TREBOL - III - NA EEN WEEKJE LABEUR - DE BOOT TERUG IN HET WATER
Een booteigenaar investeert in zijn hobby hooggespannen verwachtingen en er zijn zeker fantastische dagen op zee, maar hij besteedt ook moeite, tijd en geld. Zolang het maar in verhouding staat met het gebodene is het o.k. Menig kapitein wil de waarheid niet onder ogen zien dat het bezit van een boot met stress en spanning gepaard gaat. En indien je er lichamelijk en geestelijk onder lijdt is het beste advies, de boot zo gauw mogelijk te verkopen. Maar zolang je het verschijnsel "bootje varen" romantiseert en idealiseert, komt het allemaal wel goed ;-)
Hier en daar wat plamuur een twee lagen nieuwe antifouling worden aangebracht.
De motor heeft een nieuwe uitlaat en is tegelijkertijd volledig nagezien.
De boot is van zijn 'blokken' en wordt terug te water gelaten.
Een proefvaart, de motor is geruislozer geworden en bij 3500 toeren planeert hij perfect. We hebben namelijk juist boven de schroef een soort stabilo's aangebracht, dat maakt dat hij bij hogere snelheid een beetje uit het water komt, planeert en minder bonkt op de golven.
Nee! het is hier niet alle dagen bewolkt, het is hier alle dagen zon! Juist die dag was het bewolkt
THOSE MAGNIFICIENT MEN IN THEIR FLYING MACHINES - II
Ocean Trash Artwork.
The beach and the atlantic ocean is my source.
Tijdens mijn wandelingen aan de oevers van La Palma verzamel ik allerlei dingen achtergelaten door de mens in deze niet-gerelateerde omgeving. Ik neem ze mee naar mijn atelier en met de hulp van hun unieke karakter maak ik er sculpturen van.
Ontstekingskaarsen (bougies) worden door Palmese kantvissers gebruikt als gewicht aan hun vislijnen. De gewichtjes blijven al eens steken tussen de rotsachtige zeebodem. Oude bougies zijn in ieder geval goedkoper dan de in plastic gevatte loden gewichten die de "rijke" buitenlandse toeristen gebruiken ;-)
Assemblage van drijfhout, aluminium, koper, bougies, geroest en door de golfslag verwrongen ijzer en plastic gevonden op het strand van Tazacorte.
Lengte 43 cm. Hoogte 26 cm. Spanwijdte 41 cm.
"Flying machines" is een dankbaar onderwerp om assemblages te maken. Meer van dat zie hier:
BLOEMEN BOVEN EEN WOLKENDEK VAN PASSAATWOLKEN - ISLA LA PALMA
Slangenkruid en brem boven de wolken.
Slangenkruid boven de wolken, maar wel een unieke soort, endemisch op La Palma. d.w.z. dat deze plant van nature uitsluitend voorkomt in één beperkt gebied, zoals eilanden in de oceaan. La Palma is rijk aan endemische soorten.
Brem wederom boven de wolken en ook een endemische soort op La Palma. Endemie, inheems of endemisme is een belangrijk verschijnsel in de biogeografie, omdat het endemisch zijn van een organisme impliceert dat dat organisme óf in zijn huidige verspreidingsgebied ontstaan is en zich nooit verder heeft verspreid, óf in zijn huidige verspreidingsgebied ontstaan is, zich ooit verder heeft verspreid maar zich door uitsterven elders weer tot zijn oorsprongsgebied heeft beperkt, óf elders is ontstaan en op het enige, huidige verspreidingsgebied na uitgestorven is.
De lokale naam is Tajinaste Azul en de Latijnse naam is Echium Webbii. De bloeitijd is van april tot mei. Gefotografeerd naast de weg naar de 'Astrofisico'.
Lokale naam: Codeso. Latijnse naam: Adenocarpus viscosus. Bloeitijd: mei tot july. gefotografeerd: Roque de Los Muchachos.
Bij de ingang vanuit het zuiden van de Barranco del Jurado doemt er plotseling een sanctuarium op. Jarenlang reed ik er voorbij en kon ik in een flits zien dat het wegaltaar onderkomen en in slechte staat verkeerde. De verkeersweg is daar smal en bochtig, gevaarlijk om te vertragen, laat staan stoppen. Een tiental meters voor het tabernakel is een plaats uitgehouwen uit de rotswand waar één auto kan staan. Men moet er wel op bedacht zijn om daar te stoppen want men is er zo voorbij gereden.
Onlangs zag ik wederom in een flits dat het heiligdom een lik witte verf had gekregen en er bloemen stonden. Ik nam me voor een volgende keer dat ik er voorbijkwam te stoppen, het kapelleke van dichtbij te bekijken en eventueel enkele foto's te kieken. Ziehier het resultaat ...
Zelf ben ik niet gelovig maar wel geïnteresseerd in de dingen des levens. In het tabernakel met hangslot stond een replica van "Nuestra Señora de Las Nieves" (De Heilige Maagd van de Sneeuw). Het origineel bevindt zich in het kerkje van het bedevaardsoord Las Nieves en zij heeft op het eiland vele wonderen verricht. Er stonden verse orchideeën, kaarslichtjes, er was water voorhanden om eventueel de bloemen bij te gieten en een keerborstel (bezem ;-). Men kon duidelijk merken dat een devoot iemand de onderhoud van het sanctuarium op zich had genomen.
HET BESCHERMD NATUURGEBIED - BARRANCO DEL JURADO - TIJARAFE
Komende vanuit het zuiden via de LP-1 lijkt de dorpskern van Tijarafe heel dichtbij en denkt men nog een minuutje en dan ga ik een koffietje drinken in een van de barretjes, maar dat is buiten de waard gerekend. Er is nog een kloof te overbruggen, namelijk de Barranco del Jurado (de Kloof van het Gat) die men nog helemaal moet in- en uitrijden alvoren een cortadootje te degusteren (dit is een kleine sterke koffie die in een glaasje bovenop dikke gele gesuikerde geconcentreerde melk ligt) Net een Belgische praline, ik ben er verzot op
De ravijn vanaf de hoofdweg LP-1 tot het strandje van Jurado is beschermd gebied. Van de bekende rots met daarin het gat, waarnaar de barranco is vernoemd, heb ik al meerdere malen foto's gemaakt. Met het bekijken van de 'rotspunt met gat' op het groot scherm van de computer zag ik duidelijk een neushoorn en noemen wij de barranco vanaf nu,: "De kloof van de Neushoorn".
Men kan de ravijn bewandelen, onder de neushoorn loopt een oude koningsweg. Net als vele barranco's op het eiland zijn de ontoegankelijke bijna verticale wanden een perfect onderkomen voor torenvalken en andere roofvogels die ruimschoots in dit gebied aanwezig zijn.
Aan de overkant van de neushoorn is nog een rots met gat te zien. De ravijn van het gat heeft zijn naam niet gestolen.
De 'barranco van de neushoorn' gekiekt bij valavond vanaf de boot op de oceaan. Op deze foto ontdekt men hoe impressionant zo'n barranco kan zijn.
TREBOL - II - DE DAG NA DE STROOMUITVAL OP LA PALMA
De dag na de algehele stroomstoring op La palma (zie bijlage) is het uiteindelijk toch gelukt om ons bootje op het droge te krijgen en zoals je ziet, het is een gebeuren zonder stress en het verloopt in een gemoedelijke sfeer
Om veel werk te besparen is het van belang van zodra de boot uit het water komt en op de blokken staat, het onderwaterschip direct met hogedrukreiniger schoon te spuiten. De antifouling laag is dan nog nat. Zodra de antifouling is opgedroogd vergt het schoonmaken meer inspanning. Uiteraard gaat er dan veel kostbare tijd verloren.
Die dag gingen we de boot uit het water halen, als alles volgens plan zou verlopen
want dat is niet zo evident op ons eiland. Het wisselstuk (reserveonderdeel) was eindelijk aangekomen uit Madrid. De 'escape' (uitlaat) die volledig verpoederd was moet vervangen worden.Vervolgens van de nood een deugd maken en tegelijkertijd de romp
afspuiten met een hogedrukreiniger en schilderen met anti-fouling en dan terug in het
water, ben nog zeker een weekje of langer zoet.
Je kunt het bijna niet geloven maar het is waar! We kwamen die bewuste dag
aangevaren (het is een beetje na drie uur) en varen in de beugelriemen van de
'grua' (bootlift) en juist op het moment dat de man met de afstandsbediening de boot uit het
water wilde halen "Ging het licht uit" op La Palma. Het was eb, het zeewater
daalde. De boot kwam boven water gevaarlijk scheef te hangen met de boeg
naar beneden. Met allerlei kunst en vliegwerk hebben we dan de boot toch terug recht gekregen maar hij hing daar wel boven water in de lucht. Er zat niets
anders op dan te wachten op luz (licht) of tot vloed rond 22 uur om met de boot terug te kunnen varen. Gelukkig kregen we even na 20 uur 'luz' en konden alsnog
de boot terug naar zijn plaats varen.
Je moet maar in de lift zitten gedurende 5 uren! Amai, amai.
Vrienden van mij vroegen,: "Je had zeker veel stress?" Nee hoor! Hoe kun je nu stress voelen op een eiland met zo'n mooie zonsondergangen
PETROGLIEFEN - ROTSINSCRIPTIES - ROQUE TENEGUIA - LA PALMA
Zoals ik gisteren reeds zei is de Roque Teneguía een rots met historische waarde. Als men de rots beklimt ziet men links en rechts op de grond duidelijke maar ook bijna niet te onderscheiden petrogliefen. De meesten van deze rotsinscripties zijn door regen, wind en de tand des tijds zo verweerd dat men nog amper de spiralen kan herkennen.
Wat de betekenis ervan aangaat, bestaan er vele theorieën en vermoedens. Er zijn mensen die verband leggen met de zon, de maan of de ronde cirkels die een steen veroorzaken als men hem in't water gooit. Zoveel onderzoekers, zoveel veronderstellingen... Met weet gewoon niet wat de petrogliefen betekenen.
Deze volgens sommigen Salische (Sanidien) rots is door de verschillende vulkanische uitbarstingen die in dit gebied plaatsvonden in slechte gesteldheid van conservering, evenals de vele in erbarmelijke staat verkerende rotsinscripties.
Hier ziet men duidelijk dat men heeft geprobeerd stukken petroglief weg te hakken.
Op deze foto ziet men dat mensen op de petrogliefen krassen maken. Waarom? Op vele stenen heb ik namen en datums gezien die recentelijk gekerft waren. Ik publiceer er geen foto's van want dat zet misschien aan tot meer vandalisme.
Sommige inscripties zijn in zeer slechte staat en bijna onleesbaar.
Deze "Roque" is een zeer fraai voorbeeld van een landmark. De witte rots staat midden een vulkanisch zwart landschap en is opgenomen tijdens wandelingen onder begeleiding die in de reisgidsen vermeld staan. De rots wordt meestal "au passant" behandeld tijdens een stop op weg naar de vulkaan Teneguía (1971) (deze vulkaan is vernoemd naar de rots en niet andersom). Het hoogtepunt van de wandeling is natuurlijk de 'nog warme' vulkaan en dan verder naar beneden doorheen een maanlandschap met als eindpunt de zoutpannen van Fuencaliente.
De Roque Teneguía is een restant van een oude kraterpijp of een mooi voorbeeld van een fonolitische rots (zie bijlage) omhooggedrukt door de stuwende kracht van het magma tijdens de vele erupties die daar in het verleden plaatsvonden. Op het eiland zijn er meerdere voorbeelden van dit fenomeen te zien, zoals de de rotsen van Los Campanarios net boven het gehucht Jedey en de Roque Niquiomo van oudere datum en deels begroeid met pijnbomen. Deze rots is bij helder weer zeer goed zichtbaar vanaf de luchthaven en staat op de oostelijke hellling van de Cumbre Vieja.
De Roque Teneguìa is zo strategisch gelegen dat de pre-spaanse Benahoarites er zeker gebruik van maakten als Tagoror (ontmoetingsplaats voor religieuze of gerechterlijke doeleinden). Meer daarover morgen ...
De rots is op zo'n uitzonderlijk mooie plaats gelegen dat zij bij volle maan ook wordt gebruikt door de hedendaagse Palmese heksen ;-)
"Death makes a holiday" (...) "Dark tourism is the dirty Little secret of the tourist industry"
Woorden van Dean MacCannell, auteur van "The Tourist" een onderzoek van het fenomeen toerisme.
Onder dark tourism verstaat men het bezoeken van een scala van sité's die met de dood te maken hebben zoals slagvelden, uitroeingskampen, plaatsen waar een vliegtuigramp heeft plaats gevonden en zoveel andere plekken waar de dood centraal staat.
Het bezoeken van begraafplaatsen is geen onbekend fenomeen tijdens een vakantie. Gedurende de fotoshoot op het kerkhof heb ik tientallen toeristen weten rondwandelen met hun mobieltje in aanslag om foto's te nemen. De begraafplaats is wel centraal gelegen in het stadje en de Noord Europese bezoekers kijken verwonderd naar de muren waar de lichamen van de gestorvenen worden ingeschoven in de plaats van in een gat in de grond te worden gestopt.
Als je tijdens het hardlopen last krijgt van hartkloppingen wordt je er wel aan herinnerd het kalmer aan te doen anders wordt je aan de ander kant van de muur bijgeschoven ;-)
De begraafplaats is een veelzeggende vorm van erfgoed van de gemeente Los Llanos. Deze plaats is meer dan een eeuw lang onderdeel van het stadje Los Llanos geweest. Enkele graven op de binnenplaats behoren toe aan de mensen van hogere stand terwijl het "volk" in de omringende muren rust.
water voor de bloemen.
Op de begraafplaats staan er enkele graven die behoren tot de welgestelde families van de stad, een daarvan is van de familie Sotomayor, een van de oudste Spaanse families die deel uitmaakte van de aristocratie van de archipel en behoorde tot de eerste kolonisten die zich op het eiland vestigden. Nog een ander impressionant graf is van de stadsapotheker Don Conrado Hernandez de Las Casas.
De naam Wangüemert komt voor op de muurgraven. De naam is afkomstig van de Vlaming "Van Ghemert" die in de 17 de eeuw ook behoorde tot de Palmese aristocratie.
De stad Los Llanos heeft momenteel twee katholieke begraafplaatsen, een direct gelegen in de historische stad en het ander kerkhof ligt verder weg met name in de buurt Las Manchas. Deze grotere begraafplaats wordt ook gedeeld met de naburig gelegen gemeente El Paso. Na hevige botsingen met de gemeente Los Llanos behoort de kleine begraafplaats nu toe aan de katholieke kerk en draagt de naam: Cementerio Parroquial de Ntra. Sra, De Los Remedios (6 - 8 - 1837).
De brug zou het dichtsbevolkte gebied van het eiland, namelijk het Dal van Aridane verbinden met het dunbevolkte landelijke La Palma, een toeristische schatkamer van rust en natuur. Het mega project om een brug te bouwen tussen deze twee uitersten, het economish kloppend hart met wat er nog rest van de unieke natuur is voor weinigen duidelijk, behalve voor de beleidsmakers die er heel emotioneel mee omgaan en natuurlijk ook voor de bungeejumpers ;-) Maar deze sport doen politici meestal niet, die hebben een andere prikkel, namelijk de drang om steeds meer te spenderen. Wie weet; het verplichten van een cursus bungeejumpen zou misschien een middel zijn om politici te disciplineren ;-)
Bekijk de inauguratie en presentatie van de maquette van de brug over de Barranco de Las Angustias.
Maquette van de brug over de Barranco de Las Angustias.
Een groot stuk van de ingang- of uitgangsweg (hangt af van uit welke richting je komt) van de Barranco is onlangs verbreed en wacht op asfalt. De berghelling die daarvoor moest plaats maken is gebruikt als puin voor de uitbreiding van de haven van Tazacorte.
Op La Palma is het met de auto meestal klimmen, dalen en bochtenwerk Hier en daar heb je bruggen over 'mini' barranco's in de grote Barrranco.
Buiten de Portugese oorlogsschepen (zie bijlage) waarvan de tentakels wel 50 meter lang kunnen worden zijn er ook zee-egels aan de kusten van La Palma.
Als je aan het zwemmen bent en je op de rotsbodem voor de kust ergens op gaat staan dat prikt, mag je er op wedden dat het een-zee egel is. Mogelijk zitten er dan 20 tot 30 stekeltjes in je voet. Hinken dan maar ... Omdat de stekels van de zee-egel niet tegen olie kunnen is het goed de plek meerdere malen per dag met olijfolie in te smeren. De stekels worden dan week en verdijnen langzaam. De stukjes van de stekels zie je in je voet nog enkele weken zitten voordat ze helemaal verdwenen zijn.
VULKAAN SAN ANTONIO - V - FUENCALIENTE ISLA LA PALMA
Om het drukbezochte bezoekerscentrum van de 'Volcán de San Antonio' te betreden moet de toerist 3,50 euro en de resident 3 euro betalen. Daarvoor krijgt hij een film te zien over het vulkanisme op La Palma. Inbegrepen is een half rondje krater en de parking.
Voor de ingang van het bezoekerscentrum staat er als een monument opgesteld een gigantische lava bomba en tot mijn verwondering een bordje 'Verboden te Fotograferen'. Het was dus uitnodigend om die kolos op de foto te zetten ;-)
Binnen zag ik maar eerst wat het verbodsplaatje betekende. De uitbarsting van de Teneguía zo'n veertig jaar geleden was nog steeds de broodwinning van de fotograaf
VULKAAN SAN ANTONIO - IV - FUENCALIENTE ISLA LA PALMA
Vanaf het voetpad over de kraterwand van de vulkaan San Antonio heb je een prachtig uitzicht over de oceaan. Vanaf El time rondom tot het dorp Los Canarios. Het strekt zich bij heldere dagen zelfs zover dat je de zustereilanden La Gomera en El Hierro ziet liggen. Maar niet die dag, dat zal voor een volgende keer zijn.
Op de voorgrond ziet men 'Los Llanos Negros' Op de zwarte as van de vulkaan vindt men de beroemde Malvasía druif. Hier hebben de wijnboeren een soort wonder gecreëerd. In de hoop plantaardige grond te vinden hebben ze de wijnranken enkele meters diep doorheen de dikke laag vulkanisch materiaal ingegraven. Door deze techniek kunnen de druivelaars lange perioden van droogte doorstaan en zelfs de brand van enkele jaren geleden.
Shakespeare vernoemt deze romantisch makende edelzoete godendrank in zijn werk: " ....... Ik zal mijn eerlijke ridder Falstaff gaan zoeken om met hem malvasia van de Canarische Eilanden te drinken ......."
Spotlight op het dorpje Los Quemados. Je kunt kijken tot aan de klif van Puntagorda dan de klif van El time, de vuurtoren met rechts Puerto Naos.
De twee dorpjes Las Indias en Los Quemados en helemaal beneden het Princess resort.
Hotel La Palma Princess en Hotel La Palma Teneguía Princess. Het dertien zwembaden tellende hotel aan de zuidkust werd illegaal gebouwd en bracht de burgemeester van Fuencaliente, die de toestemming had gegeven, bijna in het gevang. Getraind in het vinden van de al eerder genoemde mazen van de Spaanse wet die verbood om op La Palma hotels te bouwen met meer dan 500 bedden, bedacht de burgemeester van Fuencaliente een slimme oplossing. Het 970 bedden tellende complex werd in tweeën gedeeld, kreeg twee recepties en twee verschillende namen. Door het ene deel van het hotel de naam Hotel La Palma Princess en het andere gedeelte Hotel La Palma Teneguía Princess te geven, wist de burgemeester een gevangenisstraf te ontlopen. Beide hotels maken gebruik van dezelfde zwembaden en spa. Uit de reisgids van Siepko: http://www.oceaanzicht.nl/
Op dit kleine eilandje worden de dingen vaak groots gezien. Momenteel is de helft van het resort gesloten bij gebrek aan toeristen.
Punta Larga Keienstrandje met gehucht bestaande uit eenvoudige bouwsels die dienst doen als "Weekend-Resort" voor de lokale bevolking. Van hieruit wordt er met kleine bootjes op 'Alfonsiño' gevist, mijn visje préféré.
Helemaal aan het uiterste zuidpuntje liggen de zoutpannen met rechts de vulkaan Teneguía. Je staat hier dus werkelijk op de brug van het oceaanschip "La Palma"
De vulkaan Teneguía - 26 oktober tot 18 november 1971. De laatste vulkaanuitbarsting van de Canarische Eilanden vond plaats verleden jaar, bij het eiland El Hierro. Deze eruptie was veel minder spectaculair dan die van de Teneguía want zij vond plaats onder water. Net zoals op El Hierro werd de voorlaatste uitbarsting van de archipel voorafgegaan door een aantal seismische schokken. Toen de sterkte van de schokken toenam besloten de buurtbewoners buitenhuis in tenten te slapen. Evacuatie zoals op El Hierro was toendertijd op La Palma nog niet in de mode. De lokale bevolking en duizenden nieuwsgierigen die naar het eiland kwamen om het grandioze spectakel gade te slaan konden dit vanaf de nabijgelegen berg Las Tablas, de enige plek waartoe men het publiek toegang verleende. Vanaf het eiland Tenerife werd er door de Spaanse vliegmaatschappij Spantax 'een rondje vulkaan' georganiseerd om het fenomeen van boven af te bekijken.
Helemaal rond de krater gekeken met als laatst het zicht op Los Canarios, het grootste dorp van de gemeente Fuencaliente.
VULKAAN SAN ANTONIO - III - FUENCALIENTE ISLA LA PALMA
De wandeling die dag over de kraterwand van de San Antonio kan met één woord en in hoofdletters beschreven worden:
"WIND"
- PAUZE - Beste Webbies, ik ben een week zonder computer en zal dus een week geen blogbezoek afleggen. Het blog blijft doorlopen, de logs zijn voorgeprogrameerd.
Lage bewolking, mist, straffe wind of met een beetje geluk een strak blauwe hemel met felle zon kan ook. Ik heb het allemaal al meerdere malen meegemaakt. Die dag stond er een felle wind en moest ik scheeflopen met de rits van mijn windjack dicht, anders werd ik weggeblazen.
Sommige reisgidsen vermelden het ..... Houdt rekening met harde wind die hier kan waaien ..... Je bent tenslotte op de boeg van het schip 'La Palma' op een hoogte van 657 meter. Op extreem winderige dagen brengt deze wandeling zekere risico's met zich mee.
VULKAAN SAN ANTONIO - II - FUENCALIENTE ISLA LA PALMA
San Antonio (2) - Halve kraterwandeling heen en terug.
De wandeling begint vanaf de parkeerplaats bij de vulkaan San Antonio. Een pad loopt langs de kraterwand. In de krater groeien jonge dennebomen. Vanaf het pad heb je een schitterend uitzicht in de krater. Het pad eindigt halverwege de kraterwand met een "prohibido" (een verbodsteken om nog verder te wandelen). Vroeger kon je de kraterwand gewoon helemaal rond wandelen, maar dat is nu voor de een of andere duistere reden verboden. Hier en daar zie je mooie gekleurde lava stenen liggen in allerlei gedraaide vormen. Maar je wandelt hier in een beschermd gebied, dus: "Leave nothing but footprints, take nothing but pictures". Ook al is de verleiding groot om een souvenir van de vulkaan San Antonio op zak te steken
Er stond felle wind, is te zien aan de naalden van de pijnbomen.
Aan de hand van de kleine figuurtjes die op de kraterwand wandelen kun je een idee vormen van de grootte van de vulkaankrater.
VUKAAN SAN ANTONIO - I - FUENCALIENTE ISLA LA PALMA
San Antonio - Verscheidene uitbarstingen van 17 november 1677 tot januari 1678.
De vulkaan San Antonio ligt in de gemeente Fuencaliente, in het uiterste zuiden van het eiland. Het is een van de mooiste kraters van de Canarische eilanden. De krater heeft zeker een van de meest fantastische uitzichtpunten die je niet mag missen als je het eiland La Palma bezoekt. Hoor mij nu, ik lijk wel een reisagentschap ;-). De krater ligt aan de voet van het dorp Los Canarios op een hoogte van 650 meter.
Meer recente studies uitgevoerd in de afgelopen jaren hebben uitgewezen dat de krater is ontstaan zo'n 3000 jaar geleden en niet met de uitbarsting van 1677 - 1678. Volgens vulkanoloog Juan Carlos Carracedo is de eruptie die de krater van de San Antonio gevormd heeft, een zogenaamde freatomagmatische uitbarsting geweest, dat wil zeggen dat het water van de oceaan in de magmakamer stroomt en hierdoor een super explosieve uitbarsting plaatsvindt, die grote lava rotsblokken tot ver in de omgeving slingert.
In het jaar 1677 vondt er een kleinere eruptie plaats in een bergje ten noorden van de vulkaan dat nu door menselijke invloeden aangetast is. Terwijl deze uitbarsting plaatsvondt stroomde er lava uit een scheur aan de voet van de San Antonio, zodat hier achteraf verwarring ontstond over de uitbarsting van de San Antonio (aldus Dr. Carracedo)
