Engelbewaarders 03 Donderdag H. Gerardus van Brogne 04 Vrijdag H. Franciscus van Assisi 05 ZATerdag H. Placidus 06 ZONDAG H. Bruno 07 Maandag O.L.V. van de Rozenkrans 08 Dinsdag H. Pelag ia 09 Woensdag H. Ghislenus 10 Donderdag H. Beregisus 11 Vrijdag H. Gommaar 12 ZATerdag H. Wilfried 13 ZONDAG H. Geraldus 14 Maandag H. Donatianus 15 Dinsdag H. Theresia van Avila 16 Woensdag H. Hedwig 17 Donderdag H. Ignatius van Antiochië 18 Vrijdag H. Lucas 19 ZATerdag H. Paulus van het Kruis 20 ZONDAG Z. Adelina 21 Maandag H. Celina 22 Dinsdag H. Elodia 23 Woensdag H. Johannes van Capistrano 24 Donderdag H. Antonius Maria Claret 25 Vrijdag HH. Crispinus en Crispinianus 26 ZATerdag H. Evaristus 27 ZONDAG Z. Emelina 28 Maandag HH. Simon en Judas 29 Dinsdag H. Ermelindis 30 Woensdag Z. Benvenuta 31 Donderdag H. Quintinus
NOVEMBER
01 VRIJDAG ALLERHEILIGEN 02 ZATerdag ALLERZIELEN 03 ZONDAG H. Hubertus 04 Maandag H. Carolus Borromeüs 05 Dinsdag H. Odrada 06 Woensdag H. Leonardus 07 Donderdag H. Willibrord 08 Vrijdag H. Godfried 09 ZONDAG Wijding Basiliek van Lateranen 10 ZONDAG H. Leo de Grote 11 Maandag H. Martinus van Tours 12 Dinsdag H. Josaphat 13 Woensdag H. Stanislaus Kostka 14 Donderdag H. Alberik 15 Vrijdag H. Albertus de Grote 16 ZONDAG H. Margarita van Schotland 17 ZONDAG H. Elisabeth van Hongarije 18 Maandag H. Odo 19 Dinsdag H. Mechtild 20 Woensdag H. Edmond 21 Donderdag Opdracht v. Maria 22 Vrijdag H. Cecilia 23 ZATerdag H. Trudo 24 ZONDAG KRISTUS KONING 25 Maandag HH. Andreas Dung-Lac en gezellen 26 Dinsdag H. Jan Berchmans 27 Woensdag H. Acharius 28 Donderdag H. Bertuinus 29 Vrijdag H. Radboud 30 ZATerdag H. Andreas 00
DECEMBER
01 ZONDAG ADVENT 02 Maandag Z. Johannes van Ruusbroec 03 Dinsdag H. Franciscus Xaverius 04 Woensdag H. Johannes Damascenus 05 Donderdag H. Sabbas 06 Vrijdag H. Nicolaus 07 ZATerdag H. Ambrosius 08 ZONDAG ONBEVLEKTE ONTVANGENIS 09 Maandag H. Leocadia 10 Dinsdag H. Eulalia 11 W H. Damasus I 12 Donderdag H. Johanna Francisca de Chantal 13 Vrijdag H. Lucia 14 ZATerdag H. Johannes van het Kruis 15 ZONDAG H. Autbertus 16 Maandag H. Everardus 17 Dinsdag H. Wivina 18 Woensdag H. Winnibald 19 Donderdag Z. Urbanus V 20 Vrijdag H. Theofilus 21 ZATerdag H. Petrus Canisius 22 ZONDAG H. Hunger 23 Maandag H. Johannes van Kenti 24 Dinsdag H. Delfinus 25 WOENSDAG KERSTMIS 26 Donderdag H. Stefanus 27 Vrijdag H. Johannes, Evangelist 28 ZATerdag HH. Onschuldige Kinderen 29 ZONDAG H. Familie 30 Maandag H. Rogier 31 Dinsdag H. Silvester I
BELGISCHE HEILIGEN Zondag 11 oktober 2009 werd Jozef De Veuster (°Tremelo 1840 +Molokaï 1889), oftewel pater Damiaan, in Rome heilig verklaard. Het heeft lang geduurd, toch is hij bijlange niet de enige Belgische heilige, zoals onderstaand lijstje laat zien: Bavo (van Gent): werd rond 600 in Haspengouw geboren en trad na een losbandig leven in in de Gentse Sint-Pietersabdij. Uiteindelijk opteerde hij voor een kluizenaarsleven. Volgens sommige historici overleed hij in 650, volgens anderen in 654. Goedele van Brussel: rond 650 in Hamme (Merchtem) of Ham (Aalst) geboren. De Sint-Michiels en Sint-Goedele kathedraal in Brussel is naar haar genoemd. Gestorven circa 710. Begga (van Andenne): (ca 615- ca.695). Stichtte een klooster in Andenne, was een zuster van Bavo Hubertus van Luik: ca 655 Aquitanië / 30 mei 727 Tervuren. Heilig verklaard in 743. Guido van Anderlecht: werd in het midden van de 10e eeuw in Brabant geboren. Hij stierf op 12 september 1012 en ligt begraven in Anderlecht. Faraïldis van Gent (Veerle van Gent): (circa 750 geboren in Gent) Ivetta van Hoei (1158-1228) Sulpicius van Tongeren (overleed in 500). Weinig over geweten. Poppo van Deinze (978-1049). Ook Poppo van Stavelot genoemd. Werd begraven in Stavelot. Harlindis en Relindis: op het einde van de 7e eeuw in Aldeneik (Maaseik) geboren. Leo van Veurne: zou in 1150 samen met de graaf van Vlaanderen, Diederik van de Elzas, de relikwie van het H. Bloed naar Brugge hebben gebracht. Coleta van Gent: (1381-1447): stichtte zeventien kloosters, waarvan dat van de Arme Klaren in Gent. Heilig verklaard in 1807. Juliana van Cornillon: ca 1192 Retinne (bij Luik) - 1250 Fosses-la-Ville. Droeg bij tot het onstaan van Sacramentsdag. Waltrudis van Bergen: 600 - 688 Ida van Leuven: (1200-1265) Lutgardis van Tongeren: 1182- 1246 Alena van Dilbeek: overleed rond 640 in Vorst Landrada van Munsterbilzen. Stierf in 690. Speelde een belangrijke rol in de kerstening van de Kempen. Christina de Wonderbare: Brustem 1150 - Sint-Truiden 1224. Ook Christina Mirabilis genoemd Margaretha van Leuven: ca 1207 Leuven - 1225 Leuven. Ook Fiere Margriet genaamd Gerardus van Brogne: eind 9de eeuw Stave (bij Namen). Overleed in 959 in Brogne (nu Saint-Gérard). Introduceerde de regel van Benedictus in tal van kloosters, ook in Vlaanderen Gommarus van Lier: geboren in Emblem (bij Lier) - overleden ca 775. Populaire Vlaamse volksheilige Ida van Zoutleeuw: begin 13de eeuw Odrada van Balen: overleed in 1150 in Balen. Weinig over geweten Trudo: ca 628 Haspengouw - 695 Sint-Truiden. Sint-Truiden is naar hem genoemd Albertus van Leuven: 1166 Leuven - 1192 bij Reims - Arnoldus van Soissons: ca 1040 Tiegem (bij Oudenaarde)- 1087 Oudenburg. In 1121 heilig verklaard - Joannes Berchmans: 1599 Diest - 1621 Rome, in 1888 heilig verklaard - Amandina van Schakkebroek: 1872 - 1900, Belgisch missiezuster in China, heilig verklaard in 2000 Bonifatius van Brussel: omstreeks 1180 in Brussel geboren. Stond een tijd aan het hoofd van de abdij van Ter Kameren. Broeder Mutien-Marie: 1841Mellet - 1917, heilig verklaard in 1989 Gertrudis van Nijvel: leefde van 626 tot 659. Was een dochter van Pepijn van Landen en eveneens een zuster van Bavo http://www.bloggen.be/tilloenk/zoeken.php
Makarova EkaterinaSoares Bruno
4. Peschke Kveta Matkowski Marcin
1. Huber Liezel Mirnyi Max
7. Hrandecka Lucie Cermak Frantisek
3. Vesnina Elena Paes Leander
DAMES Cant Sanne Van de Steene Kim Vermeir Aurelie Bober Nancy Van Loy Ellen Vos Mariane Van Paassen Sanne De Boer Sophie Stultiens Sabrina Leyten Nicolle Hormes-Ravenstijn Reza Dombroski Amy Compton Katherine Wyman Helen Harris Nikki Kupfernagel Hanke Havlokva Pavla Achermann Jasmin
De sterrentekens van de dierenriem MAANFASES en DIERENRIEM Elke fase van de maan heeft haar eigen kwaliteit en beïnvloedt het leven hier op aarde. We onderscheiden de maanfases NIEUWE, Wassende, VOLLEe en Afnemende maan binnen de voor ons zichtbare cyclus van 29,5 dagen - de synodische periode. De draconische periode duurt 27,3 dagen.
Daarnaast heeft de maan een relatie met de sterren, de SIDERISCHE periode van 27,2 dagen met een Klimmende en Dalende maan. Deze zijn van invloed op gewassen, vooral het planten en oogsten: De klimmende maan - Plantmaan : doorloopt de sterrenbeelden van winter en lente: Boogschutter, Steenbok, Waterman, Vissen, Ram en Stier. De dalende maan - Oogstmaan : doorloopt de sterrenbeelden van zomer en herfst: Tweelingen, Kreeft, Leeuw, Maagd, Weegschaal en Schorpioen. Gemiddeld duren de synodische, siderische en draconische perioden 28 dagen. Vanuit het universum bekeken staat de maan elke 28 dagen op dezelfde plek
De invloed van de maan op ons lichaam en de planten
°°° Sterrentekens van de dierenriem De DIERENRIEM of ZODIAC is een ongeveer 20 graden brede zone aan de hemelbol, waarbinnen de schijnbare banen van de zon, de maan en de planeten verlopen De beweging van de zon en de voortdurende verandering van de sterrenhemel heeft de mens van oudsher gefascineerd. De sterrenhemel draait iedere dag van oost naar west om een vaste pool. Op het noordelijk halfrond is deze pool op minder dan 1 graad van de poolster verwijderd, wat het gemakkelijk maakt om zich te oriënteren. De sterren rond de poolster bewegen zich in een concentrische cirkel om haar heen, zodat aan de oostelijke horizon voortdurend nieuwe sterrenbeelden opduiken die in het westen weer ondergaan. Zoals de zon dag en nacht markeert, zo keert ze ook na verloop van een jaar terug op dezelfde plaats aan de sterrenhemel. Op basis van deze waarnemingen werden door verschillende oude beschavingen kalenders opgesteld, waarbij de maan de maanden aangaf en de baan van de zon de periode van een jaar bepaalde. Tot de oudst bekende sterrenbeelden behoren de twaalf van de dierenriem. Aan deze tekens werd een bijzondere betekenis toegekend, omdat zij de achtergrond, het decor vormden waartegen zon, maan en planeten zich schijnbaar voortbewogen. Deze baan, die in werkelijkheid de baan is die de aarde om de zon beschrijft, wordt ecliptica genoemd
Deze ecliptica, de gordel van de dierenriem, ligt scheef op de hemelequator, de denkbeeldige lijn van de aarde-equator in het oneindige doorgetrokken. Daardoor vormen die twee vlakken een hoek van 23,5 graden: de 'helling' van de ecliptica. Als gevolg daarvan zijn slechts 2 dagen per jaar dag en nacht even lang tijdens de zogenaamde 'equinoxen': bij het begin van de lente (ca. 21 maart) op 0 graden Ram en bij het begin van de herfst (ca. 23 september) op 0 graden Weegschaal.Als startpunt van de dierenriem werd ca. 300 v.Chr. het lentepunt op 0 graden Ram gekozen. Dit is dus het tijdstip (omstreeks 21 maart) waarop de zon in het snijpunt van dierenriem en de hemelequator treedt. Iemand die dus zegt 'Ik ben een Ram' is geboren in de maand volgend op 21 maart. Reeds de Griekse astronoom Hipparchus (2e eeuw v.Chr.) had opgemerkt dat het lentepunt stilaan verschoof in 'achterwaartse richting' langs de ecliptica. Hij berekende dat deze verschuiving ongeveer 1 graad per 72 jaar bedroeg. [1] Van hem komt ook de naam van het verschijnsel dat hij 'precessie' doopte. Pas veel later zouden moderne natuurkundigen deze precessie vanuit een beweging van de aarde zelf kunnen verklaren. De aardas staat immers scheef op haar omloopbaan, waardoor ze tijdens haar rotatie een soort 'kegelmantel' beschrijft. Ze wiebelt als het ware als een tol. Door deze beweging die 25800 jaar duurt voor hetzelfde uitgangspunt weer wordt bereikt, blijft de poolster niet precies in het noorden staan
Terwijl voor de astronomie deze precessie van groot belang is, heeft zij voor de astrologie geen betekenis. Voor haar zijn immers alleen de 'veranderlijke sterren' van belang, de planeten en hoe die zich vanuit de aarde gezien lijken voort te bewegen langs de schijnbare baan van de zon. Volgens oude astrologische tradities verdeelde men de weg die de zon aflegde [2] in twaalf parten of tekens met een lengte van 30 graden. In de loop van het jaar beweegt de zon zich dan door alle tekens die voornamelijk levende wezens of dieren voorstellen. [3] Omdat de tekens hoofdzakelijk dieren zijn, werd de strook van sterrenbeelden 'dierenriem' of zodiak genoemd (uit het Grieks: zooion = levend wezen of dier). Het enige niet-levende wezen uit de dierenriem, de Weegschaal, is pas in latere tijden toegevoegd. Aanvankelijk werden de schalen van de Weegschaal gezien als de klauwen van de Schorpioen
De Indische zodiak was direct afgeleid uit het Griekse systeem en geadopteerd tijdens een periode van intense culturele contacten met Griekenland onder het bewind van de Seleuciden (2e tot 1e eeuw v.Chr.). In de hindoe astrologie worden de tekens 'rāshi' genoemd. Het Indische systeem maakt wel gebruik van de siderische dierenriem, ook al hebben ze met het Europese systeem gemeenschappelijke wortels. De Sanskriet namen van de tekens zijn, op kleine verschillen na, trouwe vertalingen van de Griekse namen. Zo betekent 'dhanus' 'boog', in plaats van 'boogschutter' en 'kumbha' betekent zoiets als 'waterkan' in plaats van 'waterdrager. De Rig-Veda spreekt over het "twaalfspakig wiel" van de hemel http://hemel.waarnemen.com/Tabellen/sterrenbeelden.html#dierenriem
De 13 sterrenbeelden van de Dierenriem
Hieronder vindt u een tabel met de namen van de dertien sterrenbeelden, waar de ecliptica doorheen loopt. Dit zijn dus de sterrenbeelden van de dierenriem. Er zijn dertien (en niet slechts twaalf, zoals astrologen denken) sterrenbeelden van de dierenriem. Het sterrenbeeld Slangendrager maakt er prominent deel van uit, meer dan bijvoorbeeld het sterrenbeeld Schorpioen (zie de tabel). Een andere misvatting in de astrologie is dat de sterrenbeelden niet van plaats veranderen. In werkelijkheid werd al in de tweede eeuw voor Christus door Hipparchos de precessie der equinoxen ontdekt. Door de precessie schuiven de sterrenbeelden langzaam op, met een tempo van één sterrenbeeld per ongeveer 2000 jaar. Zo'n 2000 jaar geleden werd bedacht 'dat je een Boogschutter bent', wanneer je tussen 21 november en 20 december geboren werd. De reden (als je dat zo kunt noemen het causale verband is ver te zoeken) dat je dan een Boogschutter 'bent', is dat de Zon zich in het sterrenbeeld Boogschutter bevindt op het moment dat je wordt geboren. Althans 2000 jaar geleden... Doordat de dierenriem in de afgelopen 2000 jaar ongeveer een sterrenbeeld is opgeschoven, 'ben' je dan dus eigenlijk een Schorpioen. En doordat op de plaats waar astrologen denken dat de Schorpioen staat, zich het sterrenbeeld Slangendrager bevindt, ben je dus eigenlijk eigenlijk een Slangendrager. Voor mensen die nu zo'n 2000 jaar oud zijn, hebben astrologen het bij het rechte eind (wat betreft de positie van de Zon op het moment van je geboorte dan; het is al eeuwen duidelijk dat de stand van de sterren geen enkele invloed heeft op je leven), voor eenieder van 1000 jaar of jonger zitten ze er ver naast. Henoch en Sinterklaas zitten dus wat dit betreft goed. Als de stand van de sterren al invloed op je leven zou hebben (en gebrek aan proberen is niet de reden waarom dit nog nooit is bewezen), is het probleem dat die invloed vaak honderden tot duizenden jaren nodig heeft om ons te bereiken sterren staan immers vele lichtjaren van ons verwijderd. Wanneer je bijvoorbeeld een Schorpioen 'bent' en de helderste ster, Antares, ondergaat morgen een supernova-explosie, dan zou dat een nogal dramatische invloed hebben op 'jouw' sterrenbeeld (waarschijnlijk zou de ster enkele weken tot maanden overdag zichtbaar zijn). Echter, de ster staat meer dan 100 lichtjaar hier vandaan en dus kunnen astrologen pas over ruim 100 jaar rekening houden met deze supernova. Deze supernova kan dus simpelweg geen invloed hebben op jouw leven, en in het algemeen is het waar dat de sterren geen invloed kunnen hebben op ons leven. Een horoscoop is dus flauwekul; geniet, maar geloof met mate! In de tabel hieronder is dus te vinden wanneer de Zon werkelijk in een bepaald sterrenbeeld staat. Deze tabel geldt strikt genomen voor het jaar 2000 en het midden van de dag, maar is preciezer dan de astrologische versie voor iedereen die na het jaar 1000 werd geboren (naar verluidt het merendeel van de bezoekers van deze website)
Hieronder vindt u een tabel met de namen van de dertien sterrenbeelden, waar de ecliptica doorheen loopt. Dit zijn dus de sterrenbeelden van de dierenriem. Er zijn dertien (en niet slechts twaalf, zoals astrologen denken) sterrenbeelden van de dierenriem. Het sterrenbeeld Slangendrager maakt er prominent deel van uit, meer dan bijvoorbeeld het sterrenbeeld Schorpioen (zie de tabel).
Een andere misvatting in de astrologie is dat de sterrenbeelden niet van plaats veranderen. In werkelijkheid werd al in de tweede eeuw voor Christus door Hipparchos de precessie der equinoxen ontdekt. Door de precessie schuiven de sterrenbeelden langzaam op, met een tempo van één sterrenbeeld per ongeveer 2000 jaar. Zo'n 2000 jaar geleden werd bedacht 'dat je een Boogschutter bent', wanneer je tussen 21 november en 20 december geboren werd. De reden (als je dat zo kunt noemen het causale verband is ver te zoeken) dat je dan een Boogschutter 'bent', is dat de Zon zich in het sterrenbeeld Boogschutter bevindt op het moment dat je wordt geboren. Althans 2000 jaar geleden...
Doordat de dierenriem in de afgelopen 2000 jaar ongeveer een sterrenbeeld is opgeschoven, 'ben' je dan dus eigenlijk een Schorpioen. En doordat op de plaats waar astrologen denken dat de Schorpioen staat, zich het sterrenbeeld Slangendrager bevindt, ben je dus eigenlijk eigenlijk een Slangendrager. Voor mensen die nu zo'n 2000 jaar oud zijn, hebben astrologen het bij het rechte eind (wat betreft de positie van de Zon op het moment van je geboorte dan; het is al eeuwen duidelijk dat de stand van de sterren geen enkele invloed heeft op je leven), voor eenieder van 1000 jaar of jonger zitten ze er ver naast. Henoch en Sinterklaas zitten dus wat dit betreft goed.
Als de stand van de sterren al invloed op je leven zou hebben (en gebrek aan proberen is niet de reden waarom dit nog nooit is bewezen), is het probleem dat die invloed vaak honderden tot duizenden jaren nodig heeft om ons te bereiken sterren staan immers vele lichtjaren van ons verwijderd. Wanneer je bijvoorbeeld een Schorpioen 'bent' en de helderste ster, Antares, ondergaat morgen een supernova-explosie, dan zou dat een nogal dramatische invloed hebben op 'jouw' sterrenbeeld (waarschijnlijk zou de ster enkele weken tot maanden overdag zichtbaar zijn). Echter, de ster staat meer dan 100 lichtjaar hier vandaan en dus kunnen astrologen pas over ruim 100 jaar rekening houden met deze supernova. Deze supernova kan dus simpelweg geen invloed hebben op jouw leven, en in het algemeen is het waar dat de sterren geen invloed kunnen hebben op ons leven. Een horoscoop is dus flauwekul; geniet, maar geloof met mate!
In de tabel hieronder is dus te vinden wanneer de Zon werkelijk in een bepaald sterrenbeeld staat. Deze tabel geldt strikt genomen voor het jaar 2000 en het midden van de dag, maar is preciezer dan de astrologische versie voor iedereen die na het jaar 1000 werd geboren (naar verluidt het merendeel van de bezoekers van deze website).
The Tropical Zodiac Dates are used primarily in the United States of America and Western Europe.
The Sidereal Zodiac Dates are used elsewhere, according to MontanaBl@aol.com. More information about the Sidereal Zodiac is available
Siderisch is afgeleid van het Latijnse sidus (gen. sideris) (sterrenbeeld, ster). Siderische dag De tijd die de Aarde nodig heeft om ten opzichte van de sterren eenmaal rond haar as te draaien of met andere woorden het tijdsverschil tussen twee opeenvolgende meridiaanpassages van een bepaalde ster. De sterrendag duurt 23h56m04,1s of anders nog, één ware zonnedag is 1,0027379093 siderische dagen. (DD) (Zie ook: aardrotatie)
Siderische tijd = Sterrentijd Het is de tijdrekening die gebaseerd is op de siderische rotatieperiode van de Aarde. De plaatselijke sterrentijd is per definitie gelijk aan de rechte klimming van de objecten die zich op de meridiaan van de waarnemer bevinden, ofwel aan de uurhoek van het lentepunt. De sterrentijd is dus altijd een bruikbare indicatie voor het deel van de sterrenhemel dat op een bepaald moment waarneembaar is. Tijdens de herfstequinox is de sterrentijd gelijk aan de plaatselijke zonnetijd. (DD) Let wel, plaatselijke sterretijd en plaatselijke burgerlijke tijd vallen samen rond het moment van de herfst-equinox, niet precies op het moment zelf van deze equinox. (Ik gebruik hier de term "burgerlijke tijd", omdat de zonnetijd per definitie geteld wordt vanaf de middag, de burgerlijke tijd vanaf middernacht). http://www.astrolab.be/avk/woordenlijst/woordenlijst.html#Sid_dag
Siderisch is afgeleid van het Latijnse sidus (gen. sideris) (sterrenbeeld, ster).
Siderische dag De tijd die de Aarde nodig heeft om ten opzichte van de sterren eenmaal rond haar as te draaien of met andere woorden het tijdsverschil tussen twee opeenvolgende meridiaanpassages van een bepaalde ster. De sterrendag duurt 23h56m04,1s of anders nog, één ware zonnedag is 1,0027379093 siderische dagen. (DD) (Zie ook: aardrotatie)
Siderische tijd = Sterrentijd Het is de tijdrekening die gebaseerd is op de siderische rotatieperiode van de Aarde. De plaatselijke sterrentijd is per definitie gelijk aan de rechte klimming van de objecten die zich op de meridiaan van de waarnemer bevinden, ofwel aan de uurhoek van het lentepunt. De sterrentijd is dus altijd een bruikbare indicatie voor het deel van de sterrenhemel dat op een bepaald moment waarneembaar is. Tijdens de herfstequinox is de sterrentijd gelijk aan de plaatselijke zonnetijd. (DD) Let wel, plaatselijke sterretijd en plaatselijke burgerlijke tijd vallen samen rond het moment van de herfst-equinox, niet precies op het moment zelf van deze equinox. (Ik gebruik hier de term "burgerlijke tijd", omdat de zonnetijd per definitie geteld wordt vanaf de middag, de burgerlijke tijd vanaf middernacht).
Een schijnbare siderische dag (of sterrendag) is de tijd die de aarde nodig heeft om 360 graden om haar as te draaien; preciezer, ofwel de tijd tussen twee opeenvolgende bovenmeridiaansedoorgangen van een verafstaande ster. Dit is iets korter dan een zonnedag. Er gaan 366,2422 siderische dagen in een tropisch jaar, maar 365,2422 zonnedagen, wat een siderische dag oplevert van 86.164,09 seconden (of: 23 uren, 56 minuten en 4,09 seconden). Dat er één siderische dag meer is dan er "gewone" dagen in een jaar zijn, is te verklaren doordat de rondgang van de Aarde om de zon een dag compenseert, zodat een waarnemer op Aarde ruim 365 dagen ziet, hoewel de planeet zelf ruim 366 keer om zijn as is gedraaid. (De Aarde draait in dezelfde richting om haar as als zij om de zon draait; vanuit de noordelijke hemel gezien tegen de klok in.) Middernacht in siderische tijd is wanneer het lentepunt de bovenmeridiaan kruist. Een gemiddelde siderische dag wordt niet vanaf de eigenlijke doorgang gerekend, maar vanaf de doorgang van de gemiddelde voorjaarsequinox (zie: gemiddelde zon).
Een siderische maand is de tijd waarin de maan een volledige omloop om de aarde volbrengt ten opzichte van de vaste sterren. De siderische maand van de maan duurt ongeveer 27,32 dagen, dat is 27 dagen, 7 uur, 43 minuten en 11,6 seconden.
Zonnetijd is de plaatselijke tijd, gemeten op een zonnewijzer. Een correct opgestelde poolstijlzonnewijzer staat met de stijl (de schaduwgever) naar het geografische noorden gericht onder een hoek met het horizontale vlak gelijk aan de plaatselijke breedtegraad. In Noord-Nederland zal dat ongeveer 53° zijn, in Midden-Nederland 52° en in Zuid-Limburg en Vlaanderen ongeveer 51°. Een op deze wijze opgestelde en correct ingestelde zonnewijzer zal de ware zonnetijd ter plekke aanwijzen. Door de schijnbare verplaatsing van de zon langs de hemel verplaatst de schaduw van de stijl zich langs de cijfers bij de uurlijnen.
Afwijkingen
Omdat de schijnbare verplaatsingssnelheid van de zon langs de hemel niet altijd dezelfde is, zullen er geringe afwijkingen zijn, die bij elkaar opgeteld tot aanzienlijke verschillen kunnen leiden. Deze momentele verschillen worden omzeild door ze uit te middelen; via een zogenaamde vereffeningstabel of -grafiek kan de middelbare zonnetijd worden bepaald. Omdat zowel de ware als de middelbare zonnetijd uitsluitend gelden voor de plaats waar de zonnewijzer staat, is de tijd die hij aanwijst niet voor elke locatie gelijk. Als het precies twaalf uur is op een oostelijk gelegen plaats, bijvoorbeeld Nieuweschans, zal de zonnewijzer in een meer westelijk gelegen plaats als Cadzand nog lang geen twaalf uur aanwijzen. Nieuweschans ligt op ruim 7° OL, Cadzand op ongeveer 3° OL. Het kost de aarde vier minuten om een graad onder de zon door te draaien. Het duurt dus ongeveer een kwartier tussen het tijdstip waarop de zon zich op haar hoogste stand op 7° OL bevindt tot het tijdstip waarop de zon zich op haar hoogste stand op 3° OL bevindt. Zo verloopt er 14 minuten tussen het tijdstip waarop de zon zich op haar hoogste stand op het meest oostelijke punt van Vlaanderen in Remersdaal (Voeren) op 6 ° OL bevindt tot zij zich op haar hoogste stand op het meest westelijke punt van Vlaanderen in De Panne op 2,5 ° OL bevindt. Midden-Europese Tijd De zonnetijd is, behalve op zonnewijzers, in onbruik geraakt; door de toenemende mobiliteit van mensen ondervond men al in de negentiende eeuw last van de lokale verschillen, de spoorwegen voerden als eerste een uniforme tijdrekening in. Na het invoeren van de "Amsterdamse tijd" (5° OL is 20 minuten voor op GMT of Greenwich Mean Time) werd in de tweede wereldoorlog de Berlijnse Midden-Europese Tijd (MET) ingevoerd. Na enkele onderbrekingen werd in 1977 de Midden-Europese Zomertijd (MEZT) opnieuw ingevoerd. In Nederland loopt MET gemiddeld 35 minuten voor op de middelbare zonnetijd, MEZT loopt met nog een uur daar bovenop met 95 minuten voor. In Vlaanderen gold tot 1892 de Ware Plaatselijke Tijd, meestal die van een grote stad. De uurregeling van de treinen verliep sinds 1836 volgens de Ware Plaatselijke Tijd van Brussel (ongeveer 17 minuten voor op GMT). Vanaf 1892 werd GMT ingevoerd. Tijdens de eerste wereldoorlog van 1914 tot 1918 gold de MET met vanaf 1916 de zomertijd. Tussen de twee wereldoorlogen keerde men terug naar de GMT maar de zomertijd bleef behouden. Tijdens de tweede wereldoorlog had men dezelfde regeling als tijdens de eerste wereldoorlog. MET bleef vanaf 1946 de regeling maar de zomertijd viel weg tot 1977 toen die weer werd ingevoerd
We meten de tijd op onze planeet aarde om onze samenleving te organiseren.. Voor de landbouw en andere seizoensbelangen hebben we de timing naar de zon van onze zonnekalender: die beschrijft wat het tropische jaar wordt genoemd. Deze timing wordt wereldwijd gerespekteerd terwille van de burgerlijke kalender genaamd de Gregoriaanse kalender. Die werd in 1582 ingevoerd als een hervorming van de Juliaanse kalender van 45 v.Chr. die tien dagen met de seizoenen was verlopen. Daarnaast hebben we gedurende duizenden jaren ook onze levens getimed met zonnewijzers en waterklokken. Dit werd eind achttiende eeuw afgeschaft toen officieel om pragmatische redenen de (mechanische) tijd werd geïntroduceerd die de mens definitief vervreemde van het oude natuurlijke ritme van de cyclische tijd. Maar niettemin is het passeren van de zon over de lengtegraad (meridiaan) van Greenwich de standaard wetenschappelijke referentie van de wereldtijd (UTC) voor het moderne tijdbeheer hoewel die verwrongen is door de moderne tijdpolitiek. (zie artikelen) In China, India en andere oosterse culturen timede men zijn maanden en weken naar de maan op een lunisolaire manier: men respekteert het ritme van de maan, maar voegt af en toe een maand in op die maankalender om gelijke tred te houden met de seizoenen: een geschrikkelde kalender. Omdat dit op verschillende manieren kan worden gedaan schaften de Romeinen voor het Westen deze methode met de juliaanse reformatie af toen ze zagen dat het leidde tot willekeur en corruptie. De Islam beheert om religieuze redenen een zuivere maankalender welke niet wordt geschrikkeld en die twaalf maanmaanden rekent in een (cultureel begrepen) jaar dat ongeveer 11 dagen korter is dan het zonnejaar. (zie kalender-links) Behalve het draaien van de maan welke ons de maantijd geeft en de draaiing t.o.v. de zon welke ons de zonnetijd geeft, hebben we ook timing naar de sterren. Diepe ruimte door de Hubble Telescoop Deze timing wordt de siderische tijd genoemd en wordt hoofdzakelijk gebruikt voor astronomische observatie en heeft weinig of geen maatschappelijk belang. Dit begrip van de tijd vormt niet echt een kalender, hoewel het een andere siderische dierenriem plaatst tegenover die van de seizoensgebonden dierenriem die astrologen gebruiken. Het siderisch jaar beschrijft dagen die vier minuten korter zijn en een jaar dat één dag langer duurt omdat een siderische dag wordt gedefinieerd als de tijd die er voor nodig is om de sterren in dezelfde positie waar te nemen in de hemel: 23 uur en 56 minuten.
Galactische tijd is de tijd die beschreven wordt door onze draaiing t.o.v. het centrum van de Melkweg.
The galaxy centre by the telescope from Cerro Tololo, Chile Precies zoals de maan rondom de aarde draait en de aarde rondom de zon, draaien we allemaal tezamen, zon, maan, aarde en de andere planeten rondom het centrum van ons sterrenstelsel de Melkweg. De animatie links laat zien hoe in ongeveer zes jaar de sterren in het centrum van het sterrenstelsel draaien rondom het centrum. het centrum bevindt zich in Sagittarius A, en is mogelijk een jong zwart gat : een massa van twee miljoen keer die van de zon. Een galactische dag kan dus worden begrepen als één omwenteling rondom de zon van de aarde in verhouding tot het centrum van de Melkweg. Het geeft een ietwat langer (ongeveer 1/71 dag) 'galactisch' jaar (in feite een galactische dag dus) die door de seizoenen loopt beginnend als we het dichtst bij het centrum van de melkweg staan (of op de grootste afstand, er is geen cultureel precedent). Dit ietwat langere jaar hebben we te danken aan de precessie van de equinox die er de oorzaak van is dat de datum van de Galactische Nieuwe Dag vooruit door de kalender opschuift ( zie ook de Hutchinson Encyclopedia). Een galactisch jaar kan worden beschreven als één omwenteling rondom het centrum van het sterrenstelsel die, met een snelheid van ongeveer 250 km/sec
The Earth in its orbit around the Sun causes the Sun to appear on the celestial sphere moving over the ecliptic (red), which is tilted with respect to the equator (blue)
19-12-2008 Oph SLANGENDRAGER WATER Serpentaire EAU Ophiuchus WATER Ophiuchus WASSER signo (sinal) [segno] de agua (água) [acqua] HOJA (FOLHA) [FOGLIA] Escorpio (Scorpius, o escorpião) (Ophiuchus, o serpentário) [Scorpione] [Ofiuco]
SCO
00:00
03:00 06:00 09:00 12:00
12:00
15:00 18:00 21:00 24:00
KLIMMENDE maan ZAAIdag : [03-12
uur] ZAAIEN OOGSTEN bovengrondse
gewasdelen BLADdag Blad Kool Kruiden(blad)
Gras gewas
ZEER gunstig ZAAIEN bij WASSENDE maan = sterke
bladaangroei bovengronds (alle koolsoorten (behalve broccoli=Bloemgewas),
bloemkool,koolrabi,prei,peterselie,sla,spinazie,bladvenkel,gazon.)
ONDERHOUD Bladgewas = Verzorgen, Opbinden, Wieden,
lichte BODEMbewerking (hakken, schoffelen, ondiep spitten, ploegen, eggen)
MAAIEN gazon-klavers=snelle groei nadien,BEMESTEN-onderdompelen
kamerplanten OOGSTEN VERS uit de tuin, ONGUNSTIG voor DIEPVRIES-verwerking Blad Kool Kruiden(blad) Gras
ZAAIZAADwinning van mooi-gezond
Bladgewas : ZAAIEN, ONDERHOUD, OOGSTEN op Bladdag, andere werkzaamheden nadien op Vruchtdag SNIJDEN STEKKEN , koel bewaren en PLANTEN
bij DALENDE maan ONGUNSTIG om een FLES WIJN te proeven-drinken = Pas le meilleur moment pour déguster
SCO
00:00
03:00 06:00 09:00 12:00
12:00
15:00 18:00 21:00 24:00
DALENDE maan PLANTdag : [15-24
uur] PLANTEN OOGSTEN ondergrondse gewasdelen
BEMESTEN SNOEIEN BLADdag Blad Kool Kruiden(blad)
Gras gewas
ZEER gunstig PLANTEN bij WASSENDE maan = sterke
bladaangroei bovengronds (alle koolsoorten (broccoli=Bloemgewas), bloemkool, koolrabi, prei, peterselie, sla,
spinazie, bladvenkel, gazon ...) ONDERHOUD Bladgewas = Verzorgen, diepe BODEMbewerking (diep spitten,
ploegen, eggen) MAAIEN gazon-klavers=snelle groei nadien,BEMESTEN-onderdompelen
kamerplanten OOGSTEN VERS uit de tuin Blad Kool Kruiden(blad) Gras ONGUNSTIG om een FLES WIJN te proeven-drinken = Pas le meilleur moment pour déguster
= Beste teken voor het planten van stevige planten en wijnstokken ... = Best planting sign for sturdy
plants and vines ...
VERPLANTEN VERPOTTEN VERSPENEN
Transplanter Rempoter Repiquer
Transplanting Repot Pricking out
Verpflanzung Verpflanzung Verschulen
= Tomaten houden van in Schorpioen te worden verplant, en is een goed teken voor graan en pompoen ... = Tomatoes like to be transplanted in Scorpio, and it is a good sign for corn and squash ...
= In 3de BESTE (AM) & 4de kwartier om de groei op te houden en beter fruit te bevorderen ... = In 3rd & 4th quarter to retard growth and promote better fruit ...
BEMESTEN compost ê COMPOSTEREN IRRIGATIE GIETEN=ONDERDOMPELEN Kamerplanten
transformatie, confrontatie, verleiding, intensiteit = natuur sterft en verandert Vast Pluto PLUTO God van de onderwereld PLUTO Pluton Pluto Pluto Pluto is a monogram made up of P and L in Pluto (also the initials of Percival Lowell, who predicted its discovery) * Scorpio / Vrischika a SCORPION *
GEZOND LIEF VREUGDEVOL BLOEIEND VRUCHTBAAR 2013 jaar vol schoonheid, verukkelijk voorjaar, zalige zomer, heerlijke herfst en wonderlijke winter RECEPT voor 2013 Neem 12 maanden en reinig ze goed van alle BITTERHEID GIERIGHEID JALOERSHEID ANGST Snij elke maand in 28, 30 of 31 gelijke stukken zodat de voorraad voor een jaar toereikend is Bereid elke dag 1 stuk met één deel ARBEID en twee delen HUMOR en VROLIJKHEID Voeg er drie volle eetlepels OPTIMISME aan toe, een portie VERTROUWEN, een koffielepel VERDRAAGZAAMHEID, enkele snippertjes GEDULD en een snuifje VOORKOMENHEID Het geheel rijkelijk met LIEFDE overgieten, en wanneer alles klaar is, op smaak brengen met een scheutje FIJNGEVOELIGHEID Versier het aldus bereide gerecht met een bosje KLEINE ATTENTIES en dien altijd op met een VRIENDELIJK WOORD en een DEUGDDOENDE LACH
Bonne Année Happy NEW YEAR glückliches NEUJAHR Novjaro Uusivuosi Nytår Nyttår Nyår Nowy Rok Nova godina Cabo d'anyo Yeni il bayramı Новы год Нова година Cap d'any Nový rok Çĕнĕ Çул (уяв) Urteberri-egun Yeni il bayramı Bliadhna Ùr Aninovo नव वर्ष Nova godina Ամանոր Tahun baru Áramót 元日 ახალი წელი Жаңа Жыл 신정 Neujooßdaach Neijoerschdag Mwaka mpya ЦIусса шин Naujieji Metai Jaunais gads Нова Година പുതുവത്സരം Tahun Baharu Nyttår Nijjoar Anul Nou Musuq Wata Новый год Nova godina Novo leto Viti i Ri Нова година Pabaru- Mwaka mpya Яңа ел Pabaru Novo leto Нова година Bagong Taon Новий рік Bagong Taon Яңа ел Năm mới Novelan Nieuwjoar Bag-o nga Tuig
GEZOND LIEF VREUGDEVOL BLOEIEND VRUCHTBAAR 2013 jaar vol schoonheid, verukkelijk voorjaar, zalige zomer, heerlijke herfst en wonderlijke winter
RECEPT voor 2013 Neem 12 maanden en reinig ze goed van alle BITTERHEID GIERIGHEID JALOERSHEID ANGST Snij elke maand in 28, 30 of 31 gelijke stukken zodat de voorraad voor een jaar toereikend is Bereid elke dag 1 stuk met één deel ARBEID en twee delen HUMOR en VROLIJKHEID Voeg er drie volle eetlepels OPTIMISME aan toe, een portie VERTROUWEN, een koffielepel VERDRAAGZAAMHEID, enkele snippertjes GEDULD en een snuifje VOORKOMENHEID Het geheel rijkelijk met LIEFDE overgieten, en wanneer alles klaar is, op smaak brengen met een scheutje FIJNGEVOELIGHEID Versier het aldus bereide gerecht met een bosje KLEINE ATTENTIES en dien altijd op met een VRIENDELIJK WOORD en een DEUGDDOENDE LACH
AÑO NUEVOANO NOVOCAPODANNO Bonne Année Happy NEW YEAR glückliches NEUJAHR Novjaro Uusivuosi Nytår Nyttår Nyår Nowy Rok Nova godina Cabo d'anyo Yeni il bayramı Новы год Нова година Cap d'any Nový rok Çĕнĕ Çул (уяв) Urteberri-egun Yeni il bayramı Bliadhna Ùr Aninovo नव वर्ष Nova godina Ամանոր Tahun baru Áramót 元日 ახალი წელი Жаңа Жыл 신정 Neujooßdaach Neijoerschdag Mwaka mpya ЦIусса шин Naujieji Metai Jaunais gads Нова Година പുതുവത്സരം Tahun Baharu Nyttår Nijjoar Anul Nou Musuq Wata Новый год Nova godina Novo leto Viti i Ri Нова година Pabaru- Mwaka mpya Яңа ел Pabaru Novo leto Нова година Bagong Taon Новий рік Bagong Taon Яңа ел Năm mới Novelan Nieuwjoar Bag-o nga Tuig
Voor U zijn er meer bloemen in mijn hart dan in alle tuinen GEZOND LIEF VREUGDEVOL BLOEIEND VRUCHTBAAR 2013 jaar vol schoonheid, verukkelijk voorjaar, zalige zomer, heerlijke herfst en wonderlijke winter
Bonne Année Happy NEW YEAR glückliches NEUJAHR Novjaro Uusivuosi Nytår Nyttår Nyår Nowy Rok Nova godina Cabo d'anyo Yeni il bayramı Новы год Нова година Cap d'any Nový rok Çĕнĕ Çул (уяв) Urteberri-egun Yeni il bayramı Bliadhna Ùr Aninovo नव वर्ष Nova godina Ամանոր Tahun baru Áramót 元日 ახალი წელი Жаңа Жыл 신정 Neujooßdaach Neijoerschdag Mwaka mpya ЦIусса шин Naujieji Metai Jaunais gads Нова Година പുതുവത്സരം Tahun Baharu Nyttår Nijjoar Anul Nou Musuq Wata Новый год Nova godina Novo leto Viti i Ri Нова година Pabaru- Mwaka mpya Яңа ел Pabaru Novo leto Нова година Bagong Taon Новий рік Bagong Taon Яңа ел Năm mới Novelan Nieuwjoar Bag-o nga Tuig
02:15
06:03
- 10:04
- 00:09
02:02
13:38
13:57
16:44
07:13
08:44
13:31
20:24
20:29
21:56
22:39
05
02:32
03:32
21:42
20:07
22:30
22:41
00:00
01:21
04:36
06:57
12:20
13:43
18:56
06:07
06:58
11:24
13:07
15:12
09:11
02:28
07:42
09:33
10:56
15:00
18:02
06:59
20:15
14:05
15:00
19:17
08:20
09:44
17:13
12:54
19
19:47
08:18
09:42
05:50
13:21
23:26
18:22
19:12
02:11
14:36
04 Maandag H. Veronica 
05 Dinsdag H. Agnetha 
.jpg "KARNAVAL"){kind=small}
12-13 JANUARI 2013 BELGISCH KAMPIOENSCHAP VELDRIJDEN 
ZILVERMEER MOL 
.svg){kind=small}
3. BALLAN Alessandro. 
EINDSTAND SP 1. [105] 
- 07-08 JANUARI 2012 : BELGISCH KAMPIOENSCHAP VELDRIJDEN - 
02 
03 
04 
06 
07 
08 
09 
10 
11 
12 
14 
16 
17 
19 
20 
21 
22 
23 
25 
26 
29 
00:00
PLUTO God van de onderwereld 
20:43
05:38
03:31
07:49
17:29
13:45
17:43
00:44
20:32
06:45
05:12
02:28
17:02
09:56
11:28
03:25
05:45
19:42
04:55
23:48
