Volgens kenners is het boeddhisme de meest uitgelezen religie voor deze tijdsperiode en wel omdat deze overtuiging de beste opposiet is voor de materiële beslommeringen van de moderne mens die zich weggedraaid heeft van de kerkelijke schepper. De gewijde geschiedenis heeft zijn kans gekregen en momenteel verkeken bij een groep mensen die het niet meer zien zitten om hun zonden te gaan belijden bij een oude priester die zelf met problemen zit en een hemel te sponseren waarvan de functie al lang verloren is gegaan met het opkomen van het socialisme en het betaalde verlof. Enfin, ik stel me de moderne mens voor die na het werk thuiskomt en zich even verfrist met een pintje en/of een douche of een relaxerend bad en zich nog overgeeft aan geselecteerde en aangename sociale kontakten om samen te komen eten en zich in de late uurtjes terugtrekt in de stille ruimte van zijn huis om te mediteren met de lessen van de boeddha in het achterhoofd, het denken even links laat liggen en de oneindige stilte van de kosmos zijn lichaam laat overweldigen en dan herbrond deelneemt aan het verstrijken van de Tao, de weg die geen weg is...

We vinden het idee onprettig dat het leven eindig is - dat het leven ook aan vitaliteit kan inboeten en afbraak kan betekenen. In onze maakbare wereld denken we alles eindeloos te kunnen rekken. De hindoetraditie ziet dood niet als het einde, maar ziet het leven als een cyclisch proces. Dichter en theoloog Hans Bouma schreef het boek: ‘Maar ik ben er nog. Trouw aan wie sterven gaat.’ Ik vind het een onverdraaglijke gedachte dat mensen die terminaal zijn, op weg zijn naar het einde, er niet op kunnen rekenen dat vrienden, collega’s, mensen met wie ze zich verbonden voelden, hen trouw blijven. Deze mensen ontmoet je steeds meer. Ze hebben een ziekte die niet meer te bestrijden is. Zo zijn ze op een goed moment uitbehandeld. Ze staan aan de kant, maar ze zijn er nog. Ten dode opgeschreven, maar ze leven nog. Deze mensen zijn niet minder actueel dan wie nog gezond is. Ook al gaat deze mens sterven, dat sterven maakt iemand niet minder interessant. Waarschijnlijk is dat één van de redenen van dat vluchtgedrag dat mensen gaan wegkijken van een stervende en wegvluchten omdat we onze eigen dood in de ogen van die ander zien. We worden heel erg bepaald bij onze eigen eindigheid, onze eigen sterfelijkheid en dat kunnen we niet aan’, aldus Hans Bouma. ‘Dat ook wij een keer afscheid moeten nemen, daar willen we niet aan herinnerd worden. We hebben het veel te druk, we zijn er niet aan toe. Moeite hebben met je eigen sterfelijkheid is in wezen een identiteitsprobleem.

met dank aan de Lotusvijver


Inderdaad bouwt de hindoetraditie op de gedachte dat het leven steeds verder gaat en culmineert in het mokshamoment maar blijft hoe dan ook een thema uit een volksgeloof en dient te worden benaderd met fluwelen handschoenen omdat het enige houvast de zekerheid is die de Stilte ons kan geven, en daarover kan je met niemand dialogeren.

Is er trouwens nog leven voor de dood?




...deze beelden beklijven en bekijken op eigen risico

Niet de mogelijkheid hebben
om te stoppen met denken
is een vreselijke toestand,
maar we beseffen dit niet
omdat bijna iedereen er aan lijdt,
en we dit als normaal beschouwen. 

Dit mentale lawaai
weerhoudt ons ervan
de toestand van innerlijke stilte
te vinden, die onafscheidelijk is
van ons ware Wezen. 

Eckhart Tolle

Vandaag ben ik naar een begrafenisceremonie geweest en het was een aangrijpende en erg emotionele bedoening. De naam van de overleden persoon ga ik hier om de bescherming van zijn privé natuurlijk niet vernoemen maar ik kan je wel de betekenis van zijn naam geven, zijn naam betekent letterlijk: Help, ik ben een mens zoals jij, en ik vraag om aandacht, wil je even stilstaan en naar mij luisteren. Dat had je nog niet gehoord, hé. Het is nochthans een naam van deze tijd en uit je eigen regio, ik ben er zeker van dat je iemand kent die dezelfde naam heeft, je moet maar eens rondkijken in je buurt. En wanneer je de persoon met die naam hebt ontdenkt kan je hem - het kan natuurlijk ook een vrouw zijn - onmiddelijk herkennen aan zijn reactie, want hij zal namelijk blij zijn en hard lachen, en je oprecht dankbaar zijn. Tijdens het voorlezen van zijn biografie vertelde iemand dat hij tijdens de laatste jaren van zijn korte leven bij hun fanfare heeft gespeeld. Het zal waarschijnlijk de voorzitter van die fanfare zijn geweest en die vertelde hoe al de muzikanten op een avond een taxi met een rolstoellift voor hun zaal zagen stoppen en tegen elkaar zeiden Wat gooien ze hier nu binnen. Toen ze echter na een paar repetities deze jonge man hadden leren kennen als een volwaardige mens wisten ze dat deze man op de juiste plaats en op het juiste moment in hun gezeldschap was aanbeland. Het werd hun beste vriend en de beste trommelaar van de groep. Maar het mocht niet baten want niet alle mensen kenden de betekenis van zijn naam. Uiteindelijk maakte hij zelf een einde aan zijn leven, aan een klink van de deur, misschien een symbolisch gebaar. Misschien wilde hij de deur voor jou al opendoen en je met open armen begroeten ondanks dat hij minder valide was en niet met woorden kon communiceren, maar er was niemand, spijtig...

sta even stil



 

Om het hele plaatje te kunnen begrijpen moeten we de dimensie van de wereld verkennen in al de verschillende richtingen, niet alleen via de materiële strukturen maar ook doorheen de mentale en emotionele werelden, het wordt dan minstens een driedimensionale uitstap, dat is een reis die je nergens kan boeken maar die je zomaar aangeboden krijgt wanneer je geboren wordt. Maar zoals al die aanbiedingen en zomerpromoties langs de straten is het een reis die je geen vervullen zal bezorgen, je zal er alleen maar aan gehecht geraken of verveeld door worden en altijd maar naar meer verlangen en vergeten waar het allemaal rond draait, namelijk de ervaring. Als je goed oplet en jezelf observeert kijken we tijdens een excursie naar de uiterlijkheden en bezienswaardigheden, oppervlakkigheden dus. Dat doen we doorheen elke dag van ons leven ook, we richten onze aandacht totaal naar de objecten en waarderen mekaars leven naar het aantal verzamelde objecten, de dode zowel als de levende (sic). Je ga me kunnen volgen als je ziet wat ik bedoel, waar het op aan komt is het moment van de ervaring, daar raken de twee werelden elkaar: de immanente en de transcendente. Wanneer dat moment zich voordoet ervaar je de heiligheid van het leven, al het andere vervaagt dan in de ijle mist van de commercie en wordt dan plotseling zonder waarde, onbegrijpelijk voor de ambitieuze jager die in ersatz trofeeën ziet.

Zen of Zazen wordt gekenmerkt door het aspect van het mediteren dat we kennen als het werkwoord "stil zitten" en wat door de meeste buitenstaanders niet bemind wordt omdat het niet gekend is. Diezelfde mensen die altijd bezig zijn en als ze niet bezig zijnd toch nog iets te doen hebben en nooit eens tijd nemen om bij zichzelf stil te staan. Wat bezield hen zou onze Jambers vragen..., en omdat mediabelangstelling een lucratieve bedoening is twintig jaar later nog eens  want veranderen is moeilijk. Inderdaad blijven we heel ons leven vastgeklamd hangen aan de borst die onwetendheid noemt, de andere heet trouwens gewenning. Om van die borsten los te komen - de meeste hangen zelfs nog vast via de navelstreng - moeten we zelf leren nadenken...over dingen...dingen zoals het leven en de dood, en wie we zijn wanneer we zonder etiketten naakt voor de spiegel staan. Als we dit beeld trouwens translateren naar het stil zitten van de Zen begrijpen we misschien de betekenis van deze bezigheid, zij bevrijdt ons namelijk van verkeerde ideeën over onszelf die ons gevangen houden in stress, spanningen en andere psychologische kronkels, met andere woorden: afzien. Ooit worstelde Boeddha ook met deze problemen en ontdekte op een belangrijk moment in zijn leven dat er een andere manier bestaat om het leven te be-leven, namelijk vanuit de kennis die het stil zitten in onszelf ons te geven heeft: het sacrale moment van de stilheid. En ! de schoonheid van die wijsheid is niet alleen bereikbaar voor iedereen, de boodschap van al de canonieke boeken ter wereld roept ons toe dat ze al in ons aanwezig is, we moeten ze alleen maar herontdekken en de kans geven om te groeien.

Gevoelens komen vanuit de buik zegt men in de volkswijsheid en wanneer dat niet meer kan zullen diezelfde gevoelens alleszins op eigen kracht wel hun weg naar buiten weten te vinden, daarom is het altijd beter je oor af en toe tegen je eigen buik te leggen voordat ze je bij je lurven te pakken hebben en je neus wrijven in de realiteit, want voor dat je het weet sta je in je blootje voor de spiegel paf. Maar ik begrijp wel dat soms de omstandigheden niet toelaten dat je onmiddelijk kunt reageren en dat je dingens moet uitstellen totdat de situatie voorgoed verandert is, in mijn geval moest ik eerst van job veranderen - dat alleen al vroeg om een enorme krachttoer van mijn buikenergie - gelukkig heb ik dan de job gevonden die nauwsluitend bij me pastte, want zoals de mensen die me al dertig jaar kennen zullen opgemerkt hebben was deze man vanbinnen verandert en kon hij zich niet meer aarden in de commerciële wereld. Maar ondertussen was het kwaad al geschied. Gelukkig bestaat er - toch in mijn geval, want niet iedereen krijgt die kans - nog altijd de mogelijkheid om een joker in te zetten en die gelegenheid zal zich binnen enkele maanden voltrekken. Een heilige man uit Mediciland zal zich namelijk over mijn buik buigen en het waarschijnlijk met een rekbare blindzoom afmaken. SOS Piet zou dan op dat moment de vraag stellen wat we vandaag geleerd hebben...wel Piet je moet luisteren naar je gevoelens, luisteren naar je intuïtie en luisteren naar je lichaam.

De zogezegd aangeboren hunkering naar godsdienst stoelt volgens mij niet op een struktuur in de genen van de mens maar in het feit dat heel onze ongeving - en wijzelf inbegrepen - een verschijning zijn van iets wonderbaarlijks en dat ontgaat ons allemaal omdat dat juist de bedoeling is van het hele bouwwerk. Al de zintuigen ter wereld van al de levende wezens zijn zo gemaakt dat ze zich voortdurend richten op de vormen die de ruimte vullen maar niet op de ruimte zelf, en net die ruimte maakt dat alles zo wonderbaarlijks is. Zelfs de Mens met zijn abstract denken blijft blind voor deze miraculeuze realiteit en acht zich de koning van het Universum en maakt zich meester over leven en dood. We worden pas een vol-ledige mens (genie, levensgenieter en mysticus - maw leven vanuit mededogen) wanneer we met onze aanwezigheid ook de ruimte omvatten.

Het Paasfeest is een mengeling van verschillende feesten en het oudste gedeelte komt tot ons vanuit de Keltische traditie. Daar werd de komst gevierd van het Nieuwe jaar en allerlei gebruiken werden dan van de zolder gehaald, de terugkomst van de langere dagen werd gekoppeld aan het nieuwe leven, de lammetjes werden geboren en de vogeltjes maakten hun nestjes en dan was de link snel gemaakt dat eieren het symbool werden van dat feest. Het was een totaal familiefeest want de komst van de lente maakte iedereen happy hetgeen vanzelfsprekend was na die oeroude en strenge winters waar de mammoetten nog door het decor slenterden. Pas veel later verschenen de dominante misionarissen die deze gezonde tradities koppelden aan de wederopstanding van Jezus de christus en tegelijkertijd de grondlaag legden bij obscene karakters om bloederige oorlogen te gaan strijden in naam van hun geloof bijvoorbeeld in het heilig land (!), en nog altijd wordt dit paasfeest omhuld met veel bloed van moderne martelaren en ook opgekropte woede en ondersteund met hypocriete woorden van huichelachtige lieden. Maar is er misschien op dit eigenste moment nog een derde feest op de achtergrond van de esoterische mensengeschiedenis bezig? Religie is inderdaad een queeste die alleen gegaan moet worden soms over een met distels begroeide en donkere weg met veel valkuilen en maar waar op het einde van de reis de oogst van de sappige vruchten gedeeld moeten worden met iedereen. Bij deze een zalige hoogdag... 

Als je meditatie voor jou werkt is dat oké en perfect. Wanneer ik vroeger nog een klein ventje was keek ik altijd naar een bepaalde baksteen in de hoge muur van de buren, daar kon ik me bij sommige momenten lang mee bezighouden en dan stil zijn; toen wist ik van de oosterse meditatietechnieken nog niets. Mijn moeder ergerde zich dan dikwijls aan mijn "nietsdoen", maar voor mezelf waren die tijden momenten van thuiskomen. Later heb ik die momenten een plaats kunnen geven in mijn leven, want die hunkering naar die meditatieve momenten kwamen natuurlijk in mijn leven via herinneringen die nog verbonden waren met een lange geschiedenis van spirituele oefeningen waarin een neoviet zich in verbinding stelde met de oceaan van alle dingen en wezens, of hoe je ook moet benoemen. Zo hoorde ik overlaatst dat iemand kon mediteren met de hulp van een computerspel, en waarom ook niet, als het werkt is het een waarheid. We zijn golven van één en dezelfde oceaan en waar zouden we anders thuishoren dan in die moeder, de titel "baarmoeder" is hier wel op zijn plaats. Eigenlijk ben ik wel eens nieuwsgierig naar de manier waarop jij mediteert en wat voor jou een waarheid is. Die vraag sluit aan bij een plan dat al lang in mijn hoofd aan het rijpen is waarover ik op een later moment hier wil terugkomen. Watch and see...

Dit is niet het ventje uit mijn verhaal, dit is een ander ventje...

Momenteel bestaat mijn leesvoer uit een interessant en mooi boekje dat uit de hand van Lama Anagarika Govinda gekomen is, over het Westerse Boeddhisme en waarin hij oa verteld dat ethiek bij het boeddhisme juist niet op de eerste plaats komt zoals dat wel het geval is in de christelijke kerken en ook de anderen - denken we maar aan de tien geboden die trouwens gekend zijn door één derde van de wereldbevolking - toch zeker niet als een dogma, eerder als een ideaal. Ethiek moet volgens de Boeddha komen vanuit de eigen ervaring, het eigen hart, en niet via to-do lijstjes, zoals het eigenlijk in het boeddhisme met alles zou moeten gaan, anders zijn we – volgens Shakyamuni – weeral verkeert bezig en neigen we naar het bijgeloof. Wanneer men in het bootje van het boeddhisme terecht komt en de meditatiepraktijk volgt die al tweeduizendvijfhonderd jaar door de bodhisattvas aan de adepten aangeleerd wordt, komt de aspirant op zijn eigen pad terecht dat geflankeerd wordt door karaktereigenschappen die eigen zijn aan de ware reiziger, om maar eens van het traditionele woord "zoeker" af te stappen (want die blijven maar geloven dat ze iets verloren zijn, haha), en één van die eigenschappen is dat hij zijn naaste bemind (Soren Kierkegaard) en alles wat betreft de nodige spirituele rijkdom en meer dan dat met hem wil delen, zonder deze persoonlijke kwalteit komt men hoegenaamd niet door de deur van het Nirwana, aldus Lama Govinda.

Daar hij boven Samadhi en alle verstrooiing (verwarring) is uitgestegen, is de mens van serene kalmte noch iemand die streeft naar bevrijding, noch het tegenovergstelde. En aangezien hij ontdekt heeft dat het Universum een fictie is, zelfs ofschoon hij het aanschouwt, leeft hij gelijk het Brahman Zelf.

Ashtavakra Gita, hoofdstuk 18 vers 28

De persoon die ik nu ben heeft niets te maken met de persoon die ik gisteren was en al diegenen die het anders begrepen hebben en willen vasthouden aan al het voorafgaande verstrikken zich in dingen die niet meer bestaan. De persoon die nu is, is vrij van alle verwijten uit het verleden alhoewel dat op het eerste zicht contraproductief lijkt vermits we opgevoed zijn met het idee dat er zo iets bestaat als oorzaak en gevolg, terloops mag gezegd worden dat deze wet op niets gebaseerd is zoals de kosmische ruimte ook geen bovenkant en geen onderkant heeft. Daardoor is en blijft deze individualiteit uniek en vrij van alle bindingen ondanks dat uiterlijk onwaarneembaar is voor alle omstaanders, alles draait rond het feit dat het scenario des levens moet afgewerkt worden en onze aanwezigheid op het platform van het dagelijks leven noodzakelijk is. De Blijde Boodschap die tot ons komt vanuit het Evangelie verkondigt en leert ons dat we niet op het kruis van het materiële vastgenageld zijn maar van in het beginne opgenomen zijn in de niet-fragmentarische Oceaan. Amen

Evangelie betekent letterlijk de Blijde Boodschap en welke boodschap brengt het Evangelie dan wel niet anders dan dat we allemaal gelijk zijn aan God, niet mis te verstaan dat we goddelijk van oorsprong zijn en onze daden gedragen worden door god's inspiratie, we kunnen namelijk niet anders handelen dan we doen zoals we doen, keuzes hebben we niet en elkaar daarnaar oordelen en veroordelen ligt in de lijn van de aard van het beestje. Datzelfde beestje stond notabene in de coulissen al klaar toen de Oerknal nog moest van start gaan en datzelfde beestje is dus nooit ontstaan als een toevalligheid tijdens een bliksem ergens op deze planeet maar is au contraire de kroon van het Universum, ja mensen dat is de Goede Boodschap.

Ashtavakra Gita

Het woord “gita” betekent "lied". Er zijn vele gita's, enkele van de mooiste komen voor in de klassieke werken Yoga Vasishta en Shrimad Bhagavatam. Voor de grote rishi's is de Bhagavad Gita, opgenomen in de Mahabharata, onovertroffen. De Ashtavakra Gita is in het Westen niet zo bekend; zij geeft uitdrukking aan de hoogste leer der Upanishaden en belichaamt het filosofisch gedachtengoed van de wijzen Yajnavalkya en Varmadeva. Het lied geeft geen uiteenzetting van de waarheid door middel van logisch redeneren; het beschrijft de zegen die een verlichte heilige ervaart.
Wie het wezen van de Vedanta niet heeft begrepen en zich nog steeds gedisciplineerd traint in zelfbeheersing, zal dit werk waarschijnlijk niet ten volle op zijn waarde kunnen schatten, maar voor de leerling die verder gaat, wordt de waarheid hier onthuld op een eenvoudige, radicale manier. Elk vers is een meditatietekst. Het magisch karakter waarvan dit hele werk doordrongen is, verheft en vervoert de geest, het vergunt ons een blik in het transcendente. De specifieke school van Advaita Vedanta die in deze gita naar voren treedt, draagt de naam Ajatavada; zij gaat uit van het principe dat het universum in absolute zin nooit geschapen werd. Dit is de meest metafysische verklaring van de wereld, van God en van het Absolute. De zoeker, wiens geest zich spiegelt en laaft aan de grote gedachten die in dit gedicht zo lyrisch tot uitdrukking komen, verwerft een intuïtief zicht op de Waarheid. Dit is het vertrouwde pad naar bevrijding. Het is ondergetekende gebleken dat deze gita een favoriete tekst is bij de mahatma's (meesters) van het Himalaya-gebied.

Hari Prasad Shastri
(verzorger van de Engelse vertaling)
Nederlandse vertaling: Ad van Dun, januari 2010.

Herziene versie, getoetst aan Swami Nityaswarupananda's Ashtavakra Samhita.