Herman 15 Familiefoto in 1965 bij hun bezoek aan Holland
De familiefoto die steeds boven Hermans bureau heeft gehangen. Wanneer je goed kijkt zie je dat de eigen kinderen links staan en de aangetrouwde- de kolde kante- rechts. Alleen tante Heintje ontbreekt. Mama neemt de plaats van Hendrik Jan in. Op de voorgrond opa tussen Herman en Netty in. Van links naar rechts: Dika, Mies, Bram, Hanna, Coba, Jo en Jan, Jantje, Hendrik Jan Gr. Nuelend, Koos Middelkoop, Hendrik Kettelarij, Gijs van Veld huizen, Hein Eggink en Gerrit Voortman
Een foto gemaakt voor vertrek vanaf het ouderlijk huis in Barchem naar Schiphol. Mocht je je afvragen wat opa daar om z'n nek draagt? Dat is een verrekijker!
Eind november was de oogst klaar en wat later bracht Harold Nettie en mij naar het vliegveld. Op Schiphol werden we weer afgehaald door mijn familie. Zij zouden ons naar mijn broer Jan en zijn vrouw Jantje brengen die samen met mijn vader op hun boerderij woonden. Nettie kreeg nu de kans om mijn hele familie te ontmoeten die ze nog nooit gezien had. In de tijd dat we er waren is er een groot familie portret gemaakt met bijna de hele familie. Die foto hangt nog steeds boven mijn bureau. Mijn moeder was al jaren daarvoor overleden. Jan stelde voor op de fiets langs de familie die dichtbij woonde te gaan, maar daar waagden we Nettie niet aan die nog nooit gefietst had. We gingen lopen en verder met de auto. Onze zwager Hendrik Jan Groot Nuelend was veekoopman voor de Coöp in Vorden. Hij ging iedere week naar Friesland om Holsteiners te kopen voor de boeren in de Achterhoek. Hij kende veel Friese boeren en daarom hadden ze hem gevraagd voor Friesland. We hadden in 1954 een stagiair gehad uit Holland, uit de buurt van Leeuwarden, genaamd Talsma, net een maand nadat Harold terug was uit Korea. Die wilden we graag opzoeken. We spraken met hem af op de markt in Leeuwarden. Op die dag nam Hendrik Jan Groot Nuelend ons mee naar die veemarkt. Daar wachtte Talsma ons op. We zaten daar een tijdje in een café waar de koop bezegeld werd. Ook de vader van Talsma was er, een soort bemiddelaar die moest bemiddelen wanneer er problemen bij de verkoop tussen koper en verkoper ontstaan waren. We merkten op dat de lucht van alcohol in zon café verschrikkelijk voor ons was omdat we dat niet gewend waren. In Friesland was het Holstein vee geregistreerd in het Friese Stamboek, en werd nu ook zuidelijker aangekocht. Oorspronkelijk werd er zuidelijker meer het roodbonte vee gefokt omdat die meer vlees zouden hebben. De Holsteiners hebben een hogere melkproductie. Daarom werden die nu ook daar meer gehouden. Bij Talsma thuis werden we erg gastvrij ontvangen. Ze hadden een baby die in een onverwarmde kamer boven sliep en voor de voeding en verwisselen van de luiers naar beneden gehaald werd. Toe Nettie vroeg waarom de baby in een onverwarmd kamertje lag, antwoordde de moeder dat je daar sterke babys van krijgt en dat ze ook wel in de kinderwagen buiten staat, zelfs als het iets sneeuwt. We reisden ook wel per trein, bezochten Netties familie in Ede. Ik was er in 1929 en 1946 ook geweest, maar ze waren erg blij dat Nettie als eerste van de Amerikaanse tak van hun familie hen opzocht.
Ze maakten op 3 maart ook ons huwelijk mee. We trouwden in het mooie oude stadje Hattem. Samen met opa en Jan en Jantje maakten ze de hele dag mee. Ook overdag waren zon beetje alle ooms en tantes aanwezig.
Toen Luella en Harold 10 jaar geleden in Nederland bij Ben en Diny waren, vertelde Luella dat Netty het zo koud had gevonden in de winter in Nederland en dat ze er nooit meer in de winter naar toe zou gaan
Herman 13 Meetings voor de Creamery, Church en de Holstein Association
Herman bezocht meerdere meetings voor hun Creamery omdat de directeur vliegangst had. Eens vloog hij naar Des Moines waar ze hem aan het eind van de middag weer zouden oppikken om op tijd voor het melken thuis te zijn. Hij had beloofd te zullen melken, want Harold was een 15 mijl verderop aan het mais planten. Vanwege een storm kon er echter niet gevlogen worden. Dit werd hem thuis niet in dank afgenomen! Netty had op en neer moeten rijden om Harold te waarschuwen en hij had het mais planten niet af gekregen. Ze beleefden ook eens een spannend moment toen op weg naar een meeting één van de motoren van het vliegtuig uitviel. Daarop maakten ze na overleg op het vliegveld van Des Moines een extra lange landingsbaan vrij. Na dat gesprek met het vliegveld werd het helemaal stil in het vliegtuig. Dons vrouw vertelde later: "Wanneer één van de kinderen met melk knoeit dan maakte hij er een toestand van-- he almost blows the roof--, maar als het gevaarlijk wordt dan valt hij stil."... Het was verdacht stil geweest.
Een andere meeting werd gehouden in Miami Beach in Florida. Netty had hier ook wel zin in en mocht mee op kosten van de zaak. Eenmaal aangekomen was haar koffer zoek en omdat ze alleen de kleren bij zich had die ze aan had zou er wat nieuws gekocht moeten worden. Dat leek Herman niks. Die was heel erg blij toen s avond die koffer nagebracht werd. Die zondag maakten ze een kerkdienst mee aan de kust, gewoon in de buitenlucht. Ze liepen met blote voeten over het strand van de Atlantische Oceaan en Herman maakte zelfs een foto van Netty met de voeten in de golven. Dit was voor beiden een mooi uitje. Een aantal jaren werd ik gekozen als president van de Iowa State Holstein Association en in die positie moest ik ook vele meetings bezoeken, ook van andere soorten koeien. Drie keer ging ik naar de Nationale Annual Holstein Meeting, de eerste keer in Washington DC. Netty ging hier niet mee naar toe. Om de aandacht te trekken hadden ze een Holstein koe binnen een afrastering op het gras voor het hotel gezet. Er was één man bij die er voor zorgde en vragen van het publiek beantwoordde. Toen ik er dichtbij stond kwamen er een paar dames langs die vroegen of deze koe ook melk gaf. Het antwoord was:Yes. Toen vroegen ze of ze ook melk van deze koe konden kopen. De man vertelde dat de melk eerst naar de Creamery moest voordat het verkocht kon worden. Toen vroegen ze: Is this cow happy? De verzorger antwoordde:I dont know. Toen zei de ene dame tegen de ander: The cow is switching its tail, so it must be happy for when a dog switches his tail it shows the dog is happy. Als ze het mij hadden gevraagd, zou ik gezegd hebben dat die koe alleen de vliegen wegslaat. Hier zag ik pas echt hoe weinig stadsmensen weten over koeien.
1960 De trip naar Californië.
Als ouderling van de Melvin Reformed Church was ik gevraagd om naar de speciale synode van de East Sioux Classis te gaan in Santa Anna in Californië. Samen met Fred van den Oever van de West Sioux Classis en zijn vrouw gingen Netty en ik er heen. De beide vrouwen zouden hun familie bezoeken terwijl wij de meeting van de synode bezochten. We bezochten eerst familie van Fred in het noorden van Californië. Terwijl hij ons aan zijn nicht voorstelde als mr en mrs Herman Eggink, maakte die opmerkingen als Jij kunt iedereen wel wat wijsmaken. Het bleek dat dit ook een Egginks familie was. Die avond kwam de hele familie opdraven, want de Egginks familie uit Iowa was er. Je ziet er net uit als één van ons, zei haar zuster. Jammer het was toch niet zo, maar we hebben het erg leuk gehad. Hierna brachten we onze vrouwen naar hun familie en gingen samen naar de synode meeting. Het was niet iets bijzonders dit keer. Ik hoorde verschillende mensen over Knotts Berry Farm praten en toen ik weer bij Netty en haar familie was vroeg ik er naar. Daar wilden we jullie net mee naar toe nemen, zeiden ze. We gingen uit eten en zo kregen we een mooie avond. We zagen witte paarden een postkoets trekken die overvallen werd door boeven die weer door de politie gepakt werden. Op de terugweg namen we de zuidelijke route en stopten bij de grote Hoover Dam en later in Las Vegas, Nevada, een grote gokstad. Er was een speciale feestdag en langs die straat waren allemaal gokplekken en er waren heel wat kleine gevangeniscellen opgesteld langs de straat. Toen we door die straat liepen ontdekten we onze dominee in zon jail, die verkeerd geparkeerd had gestaan. Gelukkig had ik de auto ergens anders geparkeerd. Ik heb ook maar een munt in zon gokapparaat gegooid zodat ik nu kan zeggen dat ik gegokt heb.
De trip naar Seattle
Een jaar later gaan we samen naar Seattle, Washington voor de National Annual Holstein Convention. Naar Washington DC was Netty niet mee geweest, maar nu kon ze mee om haar oom op te zoeken. Mijn oude vriend Bosma had wel zin om mee te gaan om ook familie te bezoeken in die buurt. We bezochten veel vrienden en op Labour Day namen we ze mee naar de beroemde World Tower die net het jaar er voor gebouwd was voor de World Fair. De grote toren was zo hoog dat je over de hele stad Seattle kon kijken en het bewoog zo langzaam in het rond dat je precies in een uur rond was. Zondags in de kerk wees onze vriend een zoon van Bert Kaemingk aan, met wiens broer Arnold ik in Holland zo goed bevriend was. Op de terug weg pikten we onze vrienden Mr en mrs Lou Bosma weer op en bezochten samen hun vrienden in Montana. We bleven een weekend en hebben nog sneeuwballen gegooid in het Yellowstone Park. Dit was een bijzonder en mooie trip!
Deze Bosmas maakten ons ook enthousiast om Nederland weer te gaan bezoeken, maar Netty had nog nooit gevlogen en was daar wat anstig voor. Ik zei dat eens tegen Don Gregg en die stelde voor om met ons vieren naar een zuivelmeeting te gaan in Minneapolis. Zo kon Netty er vast wennen om te vliegen. Hope Gregg kwam Netty in de winkel tegen en haalde haar over. Het werd een prachtige vlucht met mooi weer en nu durfde Netty het aan om mee naar Nederland te gaan.
Het huis bij de farm van Herman en Nettie in Sibley. Nu woont achterkleindochter Amanda er.
Oom Herman bracht eens een pakje naainaalden voor ons mee. Het was zo'n relatiegeschenkje van zijn zaadleverancier.Vanwege het vliegtuigje vond ik het hier wel bij passen. Toch leuk! Ik gebruik ze nog steeds!
Een Creamery, ..nee niet in Iowa, maar de Union Mills Creamery in Oregon in de eerste helft van de vorige eeuw.
Een aantal boeren wisselden van de Creamery (zuivelfabriek) van Sibley naar die van Sanborn, omdat Sanborn werkte met vaste melkboeren, die de melk ophaalden. Daarom werden er in Sanborn nieuwe melkboeren aangenomen. Eén van hen was Don Gregg, een jonge man die in Sioux City in een fabriek had gewerkt die vaccins tegen cholera, een dodelijke ziekte bij varkens, produceerde. Maar Donald was net getrouwd en wilde weg uit die bloedbusiness en nam een melktruck over van iemand die er mee wilde stoppen. Later werd hij onze melkboer, omdat de onze een farm begon. De melkboeren moesten de gevulde kannen optillen en in een van de andere melkbussen op de truck schenken. Maar Don Gregg was een kleine magere man en het was moeilijk voor hem om die zware kannen boven op de andere melkbus te tillen. Op een dag toen hij het meeste al opgehaald had stopte hij om onze melk op te halen. Hij was te ziek om die zware kannen op te tillen en vroeg of ik hem wilde helpen. Hij moest nog naar een paar andere boeren en vroeg me om met hem mee te willen gaan. Bij de Creamery zou hij zijn vrouw bellen om hem op te halen. Ik ging met hem mee en ontdekte dat hij bij één farm die melkkannen zelfs helemaal van de andere kant van de farm moest halen en er het hele erf mee over moest sjouwen. Ik zag dat je voor een melkboer een sterke flinke man nodig had. In 1955 of 1956 ontdekte ik dat Don Gregg in zn vrije tijd een markt voor cottage cheese ontwikkeld had tot in Cherokee toe. De zuivelfabriek kocht een nieuwe truck voor hem om de cottage cheese te kunnen afleveren. Ik was best trots op mijn kleine melkboer met zon grote ambitie.
De Sanborn Creamery had een vooruitstrevende manager, Mr Alvin Baldwin. Hij kreeg het voor elkaar om veel boeren uit de buurt van Sibley over te halen hun melk aan hen te leveren. Op een jaarlijkse meeting van de Coöperatieve Creamerys ontdekte ik als secretaris dat onze directeur zich zowel door de Association in Mason City als door onze eigen Creamery liet betalen voor de onkosten. Omdat onze manager vond dat ik het voor me moest houden vertelde ik niets aan de andere bestuursleden. In 1957 zou onze bestuursmeeting in de winter gehouden worden. Er werd verteld dat onze directeur op een visvakantie in Canada was met andere andere directeuren van de State Brand Creamerys. We hadden echter een groot probleem met onze melkboeren. Ze staakten voor hoger loon. Eén van hen was op de meeting en vroeg om een redelijke verhoging. We realiseerden ons dat ze er recht op hadden en we boden ze ¾ van wat ze vroegen. Daar gingen ze mee akkoord en ze gingen weer aan het werk.
Op onze volgende meeting was mr. Wheeler, onze directeur, weer aanwezig en leek zeer boos over de salarisverhoging van de melkboeren. Voor de meeting begon schreef hij op een groot schoolbord het bedrag dat we hiermee verkwist hadden. Hij vond dat die salarisverhoging teruggedraaid moest worden anders zou hij aftreden. Daar schrokken een aantal van, maar niemand durfde wat te zeggen. Eindelijk diende ik een motie in dat we zijn aftreden zouden inwilligen en ik kreeg bijval en unaniem stemden we in met het aftreden van deze directeur. Hij ging kwaad weg.. Daarna praatten we als bestuur met de manager. Hij had veel problemen veroorzaakt, maar beloofde beterschap. Toen dat echter uitbleef stelde ik hem onder vier ogen voor zelf te vertrekken en dan zou ik het bestuur voorstellen om 3 maanden salaris door te betalen, maar dat weigerde hij. Hierna diende ik de motie in om hem te ontslaan met doorbetaling van 3 maanden. Er werd gestemd: 4 voor en twee tegen. Die twee tegen beschuldigden me van een groot probleem omdat we zo gauw geen andere gediplomeerd manager zouden kunnen vinden. Omdat niemand een geschoold manager wist stelde ik voor om onze melkboer Don Gregg te benoemen. Hij had in zijn eentje een grote afzetmarkt van cottage cheese ontwikkeld, waaraan hij werkte nadat hij iedere dag de melk opgehaald had. De Creamery had immers zelfs een nieuwe truck voor hem gekocht om alle producten te kunnen afleveren. Niemand had een beter voorstel en zo werd Don Gregg voor drie maanden benoemd op proef. Voordat de drie maanden om waren was iedereen zo vol lof door alle verbeteringen dat hij net zo lang als manager mocht blijven als hij wilde. Van 1957 tot 1963 ontwikkelde zich deze Creamery van een noodlijdende fabriek tot de grootste Creamery van Iowa. Het meeste hiervan hadden we aan Don Gregg te danken. Deze reisde veel om de verkoop te bevorderen en vroeg daarom het bestuur om een nieuw één motorig vliegtuig te kopen om grotere afstanden te kunnen afleggen. Dat werd toegestaan. Een paar jaar later werd deze ingeruild voor een tweemotorig vliegtuig om veiliger te kunnen reizen. Omdat ik als secretaris ook vaak naar meetings moest van zowel de Creamery als ook de American Dairy Association en andere aan de melkveehouderij gerelateerde meetings maakte ik ook vaak gebruik van dit vliegtuig dat door één van onze medewerkers gevlogen werd. Zo kon ik steeds diezelfde dag weer thuis zijn.
Omdat ik erg geïnteresseerd was in de Coöperatieve samenwerking op het gebied van graan en zuivelproductie werd ik lid van de Allendorf Elevator. Ik wilde ook wel een functie in het bestuur van de Creamery. Dat lukte na een jaar en ik bleef dat doen, meest als secretaris. Er werd iemand aangesteld als manager die gestudeerd had in zuivelproductie. Iedereen die eerste klas melk wilde leveren om gebotteld te worden moest de melk elektrisch koelen en nieuwe melkkannen aanschaffen. Onze melk werd getest en goed bevonden en ik ging nu elke morgen naar Sibley om onze gekoelde melk weg te brengen.1949-1950. Toen wat later de kartonnen melkpakken in zwang kwamen werd de melk weer gewoon bij de boeren opgehaald. Onze jongens Harold en Charlie werden ouder en we breidden onze melkveestapel uit. Er werd een nieuwe stal bijgebouwd, maar toen dat door de ingehuurde timmerlui niet goed lukte vroeg ik in wanhoop advies aan Ed Borgman.
Ed Borgman, één van onze buren, was vroeger op school een ondeugende jongen en werd regelmatig gewaarschuwd door de onderwijzers om beter zn best te doen, vooral met rekenen, maar Ed dacht wanneer ik tegen die tijd nog steeds niet goed rekenen kan trouw ik gewoon met een schooljuffrouw. Maar hij trouwde een flink boeren meisje . Later zou hij zichzelf aanleren hoe hij zn plannen moest tekenen. Toen ik hem eens hielp met mest uitrijden bracht zijn vrouw onze lunch buiten, waarschijnlijk om de mestlucht buiten de deur te houden. In die paar minuten lunchpauze pakte Ed een stuk karton en tekende me zn plan voor het bouwen van een grote schuur om machines in te zetten. Later zou hij die grote schuur precies zo bouwen als hij getekend had. Hij bleek een groot talent hiervoor te hebben. In zijn werkplaats ging hij allerlei werk doen voor zichzelf en anderen. Later zou hij een splinternieuw huis bouwen in Sibley en verhuurde hij zn farm aan een jong stel tegen een gedeelte van de opbrengst. Een tijdje daarna zou hij zijn farm aan een andere jongeman verhuren, maar die bleek alcoholist te zijn . Ed vertelde me dat hij er geen problemen mee had om mee te helpen zn kruidenier te betalen, maar dat hij niet van plan was voor de whisky en dat hij die boerderij wilde verkopen. Toen ik dat hoorde vertelde ik dat die farm wel iets voor Harold zou zijn en daar had Ed wel oren naar. Harold ook, maar omdat hij nog niet zoveel geld had om het hele bedrag te kunnen lenen kochten we de boerderij samen. Na zijn huwelijk zou hij er met Luella gaan wonen.
In december 1952 ging Harold in militaire dienst en moest ook naar Korea. Charlie ging ook in dienst, maar na een korte tijd training in Missouri viel hij bij de veldtraining een aantal keren flauw. Hij bracht nogal wat tijd door in ziekenhuizen, maar de doktoren konden geen oorzaak vinden. Hij verliet de militaire dienst zonder enig financiële ondersteuning, hoewel hij van te voren goedgekeurd was. Dit flauwvallen kwam een paar keer terug toen hij overbelast was bij bepaald werk, maar herstelde helemaal. Eind 1954 kwam Harold uit dienst en huurde land voor zichzelf en hielp mij ook mee. Na zijn huwelijk met Luella ging hij op die van Ed Borgman gekochte farm wonen en bouwde een groot melkveebedrijf op. Er werd een grotere tractor gekocht en een mais plukker en sheller, waarmee Harold ook bij andere farmers kon werken. De John Deer tractor was helemaal populair. Voor de Massey Harris die Harold had willen inruilen had de dealer geen enkele belangstelling, maar wel voor de oudere John Deere van mij. Dus ruilde ik die van mij om voor de Massey Harris van Harold. Deze heb ik zonder mankementen gebruikt tot aan mijn pensionering in 1969.
Tijdens het bezoek van oom Herman werd deze familiefoto gemaakt. Middenachter naast mama staat Herman.
Ik bezocht ook familie van mensen die ik kende, de moeder van Mynard Brouwer, de Bakers in Oost Groningen en de Stellingwerfs in Friesland. Ook zij vertelden over de verschrikkingen van de oorlog toen Hitler hier aan de macht was, de kerkklokken die gestolen werden, het bombarderen van treinen. Ik besefte de tragiek van dit alles en het tekort aan kleding. Mijn jongste broer had niet willen onderduiken en werd gedwongen in een fabriek te gaan werken in Zuid Duitsland. Die fabriek werd 2 keer gebombardeerd en toen de oorlog afgelopen was had hij alleen de kleren die hij aanhad. Daarom gaf ik hem mijn 15 jaar oude trouwpak. Ik reisde eens per trein toen iemand mij vroeg waar ik vandaan kwam omdat ik anders gekleed was. Ik vertelde hem dat ik uit Iowa kwam. Hij kwam uit Winterswijk en ik dacht ineens aan de dominee Strakt van Sanborn, die familie in Winterswijk had. Een andere dominee uit onze buurt die ook eens op doorreis in Winterswijk kwam, had de familie niet kunnen vinden. Deze man zei dat zijn vrouw ook bij de familie Strakt hoorde. Ik gaf hem toen een briefje met het adres van deze dominee Strakt uit Sanborn , die me later toen ik terug was heel dankbaar bleek, want dankzij dit briefje had de Winterswijkse familie contact met hem op genomen. Ik bezocht er nog meer maar had niet genoeg tijd voor iedereen. Toen mijn vader me met Jan per taxi naar Schiphol brachten vond ik het zo jammer dat mijn moeder me niet met het vliegtuig kon zien vertrekken.
Toen iedereen zat steeg het vliegtuig op. Een paar meisjes die dichtbij zaten merkten op dat ze hoopten dat deze vlucht beter zou worden dan de heenreis. Ze vertelden dat er toen na New Foundland motorproblemen waren opgetreden en ze terug moesten keren naar New Foundland voor reparatie. Toen ze uiteindelijk op Schiphol wilden landen wilde het landingsgestel niet naar buiten komen en moesten de piloten blijven vliegen tot alle brandstof op was. De landingsbanen werden vrijgemaakt en brandweer en ambulances wachtten tot ze landden in een laag schuim. Het liep allemaal zonder schade of gewonden af. Toen ik ze vroeg wanneer ze uit New York vertrokken waren bleek dat op 1 juli te zijn. En op de vraag of ze zich het nummer van het vliegtuig konden herinneren bleek dat dezelfde te zijn als die waar ik 4 dagen later zou instappen. Niemand van ons wist waarom er indertijd 2 dagen vertraging was en zouden ze het verteld hebben, dan betwijfel ik of iemand van de 99 passagiers die vlucht genomen had. Deze reis ging voorspoedig en via Shannon, en New Foundland kwamen we in de buurt van Boston. Daar ging de piloot lager vliegen en ik zag autos rijden en boeren aan het werk. Ik had wel zin om de rest van de reis ook per vliegtuig te maken en vroeg om informatie, maar de stewardes die voor me zou informeren kreeg heet water over haar handen en ging met brandwonden als eerste van boord na de landing. Ik kon na de landing geen informatie krijgen en reisde 24 uur per trein naar Sanborn waar Netty met Berdena me van de trein haalde.
Weer thuis Eenmaal thuis werd me op verschillende samenkomsten gevraagd om over mijn bezoek aan Europa te vertellen. Ook degene wiens familie ik opgezocht had vertelde ik over de armoedige toestand van hun familie en Nederland en het gebrek aan alles. Een aantal ging daarop ook naar Nederland om hun familie te steunen. We hadden geluk dat een paar dagen nadat ik terug was de varkensprijzen behoorlijk stegen en we konden een heel stel varkens afleveren. De oudere man die op de farm geholpen had de jongens goed geholpen. Ondertussen ging Harold naar de Highschool. De Highschool in Sibley had hem al geaccepteerd, maar omdat de schoolbus naar Sibley het te ver weg vond probeerden we hem op de school in Melvin te krijgen. Door tijdelijk bij een buurman te wonen en mee te helpen kon hij die school bezoeken, want daarvandaan kon de schoolbus van Melvin hem ophalen. Onze andere kinderen zouden daarom later ook naar Melvin naar school gaan.
B John Deere die Herman in 1936 kocht. Met 4 paarden minder kon hij nu meer werk doen.
De John Deere 4010 kocht Harold en ruilde de oude B John Deere van Herman er voor in, omdat de dealer geen belang had bij zijn Massey Harris. Herman gebruikte toen verder de Massey Harris met veel plezier, terwijl die oude B John Deere de laatste jaren veel onderhoud nodig had gehad.
Een ouderling uit New York bracht me daarna naar het Zeemanshuis in New York. Daar probeerde ik de verschillende vracht maatschappijen om een plek te vinden op één van hun schepen naar Nederland, maar dit bleek onmogelijk. Daarom reisde ik teleurgesteld in 2 dagen per trein terug naar huis. Wel had ik bij het Rode Kruis aangeklopt om hulp bij mijn reis naar Holland. Ik was net thuis toen ik via het Rode Kruis vernam dat het inderdaad onmogelijk was per vrachtschip naar Europa te reizen, maar dat ze nog wel één plek in een vliegtuig kon reserveren. En zo gebeurde het. Opnieuw reisde ik die twee dagen per trein naar New York en ging wat sightseeing doen en s avonds naar Broadway. Het vliegtuig had vertraging en opnieuw had ik een dag om New York in te gaan. Met 99 man werden we bijna met onze bagage het vliegtuig in geduwd. Op New Foundland werd de crew gewisseld en konden we in een café snel ontbijten. De nieuwe bemanning had zon haast dat we al weer vertrokken voor iedereen klaar was. Daarna vlogen we naar Shannon, waar opnieuw een nieuwe crew kwam en bijgetankt werd. Opnieuw waren ze erg gehaast. Ze wilden de verloren tijd inhalen, maar niemand legde uit waarom ze zo n vertraging hadden opgelopen. Die nacht boven Engeland kwamen we midden in een vreselijk onweer terecht en degene die wat gedronken hadden moesten overgeven. Gelukkig was het licht uit en zag je het niet. We landden op Schiphol en een busje bracht ons naar het station.
Ik wilde naar Zutphen, maar vlak er voor moesten we stoppen want de IJsselbrug was opgeblazen door de Duitsers. We moesten onze baggage met handkarretjes over de loopbrug duwen. De bussen waren overvol en konden me niet meenemen. Daarom probeerde ik één van de twee taxis die Zutphen toen rijk was, maar omdat die niet op zandwegen wilde rijden vanwege een tekort aan banden, bedacht ik dat hij we wel naar mijn zuster in Eefde kon brengen. Ja, die Gerrit Voortman kende hij wel. Dat was een hele verrassing voor ze, want ze hadden er geen idee van dat ik zou komen. Ik vernam die dag dat mijn vader me de volgende dag naar Amsterdam wilde gaan om me op te halen. Ik vroeg Hanna waar Gerrit was, want ik dacht dat die me wel naar mijn ouders zou brengen. Hij was een buurman aan het helpen met hooien. Jonge Anton werd naar de buurman gestuurd om Gerrit te waarschuwen. Ik wist dat hij dat paard niet zou kunnen gebruiken, die was immers bij de buurman. Maar ik had een mooi jong paard in de wei ontdekt, pakte die bij de halster en zette hem vast in de paardenstal omdat ik dacht dat deze me wel naar huis zou kunnen brengen. Na een heerlijke maaltijd vroeg ik Gerrit om me naar huis te brengen. Dat werd moeilijk want dit jonge paard was bedoeld om mee naar de keuring te gaan en zou er na dit tochtje niet meer uitzien. Maar toen hij begreep hoe belangrijk het was wilde hij me wel brengen. Hij stapte met Hanna en jonge Anton in de vierwielige sjees. Meteen begon het jonge paard rondjes te lopen op het erf.Spring er gauw in, zeiden ze. Maar dat durfde ik eerst niet, omdat ik dacht dat hij op hol zou slaan. Eindelijk sprong ik er ook in en in gestrekte draf met het schuim op de bek ging het richting Vorden waar ik eerst Coba, de vrouw van mijn pas overleden broer Hendrik Jan bezocht.
Toen ik thuis aankwam vond ik mijn beide ouders op de bank voor het huis. Daarna gebruikte ik de fiets om gedurende de komende twee maanden mijn familie en vrienden op te zoeken, want reizen per trein en bus waren erg beperkt zo vlak na de oorlog. Maar voor dat eerste ritje moest ik wel mijn broers fiets lenen. Die had echter maar één goede band, maar had al wel een bon om een nieuwe band te kopen. De staat gaf ieder gezin de mogelijkheid één goede fiets te hebben met twee luchtbanden. Dus voor ik aan mijn rondreis begon stopte ik eerst bij Ben Boerle die als immigrant in Minnesota bij een getrouwde zuster gewoond had. Hij had daar gewerkt bij de aanleg van een nieuwe spoorlijn. Zijn vriendin was achtergebleven in Nederland en wilde niet mee. Daarom kwam hij terug en trouwde zijn lief. Voor hij zn rijwielshop begon had hij in een fietsenfabriek gewerkt. Hij heeft het nooit helemaal naar de zin gehad in dit overvolle Holland. Voor ik naar Amerika vertrok had hij me geadviseerd om niet veel Hollandse kleding mee te nemen omdat de Amerikaanse werkkleding er heel anders uitzag. Nu haalde hij voor mij op mijn broers bon een nieuwe fietsband en zette die op diens fiets. Zo begon ik aan de fietstocht, eerst naar mn oudste zuster Hanna en at daar mee. Daarna ging ik naar Zutphen. Daar kon ik met een bus meerijden naar de Steeg, waar mijn zus Heintje woonde die met Koos Middelkoop getrouwd was. De fiets ging er bovenop. We kwamen door een paar dorpjes en plotseling zag ik dat we De Steeg al voorbij waren. Ze vertelden me dat ik aan een koordje had moeten trekken voor een belletje. Maar de chauffeur stopte voor me en hielp de fiets er afhalen. Daarna moest ik de weg vragen naar de boerderij van Koos. Bij hen bleef ik s nachts slapen. De volgende dag fietste ik naar mijn jongste zus Mies, die met een jachtopziener Gijs van Veldhuizen in de Koninklijke bossen woonde, die voor het jachtgenot van prins Bernard en zijn vrienden moest zorgen. Hij moest zorgen dat er niet stiekem door anderen gejaagd werd en dat de wilde varkens bijgevoerd werden in de winter. Daar ze op een helling woonden sloeg ik vlakbij hun voordeur over de kop met mn fiets, maar werd gelukkig niet gewond, maar ik had niet in de gaten dat ik een klein notitieboekje verloor met alle namen en adressen van de mensen die ik wilde bezoeken. Ik bleef die nacht bij Mies en Gijs slapen en vertrok de volgende dag met de fiets naar Arnhem en vandaar met de trein naar Ede. Daar miste ik dat boekje pas. Daar stond ik dan in een stad met 20000 inwoners. Toevallig kwam er een bakkersjongen aan die ik vroeg naar de fam. Grootenhuis. Hij vroeg of ze ook kinderen met een handicap hadden en ja dat hadden ze. Hij wilde straks de weg wel wijzen. Hij moest alleen eerst zijn brood wegbrengen, maar toen ik hem 2 gulden gaf wilde hij het eerst wel doen. Ik werd warm ontvangen. Deze Grootenhuis had indertijd mijn schoonvader in 1929 naar mijn ouders gebracht. De volgende morgen bracht hij me naar de bus omdat Hanna een grote familiebijeenkomst had georganiseerd voor mij om te kunnen vertellen over ons leven in Amerika. Het bleek dat de bus overvol was èn geen fietsen mee wilde nemen. Grootenhuis vertelde toen dat hij wel eens op de fiets naar de Kranenburg was gefietst. Dat was verder dan Eefde. Ik besloot die 60 km ook te fietsen om in Eefde te komen. Bij Apeldoorn was er maar één brug aan de noordkant waar ik over kon en ging richting Beekbergen, waar een oom van me op een boerderij woonde. Die was erg blij me te zien en maakte een flinke lunch voor me. Het begon al donker te worden toen ik weer verder ging. Het laatste stuk moest ik lopen omdat het licht het niet deed en ik in het pikkedonker niet ergens tegen op wilde rijden. Doodop kwam ik om 9 uur s avonds bij de Voortmans aan.
In deze herfst op 11 november werden we getroffen door een sneeuwstorm. Een dag later zou de winkelier komen om de jonge kippen uit de bomen te pakken. De hanen zou hij krijgen in ruil voor de boodschappen die we nodig zouden hebben. Die nacht waren de meeste uit de bomen geblazen, sommigen dood en anderen half bevroren. Ook was veel vee in de weilanden gedood door deze storm. Er werd nu ook elektriciteit langs de weg aangelegd, maar onze landlord wilde dit bij ons niet laten aansluiten. Toen werd het tijd om een eigen bedrijf te kopen. Dat lukte met een lening en in 1942 verhuisden we naar de farm bij Sibley. Daar werd Berdena geboren en kregen we meteen veel bezoek uit de buurt. Die hadden allemaal gewacht met kennismaken tot de baby er was. De jongens gingen naar een school op 1,5 mijl verderop in Melvin. Harold molk elke morgen eerst 2 koeien en voerde de kalveren. Hierna had ik tijd om ze naar school te brengen. Het bleek ook dat ik veel voordeel had door mijn tractor en had iets uitgevonden dat ik zittend op de zelfbinder de tractor aan en uit kon zetten. Daardoor kon ik in mijn eentje veel meer werk verzetten dan anderen met meer man en hun paarden.
Tijdens de oorlog kregen we geen enkele brief van onze familie uit Nederland. De eerste brief die we daarna kregen stond dat mijn zuster Dina was verongelukt in een auto en motorongeluk. Het bleek dat mijn broer Hendrik Jan haar naar haar nieuwe baan zou brengen in Hilversum om bij een rijke familie te gaan werken. Ze waren even gestopt om naar de verkeersborden te kijken toen ze geschept werd door een auto met een slingerende trailer er achter.
Hendrik Jan was in 1942 getrouwd en had twee kleine dochtertjes en hij en Coba verwachtten de derde. Hij had een zagerij op het Medler en was daarnaast timmerman en meubelmaker. Ze wilden bij die zagerij gaan wonen, maar woonden vanwege de oorlog nog bij de ouders van Coba in Vorden. Hij gebruikte zijn motor om van huis naar zijn werk te gaan en op een mistige avond terwijl zijn koplamp het niet goed werkte botste hij op een stilstaande legerauto die onverlicht half op en aan de kant van de weg geparkeerd stond met een verpleegster en haar vriend er in. Hendrik Jan was zwaar gewond en werd naar het ziekenhuis in Zutphen gebracht. Coba bezocht hem dagelijks maar die dag zou Sjoerd Aartsen gaan met wat papieren van de zagerij, want hij begon al wat op te knappen. Toen een verpleegster bij hem kwam vertelde hij dat hij zich niet goed voelde. Adem maar even diep, zei ze. Hij deed dat en overleed plotseling. Het moet volgens de dokter een bloedprop geweest zijn die zijn hart blokkeerde.
Hierna besloot ik naar Holland te gaan om mijn familie te bezoeken. In juni 1946 was ik aan de beurt als ouderling van de kerk in Melvin om naar de jaarlijkse Synode meeting te gaan niet ver van New York. Ik maakte daarom plannen om na die meeting te proberen naar Holland te reizen. Intussen had ik een melkmachine gekocht. Ik zorgde voor een oudere man als hulp bij de boys, vroeg een nieuw paspoort aan en probeerde een plaats op een boot van de Holland- Amerika lijn te krijgen,maar dat lukte toen niet. Daarom besloot ik om na de meeting maar te proberen een plek op een vrachtschip te krijgen.
De meeting maakte veel indruk op mij. Ik trok veel op met een ouderling uit de West Sioux Classis. We vonden beiden dat het jammer was dat we onze vrouwen niet mee hadden gekund, maar in die tijd werden er nog geen vrouwen als ouderling gekozen. We werden ook uitgenodigd om een Quaker Service mee te maken. Daar gingen we met een paar heen. Om 9 uur gingen de deuren dicht en werd de Service uitgelegd. Geen zingen of preken, slechts een paar korte gebeden en stukjes schriftlezing. Geen collecte en verder werd er geen woord gesproken. Een vreemde ervaring , ik voelde me wat ongemakkelijk tijdens dit uur stilte en meditatie, maar je moet wel bewondering hebben voor deze anti- militaristische beweging. Ze helpen de armen en mensen in nood.
Een zelfbinder die door 4 paarden aangeduwd wordt, in Brule County--1930
Een foto van Garnard and Zola Ashley of Pukwana, S.D.
Herman vertelt verder over de geboorte van Charlie, over zijn extra werk voor de buren om een extra centje te verdienen, zijn aanstelling als deken en leider van een zondagschoolklas. Dit laatste zou hij 30 jaar volhouden. De farm werd uitgebreid. In 1933 ploegde hij 66 acre met vier paarden en een enkele ploeg. Hij beschreef zijn werk met de paarden en het temmen van een wilde bronco tot hij geschikt was voor alles. Ik ben onder de indruk van zijn kennis van het werken met en zijn liefde voor paarden en dieren in het algemeen. In 1934 ging het ze zo goed dat ze een radio kochten die op batterijen werkte. Die werden weer opgeladen met windenergie. De winter van 1936 was zo streng dat Netty en de jongens 6 weken lang niet van huis kwamen. De eieren en room die weggebracht moesten worden gingen via Andy Knocks en ze gebruikten de spoorlijn met een slee met paarden er voor. Ze moesten er eens af omdat er mensen van het spoor hun kant op probeerden te komen. Het was n.l. verboden om de spoorlijn te gebruiken. Herman en Andy probeerden over het veld te gaan, maar de hele boel kapseisde en Andy zat tot zn nek onder de sneeuw. Ze moesten de paarden aan de achterkant inspannen om de zaak weer los te trekken.
Na deze barre winter besloot ik tot het kopen van een tractor. Ik ruilde 4 paarden en de meeste van de machines in en omdat ik geen schulden bij de bank meer wilde hebben en bood ik ook twee flinke Hereford stieren aan de John Deere dealer. Zo kreeg ik behalve de John Deere tractor ook een 12,5 foot disk, een cultivator en een 12 inch dubbele ploeg en ontdekte dat ik met een kleine tractor meer werk kon doen dan met 4 paarden. Alleen voor het mais planten, hooien, dorsen en mais plukken had ik nog steeds een stel paarden nodig. Ik hielp een buurman die achterop geraakt was met mais planten en om mn paarden te sparen mocht ik naar huis zijn Model T coupé gebruiken. Maar onze jongens Harold en Charlie wachtten me vaak op. Onze creamophaler had daarvoor al eens gewaarschuwd dat ze op moesten passen voor vreemden. Toen ik die keer met die Model T coupé aankwam zetten waren ze vreselijk bang. Charlie, 3 jaar oud, ging er zelfs vandoor en ik moest hem vangen. Die middag vertelde ik Netty hoe bang de jongens waren geweest en stelde voor om een ritje met ze te maken, maar geen van beiden wilden mee.
Na die 6 weken dat Netty met de jongens opgesloten zaten door het barre winterweer voelde Netty zich niet goed en de dokter adviseerde een onderzoek in het ziekenhuis. Ze had een probleem met de schildklier, maar de dieper liggende oorzaak was psychisch (Herman noemde het: the nerves) en hij adviseerde dat ze er meer op uit moest. Daarom huurden we een meisje in voor het werk thuis en Netty ging de tuin verzorgen, de kippen en de kuikens en deed ook werk met de tractor. Na die vreselijk strenge winter volgde een vreselijk droge zomer met weinig oogst. In de herfst liet ik een bron boren voor water en liet er een windmolen opzetten. Gemiddeld over de jaren hadden we toch een goede oogst en we wilden een grotere farm.
Dat gebeurde in 1938. Er kwamen een paar koeien bij en 20 schapen die ik kocht voor 400 dollar. Er was nl een stuk land bij huis dat steeds vol onkruid zat. Daar wisten die schapen wel raad mee net als met de bloementuin! Ook hier hadden we goede buren en hielpen elkaar waar we konden. Mijn grote doel was om een echte melkveehouder te worden en kreeg hulp van mr John Struyk die in 1930 één van mijn getuigen is geweest toen ik Amerikaans staatsburger werd. Hij wist dat ik geïnteresseerd was in een goed stel Holsteiners en bood me een paar geregistreerde vaarzen aan tegen een redelijke prijs. Ik kocht ook een stier en die liep wegens gebrek aan een eigen plek gewoon los bij de koeien. Tot hij me op een keer wilde aanvallen toen ik de koeien uit de wei wilde halen. Maar onze trouwe hond was bij me en ik riep hem om de stier aan te vallen en dat deed hij door de stier in de achterpoten te bijten. Daar was de stier bang van en rende naar huis. Na die tijd had ik steeds de hond bij me en de stier had heilig ontzag voor hem en bleef op afstand. Toch vertrouwde ik hem nooit meer en verkocht hem in de herfst samen met de andere jonge stiertjes. Dit werd een goed jaar voor ons.
Op 6 december 1931 werd onze eerste zoon Harold geboren èn mijn vader kondigde aan dat hij de volgende zomer een half jaar bij ons zou zijn. Daar was ik erg blij om. Hij zou per boot en trein komen en ik had onze kruidenier van der Woude gevraagd telkens wanneer er een trein uit het oosten zou komen of hij wilde gaan kijken of vader er zou zijn. Maar mijn vader stapte in Hartley uit de trein, ontmoette de post bode die de post op kwam halen en die begreep waar hij naar toe wilde, nam hem mee en belde vanaf een farm naar ons huis. Netty was er echter niet maar mrs Knock had de boodschap gehoord over de gezamenlijke telefoonlijn en zo kon ik samen met buurman Knock mijn vader tegemoet rijden. Terug bij Knock maakten we eerst het castreren van de biggen af en gingen daarna naar onze farm. Deze buren spraken Duits en in deze zomer werden mijn vader en de Knocks vrienden.
Andy en ik werkten veel samen met planten en oogsten van de mais en vader hielp mee met alles, ploegen met 4 paarden, disken enz. We kregen veel bezoek en gingen zowel in Iowa als South Dakota op bezoek. Gelukkig kon Netty goed Nederlands, want mijn vader sprak noch begreep de Engelse taal. Wanneer we ergens op bezoek gingen vroeg hij steeds:Spreken ze daar Nederlands?Was dat niet het geval dan vroeg hij ons hem naar Andy Knock of Jim van Dyke te brengen. De buren van Dyke kwamen uit Groningen. Vooral was vader geïnteresseerd in de Levenkamp jongens. Ze waren ooit samen naar de zondagschool gegaan. Later zou Toon met mijn vader terug gaan naar Holland op familie bezoek.
Vader ging vaak met ons mee naar de kerk die s middags in Melvin gehouden werd omdat de ds s morgens in Bigelow preekte. Hij droeg steeds zijn zondagse pak mèt jasje. De meesten van ons deden die wel uit vanwege de hitte, maar hij weigerde in hemdsmouwen in de kerk te zitten. Wanneer het te heet werd bleef hij liever thuis. Op een zondag, zonder dat wij het wisten, zou er een ds Dijkstra preken, redacteur van de Volksvriend. We wisten dat vader erg onder de indruk was van zijn schrijven en Netty stelde voor hem alsnog op te halen. Hij ging mee en na de kerkdienst hadden ze een heel gesprek en werden vrienden. Later in Holland terug bleven ze corresponderen. Wanneer ds Dijkstra later naar Melvin kwam om te preken bleef hij vaak bij ons een nacht over. De jongelui die later veel bij ons over de vloer kwamen konden dat nou niet echt waarderen. Toen we eens een zondagschool picknick hadden- dat vond vader ook helemaal niks- heeft hij de hele middag houtjes staan hakken zodat wij de hele winter de keuken er van warm konden stoken.
Zn klompen die hij had meegenomen droeg hij steeds en bij het vaststampen in de maissilo waren ze van groot nut. De buren vertelden nog lang dat er nog nooit zo goed platgestampt was als toen vader het deed met zijn wooden shoes. Mijn vader was ook erg onder de indruk van de cream separator, die de room van de melk scheidde. De kalveren en zeugen konden direct de ontvette melk krijgen. Terug in Holland probeerde hij de boeren te interesseren voor dit fenomeen, maar dat was toen nog niet geaccepteerd.
Toen we eens samen buurman Hoogland bezochten zag ik een koekoeksklok hangen en zei zo dat ik dat een prachtige klok vond, te meer daar wij alleen een wekker hadden die ons vertelde wanneer we moesten opstaan. Vader moet dat hebben gehoord èn onthouden, want toen Toon Levenkamp terug kwam van zijn bezoek aan Holland bracht hij een koekoeksklok mee van mijn ouders en die doet het na 60 jaar nog steeds goed. Elke morgen trek ik de gewichten op en denk met liefde terug aan mijn ouders. Het werd iets heel speciaals voor mij en ik wil dat hij straks naar Charlie gaat als wij er niet meer zijn. Ook op onze 50-jarige bruiloft in 1980 kregen we een klok van onze familie uit Holland.
Ik had het idee dat vader wel in de USA had willen blijven als de rest van het gezin mee zou willen gaan, maar die hadden geen interesse. Ik heb nog een foto van vader met Harold, genomen in september.
Een hond is je beste vriend. Op onze huwelijksreis stopten we op de terugweg bij de Thed Kaemingks in Sioux Centre. Ik was in 1925 met hem mee gereisd. Ze vroegen of we al een hond hadden, want elke farmer had indertijd een hond. Er was een hond bij hen aan komen lopen, een cockerspaniël die waarschijnlijk bij de jacht was ontsnapt. Hij was bang voor schieten. Het zou hun huwelijkscadeau aan ons worden. Deze hond werd een deel van ons gezin en bleef meer da 12,5 jaar tot ze van ouderdom stierf. De hond was bang voor onweer. Dan verstopte ze zich onder ons bed. Toch werd het een goede waakhond. Wanneer ik de mest uit het weiland haalde kon ik het hek gerust open laten. Geen koe of varken kwam er uit. Zelfs onder etenstijd kon ik het hek gewoon open laten.
En zo begon ik met het kopen van de belangrijkste zaken voor een farmer, een paar koeien_ Holsteins_50 en 65 doller per stuk, een zelfbinder, een mest verspreider een paar paarden enz. Bovendien wat huisraad.
We hadden daar bij Melvin een geweldige buurman, Andy Knock . We hielpen elkaar zoveel mogelijk. Wanneer Netty en ik met de auto weggingen ging onze hond gewoon naar de buurman en wanneer hij ons terug zag komen rende hij vlug weer naar huis. Toen Andy dat vertelde raadde ik hem aan om de hond bang te maken wanneer hij nog eens zou komen. Toen de hond weer eens kwam bond Andys oudste zoon wat kleine blikken aan haar staart en pa Knock schoot in de lucht met zn buks. Die ging er toe gauw vandoor richting huis, maar kroop zich onderweg vast in een smalle duiker in de modder vlak bij de spoorlijn. Een andere buurman had dat gezien en reed met ons mee naar de hond. We riepen, maar ze jankte alleen maar terug. De schoolbus stopte en de kinderen vroegen wat er was en wij vertelden dat de hond vast zat en dat wij te dik waren om in die duiker te kruipen. Eén van de jongens van Andy Knock bood ik een kwart dollar als hij die duiker inging om de hond er uit te krijgen. Hij ging zich toen gauw omkleden en kroop in de modder in de duiker, maar kon niet met hond en al terugkruipen. Ik kon net bij zijn voet met mn hand en zo trok ik hem met hond en al naar buiten. De hond wilde nog geen stap zetten voor alle blikken van haar staart gehaald waren en rende toen in één streep naar huis. Nooit ging ze meer alleen naar buurman Knock. Ze werd een leuke speelkameraad voor de jongens en trok zelfs hun karretje. Een bijkomend voordeel was dat wanneer er zwervers langs de spoorlijn liepen die niet aan de deur durfden te komen want onze hond hield ze al grommend op afstand.
We begonnen ook kippen en varkens te houden. De kippen brachten we in de herfst naar de winkel. Daar konden dan ook eventuele schulden mee betaald worden. Van buurvrouw Knock kregen we een paar flinke broedhennen te leen en kochten goede eieren om er onder te laten uitbroeden. Die zomer hadden we verschillende hennen met kuikens. Op een nacht hoorden we een ongerust gekakel van de hennen en waren bang voor ongedierte. De volgende nacht lieten we onze hond met haar puppy vlakbij de kippen slapen. Die nacht hoorden we een vreselijk gevecht buiten en roken een nog verschrikkelijker stank. De hond had haar pup willen verdedigen en was in gevecht met een skunk en was helemaal onder gesproeid. We konden haar een hele tijd niet binnen hebben, maar hebben nooit geen last van stinkdieren meer gehad.
Een maisplukker uit die tijd. Door die pijp kwam de mais in de wagen terecht.
Eenmaal terug op het station van Sanborn werden we opgehaald door Gilbert, de oudste zoon van Heuvelen. Hoewel hij zo erg vermoeid was en zich al dagenlang niet geschoren had werd hij wel met een kus begroet door zijn vrouw. I shook hands with all, but received no kiss!
Ik ging hierna bij Mr Patrick werken, maar ook hier was het niet alles. Een harde wereld! Een week voor ze verhuisden naar Melvin besloot Patrick een te oud paard te doden. Hij wilde de huid verkopen en liet het vlees bij de varkens liggen zodat die er van konden eten. Die eerste nacht hoorde ik honden blaffen maar kwam er niet toe om te gaan kijken. De volgende morgen gingen we voeren en melken en vonden één dode zeug en één half opgevreten en verschillende varkens met afgebeten oren. s Nachts hadden de honden uit de buurt en ook hun eigen hond zich op het paardenvlees gestort en de andere varkens aangevallen die er van wilden eten. Een triest verhaal.
Deze mr Patrick had een paar bokkige paarden die het vertikten om de wagen met corn te trekken en ook niet zonder corn en hoe ze ook met de leidsels sloegen en schreeuwden er kwam geen beweging in, zelfs niet toen de mais i.p.v op de wagen op hun hoofden terecht kwam. Ik vroeg Patrick of ik dit stel mocht proberen om met de wagen naast de mais kneuzer te rijden. Ik gebruikte alleen mijn stem en zei:Get up, meteen begonnen ze naast de maiskneuzer te lopen en het gaf geen enkel probleem meer. Het bleek dat één van deze bokkige paarden gewend was om het lichte karretje van de dokter te trekken en we leenden hem uit aan de buurman waar hij met 5 andere paarden ingezet werd bij het ploegen met een dubbele ploeg om hem te laten wennen aan zwaarder werk. Ik zou hier twee jaar blijven, werkte een tijdje zonder betaling omdat Patrick in financiële nood zat, werkte zelfs tijdelijk bij iemand anders. Het belangrijkste vond ik dat ik behandeld werd als een lid van het gezin. Elke morgen werd er een stichtelijk stuk gelezen na het ontbijt en werd dan besloten met een gebed. Deze Patricks waren lid van de Lutherse kerk. Eens zakte een stel paarden weg in de modder bij het gerst zaaien en moesten we die er met de tractor weer uit trekken. Dat werd geen gerst op die plek, maar wat later wel boekweit dat in 4 maanden rijp is om te oogsten.
Netty en ik hadden trouwplannen. Ik kon een farm huren met 80 acre dichtbij Melvin. Er liep wel een spoorweg door, maar het was dicht bij Patrick. Toen hoorde ik van een farm in de buurt van Volga, die te huur was voor dezelfde prijd- 600 dollar, maar met 160 acre. Toen ik dat aan Netty vertelde dat ik van plan was dat te huren, zei ze: You can go where you want, but I am staying close to my family. Het werd dus Melvin. Vlak voor we trouwden werd ik ingeschreven als Amerikaans staatsburger. Ik moest een heel boekwerk doornemen en ik moest getuigen meebrengen die me zolang gekend hadden om te kunnen zeggen dat ik nooit de wet overtreden had. Op het moment surprème vroegen ze net als bij de anderen voor m":"Are you marriëd?". Toen ik ontkennend antwoordde ging Mr Struyk, een van mijn getuigen staan en zei:"This man is getting married next week." Toen ik daarna kon vertellen waar ik het huwelijk had aangevraagd vroegen ze niks meer en daar had ik nu zo hard voor gestudeerd,
We trouwden op 18 december 1930 thuis bij Netty's ouders door ds Fikse. Er werd een groot diner gegeven, ook mr en mrs Patrick waren er. 's Avonds waren de buren uitgenodigd voor de honeymoonparty. De volgende dag gingen we op een korte huwelijksreis naar vrienden in Volga in Zuid Dakota
Ik had de laatste maanden goed geld verdiend en ik vertelde bij de van Heuvelen dat ik mijn familie wilde gaan bezoeken. Ik kwam nu iedere vrije zondag uit de kerk bij hen en de verkering met Netty was ondertussen aan! Vader van Heuvelen had er wel oren naar om mee te gaan en zijn vader en familie ook op te kunnen zoeken. Veel geld hadden ze niet op dat moment en ik was in staat hem wat te lenen, wat hij in de zomer terug zou betalen.
De trip naar Holland zou 12 dagen duren. In de trein ontmoetten we een jongeman, Willemsen. Die kwam oorspronkelijk uit Ede net als mijn toekomstige schoonvader.. Diens vader had een grote houthandel, maar zoon Henk raakte aan de drank en mocht niet bij zijn vader in het bedrijf. Die vader hoorde dat het in Iowa verboden was drank te verkopen en vond een sponsor voor hem om hem op een farm daar te laten werken. Deze jongeman ontmoette een meisje , trouwde en huurde zelf een farm. Deze jonge boer was erg muzikaal en kreeg een baantje als organist in de kerk. Toen zn vader dit goede nieuws hoorde, stuurde hij hem geld om over te komen naar Nederland. Omdat hij ook gek was op accordeon spelen nam hij die accordeon mee op reis naar Holland. In New York hadden we een beetje tijd voor we de boot op gingen. Hij keek rond en vond dat hij nu wel een glaasje kon kopen. Eenmaal op de boot kon je ook drank kopen en al gauw was hij zo dronken dat hij spelend op zijn accordeon niet door had wanneer het dinnertime was.
Onderweg naar Holland kwamen we in een storm terecht net onder etenstijd. De meeste borden gleden van tafel en we moesten er weer uit en er werd opnieuw de tafel gedekt, nu met een rail er omheen. Maar er waren zoveel mensen zeeziek dat er niet veel gegeten werd. We mochten op een gegeven moment zelfs niet aan dek, maar Van Heuvelen voelde zich zo beroerd en was zo bang dat hij toch de trap opging en de deur naar het dek opende. Meteen kwam er een golf en spoelde hem de trap weer af. Kletsnat kwam hij weer in de hut. Hij kleedde zich om omdat ik hem dat zei en sliep de hele nacht niet. Ik had ontdekt dat Van Heuvelen geen best reisgezelschap was.
Van Heuvelen werd door zijn familie in de haven van Rotterdam opgehaald en mijn vader haalde mij van de trein in Lochem van af hetzelfde station waar ik in 1925 van vertrokken was. Het bezoek was niet van erg lange duur, want van Heuvelen kreeg een brief van thuis dat de hele familie de griep had. Dus wilde hij een paar weken eerder naar huis dan gepland en vroeg me met hem mee te gaan. Toen ik thuis vertelde dat ik met hem mee moest gaan omdat hij erg zenuwachtig was op reis, waren mijn ouders heel erg teleurgesteld omdat ik tot dan overal op bezoek en niet zoveel thuis was geweest.
Die Willemsen die op de boot al zo dronken was geweest ging ook eerder dan hij gedacht had weer terug. Zijn drankprobleem was een grote teleurstelling geweest voor zijn vader. Op de terugweg had hij geen geld meer en vroeg ons op de boot geld te lenen. Dat leek ons geen goed idee, maar iemand uit Minnesota deed het wel en moest later bij Willemsens vrouw aankloppen om het terug te krijgen. Willemsen vroeg ons om alsjeblieft niets te zeggen thuis over zijn drankprobleem anders zou hij zijn baantje als kerkorganist zeker kwijt zijn
De broer van mijn vriend Arnold was al geëmigreerd naar Iowa. Deze Thed Kaemingh zou naar Holland op bezoek komen en in januari konden we samen de grote reis naar Amerika maken. Zo gebeurde het. Op 21 januari vertrokken we. Aan boord was nog een jongeman die de stap ging wagen en samen brachten we de tijd door met kaarten. Ik was dat niet gewend en was nog niet handig met het schudden van de kaarten, wat hen de opmerking ontlokte: An hour is too long to just shuffle cards. Ook ontmoette ik een dame met twee dochters die naar Utah gingen en bij de Mormonen hoorde. Daar had ik geen beste dingen over gehoord als zouden de mannen meer dan één vrouw mogen hebben. Toen dan op een gegeven moment één van de meisjes vroeg of ik mee wilde wandelen aan dek en mijn arm pakte, wist ik niet hoe snel ik de andere kant op zou gaan. Eindelijk zag ik na 10 dagen voor New York het Vrijheidsbeeld waarover ik net als over het Wilde Westen gelezen had.
Via Chicago belandde ik uiteindelijk op het station van Volga in Zuid Dakota met mijn koffer. Daar stond een oude man die me vroeg:Ben jij Herman Eggink? Deze bracht me naar de boerderij met paard en buggy, bood me een met bont gevoerde jas aan. Maar die weigerde ik, ik had er nog geen idee van hoe koud het hier kon zijn. De volgende morgen na een ijskoude nacht in een soort voorraadkamer, ging ik met deze boer naar zijn vee. Er waren een paar kalveren met lang zwart haar met zo te zien slechts een deel van hun oren. Hij had wel geprobeerd om de koeien in het voorjaar te laten afkalven, maar er was een Angus stier uitgebroken en nu had hij de kalveren al in de winter. Later bleek dat hun oren afgevroren waren omdat ze op elkaars oren sabbelden en die natte stukken bevroren met dit barre winterweer. Alles gebeurde hier met paard en buggy, de kinderen naar school en de boter naar de creamery brengen en de boodschappen doen. Ik kocht meteen maar werkkleding, maar zon pet met kleppen over de oren leek me raar en pas later toen ik de noodzaak ervan inzag kocht ik die ook. Mijn eerste ritje in een auto had ik ook al die eerste dag. Een stel jongelui die ik in de winkel ontmoette waren met een Ford en het bleek dat het onze buren waren en ik mocht met hen mee terug rijden. We kwamen klem te zitten in een nauw straatje en een andere auto moest ons met een ketting los trekken.
Mijn zussen thuis hadden hun eerste autoritje al eens gemaakt met de auto van onze huisarts, toen één van de kinderen thuis ziek was. Toen mn jongste broer Bram geboren moest worden ging ik de dokter waarschuwen die toen met een motor kwam en me vroeg bij het laatste stuk op hem te wachten om hem te kunnen helpen wanneer hij vast mocht komen te zitten in de modder, maar de dokter was er nog eerder dan ik. Veel eerder was ik al eens uit een schommel op een groot stuk hout gevallen zodat ik geen adem meer kon krijgen. Mijn ouders liepen net zo lang met me tot ik weer kon ademen en gingen met me naar de dokter. Het bleek dat een stukje wervel in mijn rug verschoven was, maar het enige wat hij adviseerde was een brede riem te gaan dragen. Dat gaf wel verlichting, maar goed gekomen is het nooit.
Herman vertelt over de zware eerste tijd bij deze arme boer, met zn oude paarden die door het zware werk dood gingen, over een stier die onthoornd werd en allemaal wormen in de wond kreeg, over het zware werk. De zelfbinder met de paarden die het amper konden trekken en door Herman aan gejaagd werden met een soort vishengel op een zitje voorop die binder. Wanneer ze eens uit gingen op een picknick van de kerk op 4 juli kon hij niet met de jongeren mee doen. Hij kende die balspelen niet . Die dag had farmer Niesink waar Herman voor werkte ook een Ford gekocht die hij naar die picknick reed hoewel hij nog nooit een auto bestuurd had. De familie ging later naar huis met de Ford en hij kon met de paarden en de buggy naar huis.
Eigenlijk heb ik bij deze boer Niesink niets geleerd, vertelt Herman. Ik ontmoette wel de Levenkampjongens die de vorige eigenaren waren van deze farm en nu in Orange City woonden. En ik had er maar 185 dollar verdiend omdat mijn deel van de oogst door hagel en de arme grond bijna niets opbracht. De volgende winter kon ik gaan werken bij Mr Hans Jensen op een gehuurde farm met 320 acres voor 40 dollar per maand. De fam van Heuvelen die ik al eens had ontmoet ging nu verhuizen naar Iowa. Bij de verkoop van de boedel was het bijzonder druk. Familie werd uitgenodigd voor het eten en Netty, hun dochter had ik al eens eerder ontmoet bij een bezoek aan hen,she blinked her eyes at me--, vroeg of ik ook mee aan tafel wilde, maar dat sloeg ik af, maar ik bleef zeker geïnteresseerd in de van Heuvelens familie. Ik had al gauw door dat deze boer Jensen het heel wat beter deed dan Niesink. Hoewel ik het hier beter had dan daar voor dacht ik erover om naar Iowa te gaan. Ik was gaan corresponderen met Netty en zij wisten een plek bij een oom voor me om te helpen bij de maisoogst . Maar ik vatte kou, werd erg ziek en kon pas per 1 december naar Iowa. Daar kon ik gaan werken bij een farmer met beefcows.. Dat was er één die nogal opvliegend was. Ik hield me maar in, maar was gewoon bang voor hem en durfde al helemaal niet te zeggen dat ik na mijn reis naar Holland niet terug wilde komen werken. Ik kon dan aan het werk bij een van origine Duitse farmer Bob Petrick, die me dat tijdens het dorsen had gevraagd. Eigenlijk was ik aan het eind van mijn Latijn. Op de boot naar Holland was er zelfs een oudere man die zei:Jongen je moet meer gaan eten anders kent je moeder je straks niet meer!
Gezicht op de achterkant van de boerderij in Barchem.
Nadat ik opa Egginks dagboekje in hapklare brokken op weblog 2 had gezet en ook de Amerikaanse familie had voorzien van een zo goed mogelijke vertaling, bedacht ik dat Harold ons ooit de Memoires van Herman gestuurd heeft, nadat hij 12 jaar geleden met zijn vader Herman in Nederland was. Hij beschrijft hierin voor kinderen en klein kinderen wat hij beleeft heeft vanaf het moment dat hij in zn hoofd kreeg dat hij naar Amerika wilde om boer te worden. Het is weliswaar in het Engels maar het heeft toen best indruk op me gemaakt vooral natuurlijk het gedeelte waarin hij vertelt over zijn bezoek aan Nederland na de oorlog net nadat papa Hendrik Jan overleden was. Ik vind het de moeite waard om stukken hieruit weer te geven en neem de vrijheid om voor ons minder interessante stukken over te slaan.
America, the land of opportunity
Toen Herman een jaar of 10 was wist hij al dat hij naar Amerika wilde De meester op de 2-mansschool in De Wildenborch had aan het eind van de middag tijd over en vroeg iedereen om de beurt wat ze later wilden worden. Toen het Hermans beurt was zei hij dan ook:Ik wil naar Amerika. Toen de meester hem vertelde dat hij eerst het Engelse alfabet maar eens moest leren met de goede uitspraak erbij. Die schreef alle letters op met hun uitspraak er bij en die avond begon zijn plan al een klein beetje helder te worden. Toch duurde het nog tot zn 18e voor hij de emigratie aan mocht vragen. Toen was Hendrik Jan van school af en kon de klusjes en werk dat hij in tussentijd had gedaan, overnemen. Hij had zolang opoe geholpen met werk thuis en opa die op het land die druk was met het ontginnen van ik denk Het Kieftenbos om er dan gebruik van te kunnen maken. Herman vertelt: Toen ik 18 was vertelde ik mijn moeder dat ik niet in het kleine Holland wilde blijven en dat nu Hendrik Jan aan de beurt was om thuis te helpen. Mijn vader had er nooit bezwaar tegen gehad. Hij had mèt zijn broer ook die plannen gehad hoewel hun moeder daar niets van wist. Haar ouders waren ooit op weg naar Amerika in een storm verzeild geraakt. Het schip zonk en iedereen kwam om. Nadat mijn moeder haar toestemming ook had gegeven kon ik mijn naam op de Immigratielijst laten zetten op het Immigratiekantoor in Amsterdam. Intussen had ik via mijn oudste zuster mensen ontmoet die familie in Zuid Dakota hadden en toen die hoorden dat ik naar Iowa wilde, vertelden ze dat ik beter naar Zuid Dakota kon gaan omdat in Iowa de zomers zo vreselijk warm waren dat je s nachts niet kon slapen. We kregen het adres van die familie en ik was daar welkom om te gaan werken. Het zou nog twee jaar duren voor ik aan de beurt was.
Onze Amerikaanse familie in ± 1947. Oom Herman, tante Netty, Harold( r) , Charlie, en Berdena.
27 september. Niet zo goed geslapen als de vorige nachten. Ik denk dat ik te veel heb gepraat omdat er nog een Hollandse familie aan boord is. We maken elke dag een 300 mijl. Tegen zondag zijn we een heel eind heen. Het is weer bijna avond. Verleden week om deze tijd gingen we op de trein in Sheldon. Zaterdag denken we in Plymouth te zijn. Het is grijs weer, nogal koud, maar kalm. Slaap goed.
28 september Voor middags 12 uur. Weer muziek in algemenen room. Ze spelen goed, maar ik wou dat ze de Schöne Donau maar weer eens speelden. Na t supper. Vandaag weer gestadig weer. Het schijnt dat volgens de kaart die elke dag wordt bijgetekend hoever de tocht is, dat we zaterdagvoormiddag Engeland in zicht krijgen. Slaap wel.
29 september half 10 Gisteravond werd storm voorspeld. De zee is nu ook tamelijk ruw. t Is verbazend nu de wind opzij tegen de boot drukt, wat zij op zij kan liggen, maar door de grootte van de boot gaat dit slingeren in langzaam tempo, ongeveer 10à 12 sec. duurt dat op en neer gaan. Aan de achtersteven waar ik nu op een bank zit, uit de wind natuurlijk, raast het water zo, datje niets anders meer hoort. t Weer blijft tamelijk goed, geen zeezieken, iets kouder. De wind steil op de voorsteven nu. Het is guur, ik ga zo maar naar kooi. Slaap goed, moeder en kinderen.
30 september Vandaag erg buiig. Als je dan schrijven wilt, moet je een beetje oppassen al zit je uit de wind. t Is ook nogal koud, ik denk geen aardig weer voor aardappels steken. Nog een dag en dan zullen we Engeland wel zien, ofschoon die tegenwind schaadt wel in de spoed. Verder de hele dag zeeziek. Rust wel.
1 oktober Gisteravond 12 uur te Plymouth. Ik heb het ontbijt achter de rug. Terwijl ik hier op een bank op dek zit, zie ik weer land, ik denk de Franse kust. Het zeewater lijkt hier lang niet zo diep groen als de grote oceaan. Het water is bijzonder vlak, ik denk dat het op de grote plas nooit zo effen kan wezen.
Vanmiddag 12 uur in Le Havre. Om half 2 weer in zee te gegaan naar Londen. Nu zien we nog net het laatste restje van Frankrijk. Het is nu half drie. Zondagavond half 9. We zien nu links en rechts lichten. Naar gezegd wordt kunnen we om 2 uur vannacht in Londen zijn. En als dit meevalt, kunnen we morgen nog door naar Rotterdam. Of we dan nog naar huis kunnen is een andere vraag. Slaap wel, moeder en kinderen.
Dinsdag 9 uur. Londen We zitten nog op de Carinthia. Onze paspoorten zijn gestempeld. Het zal wel avond worden voor we op het Kanaal komen. Nm 3 uur Ik heb me vergist. We waren vanmorgen niet in Londen, maar een half uur sporen er van af. Nu zit ik dan weer in hetzelfde hotel als in het voorjaar. Vanavond na supper gaan we met de bus naar de trein die ons naar Harwich brengt, dan direct weer op de Batavier. We horen nu af en toe weer Hollands . Alles op de Batavier herinnert weer meer aan Holland, ook s morgens in de vroegte het ontbijt..Wat pietluttig is alles hier vergeleken bij het verblijf op de Carintia! We gingen in Hoek van Holland aan land en toen namen we afscheid van de Cunard Mij, die ons zo gerieflijk van t een opt ander voorthielp. Toon herinnert de agent van de Cunard aan de reiskoffer die bij vergissing in New York achtergebleven was. Nu, hij beloofde naar New York te seinen en dan kwam zijn koffer wel in Holland en ook aan het adres dat Toon opgaf, onder voorwaarde dat hij bij zijn terugkeer naar de U.S. ook weer van de Cunard gebruik zou maken, iets wat Toon grif beloofde, blij als hij was met zijn verloren koffer. De aansluiting van Hoek van Holland verliep best. In de trein van Rotterdam hier naar toe bezorgde een postbode ons een minder prettig half uur. Met een rode kop, verder leeg, zat hij op een eng onhollandse manier uit te weiden over het volgens hem onvoldoende loon en een heel foutieve pensioenregeling. En, vervolgt hij, nu kan je wel zeggen Onze Vader in de hemel zal wel voor ons zorgen, maar daar verwachtte hij niet veel van. Als je positie verbetering wilde, zoals zij zo hard nodig hadden, moest je je er zelf voor inspannen, anders kwam er niet van. Geen van ons beiden, want hij had het vooral tegen ons, voelde lust die windbuil op zijn nummer te zetten. Het zou niets meer dan nog meer gekakel opgeleverd hebben. Toen, in Apeldoorn- ach wat leek Holland toch klein- wachtte ons een nieuw incident dat evenwel goed afliep. We moesten even wachten. Ik vraag aan een medereiziger of de trein hier nog lang zou stilstaan. O, ja geruime tijd. Toon en ik er uit, even naar de wc gelegenheid. We zijn er goed en wel uit, daar stoomt de trein weg. Ik vraag de chef hoe we onze koffers nu weer kregen, die waren er mèt de trein tussenuit. Nummers en opschriften op de etiketten opgegeven en de chef kabelde naar Zutphen om de koffers uit de trein te halen en even te bewaren. Toen we met de volgende trein in Zutphen aankwamen, stonden de koffers al op het perron op ons te wachten. Dan komen we in Lochem en zien dat deze zomer een stuk gracht in een nieuwe verkeersweg is veranderd. Daar nemen we een auto die ons tot bij Boeink brengt en zo kom ik dan weer thuis, in gezelschap van Toon Levenkamp s namiddags om ongeveer 4 uur op 5 oktober terug in mijn huisgezin, dat ik op 22 april verlaten had. Blij en dankbaar, dat ik dit zomer bij mijn oudste jongen mocht doorbrengen, zijn land, zijn vrouw en de familie van zijn vrouw heb mogen leren kennen, zie ik nu toch in en weet ik uit ervaring dat het een gewaagde onderneming is geweest om een hele zomer zo ver van huis te gaan. Hoeveel had er in die tijd niet kunnen gebeuren. Gelukkig was alles goed.
13 september Vandaag een goede dag gemaakt. Weer een silo helpen vullen. Heb nog een paar kiekjes genomen, dat was bij Patrick.
16 september Een paar dagen niet geschreven. Er gebeurt ook niet altijd evenveel bijzonders. Eergisteren wat om t huis geklungeld, ik was nog niet erg vlug. Gisteren weer bij een buurman silo helpen vasttrappen. t Is nu morgen. We gaan vandaag nog naar Theo Kaemingk en misschien nog naar anderen. --Naar Theo Kaemingk geweest, naar Keunen en naar Theos schoonvader Schut. Ook nog naar één van de Levenkampjongens, die evenwel niet thuis was. Zonet kwam buurman Knock nog en bracht mij een paar zijden sokken en een knipmes met mijn naam er op. Dat moest ik mee naar Holland nemen.. Slaap wel.
18 september Gisteren wat geklungeld om het huis. Gisteravond nog alleen naar van Dijk geweest en vandaag nog mee naar de kerk. Vanavond kregen we nog visite van een zekere Struik met zijn vrouw. Ze hadden gehoord dat ik gauw wegging. Nu morgen nog een grote visitedag. Slaap wel.
19 september Vandaag de hele van Heuvelenhuishouding op afscheidsvisite gehad, nu komt de dominee nog. Weer avond. Slaap wel.
20 september Van voormiddag gestadig visite gehad. Eerst kwam Jan Hoogland afscheid nemen, toen van Dijk met zijn vrouw, en toen de naaste buur Andy Knock. Ik heb van allen kiekjes genomen. Toen werd het tijd om de thuisreis te beginnen. We reden naar het Sheldon Station. Daar moest ik afscheid nemen van mijn jongen, van Netty en van kleine Harold. Een zeer moeilijk uur. Ik verlangde hard naar mijn gezin en ik had toch ook zo gaarne gebleven, ik was er helemaal gewend en zoveel was me daar lief geworden. Ik zei tegen Herman:Blijf daar maar zolang staan, dan kunnen we mekaar nog zolang mogelijk in de ogen zien. Ik had de deur van mijn coupé open gelaten. Eindelijk de conducteur wenkt, nog een laatste blik in mekaars ogen, misschien op 't laatst op deze aarde, de deur gaat dicht en het is voorbij. Nu is het half 11 en we zijn op weg naar Chicago.
21 september s morgens 8 uur Zojuist in Chicago aangekomen, moeten 2 uur wachten. Half 2 Battle Creek, dat is het punt waar de heen- en terugreis elkaar kruisen. Nu gaat het richting Detroit, op de heenreis kwam ik van Lansing. Jackson half 3 An Arbor kwart over 3 Detroit 4 uur St Thomas half 7 Buffalo half 9. Hier moesten we wat wachten en zagen nog een kleine Zeppelin, van de Good Year fabriek, wat roadkruisen.
22 september half 11 We zijn juist in Hoboken aangekomen, we gaan logeren in het Chr. Zeemanshuis. s Avonds. Ik heb een potlood van Toon gekregen, ik had er één willen kopen, maar nu was ik het vrij. We eten hier in een restaurant, goedkoop en goed. Ik heb een brief aan Herman geschreven. Slaap wel allen.
23 september. Vannacht hebben we in het Chr. Zeemanshuis goed geslapen. Ben nu weer in het restaurant voor het gebruik van de lunch. Verder zijn we vandaag met een passagiersboot voor 5 cent overgezet naar New York, toen voor een paar cent dwars door New York gereden, 18 mijl naar een plantsoen met een diergaarde. Daar zag ik voor het eerst een stokoud negerinnetje op een bank zitten, een echt zwartje, ze keek nogal goedhartig. Dan in de stad een uur in een movie en vervolgens met een bovengrondse trein weer terug naar de haven en weer met een ferryboot terug naar Hoboken. Dit alles onder geleide van een arme jongen, een Hollander van geboorte, een zeldzame jongen. Hij was ook al zeeman geweest, eenmaal alleen van een schipbreuk gered, vliegerleerling geweest, op t kantje af bijna verongelukt door het in de brand vliegen van de plane. Hij brengt ons terug naar onze boot, de Carinthia. Kwart over 8 Nu ben ik weer aan boord. Ik zit op dit moment in de smokingroom. Toon vraagt alvast de weg naar de wc. Het lijkt me hier veel deftiger dan op de Aurania. t Mag misschien de tweede klas wezen, maar dat moet ik nog uitvinden. Zon boot is ook zo groot, nog wat anders dan een groot hotel. Slaap wel.
24 september Vannacht goed geslapen. We hebben best weer. In Hoboken was het broeiend warm, maar hier is het heel koel. Het eten is, net als op de heenreis, heel goed. Toon houdt zich ook heel best. We zitten nu samen op het dek, op een bank. Juist dinner gehad. Weer avond, ik denk vanavond bijtijds naar bed te gaan. Slaap wel.
25 september half 9 s morgens Goed en lang geslapen en Toon ook. De zee maakt meer beweging dan gisteren, van zeeziekte zie je nog niet veel. Toon houdt zich ook best. Het is nu zondag, de volgende zondag, als alles meevalt, kunnen we thuis wezen. Dat nimmer nimmer rustende water, altijd in beweging, alsof het altijd is waar het niet wezen wil. Net als de mensen in New York, altijd op weg naar een andere plaats. De zee is een wondere wereld, goed voor je zenuwen. Het is hier al haast een Hollandse lucht. Juist naar de kerk geweest, ik liep de mensen maar na, die ook vragen moesten. Deze dienst was precies als in de Londense kerk, zoals wij die over de radio horen. De voorganger leest iets, een lofpsalm of een gebed, en de mensen lezen het mee. Dit maakte een diepe indruk op mij. Veel gezongen, heerlijk is dat om die Engelse hymnen mee te zingen. Ik kon moeilijk verstaan welk lied er opgegeven werd. Ik zag bij de uitgang dat de Engelsen vreselijk royaal waren, allemaal dollarbriefjes of meer. Ik heb de Schot gespeeld en gaf een dubbeltje. ---Maar die dienst vergeet ik niet weer. Namiddag op dek. Wat wonder toch, terwijl ik over de verschansing staar de zee in, is het net of ik de vorige reis net achter de rug heb en toen ik bij Herman was, in t laatst, leek het mij zo lang geleden dat ik bij hem gekomen was. De wind steekt wat op, het wordt kil en mistig. Wat een verschil met die broeierige warmte in Hoboken en New York Half 9 We zitten na het dinner nog wat op t dek. Ofschoon het weer wat ruwer wordt, merk je nog niet veel van de zeeziekte. Een heel enkele maar. Ik zal deze dag meer besluiten. Slaap wel, moeder en kinderen.
Maandagmorgen 26 september Weer heel best geslapen en Toon ook wel. Hij was er al bijtijds uit. De mist is nu weg, de zon schijnt, maar het waait nogal. t Voelt zo fris aan, als je op dek komt. Ik denk er nog weer aan dat het z.g. kerkgebouw hier zo prachtig mooi is Half 10 Schitterend mooi weer, kan ik dat mooie toch maar vastleggen op een kiekje en dan ook dat geluid. Weet je moeder, waar dat geluid goed op lijkt? Als je s zomers in de weide aan Baanks kant onder een peppel ligt te zoemen, maar dan sterker. Het is toch zo mooi! De tranen springen je soms in de ogen van ontroering over dat mooie! Je komt in zon soort dommel, net als onder die peppels, maar dan met die schitterende zonneschijn! Je zou wensen dat je zo zou mogen blijven zitten, maar dan mijn vrouw naast mij, hand in hand. De grote boot schommelt zo behaaglijk. Ik zit op een bank vlak bij de verschansing, elke 10 seconden ben je het verst van het water èn het dichtst er bij. Zojuist een school vissen gezien, ze sprongen uit het water op en neer, net als een troep konijntjes. Zou dit speelsheid wezen of zou er een ondier in de diepte worden bespeurd? Van voormiddag een uur goede muziek gehad, nu vanavond dansmuziek, meest foxtrot, niets aan. Het laatste stuk een tango, daar zat nog wel muziek in. Nu komt er nog een soort foxtrot, maar zo wild, net goed om jonge mensen het hoofd te doen verliezen. Nu ga ik slapen. Ook allen wel te rusten.
Opa's reis 13 .Ik heb me verveeld dat het gromde....
Hendrik Jan en Dina.
1 september. Een genoeglijke avond gehad bij dominee. t Was aardig op 12 uur aan toen we naar bed gingen. Dominees vader, die hier gefarmd heeft, is als knaap van 7 jaar uit Dinxperloo gegaan. Het is een, voor een Amerikaanse farmer, zeer ontwikkeld man. Veel wijsheid moet men over t algemeen hier onder de boeren niet zoeken. Hij is achter in de 60. Slaap wel.
2 september Gister voormiddag een uur geploegd, maar de vliegen waren lastig. Tegen de wind in ging wel, maar dan weer terug was haast niet te redden om de paarden aan t trekken te houden, zodat ik het tenslotte heb opgegeven. Herman nam het over, daar luisterden de paarden beter naar. Ik ging maar weer aan het hout hakken tot de middag. 's Namiddags zijn we naar buurman Johnson geweest om te helpen corn schillen. In een grote machine wordt het corn van de caps gescheiden. Die man is wel ongelukkig. Hij had zijn varkens laten inenten tegen de cholera, maar de dokter had te zwaar of te oud serum gebruikt en i.p.v. dat ze nu onvatbaar zijn geworden tegen de ziekte, kregen ze juist die ziekte. Ik meen over de 100 pigs, al wat hij had is er aan dood gegaan. Nu moest hij vanzelf al het oude corn uit zijn grainery verkopen, 6 trucs vol. Hij kreeg er maar 23 de bushel voor. Dat is maar goed 1,50 het mud. Hij had niets geen verhaal op de dokter en ook niet op de inrichting waar het serum vandaan kwam. Gisteravond nog naar een buurman op visite geweest. Daar hadden ze nogal wat Hollandse grammofoonplaten, o.a. een potpourie van Hollandse straatdeuntjes, die wij over de radio al zo vaak gehoord hadden en ook die plaat De herdertjes lagen bij nachte, het was weer net Gerrit Jan Meierink. Dit was bij die buurman, die bij Ido Zuurs vader op school had gegaan. Van namiddag bij diezelfde buurman helpen hooi inhalen. Dat was hooi van Sudangras, grof en lang. Je zou zeggen daar is niets aan, maar dat is andersom, het moet heel goed wezen. Het is nu niet zo warm meer, maar nu hebben de paarden erg last van vliegen. Het is een erger plaag dan in Holland, maar van een andere buurman hoorde ik dat hij het nog nooit beleefd had dat de paarden zon last van de vliegen hadden als nu t Is weer bedtijd geworden, we zullen wel niet zo laat gaan gisteravond was het ook al zo laat. Rust wel allen.
3 september Van voormiddag warm weer. Ik heb met het dorre hout onder de bomen gedaan gekregen. Ze kunnen er een mooie tijd van stoken, denk ik. Van namiddag hebben we bij een Engelse buurman helpen hooi inhalen. Toen we er waren, Herman en ik, begon het zo te waaien dat we het eerst een half uur hebben aangezien of het niet wat bedaren zou. Maar toen zijn we toch maar begonnen zoals t was. Met een Hollandse wagen hadden we er niets op gekregen. Later werd het iets beter, t was een heel koude wind. Herman kreeg als loon voor de hulp een vracht hooi voor zijn beide paarden. We hadden hem laatst ook al geholpen, maar ik vond die vracht hooi toch wel rijkelijk veel.. Herman wil maandag, het is nu zaterdag, de alfalfaklaver maaien. Dat is de derde snee, maar als het zo droogt als nu is het best in twee dagen droog. Even moeders foto bekeken, en dan maar weer naar bed. Slaap wel allen.
6 september Dika jarig. Gelukkige verjaardag kind. Vergeten bijtijds een brief te schrijven. Ik hoop u allen over een kleine 4 weken weer te zien. Wat ik gisteren gedaan heb kan ik me niet goed meer herinneren. Gistermiddag een buurman helpen hooi inhalen en van voormiddag weer. Herman is nu met zn eigen alfalfahooi aan het kidden harken, straks zal ik hem aflossen. O, nu weet ik weer wat ik gisteren voormiddag gedaan heb. Ik heb een lange brief geschreven aan mr. Dijkstra, redacteur van "de Volksvriend". Vanavond moeten we nog een visite maken bij een zekere de Vries, woont een paar mijl zuid en 5 mijl west. Hollandse mensen met Hollandse manieren. Je krijgt tenminste een kop koffie met suiker en melk erin. t Begint nu s avonds en s morgens op de hand koeler te worden. De warmte neemt hier met de zon spoediger af. Die koele lucht is eerst niet eens aangenaam. Zondagavond ook nog op visite naar Patrick gegaan. Daar was een baby gekomen. Hij was zelf niet eens thuis. Hij spreekt nog wel aardig Duits, maar toen was alles engels wat de klok sloeg. Ik heb me verveeld dat het gromde. Slaap wel allen
7 september Mooi weer. Van voormiddag de laatste vracht alfalfahooi binnengehaald. Van namiddag een begin gemaakt aan een brief voor Heintje, ik wil toch oppassen dat ik me niet meer verlaat met de verjaardag van Heintje, zoals nog pas met die van Dika. Toen kwam dominee op huisbezoek. Later heb ik nog een mand caps uit de varkensyard gehaald en daarna nog 2 manden met dat kapot gehakte hout. Toen kwam Netty weer terug van buurman. Ze bracht een stuk meloen mee, dat moesten Herman en ik proeven, en t was lekker. Moeder en kids, slaap wel.
8 september Gisteravond ging ik bijtijds slapen, juist in de dommel.... hoor ik een car de yard op komen. Het was buurman Knock met zijn vrouw. Ze brachten een halve watermeloen mee. Vlug opgestaan en samen aan tafel om die kolossale meloen heen. Die halve meloen was net zo zwaar als wij ooit een pronkappel hebben verbouwd. Buurman had altijd gezegd dat dat hij hoopte dat ik zolang zou blijven dat ik eerst van die meloen zou hebben geproefd. Mrs Knock sneed die aan schijven zo dik als een snee wegge en dan zag je het hele bord niet meer. Het smaakte lekker, gezond, maar niet zo zoet als die andere meloen, maar de moeite waard om voor op te staan. Zulk een gemoedelijkheid kennen wij jammer genoeg in Holland niet. Van voormiddag heb ik nog een handvat aan een oude handzaag gemaakt en is best gelukt Van namiddag naar van Dijk geweest corn schillen en op t ogenblik is buurman van Ginkel met zn vrouw op visite. Slaap wel, allen.
9 september Weer een dag met mooi herfstweer, voor Holland mooi juli weer. s Avonds en s morgens koelt het al aardig. Van voormiddag tot koffietijd geploegd, toen Netty wat helpen aardappels en appels schillen. Van namiddag een vracht corn helpen plukken voor de varkens, maar het is nog niet rijp. Ook een keer de wasmachine gedraaid en nu is alle werk weer af. Ik loop nog even naar de mailbox. Wel te rusten.
10 september Vandaag eens heel weinig gedaan. Het had vannacht hard geonweerd en toen kon het werk dat gebeuren moest niet verricht worden. En nu heb ik van voormiddag een brief geschreven naar de Wiersse boterdirecteur, en toen één naar huis. Van namiddag wat kranten gelezen, een koolschaaf van Andy Knock gescherpt en toen nog wat appels voor Netty geschild en zo heb ik best zaterdagavond gekregen. Het eigenlijke werk voor vandaag, groenvoersilo helpen vullen, gebeurt nu bij goed weer maandag. Dat groenvoer is groen corn, dat met een bijzonder soort binder gemaaid werd en dan in een soort hakselmachine kapot gesneden en dan wordt het door een soort pijp van bovenaf de silo in geblazen. Een silo is een bovengrondse put van 12 tot 15 voet doorsnee en ongeveer 40 voet hoog. Je kunt ze van heel ver bij de farm zien staan, Ik denk dat ik vasttrappen mag, omdat ik zo gelukkig ben een paar klompen aan te hebben. En dan dinsdag bij een andere buur t zelfde werk. Ik kreeg van een jonge Engelsman een paar wilde pruimen. Ze smaken best, maar hebben zon harde bast. Toon Levenkamp kwam ook nog even in de silo om al trappende onze gezamenlijke reis te bepraten. Weer avond. Moeder en kinderen. Slaap wel.
12 september Gisteren niets bijzonders. Vanmorgen was ik wat misselijk en draaierig en t eten wou ook niet. Vanmiddag ook nog niet, vanavond ging het beter. Als ik er goed op slaap zal het morgen wel weer gaan. Vannacht heeft het de hele nacht geonweerd en hard geregend. Vandaag was t weer goed weer. Niet veel uitgevoerd. Vanmorgen eerst nog wat naar bed geweest, ik droomde dat ik bij ons thuis aan t dorsen was. We hadden de achterdeuren dicht. Ik deed de bovenste even los en toen sneeuwde het naar binnen. Ik zei nog:Hè, wat is het fijn als je met zulk weer aan t dorsen bent." Vanmiddag nog wat appels helpen schillen voor de inmaak. Moeder, Hendrik Jan, Dien, Jo, Jan, Mies en Bram. Slaap wel.
1932 Opa met z'n eerste Amerikaanse kleinzoon Harold.
10 augustus Gister ben ik weer van Archer naar Melvin gekomen en vandaag weeën gesneden en wit gemaakt om er een wasmand van te maken voor Netty. Ik heb hem half af gekregen. Vanavond heb ik voor Herman gevoerd. Ik voel me niet erg lekker, hoop morgen beter te wezen en de wasmand voor Netty af te kunnen maken.. Slaap wel.
11 augustus Vandaag heb ik de wasmand afgemaakt, verder niet veel gedaan. Afgelopen nacht heeft het de hele nacht geonweerd, ruim drie inches water is er gevallen. Bakker is met zijn vrouw op visite. Ze hebben een 2 mijl noord hun farm. Nu naar bed. Slaap wel.
13 augustus. Druk werk is er nu niet, ik heb de mand voor mrs Knocks afgemaakt. Ik heb wat voor Herman gevoerd en hij heeft een begin aan t ploegen gemaakt. Daar komt het volgend jaar weer corn in. Het is nu Hollands weer, wat druilerig. Slaap wel.
14 augustus Vanmiddag zijn we naar Sheldon, naar een zekere Ruitenbeek geweest. Daar had Herman zn auto staan toen hij in 28 in Holland was. Vanavond hebben we nog 2 buren met hun vrouwen op afscheidsvisite gehad, aardige buurlui. Slaap allen goed.
15 augustus Vandaag is het weer warm. Ik heb de hele dag op de ploeg gezeten. Eén paard kan in Holland net zo diep trekken als hier drie, wel te weten op de Hollandse zandgrond. Vandaag twee brieven gehad, één van moeder. Gelukkig is daar alles goed. Heb plan nog een brief te schrijven en ga dan slapen. Ook allemaal slaap wel.
16 augustus Warm weer. Van voormiddag geploegd tot 11 uur, omdat Herman de paarden toen voor wat anders wilde gebruiken. Van namiddag wat aan geklungeld. Het heeft weer best geregend, maar warm is t nog. Slaap wel allemaal.
17 augustus Wat ik vandaag gedaan heb is niet veel zaaks, zon beetje van alles wat. Ook nog een hooiwagen gerepareerd en nog wat twijgen opgezocht voor een nieuwe mand. Vanmiddag ben ik nog mee naar Melvin geweest, daarna nog een arm vol weeën gehaald, gemolken en gevoerd en dan is de 17e augustus al weer om en hoop goed te slapen. Slaap wel, allen.
18 augustus Vandaag was het een wondere dag. Ik had tot 11 uur geploegd. Toen ik weer op de yard kwam, was van Heuvelen gekomen met zijn vrouw, Arie Lenkeek, Toon Levenkamp en Theo Kaemingk met zijn vrouw omdat ze gehoord hadden dat ik aanstalten maakte om naar Holland terug te gaan. Ik heb van allen nog een kiek genomen. Toon Levenkamp blijft hier slapen en natuurlijk hebben we de plannen voor onze gezamenlijke reis besproken, want Toon gaat toch mee naar het lijkt. Slaap wel allemaal.
19 augustus Een zeer rustige dag. Ik heb de varkens en beesten gevoerd en geprobeerd Henk van Heuvelen het manden maken te leren. Ik denk dat hij het wel leert. Ik kreeg een mooie brief van Bartje van de Jaeger. We lazen hem allen met genoegen. Allemaal slaap wel.
20 augustus Elke avond als ik mijn dagboekje krijg, neem ik even uw portret in handen, moeder. t Ligt steeds in mijn dagboekje. Van voormiddag heb ik een jongen van van Heuvelen en een jongen van de buurman verder onderricht in de kunst van het manden maken. Zeg ik dat niet netjes? Vanmiddag heb ik een buurman geholpen met het hooi binnenhalen, 3e snee alfalfa. Weer avond. Slaap wel.
22 augustus Gisteravond zijn we op visite geweest naar J. Rozenga. Vandaag heb ik een noodfence helpen maken tussen een haverakker en een cornakker om het vee daar nog wat op te jagen, er staat een pak vogelvoet op, op het haverland. Straks moet dat ook geploegd worden voor t corn van komend jaar. Nagenoeg klaargekomen, weer avond. Slaap wel, allen.
23 augustus Van voormiddag heb ik een akker geploegd, daar wil Herman rogge in zaaien. Voor zaad is het niet veel waard. De varkens zullen het zeker straks wel afweiden denk ik. Slaap wel.
24 augustus Iets warmer weer. Van voormiddag heb ik Netty geholpen met appels schillen voor het inkannen en een maal aardappels gestoken en geschild. Vanmiddag hebben Herman en ik een dik stuk boom aan stukken gezaagd en gekloofd. Daarna nog wat dode takken aan brandhout gemaakt. Slaap wel moeder en kinderen.
25 augustus Weer een dag. We zijn naar een tentoonstelling geweest in Orange City, k vond er eigenlijk niks aan. Nu is t weer avond. Slaap wel allen.
28 augustus Ik heb een paar dagen niet geschreven. Er is ook niet veel te schrijven. We zijn vrijdag nog wel naar van Heuvelen in Archer geweest en gisteren nog wat hout aan brandhout gemaakt. Vandaag geen nieuws dan dat de ene zeug van Herman 11 biggen heeft gekregen. Slaap wel.
31 augustus Weer een paar dagen overgeslagen. In die tijd twee brieven. Eén van huis, waar gelukkig alles goed is, en één van Bart Waarle, de brief ruim half in dichtmaat, zo doet Bart dat. Wil morgen naar huis schrijven. Ik ben grotendeels met het hout bezig, daar ligt ook zoveel hout en t is jammer dat het verrot. Van namiddag gaan Herman en Netty naar een zondagschool- picknick. Dominee kwam gisteren er aan herinneren en ik moest ook meekomen. Maar ik ben nog dezelfde van altijd, ik heb een hekel aan zulke dingen en daar kwam bij dat we ook nog naar dominee op visite moeten en dat waren twee ongelukken op één dag, dat is één teveel. Ik ga straks maar weer aan t hout kapot hakken. Slaap wel allen.
Herman bezocht meerdere meetings voor hun Creamery omdat de directeur vliegangst had. Eens vloog hij naar Des Moines waar ze hem aan het eind van de middag weer zouden oppikken om op tijd voor het melken thuis te zijn. Hij had beloofd te zullen melken, want Harold was een 15 mijl verderop aan het mais planten. Vanwege een storm kon er echter niet gevlogen worden. Dit werd hem thuis niet in dank afgenomen! Netty had op en neer moeten rijden om Harold te waarschuwen en hij had het mais planten niet af gekregen.
