If 
                                    
Rudyard Kipling
(1895)

Indien
vertaald door J.M. de Vries de Waal in 1942



Indien ge met bezonnen hoofd alom beroering kunt aanschouwen,

 Paniek en dreiging om u heen met kalme blik kunt gadeslaan

 Indien, waar ànd'ren aan u twijf'len, gij u zèlven kunt vertrouwen,

 Maar tòch die twijfel aan uw trouw óók kunt vergeven en verstaan

 Indien ge wachten kunt, het juiste tijdstip met geduld verbeiden,

 En, als een lastertong u treft, gij laster slechts met waarheid keert

 Indien, vervolgd door haat, ge tot geen wrokgevoel u laat verleiden,

 En daarbij nimmer met uw deugdzaamheid of wijsheid paradeert 

 Indien ge dromen kunt - nochtans u niet door dromen laat regeren

 Indien ge denken kunt, maar niet uw heil zoekt in gepeins alléén

 Indien ge alle wisselingen van het noodlot kunt trotseren,

 En rustig koers houdt, langs de klippen van triomf of rampspoed heen

 Indien ge kunt verduren, dat een schelm het woord, door u gesproken,

 verdraait, vervalst, en dan voor goede munt verkwanselt aan een zot

 Indien, als 't werk van héél uw leven voor uw ogen wordt gebroken,

 ge 't weder opbouwt, met gereedschap deels versleten, deels kapot 

 Indien ge met de fondsen, door uw vlijt en spaarzaamheid verkregen,

 een bod naar rijkdom hebt gedaan, een sprong gewaagd naar méér gewin,

 en 't is mislukt... en àl uw leed hebt ge voor iedereen verzwegen

 Uw hand grijpt weer de ploeg, en ge begint opnieuw bij het begin

 Indien ge, als het moet, uw zinnen en uw zenuwen kunt dwingen

 Uw doel te dienen, ook al ging hun energie reeds lang teloor,

 Opdat ge nog één laatste ruk aan hun vermogens kunt ontwringen,

 waaruit ge onverwachte wilskracht put voor het bevel: Zet dóór! 

 Indien ge met de menigte, maar óók met Vorsten kunt verkeren,

 Moreel en geestelijk de kern van beide in uw hart omvat

 Indien wélmenend vriend, noch fèl - verbitterd vijand, u kan deren

 Indien een ieder voor u meetelt, maar ge niemand overschat

 Indien ge nóóit een kostbare minuut onnuttig laat verlopen,

 Maar elke vliedende seconde naarstig arbeidt aan uw plan,

 Dàn ligt de weg naar Vrede, Voorspoed en Voldoening voor u open,

 En - wat oneindig méér betekent –

dan, m'n zoon,

zijt ge een mens!

Vandaag heb ik iemand een mooi citaat horen citeren, het moet volgens de citeerder komen uit de film Gone with the wind: "Laat het ego geen cheque schrijven die het lichaam niet kan betalen", en als er iemand is die dat kan bevestigen dat die inderdaad uit de beroemde film komt dan mag hij of zij dat altijd komen doen. Ik heb het in ieder geval onmiddelijk opgeschreven in mijn agenda omdat ik hem heel nauw voelde aansluiten met de realiteit van ons dagelijks leven. Laat me eerst uitleggen wat ik versta met de term ego. Dat deeltje in onszelf dat altijd botst met de omgeving kunnen we benoemen als het ego, dat wat altijd tegen de stroom wil zwemmen kunnen we benoemen als het ego, dat wat altijd verlangt datgene wat het niet kan krijgen kunnen we benoemen als het ego, dat wat een afkeer heeft voor sommige mensen en tegelijkertijd aangetrokken wordt door andere mensen kunnen we benoemen als het ego. En dan wil ik daarover geen oordeel uitspreken ofdat dat ego goedaardig of kwaadaardig is, want in sommige gevallen moeten we het ego dankbaar zijn voor zijn ijver om bepaalde omstandigheden in goede banen te hebben geleid, zoals de bekende spreuk van Reinhold Niebuhr zegt in het gebed van de sereniteit: "God, geef mij de zielerust om de dingen te accepteren die ik niet kan veranderen en de moed om datgene aan te pakken wat ik wel kan veranderen, en de wijsheid  om het verschil tussen die twee te zien". Het heeft dus allemaal te maken met wijsheid en die hebben we blijkbaar niet uit onszelf. Of toch? Of misschien heeft wijsheid te maken met de Gone with the wind, en dan heb ik het niet over de film met de populaire Clark Gable maar over de flow van het leven, dus meer zoals Bob Dylan's blowing in the wind. De betekenis en de waarde van te leven met de flow kunnen we misschien vinden door zijn kenmerken te bestuderen: Men heeft een duidelijk doel - Concentratie en doelgerichtheid - Verlies van zelfbewustzijn: men gaat volledig op in de activiteit en vergeet zichzelf - Verlies van tijdsbesef: de tijd vliegt voorbij - Directe feedback: succes of falen ten aanzien van de activiteit zijn onmiddellijk duidelijk, zodat men daarop het eigen handelen direct kan aanpassen - Evenwicht tussen de eigen vaardigheid en de uit te voeren activiteit: de bezigheden zijn nét niet te moeilijk, maar wel heel uitdagend - Een gevoel van persoonlijke controle over de situatie of activiteit - De activiteit is intrinsiek belonend, bijvoorbeeld erg leuk. Een zekere Mihaly Csikszentmihalyi heeft die acht kenmerken na een grondige studie voor ons mooi op een rijtje gezet en iedereen kan nu voor zichzelf onderzoeken en besluiten ofdat zijn leven in de flow zit of niet. Ongedekte cheques zullen dan niet meer zo vlug geschreven worden.

God schiep Adam doordat hij wat stof van de aardbodem nam en daaruit een volmaakt lichaam vormde, het lichaam van een mens. Toen blies hij in de neus van de mens en Adam begon te leven. God gaf Adam werk te doen. Hij moest al de verschillende soorten van dieren een naam geven. Adam heeft de dieren waarschijnlijk lange tijd bekeken om ze een naam te kunnen geven die het beste bij ze paste. Daarbij merkte hij iets op. Weet je wat? De dieren hadden allemaal een metgezel. Er waren vaderolifanten en moederolifanten, vaderleeuwen en moederleeuwen. Maar Adam had geen metgezel. Daarom liet God Adam in een diepe slaap vallen en nam toen een rib bij hem weg. Uit deze rib maakte God een vrouw voor Adam. Wat was Adam nu gelukkig! En stel je eens voor hoe blij Eva wel geweest moet zijn in zo’n mooie tuin te mogen wonen! Nu konden zij kinderen krijgen en samen gelukkig zijn. God wilde dat Adam en Eva voor altijd zouden leven. Zij moesten de hele aarde net zo mooi maken als de tuin van Eden. Wat moet het Adam en Eva blij hebben gemaakt dit te mogen doen! Had jij ook niet graag meegeholpen de aarde tot een mooie tuin te maken? Maar Adam en Eva bleven niet zo gelukkig. Laten we eens zien waarom niet. Psalm 83:18; Genesis 1:26-31; 2:7-25
Nee ik ben (nog) niet seniel geworden, het bovenstaande is een uittreksel van het meestverkochte boek ter wereld en ik nam het hier ter hand omdat je hier het moment vindt waarop de mens de grote en onvergeeflijke vergissing maakte om alles profaan te maken door de dieren - en waarschijnlijk ineens al de rest ook - een naam te geven. In de huidige tijd weten we dankzij de wetenschap dat de basis van alle dingen een sacrale energie is (Higgs-boson?), voorgesteld in deze eenvoudige tekening:

Een differentie
maken
tussen
profaan en sacraal
is nu net het lokaas
van de illusoire fuik
waarin de geest
gesukkeld
is
.

Eén Ding excisteert dat zich schijnlijk vertoont in een oneindig aantal manifestaties - zoals sterren, planeten, planten, dieren, mensen, higgsboson (?) - een spektakel van onuitputtelijk kracht zonder aanhef en zonder finale en dat allemaal zonder dat het zelf  in fragmenten wordt gedeeld, zoals de oceaan zich laat zien in ontelbare golven en baren, maar daar zelf geen kennis van heeft, suppliërent om gekend te worden maar zich op hetzelfde moment ogenschijnlijk verheimelijkt voor zijn toegenegenen en vreemden. Des Mensen eeuwige Queeste is het om deze Bron van alle leven te ontwaren in het kluwen van illusies en het wezenlijke, en dat uiteindelijk celebreerd in het bewustzijn van het sacrale moment van de stilheid

Yoga heeft zoals alle wereldgodsdiensten twee dimensies: een uiterlijke en een innerlijke. De uiterlijke dimensie kunnen we de exoterische sector noemen en vergis je niet want die afdeling omvat zowat alles wat we van de yoga kennen, vanaf de hatha-yoga tot en met het samadhiniveau. Alles wat we kunnen kennen behoort bij de uiterlijke dimensie. Over die zaken kunnen we in de bibliotheek ontelbare boeken vinden, en er nog bijschrijven ook, want iedereen ziet de ultieme waarheid anders en kan zijn visie er nog aan toevoegen, tot in het oneindige. Over de andere dimensie ga je weinig literatuur vinden, hoogstens hier en daar een boek gevuld met mysterieuze haiku's en poëzie, zoals je die onder andere vindt bij Jalal ad-Din Rumi en Rabindranath Tagore. Je moet dan wel iemand zijn die de sfeer van die dimensie al heeft mogen proeven om die poëzie te kunnen smaken. De meeste mensen hebben geen ervaring met die tweede dimensie, maar eens iemand die tweede dimensie gewaar wordt zal zijn of haar leven niet meer hetzelfde zijn. Je kan die tweede dimensie vergelijken met de inhoud van een flesje homeopathie: puur water en ondanks dat tot de rand gevuld met medicinale krachten. Als je er durft in geloven zul je als herboren opstaan.

Witnessing is Your Secret Love

Be silent, close your eyes. Feel your body to be completely frozen. Look inwards, as deep as possible. It is your own space. At the very end you will find the empty heart.

The empty heart is a door to eternity. It is a connection between you and existence. It is not something physical or material. It is not something mental or psychological. It is something beyond both, transcending both. It is your spirituality. Remember, the empty heart makes you a buddha.

This moment is blessed. Ten thousand hearts are feeling the silence and the merger with existence. You are the fortunate ones of the earth.

Relax... just be a watcher of mind and body both. The insistence should be on the witnessing.
Witnessing is your secret love.
Witnessing is Buddha, watching.

Osho

Inward going is not a search
 
The curious part of meditation is that an event is not made into an experience. It is there, like a new star in the heavens, without memory taking it over and holding it, without the habitual process of recognition and response in terms of like and dislike. Our search is always outgoing; the mind seeking any experience is outgoing. Inward going is not a search at all; it is perceiving. Response is always repetitive, for it comes always from the same bank of memory.
 
Meditations, 77


Naar binnen gaan is geen zoeken

Het merkwaardige deel van meditatie is dat een gebeurtenis geen ervaring wordt. Het is daar, als een nieuwe ster in de hemel, zonder geheugen wordt het opgenomen en vastgehouden, zonder het gebruikelijke proces van herkenning en reageren door voorkeur en afkeer. Onze zoektocht is altijd uitgaand, de geest die op zoek is naar een ervaring is uitgaande. Naar binnen gaan is helemaal geen zoekopdracht, het is waar-nemen. Reageren is altijd repetitief, want het komt altijd uit bij dezelfde bank van het geheugen. 

Meditaties, 77

met dank aan de Krishnamurti's Teachings

Beste Y, bedankt voor het delen van je vragen. Je vragen zijn volgens mij het resultaat van je zoekend denken dat alles in vraag stelt en dat op zich is vanuit filosofisch standpunt bewonderenswaardig. Ondanks ontelbare boeken over filosofische vraagstukken en theologische verhandelingen over God en de zin van het leven loopt de Mens na tweeduizend jaar nog altijd in de mist, en dat is beklagenswaardig. De Mensheid is sinds haar ontstaan op zoek naar de zin van het Leven of toch minstens op zoek naar een vorm van geluk. Sommigen zoeken het geluk in bezittingen en anderen trachten het te vinden in macht en prestige, maar mensen met vele jaren ondervinding weten heel goed dat het leven als wit zand door onze vingers loopt en dat werelds geluk zeer vergankelijk is en dat nog geen enkele rijkaard zijn geld heeft kunnen meenemen. Het geluk dat we zochten in de yoga is niet vergelijkbaar met dat wereldse geluk, want dat geluk kan - als het tegenzit -  onmiddellijk omslaan naar ongeluk. Het mystieke geluk - als ik het zo mag noemen - dat we zoeken in de yoga en gelijklopende richtingen heeft de essence van eeuwigheid en onvergankelijkheid, en dat is de drijfveer van onze queeste die soms een heel leven lang duurt. En het is goed en waardevol dat we zoeken maar 'vinden' levert geen enkele reisroute op, de Graalbeker is nergens anders te vinden dan in onszelf en dat is heel moeilijk te begrijpen en te aanvaarden, want dat het simpel is is voor het gecompliceerd denken onvoorstelbaar. Dat maakt graag die eenvoudige dingen als geluk en geestelijke blijheid onbereikbaar en slechts voorradig voor moedige heiligen die dat aureool slechts verdienen na vele jaren van mediteren, bidden en boetedoeningen. Maar meestal zijn het inderdaad eenvoudige en liefderijke mensen die de sleutel van het levensgeluk gevonden hebben ergens onder het tapijt in het portaal van de stilte, terwijl de cognitieve mens nog altijd zoekende is doorheen het labyrint van zijn hersenknobbels.
Jalaluddin Rumi herhaalt niet zonder reden daarom steeds dezelfde boodschap tot ons:

...en het volgend moment zijn we vol van zelfvertrouwen en kunnen we de confrontatie met de omgeving gemakkelijker aan. Het is de flow van de wereld en daar hebben we niets over te zeggen, de aanhangers van "de maakbare mens" ten spijt. Wie daar mee kan leven leeft gezonder dan de strevers en de believers van de sky is de limit. Niettemin is niets een garantie voor een Spock's live long and prosper, een middelmatig leven met een kwakkelende gezondheid kan in ieders schoot geworpen worden en niemand is daar vrij van ondanks een gezond keukenregime en dagelijkse wandelingen. Toch moeten we ons niet neerleggen bij een slecht noodlot en ons daarentegen en voortdurend richten op de poolster van de idee dat alles met elkaar vervlochten is en spruit uit een eenheid die op geen enkel moment gefragmenteerd is. Wie deze gedachte eigen is uit de persoonlijke ervaring leeft een leven zonder begin en zonder eind in het sacrale moment van de stilheid

Soms voelen we ons verloren in de wereld...

Vandaag nog het Tibetaanse Dodenboek onder mijn ogen gehad en herinnerde me de woorden van Lama Anagarika Govinda die zijn lezers ooit waarschuwde om dat boek niet te interpreteren als een richtlijn om de juiste weg te vinden naar een betere incarnatie na de dood maar integendeel voor een beter leven voor de dood, na de dood heeft het namelijk geen of weinig zin om dat boek alsnog te lezen en zeker niet te laten voorlezen door een nazaat of geestelijk vriend gezeten aan je dodenbed; laten we ons niets wijsmaken, zo zit de wereld niet ineen. Iedereen moet in het doolhof van het leven zijn eigen uitgang vinden en niemand kan dat voor een ander. Laat staan dat er uiteindelijk bemerkt wordt dat er een doolhof met of zonder een uitgang bestaat. Die theorieën deden hun best nog tot enkele decennia's geleden, maar op dit ogenblik komen we in een wereld terecht waarin de spelers inzien dat de spirituele wetten zich ogenblikkelijk aanpassen aan de omstandigheden des vrijheidminnende mensen en meegroeien met de evolutie of involutie van hun inzichten, uiteindelijk zien we in dat er helemaal geen wetten zijn, zeer moeilijk is het pad dat leidt naar die houding, maar het is zo en niet anders. 
De laatste kaart van de Grote Arcana van het Tarotspel toont de reiziger in het laatste stadium van de aardse levensweg onder de vorm van een androgenisch wezen dat vrede heeft gevonden in de cirkel van het leven en danst tegen de blauwe achtergrond die wijds en oneindig is, zonder boven en zonder beneden. Maar of dit het pad van ieder indivudu is of van het menselijk bewustijnzijn is een universele vraag die iedere mens voor zichzelf moet oplossen.









                                     

Volgens kenners is het boeddhisme de meest uitgelezen religie voor deze tijdsperiode en wel omdat deze overtuiging de beste opposiet is voor de materiële beslommeringen van de moderne mens die zich weggedraaid heeft van de kerkelijke schepper. De gewijde geschiedenis heeft zijn kans gekregen en momenteel verkeken bij een groep mensen die het niet meer zien zitten om hun zonden te gaan belijden bij een oude priester die zelf met problemen zit en een hemel te sponseren waarvan de functie al lang verloren is gegaan met het opkomen van het socialisme en het betaalde verlof. Enfin, ik stel me de moderne mens voor die na het werk thuiskomt en zich even verfrist met een pintje en/of een douche of een relaxerend bad en zich nog overgeeft aan geselecteerde en aangename sociale kontakten om samen te komen eten en zich in de late uurtjes terugtrekt in de stille ruimte van zijn huis om te mediteren met de lessen van de boeddha in het achterhoofd, het denken even links laat liggen en de oneindige stilte van de kosmos zijn lichaam laat overweldigen en dan herbrond deelneemt aan het verstrijken van de Tao, de weg die geen weg is...

We vinden het idee onprettig dat het leven eindig is - dat het leven ook aan vitaliteit kan inboeten en afbraak kan betekenen. In onze maakbare wereld denken we alles eindeloos te kunnen rekken. De hindoetraditie ziet dood niet als het einde, maar ziet het leven als een cyclisch proces. Dichter en theoloog Hans Bouma schreef het boek: ‘Maar ik ben er nog. Trouw aan wie sterven gaat.’ Ik vind het een onverdraaglijke gedachte dat mensen die terminaal zijn, op weg zijn naar het einde, er niet op kunnen rekenen dat vrienden, collega’s, mensen met wie ze zich verbonden voelden, hen trouw blijven. Deze mensen ontmoet je steeds meer. Ze hebben een ziekte die niet meer te bestrijden is. Zo zijn ze op een goed moment uitbehandeld. Ze staan aan de kant, maar ze zijn er nog. Ten dode opgeschreven, maar ze leven nog. Deze mensen zijn niet minder actueel dan wie nog gezond is. Ook al gaat deze mens sterven, dat sterven maakt iemand niet minder interessant. Waarschijnlijk is dat één van de redenen van dat vluchtgedrag dat mensen gaan wegkijken van een stervende en wegvluchten omdat we onze eigen dood in de ogen van die ander zien. We worden heel erg bepaald bij onze eigen eindigheid, onze eigen sterfelijkheid en dat kunnen we niet aan’, aldus Hans Bouma. ‘Dat ook wij een keer afscheid moeten nemen, daar willen we niet aan herinnerd worden. We hebben het veel te druk, we zijn er niet aan toe. Moeite hebben met je eigen sterfelijkheid is in wezen een identiteitsprobleem.

met dank aan de Lotusvijver


Inderdaad bouwt de hindoetraditie op de gedachte dat het leven steeds verder gaat en culmineert in het mokshamoment maar blijft hoe dan ook een thema uit een volksgeloof en dient te worden benaderd met fluwelen handschoenen omdat het enige houvast de zekerheid is die de Stilte ons kan geven, en daarover kan je met niemand dialogeren.

Is er trouwens nog leven voor de dood?




...deze beelden beklijven en bekijken op eigen risico

Niet de mogelijkheid hebben
om te stoppen met denken
is een vreselijke toestand,
maar we beseffen dit niet
omdat bijna iedereen er aan lijdt,
en we dit als normaal beschouwen. 

Dit mentale lawaai
weerhoudt ons ervan
de toestand van innerlijke stilte
te vinden, die onafscheidelijk is
van ons ware Wezen. 

Eckhart Tolle

Vandaag ben ik naar een begrafenisceremonie geweest en het was een aangrijpende en erg emotionele bedoening. De naam van de overleden persoon ga ik hier om de bescherming van zijn privé natuurlijk niet vernoemen maar ik kan je wel de betekenis van zijn naam geven, zijn naam betekent letterlijk: Help, ik ben een mens zoals jij, en ik vraag om aandacht, wil je even stilstaan en naar mij luisteren. Dat had je nog niet gehoord, hé. Het is nochthans een naam van deze tijd en uit je eigen regio, ik ben er zeker van dat je iemand kent die dezelfde naam heeft, je moet maar eens rondkijken in je buurt. En wanneer je de persoon met die naam hebt ontdenkt kan je hem - het kan natuurlijk ook een vrouw zijn - onmiddelijk herkennen aan zijn reactie, want hij zal namelijk blij zijn en hard lachen, en je oprecht dankbaar zijn. Tijdens het voorlezen van zijn biografie vertelde iemand dat hij tijdens de laatste jaren van zijn korte leven bij hun fanfare heeft gespeeld. Het zal waarschijnlijk de voorzitter van die fanfare zijn geweest en die vertelde hoe al de muzikanten op een avond een taxi met een rolstoellift voor hun zaal zagen stoppen en tegen elkaar zeiden Wat gooien ze hier nu binnen. Toen ze echter na een paar repetities deze jonge man hadden leren kennen als een volwaardige mens wisten ze dat deze man op de juiste plaats en op het juiste moment in hun gezeldschap was aanbeland. Het werd hun beste vriend en de beste trommelaar van de groep. Maar het mocht niet baten want niet alle mensen kenden de betekenis van zijn naam. Uiteindelijk maakte hij zelf een einde aan zijn leven, aan een klink van de deur, misschien een symbolisch gebaar. Misschien wilde hij de deur voor jou al opendoen en je met open armen begroeten ondanks dat hij minder valide was en niet met woorden kon communiceren, maar er was niemand, spijtig...

sta even stil



 

Om het hele plaatje te kunnen begrijpen moeten we de dimensie van de wereld verkennen in al de verschillende richtingen, niet alleen via de materiële strukturen maar ook doorheen de mentale en emotionele werelden, het wordt dan minstens een driedimensionale uitstap, dat is een reis die je nergens kan boeken maar die je zomaar aangeboden krijgt wanneer je geboren wordt. Maar zoals al die aanbiedingen en zomerpromoties langs de straten is het een reis die je geen vervullen zal bezorgen, je zal er alleen maar aan gehecht geraken of verveeld door worden en altijd maar naar meer verlangen en vergeten waar het allemaal rond draait, namelijk de ervaring. Als je goed oplet en jezelf observeert kijken we tijdens een excursie naar de uiterlijkheden en bezienswaardigheden, oppervlakkigheden dus. Dat doen we doorheen elke dag van ons leven ook, we richten onze aandacht totaal naar de objecten en waarderen mekaars leven naar het aantal verzamelde objecten, de dode zowel als de levende (sic). Je ga me kunnen volgen als je ziet wat ik bedoel, waar het op aan komt is het moment van de ervaring, daar raken de twee werelden elkaar: de immanente en de transcendente. Wanneer dat moment zich voordoet ervaar je de heiligheid van het leven, al het andere vervaagt dan in de ijle mist van de commercie en wordt dan plotseling zonder waarde, onbegrijpelijk voor de ambitieuze jager die in ersatz trofeeën ziet.

Zen of Zazen wordt gekenmerkt door het aspect van het mediteren dat we kennen als het werkwoord "stil zitten" en wat door de meeste buitenstaanders niet bemind wordt omdat het niet gekend is. Diezelfde mensen die altijd bezig zijn en als ze niet bezig zijnd toch nog iets te doen hebben en nooit eens tijd nemen om bij zichzelf stil te staan. Wat bezield hen zou onze Jambers vragen..., en omdat mediabelangstelling een lucratieve bedoening is twintig jaar later nog eens  want veranderen is moeilijk. Inderdaad blijven we heel ons leven vastgeklamd hangen aan de borst die onwetendheid noemt, de andere heet trouwens gewenning. Om van die borsten los te komen - de meeste hangen zelfs nog vast via de navelstreng - moeten we zelf leren nadenken...over dingen...dingen zoals het leven en de dood, en wie we zijn wanneer we zonder etiketten naakt voor de spiegel staan. Als we dit beeld trouwens translateren naar het stil zitten van de Zen begrijpen we misschien de betekenis van deze bezigheid, zij bevrijdt ons namelijk van verkeerde ideeën over onszelf die ons gevangen houden in stress, spanningen en andere psychologische kronkels, met andere woorden: afzien. Ooit worstelde Boeddha ook met deze problemen en ontdekte op een belangrijk moment in zijn leven dat er een andere manier bestaat om het leven te be-leven, namelijk vanuit de kennis die het stil zitten in onszelf ons te geven heeft: het sacrale moment van de stilheid. En ! de schoonheid van die wijsheid is niet alleen bereikbaar voor iedereen, de boodschap van al de canonieke boeken ter wereld roept ons toe dat ze al in ons aanwezig is, we moeten ze alleen maar herontdekken en de kans geven om te groeien.