AANKLACHT

Eerste opvallende vaststelling na zondag. De Vlaamse opiniepeilers zijn dit keer niet de grote verliezers. De weekeindekrant van De Standaard pakte uit met de ultieme peiling, waarbij met een foutenmarge van 2% moest rekening worden gehouden. Voor CD&V zat de peiling er 0,5% onder, voor Open Vld 1,7% boven, voor sp.a 1% onder, voor Vlaams Belang 1,3% onder en voor Groen! 1,5% boven. Dat lag dus allemaal binnen de aangegeven foutenmarge. Lijst Dedecker deed het merkelijk (bijna 4%) slechter in het echt, N-VA scoorde ruim 3% beter. De laatste weken deed zich dus bijna uitsluitend een verschuiving voor van Dedecker naar Bart De Wever.

Tweede vaststelling.

De perceptie heerst. Alle commentatoren waren het er over eens dat CD&V de verkiezingen heeft gewonnen. Keren we even terug naar de dioxineverkiezingen van 1999. Een totaal debacle voor de toenmalige CVP met 22,11% voor de Vlaamse verkiezingen en 23,4% van de Vlaamse stemmen voor de Belgische Kamer. In 2003 moest Stefaan de Clerck het veld ruimen als partijvoorzitter na een bijzonder teleurstellende score van 21,85%. Nu blijkt de CD&V met 22,9% plots uitgeroepen te worden tot de onbetwiste winnaar. Vreemd toch.
Juist is natuurlijk dat de CD&V vandaag weer onbetwist marktleider is, maar dat is allerminst het gevolg van de eigen sterkte. Het is de dramatische achteruitgang van VLD (21,7% in 1999, nu nog 15%) en sp.a (19,66% met Spirit in 2003 en 15,3% nu) die het CD&V-resultaat tot een groot succes maakt.

Derde vaststelling.

In 2004 kwam het Vlaams Blok nog aan 24,1%, terwijl de Bozen nu vrede moeten nemen met 15,3%. Maar vijf jaar geleden zat de N-VA in het kartel en werd die partij ingeschat op zon 5%, terwijl Jean-Marie Dedecker toen nog een (niet zo) brave VLDer was.
Rechts van het centrum is nu 36% waard.
Maar de kaarten aan die rechterzijde werden grondig herverdeeld. Niemand had verwacht dat de N-VA op een zucht van het Vlaams Belang zou eindigen en de ploeg van Dedecker ruim achter zich zou laten. Het fenomeen De Wever, met een persoonlijke monsterscore in Antwerpen, zorgde voor een totale herschikking van de krachten.

Alternatief

Vierde vaststelling.

Samen met CD&V komt N-VA nu aan 36%, ruim 10% meer dan in 2004.
Dat biedt de kans om te analyseren dat het een lieve lust is. Ooit wist Steve Stevaert dat 1+1 meer dan 2 was. Nu blijkt dat 2-1 ook ruim meer is dan 1. Politieke wiskunde laat zich weinig gelegen aan wiskundige logica.
Zou het kartel CD&V/N-VA zondag voor een monsterscore gezorgd hebben? Of is het juister te vermoeden dat het zuivere aanbod voor de winst heeft gezorgd. Keerden christendemocraten die wat argwanend waren voor de band met de Vlaams-nationalisten terug naar de schaapsstal en zagen zuivere Vlaams-nationalisten in een N-VA zonder CD&V-verbinding weer een echt alternatief?
Dat geeft ook te denken over de Forza Flandria-gedachte. Zou een combinatie Dewinter/De Wever/Dedecker op één lijst het volle pond hebben binnen gereven, of is het gezamenlijke succes te danken aan de gespreide opstelling?
Dat een belangrijk stuk van het kiespubliek gemakkelijk surft tussen de drie genoemde partijen, staat buiten kijf. Maar vermoedelijk heeft een zuivere N-VA-lijst toch een extra aantrekkingskracht op wat bravere kiezers die niet meteen zouden bijten in het idee van de grote eenheidslijst.

Onoverbrugbaar

Vijfde vaststelling.

De kloof tussen Vlaanderen en Wallonië wordt groter dan ooit, dankzij de verrassend sterke score van de PS. Roodgroen is in het zuiden goed voor 51,4% van de stemmen. In Vlaanderen komen sp.a en Groen! aan 22%. Het electoraat splitst dit land elke verkiezing meer. Ecolo komt met 18,5% (plus 10%) uit de bus, Groen! verloor nog stemmen en speelt in Vlaanderen een marginale rol. De PS laat pluimen, maar komt met bijna 33% ruim dubbel zo sterk uit de bus als de sp.a.
De drie Vlaamse partijen die rechts staan van het centrum, behalen dus 36%. Met CD&V bij wordt dat 58,9% en als we ook VLD niet beschouwen als linkse partij, geeft dat een monsterresultaat van 73,9% niet-linkse stemmen in Vlaanderen. Nergens in Europa kiezen minder mensen voor een linkse partij dan in Vlaanderen. Symmetrische regeringen in noord en zuid, de natte droom van alle belgicisten, zijn verder weg dan ooit.

Boemerang

Politiek valt met dit land nu echt geen land meer te bezeilen.
Het cordon sanitaire tegen het Vlaams Belang heeft gewerkt, en ook niet. De partij zelf is er (voorlopig toch) op gebroken. Maar de onrealistische pretenties die links daar uit puurde, komen nu als een boemerang in hun gezicht. Het cordon sanitaire baarde twee andere partijen, die zeker in het zuiden des lands als even duivels worden ervaren als het Vlaams Belang.
De uittredende Vlaamse regering behaalt nog een meerderheid van 53,2%. Maar VLD en sp.a boeren samen wel ongeveer 10% achteruit tegenover 2004. Het voortzetten van die meerderheid kan op termijn voor Vlaanderen de beste optie zijn. Want dan kiezen de klassieke partijen zelf voor de verrotting van het systeem. Niet omdat ze het willen, maar omdat de verrotting gewoon in het systeem zit.

Quid N-VA?

Zesde vaststelling.

Voor de grote winnaar N-VA komt de kat nu op de koord. Eventueel meedoen met een Vlaamse regering kan twee richtingen uit. Ofwel haalt de partij zo de druk van de ketel door 13,1% van de Vlaams-autonomistische stemmen weer naar het establishmentgedoe van zoektochten naar een halfbakken staatshervorming over te hevelen. Ofwel gebruikt de partij haar gewonnen macht als hefboom om de Vlaamse regering te laten uitgroeien tot breekijzer om de Belgische staat open te rijten. Maar dan zal de CD&V overtuigd moeten worden om mee te spelen, wat geen kleine opdracht wordt. En meer nog, de Dritte im Spiel, staat nog een heel eind verder van de gedachte dat Vlaanderen echt hét politieke niveau wordt. Of die Dritte nu VLD of sp.a heet. De Wever staat voor een heel moeilijke opdracht als hij aan de tafel van de Vlaamse regeringsmacht wordt uitgenodigd.

J.K.