De pauselijke encyclieken sluiten niet direct aan bij de ideeën van de grote meerderheid van christenen in België. Hetzelfde kan gezegd worden van de richtlijnen die door het hoofd van de Hoge Raad van Religieuze Zaken worden verspreid in Turkije. Vorige keer ging het over het gebruik van parfums door moslima’s en dit keer gaat het over het gebruik van de nieuwe technologie.

Volgens de heer Aktan, mag je de draadloze internetverbinding van je buur zonder toelating niet gebruiken! Maar zelfs als je buur toelating geeft om zijn/haar interverbinding te gebruiken moet je daarnaast toelating vragen aan de provider. Het illegaal copiëren van audio of video, zonder het betalen van auteursrechten, gaat in tegen de islamitische wet, meer nog, het is een hoofdzonde. Degenen die hun identiteit verbergen op het internet, liegen over hun beroep of de plaats waar ze wonen, overtreden eveneens de islamitische wet.

En de man is goed op de hoogte van de nieuwe technologieën en stelt dat ‘zolang de voorwaarden en verplichtingen vereist door de islam vervuld zijn’, een religieuze trouwceremonie gebruik makend van een 3G telefoon, toegelaten is. Maar, voegt hij eraan toe, als ‘een religieus huwelijk verkozen wordt boven een seculier huwelijk, betekent dit een ontsnapping aan de eigen verantwoordelijkheid en hij suggereert dat dit misschien een ‘poging tot polygamie of een indicatie van een korte relatie die makkelijk kan verbroken worden’ inhoudt. Daarom benadrukt hij dat om misbruiken te voorkomen religieuze huwelijken slechts voltrokken worden nadat eerst een seculier huwelijk is afgesloten. Hij beëindigt de richtlijn als volgt: ‘Hoewel een seculier huwelijk enkel door de wettelijke procedure kan beëindigd worden, geldt voor een religieus huwelijk enkel dat de echtgenoot zegt dat hij scheidt van zijn vrouw en dat kan zowel gebeuren via de telefoon als via chatplatforms zoals MSN.’

Toen we hier deze avond over praten schudde iedereen (en het waren allen moslims behalve ikzelf) het hoofd. De conclusie was dat men zelf zijn geloof kon belijden zonder inmenging van religieuze autoriteiten. Een standpunt dat door de overgrote meerderheid van gelovigen (los van de godsdienst waartoe ze behoren) gedeeld wordt.

(gebaseerd op een artikel uit TDN, woensdag 2 juni 2010)

Alweer een tijdje geleden dat de blog nog werd aangevuld. Maar alles gaat goed. Het weer, dat midden mei goed was in België zorgde hier voor bewolkte dagen en zelfs regen. Een beetje spijtig omdat juist een goede vriend uit België op bezoek was. Intussen moest Sevim nog even over en weer naar België en kreeg ik last van een ontsteking van mijn gal. Over het internet zal ik maar zwijgen want de verbinding heeft weer serieuze kuren. Met een beetje geluk slaag ik erin om mijn mail te lezen maar daarna is het soms voor uren onmogelijk nog op het internet te raken.

Sinds een week is het erg warm geworden. Overdag staan beide deuren open en ’s nachts blijft het twintig graden, overdag een stukje over de dertig. De zomer heeft dus haar intrede gedaan.

De euro is meer dan 10 procent in waarde gezakt tegenover de Turkse lira. Dat voelen we natuurlijk. Maar al bij al blijven groenten en fruit heel goedkoop en in het kader van de besparingen eten we reusachtige fruitsalades. Met aardbeien, kersen en pruimen die een halve euro per kilo kosten lukt dat wel.

15 jaar geleden stierf Jan Pauwels. Hij was mijn baas maar tegelijk was hij ook mijn beste vriend. Twee weken voor hij zelf koos uit het leven te stappen nam hij me mee naar zijn bibliotheek en zei toen ‘neem er alle marxistische boeken uit’. Ik kon het niet. Ik besefte dat dit zijn afscheid was. Ik voelde het. En het bleek juist te zijn.

Jan was een positivist, een leerling van de school van Etienne Vermeersch. Atheist, natuurlijk, maar ook een humanist. In tegenstelling tot Vermeersch was zijn visie links, links-anarchistisch. Compromisloos. We verschilden van mening maar waren tegelijk broeders.

Toen Jan wist dat hij omwille van kanker ging sterven, kon ik nooit begrijpen hoe hij nog de moed opbracht om aan ‘zijn’ informaticaproject te werken. Ik zie hem nog voor de prikklok staan toen we aan het praten waren. Ik zei toen ‘Jan, hoe kan je dit nog doen, nu je weet dat je binnenkort gaat sterven?’ Toen zei hij me: ‘Marc, gij zijt toch ne marxist he.’ Ik knikte en toen zei hij: ‘de lafaard sterft duizend doden en dat wil ik niet.’ Jan had gelijk. Maar helaas heb ik niet de moed en de kracht van Jan.

Ik schrijf dit omdat Jan verdient in onze herinneringen te blijven. Het zijn mensen zoals hij die de vakbond groot maakten.

Bij Turk Telecom zijn we vaste klanten maar ik denk dat ze ons niet graag meer zien komen. Het probleem ligt aan onze internetverbinding die, om het voorzichtig uit te drukken, wispelturig is. Telkens we dit gaan melden komt de chef van het Telecombureau naar beneden (soms nodigt hij ons zelfs uit in zijn bureau boven). Daarna horen we hem telefoneren en dan verzekert hij ons dat ze onmiddellijk komen. Dat onmiddellijk moet je echter relativeren want meestal dagen ze niet op. Maar goed, de laatste keer waren ze er wonder boven wonder wel. Met zijn drieën en uitgerust met een soort meter.

Eén van de mannen deed niets, dus ik vermoed dat dit de baas van het gezelschap was. Een tweede droeg het metertje en de derde was de technieker. Deze nam het metertje over van de drager en begon met meten. Na een tijdje wist hij triomfantelijk te vertellen dat het internet nu werkte en je kan het niet geloven, het zou dubbel zo snel werken als voorheen. En ja hoor, ik had onmiddellijk een goede verbinding. Daarna ging het metertje terug in de tas, de drager nam het met zich mee en de baas zette zich op kop en verdween met zijn medewerkers.

Tien minuten later. Ik slaag er niet meer in nog iets te openen. Het fameuze zandlopertje vult telkens het scherm. Modem resetten maar weer niets. Na een tijdje is er terug verbinding. De snelheid is vergelijkbaar met deze van een gehandicapte schildpad, traag dus, hemeltergend traag. Maar, soms is er een goede verbinding hoor. Dan werkt het internet als een sneltrein tot er weer een hindernis komt en de snelheid terugvalt.

Daarnaast zijn in Turkije een massa websites geblokt. Dat wil zeggen, je kan ze niet openen. Eén van deze websites is you tube, ook google maps is geblokt. Tik je iets in dat met socialisme of Koerden heeft te maken dan verschijnt regelmatig het bericht dat de website verboden is. Het ironische van de situatie is dat zelfs de eerste minister vertelt dat hij toch naar you tube kan kijken door in te loggen op een andere website die het probleem omzeilt. Maar als je dat doet, dan daalt de snelheid van je internet, dus voor mij is dat een vicieuze cirkel.

Maar waarom klagen. Zonder internet stap je buiten en heb je de zon. Dan zijn de zorgen over het internet direct vergeten.

Vorig jaar in de paasvakantie kwam mijn familie voor het eerst op bezoek in Mordogan. Spijtig genoeg kon toen niet iedereen komen maar dit jaar was het bingo. Mijn moeder, tante, broer met echtgenote en zoon, mijn dochters met vrienden en niet te vergeten, mijn kleindochter, een volledige stamboom zeg maar. Het was iets teveel om hier allemaal te verblijven maar er was voldoende plaats om extra acht personen te huisvesten, drie verbleven in een plaatselijk hotelletje.

Voor het transport hadden we twee extra auto’s bijgehuurd zodat we de hele vakantie mobiel waren.

Het weer viel mee hoewel het begin april was. Het eerste dat we deden was een gezamenlijke boottocht in de omgeving. Na een halfuurtje legden we aan in een baai die enkel langs de zee is te bereiken. Een witstenen strand, grotten in het gesteente, water waar je tot op de bodem kan kijken. Enkele moedigen dierven het zelfs aan in het koude water te springen maar de meerderheid hield het bij zonnen en pulpliteratuur. We aten op de boot, bijna tien kilo vis en iets meer dan twee kilo kip klaargemaakt op de barbecue, verse salada met natuurlijk de olijfolie waarvoor ons schiereiland bekend staat. We keerden in late namiddag terug naar een plaats waar je normaal de meditterane zeehond kan vinden, maar die gaven dit keer verstek.

Daarna maakten we een uitstap naar Pamukale. Voor Maya, Olivier en Zoé was dit iets te ver, zij gingen surfen in Alacatı, een gerenommeerd surfoord nabij Çesme waar steeds wind is. In Pamukale verbleven we in een kuurhotel waardoor de winterkou snel uit de botten verdween. De volgende dag, op de terugweg, deden we Buldan aan, een stadje dat bekend staat voor de textielproductie.

Daarna een rustdag, want afstanden in Turkije zijn steeds groot, goed om de plaatselijke omgeving te verkennen. ’s Avonds was er de grote kwis, opgemaakt door mijn broer en jongste dochter, spannend tot op het einde.

De volgende dag Izmir, bezoek aan de bazaar. Zelfs met de dalende euro blijft het voordelig aankopen te doen in de bazaar. Nog steeds kan ik niet begrijpen waarom zoveel mensen erop gebrand zijn om schoenen of klederen te kopen, die van mij verslijten nooit.

Tenslotte nog de bergdorpjes in de omgeving. Het was leuk. Voor herhaling vatbaar. Om niet te vergeten.

Het spijtige is, een week is zo voorbij. Gelukkig blijven de herinneringen.

Na het familiebezoek kwam er weer bezoek, dit keer van Sevims familie. Pas sinds eergisteren zijn we alleen. Helaas moeten we onvoorzien naar Izmir omdat Sevims ouders allebei naar het ziekenhuis moeten. Dat is dus minder goed nieuws. Laat ons hopen dat alles meevalt.

De winter is voorbij en dat zie je. Waar een paar weken geleden de eerste botjes ontkiemden staan nu steeds meer bomen in bloei, het gras is groen en doorweven van verschillende bloemetjes, de vlinderthijm ruikt heerlijk en het weer wordt open. Nou ja, echt warm is het nog niet, hoewel er steeds een paar uren zijn waar het lek­ker genieten is van het zonnetje.

Gisteren gingen we naar het dichtstbijzijnde bergdorpje, Çatalkaya. De weg is ver­schrikkelijk. Overal diepe putten en spleten, uitgegraven door het water dat zijn weg naar beneden zocht. Herstellingen zijn nog niet uitgevoerd en het is gevaarlijk rijden.

We parkeren aan de moskee en wandelen de weg omhoog. Zonder de elektriciteits­palen her en der, is dit nog totaal ongerepte natuur.

Geen huizen of afgemaakte gronden (dat zie je hier trouwens weinig), en­kel bergen en een zandwegeltje.   En natuurlijk zijn er de olijfbomen, nu leeggeplukt en wachtend op het na­jaar.   Hier heeft de tijd letterlijk stilgestaan en behalve de dierengeluiden is het muisstil.

Sevim en Hayal hebben hun zoektocht naar een verloren geitje dat de groep heeft gemist op­gegeven en zijn bloe­metjes aan het pluk­ken. De geiten zijn trouwens niet makkelijk te fotograferen.

Als ik probeer naderbij te sluipen (ahum) zijn ze in een oogwenk verdwenen. Geluk­kig dat er een zoom op het toestelletje is.

Daarna wandelen we in de richting van het verlaten Griekse dorp. De huizen zijn meestal uit natuursteen en er wonen ver­schillende buitenlanders (vooral Duitsers). Maar grond is hier peperduur en om hier een huis te kopen moet je beschikken over een dikke portemonnee, wat bij ons niet het geval is.

Voor het eerst zie ik water stro­men uit het bron­netje langs de weg. Meestal staat dat droog maar dit jaar heeft het ab­nor­maal veel gere­gend.

De vallei beneden is een geitenparadijs. Een redelijk grote kudde loopt er rond tussen de beginnende ruines van het oud Griekse dorp.

Daarna is het thuis een gemixte keuken. Sevim maakt een soort knolseldersla met yoghurt en een mezze van gekookte rode bieten. Ikzelf maak kippenbrokjes in champignonsaus en gebakken aardappels. Hayal zorgt voor het nagerecht, fruitsla met zelfgemaakte slagroom. Niet slecht. We hadden zo'n grote honger dat we vergaten er zelfs nog een fotootje van te maken.

Aan degenen die een bankrekening willen openen in Turkije, een goede raad, ga niet in het rood. Een man uit Ankara sloot drie jaar geleden zijn bankrekening af en kreeg deze maand een gepeperde faktuur toegestuurd. Hij stond namelijk één kurus (ongeveer een halve eurocent) in het rood. De faktuur – verwijlintresten en bankkosten – bedroeg 507 TL (omgerekend 250 €). Bij niet betaling riskeert hij een gevangenisstraf. Stilletjesaan begrijp ik waarom de banken het zo goed doen.

Een vergetelheid, tsja, kan gebeuren. Deze morgen zocht ik vruchteloos naar huis- en autosleutels. Nergens te vinden. Toen ik buitenkwam zag ik dat het sleutelbosje nog op de buitendeur stak. Moesten er dieven zijn geweest hadden ze niet alleen het huis kunnen leeghalen, bovendien hadden ze er nog een auto bijgehad. Maar voel me daarin nogal gerust. Iets te gerust zoals uit het voorgaande blijkt. Of zou het toch de ouderdom zijn?

Blijkbaar ben ik niet alleen. In Adana – in het kader van inbraakbeveiliging – ging politie in burger langs om te bellen aan appartementen. De helft van de bewoners opende de deur zonder te vragen wie aanbelde. Maar de hoofdvogel werd dit keer afgeschoten door een student. Toen hij vroeg ‘wie is daar’, kreeg hij van de agent in burger als antwoord ‘ik ben een dief’. Toch opende de jongen in kwestie de deur van het appartement. Als excuus gaf hij op dat hij zo verdiept was in zijn studie dat hij zelfs niet naar het antwoord had geluisterd.

In Izmir zegt men: ‘de eerste veertien dagen van maart is het nog winter, daarna begint de zomer’. We wachten dus in spanning af, want de laatste dagen lijkt het meer op een herfst dan op het begin van de lente.

Het leven in Mordogan gaat zijn dagdagelijkse gangetje dus veel nieuws daarover valt er niet te melden.

Wel was er gisteren weer een aardbeving, dit keer in de buurt van Erzincan, het Oosten van Turkije. Weer dodelijke slachtoffers, veel miserie en hulpverlening die tekort schiet. Doorheen Turkije lopen een aantal breuklijnen en iedereen houdt het hart vast moest er een serieuze aardbeving plaatsgrijpen in Istanbul, de grootste stad, waar volgens studies de helft van de appartementen niet voldoet aan de normen om bestand te zijn tegen dit natuurgeweld en dit terwijl de stad ligt op een heel gevaarlijke breuklijn. Veel heeft natuurlijk te maken met de grondspeculatie. Men bouwt snel, zonder stabiliteit en dikwijls op gronden waarop niet mag gebouwd worden. In 1999 bezocht ik met mijn vriend Hasan de streek rond Düzce die toen door een aardbeving was getroffen. Het was verschrikkelijk. Appartementsgebouwen die letterlijk als kaartenhuisjes ineen waren gestort. Gebrek aan tenten, voedsel en opvang. Nauwelijks enige coördinatie van de hulpverlening. Dit ondanks het feit dat Turkije het zesde grootste leger van de wereld heeft. Maar blijkbaar hebben die andere prioriteiten dan hulpverlening.

Gisteren ook internationale vrouwendag. Op dat vlak bengelt Turkije aan het staartje want vrouwen werken meestal niet en als ze werken is het hoofdzakelijk in sectoren waar geen sociale zekerheid of legaal werk voorhanden is. Ondanks de sterk economische groei van de voorbije jaren is het aantal vrouwen ten opzichte van de totale werkende bevolking nog gedaald! Te verwonderen is dit niet, de prijs van kinderopvang en dat loopt tot de leeftijd van vijf jaar, bedraagt meer dan een normaal loon, wat inhoudt dat in vele gevallen de vrouw haar werk verliest omdat het duurder is te gaan werken en kinderopvang te betalen dan thuis te blijven!

Op een partijbijeenkomst gisteren stelde de eerste minister zijn oplossing voor. ‘Discrimineer niet op basis van de klederdracht’ (waarmee hij natuurlijk de hoofddoeken bedoelde). Of dat echter de oplossing is voor de problemen waarmee vrouwen te kampen hebben, daaraan heb ik mijn twijfels. In de landbouw, waar voor zover ik weet de meeste vrouwen een hoofddoek dragen, is er bijna geen legaal werk en bovendien onderbetaald. Net zomin als in de seizoensarbeid. Maar daarover heb ik – helaas – niets gehoord. Los daarvan, laat hierover geen misverstand bestaan, vind ik het natuurlijk een recht van iedere vrouw om als zij dat wil een hoofddoek te dragen. Waar ik ook niets over heb gehoord is over de ‘eremoorden’ die nog steeds plaatsgrijpen, noch over het geweld binnen het gezin. Blijkbaar is dat voor de politiek geen prioriteit.

De staatsminister van het gezin gaat nog een stapje verder. Deze dame kwam enkele weken geleden in het nieuws naar aanleiding van een Europese aanbeveling inzake gelijkstelling van de verschillende gezinsvormen. Het ging haar te ver omdat dit ook erkenning zou inhouden van het homohuwelijk. En dat paste niet in de moraal van Turkije. De tekst werd door Europa afgezwakt. Begrijpe wie kan!?

Maar de vrouw in kwestie is goed op dreef. De Turkse soaps vindt ze te ver gaand. Er is namelijk teveel erotiek te zien op het scherm. Vruchteloos heb ik de Turkse kanalen afgezapt maar behoudens uitzonderlijk een kus, was er niet veel meer te zien. Zijzelf geeft toe niet naar deze soaps te kijken, haar voorkeur gaat uit naar de soapserie ‘Kurtlar Vadesi’ waar schietpartijen, folteringen en geweld de hoofdmoot uitmaken. Ze heeft het ook niet over het huiselijk geweld dat meermaals te zien is in verschillende series.

En zoals ik al zei, ze is goed op dreef en haalde zondag weer het nieuws. Dit keer vond ze dat homo’s moesten behandeld worden omdat het volgens haar een ziekte is.

Ik erger me aan zulke uitspraken. Iedereen heeft natuurlijk het recht op zijn of haar mening, maar als een minister dat doet, betekent dit dat zij spreekt uit naam van een regering. Ofwel keurt de regering dat af, ofwel geeft de regering impliciet te kennen dat zij dergelijke stellingnames steunt.

Het is niet aan de overheid om te bepalen wat de media schrijven. Evenmin is het aan de overheid om mensen omwille van ras, geslacht of overtuiging te discrimineren of te beledigen.

Het geeft een wrang gevoel. Ik leef hier graag, heel graag zelfs, maar ik huiver als ik de scherpe aanvallen door de eerste minister op de pers hoor (hij riep openlijk op aan de kranten om journalisten die er een afwijkende mening op na houden – aan de deur te zetten). Als dit de weg van de democratie is waarop Turkije afstevent, dan hoeft het voor mij helemaal niet. Dan mag de zon binnenkort gaan schijnen, politiek wordt het dan een triestige herfst.

Deze morgen stonden we op met een open hemel en een stralende zon. Dinsdag, dus marktdag. De prijzen liggen iets hoger dan vorige week, maar het blijft goedkoop. Na onze inkopen drinken we een theetje op de markt om daarna de overige inkopen te doen in de supermarkt.

Thuis is ons achterterras al goed opgewarmd en we zetten ons buiten met de krant, genietend van het zonneken. Met ons nespressootje en sigaretje een zalig moment.

Dan is er – onverwacht – bezoek van Sevims vader en moeder. Zij zijn de stad (Izmir) beu en willen naar hun tuin in Karaburun. Sevim maakt snel wat börek klaar (op de markt kopen we telkens verse yufka, een soort deeg die je met groenten, kaas of vlees kan opvullen) en iets later hebben we ons tweede ontbijt van de dag. De katten hebben het blijkbaar geroken en met een concert geven ze te kennen ook hun deel te willen veroveren. Restjes van gisteren doen direct een gevecht in regel ontstaan. Hier geldt het recht van de sterkste. Geen al te aantrekkelijk schouwspel om eerlijk te zijn.

‘s Namiddags ga ik wandelen. Voor de eerste keer in korte broek en t-shirt (wel nog met lange mouwen). De natuur is aan het ontwaken, op de bomen zijn de eerste bloesems verschenen en hier en daar zijn bloemetjes te zien. Binnen een paar weken zal het een zee van bloesems zijn. Schapen en geiten op weg, verder is het stil.

Toen ik gisteren naar het nieuws op de VRT keek zag ik de winterellende op de wegen. Tsja, hier is het ook winter maar de temperatuur is aan het stijgen. Deze middag, met de zon op het terras was het zelfs eventjes 21 graden. Maar lang heeft het niet geduurd. Er zijn teveel wolken en dan zakt het kwik direct een vijftal graden.

Ben volop bezig Turks te leren. Volop, nou ja, ik doe mijn best want makkelijk is het niet en mijn hersenen werken ook niet meer zoals vroeger.

Ik wou het eventjes hebben over de Turkse televisie. De meeste kanalen zijn privé zenders en de kwaliteit is navenant, beneden alle peil dus zoals de meeste privé zenders met daarnaast een hoop reclame.

Een van de programma’s is een soort dating programma. Dat wordt iedere dag uitgezonden en het concept is zo’n beetje als in België of Nederland. Toch zijn er verschillen. Eén van de grote verschillen is de leeftijd van de kandidaten. Vorige week was er een krasse honderdjarige (!) op zoek naar de liefde van zijn leven. Oudere mannen (of vrouwen) zijn geen uitzondering. Dit leidt soms tot grappige taferelen. Een vrouw (69) vroeg aan de man hoe oud hij was, waarop deze antwoordde 81. De vrouw (ze kunnen elkaar niet zien) sloeg haar hand voor de mond en slaakte ’81 jaar’ waarop de man niets vermoedend antwoordde, ja dat staat op mijn identiteitskaart maar in feite ben ik er 83.

Bij zulke programma’s speelt het publiek een grote rol. Sommigen hebben zich opgeworpen tot vaste klanten en geven regelmatig commentaar. Ook dit leidt soms tot grappige taferelen. Een jonge vrouw (19) vroeg aan een man (24) of hij niet ooit een partner had gehad. Toen de man antwoordde dat dit inderdaad het geval was begon de vrouw te lachen. Ze had echter geen rekening gehouden met de moeder van de man, die vanuit de zaal meevolgde en snel de micro greep. ‘Je moet niet lachen hoor, mijn zoon heeft nog nooit een panter gehad. Ik weet zeker dat hij nog nooit een panter heeft gehad.’

De parlemententaire debatten zijn af en toe de moeite waard. Niet inhoudelijk maar de show die soms wordt opgevoerd kan tellen. Zo gingen vorige week de parlementairen van de extreem nationalistische MHP op de vuist met parlementairen van de regerende AK-partij. De fractieleider van de MHP heeft al duidelijk gesteld dat wie dichter dan op één meter van de fractie durft te komen, weet wat hem (vrouwen zijn er bijna niet in het parlement) te wachten staat. Hierop reageerde de eerste minister dan weer door te stellen dat de MHP fascisten zijn die in het verleden hun voetsporen al verdiend hebben. Aan de fractieleider van de CHP (republikeinse partij) vroeg hij of hij tot zijn dood in de oppositie wou blijven (Baykal is al een stuk in de zeventig). Daarop antwoordde Baykal dan weer dat zijn partij op een serieuze manier politiek bedrijft en als voorbeeld gaf hij dat zij het nooit kenbaar hebben gemaakt dat toen de eerste minister op bezoek ging naar Frankrijk toenmalig president Chirac hem verzocht zijn vrouw thuis te laten omdat ze een hoofddoek droeg. Dit heeft dan weer geleid tot een diplomatiek rel omdat de Franse diplomatie dit ten stelligste ontkent.

Maar goed, de president heeft er zich nu mee bemoeid en vraagt om de gemoederen te laten bedaren. Tevens krijgt de pers een veeg uit de pan omdat zij dergelijke scenes hebben uitgezonden.

Enfin, de TV staat af hoor. We gaan inkopen doen in het dorp. Hopelijk schijnt de zon weer eventjes, dan kunnen we nog een terrasje meepakken.

Vier jaar geleden trouwden we in Izmir. Het weer was goed en rond deze tijd was het groot feest. Op zo’n moment besef je hoe snel de tijd vliegt. Nu ja, we voelen ons goed en zijn van plan er nog vele jaren aan toe te voegen. Volgend jaar geven we er zelfs een feestje voor.

Deze verjaardag viel tevens samen met de grootste algemene staking die Turkije ooit heeft gekend na 1991. Miljoenen arbeiders, bedienden en ambtenaren legden het werk stil. De staking werd goed opgevolgd in de grote steden, maar ook in de provinciesteden. De staking was voelbaar in de privé sector (onder andere in de mijnen) maar vooral bij het openbaar vervoer.

Het werk werd neergelegd uit solidariteit met de werkers van Tekel, een staatsbedrijf dat instond voor controle en productie van alcohol en sigaretten en dat werd geprivatiseerd. Zij zijn nu voor de 52^ste dag in staking. In feite komt het erop neer dat zij (het gaat over bijna 10.000 werknemers) een tijdelijk contract krijgen (11,5 maand) in een andere overheidsdienst tegen een loon dat een gans stuk lager ligt. Daarna is het gedaan.

Hoewel solidariteitsstakingen zijn verboden (net zoals het verboden is voor ambtenaren om te staken) was dit een succes. Dat de arbeidersbeweging haar plaats opeist in het democratiseringsproces is een goede zaak. Democratie zonder sociale rechtvaardigheid is immers geen democratie.  

En ja, we voelen ons allebei gelukkig dat onze huwelijksverjaardag samenviel met deze staking. Zo zijn we er zeker van dat we hem nooit meer zullen vergeten.

De winter heeft ook in Turkije zijn intrede gedaan. Hier was dat te merken aan de sneeuw die de verste bergtoppen en hoogste hellingen bedekte (maar intussen alweer is verdwenen). In overige delen van Turkije is het echt winterweer, met veel sneeuw en temperaturen die onder het vriespunt duiken. In Erzurum, waar Sevim naar de universiteit ging, is het nu – 36 graden. Maar ook aan de Zwarte Zee en in Edirne ligt sneeuw en zijn verschillende dorpen afgesloten.

Vandaag is het weer echter terug zacht. De thermometer staat op 15 graden en als de wind valt is het aangenaam om te wandelen. Maar het is natuurlijk geen lenteweer.

Het slechte weer heeft gevolgen op onze internetverbinding. Uiteindelijk is een technieker opgedaagd en het euvel was verholpen. Helaas slechts voor korte tijd want nu laat het signaal van de laptop het afweten, zodat we terug met kabel moeten werken.

Volgende week dinsdag gaan we naar Izmir om Sevims vader zijn 83^ste verjaardag te vieren. Onderweg stoppen we dan wel in Urla om de laptop na te laten kijken.

Al bij al, het is weer om te lezen met de verwarming aan. De stapel boeken die ik in België had gekocht lees ik met mondjesmaat, om er zo lang mogelijk van te genieten. Ondanks dat is de stapel al flink geslonken en neem ik me voor om dagelijks slechts twee hoofdstukken te lezen, of dat zal lukken is een andere vraag.

Intussen volg ik de actualiteit en die is beter dan een spannende thriller.

Om de haverklap – dat is echt niet overdreven hoor – lekken complotten uit van moordaanslagen op politieke prominenten tot en met volledige scenario’s van uitgeschreven staatsgrepen.

Het laatste complot – met codenaam breekhamer – werd uitgebracht door de liberaal onafhankelijke krant Taraf. Het dossier omvat zo’n 5.000 pagina’s en dateert van 2003. Een nu gepensioneerde generaal is verantwoordelijk voor het scenario dat samengevat neerkomt op het volgende:

Na een conflict met een Grieks vliegtuig zou een Turks vliegtuig worden neergeschoten boven de Egeïsche zee. Tegelijk zouden de militairen in het geheim bommen plaatsen in twee druk bezochte moskees in Istanbul. Dit zou leiden tot grote betogingen van fundamentalistische moslims en het leger zou ‘gedwongen’ worden tot ingrijpen. Het leger zou zowel politiek als economisch de macht grijpen, de krijgswet instellen en de vrijheden aan banden leggen. Alleen in Istanbul zouden meer dan 220.000 mensen gearresteerd worden, de helft daarvan ‘fundamentalisten’, een kwart ervan zou bestaan uit ‘extreem-links’ en een kwart uit ‘separatisten’. Omdat er geen plaats genoeg zou zijn in de gevangenissen zouden ook voetbalvelden worden gebruikt.

Het lijkt een surrealistisch scenario. Wat echter de wenkbrauwen laat fronsen is de gedetailleerde uitwerking van het plan. Er worden namen genoemd, onder andere van 137 journalisten die de staatsgreep zouden steunen en 36 journalisten die zouden opgesloten worden. Alles is tot in detail uitgewerkt, zo staat omschreven waar de tanks worden ontplooid worden, waar militaire checkpoints zouden opgesteld worden, wat het economische beleid van de regering zou zijn etc. .

De stafchef van het leger reageerde verbolgen op het uitlekken van het plan en stelde ‘dat er grenzen zijn aan het geduld van het leger’. Hij beloofde … dat degenen die gelekt hebben naar de pers … zullen gezocht en gestraft worden. Dat gebeurde ook bij vorige onthullingen. Een plan waarvan een fotocopie werd gepubliceerd werd toen afgedaan als ‘een vodje papier’ tot bleek dat het origineel ook bestond. Daarna werd teruggekrabbeld.

Aan het hele scenario van operatie breekhamer is trouwens iets nog veel verontrustender, namelijk het feit dat het leger zelf de incidenten uitlokt om daarna te kunnen ingrijpen. Toch wel raar om zoiets in een ‘scenario’ te vermelden.

Het Turkse leger heeft de voorbije vijftig jaar – en zelfs daarvoor – bewezen niet vies te zijn om in de politiek in te grijpen. De laatste staatsgreep – 12 september 1980 – overtrof in gruwelijkheid zelfs het plan breekhamer. Nog geen dertien jaar geleden – in 1997 – verschenen de tanks op straat om de val van de regering Erbakan af te dwingen. En bij de laatste presidentsverkiezingen liet de vorige stafchef een mail publiceren waaruit bleek dat hij het niet eens was met de keuze van huidige president.

Hoewel het leger niet gelukkig is met de huidige politieke macht (de regerende AK-partij en de president, ook afkomstig uit de AK-partij) is het onwaarschijnlijk dat er een staatsgreep komt. Maar de vele onthullingen bewijzen dat er binnen het leger, de gendarma en de politie krachten aanwezig zijn die niet terugdeinzen voor een staatsgreep.

Nog steeds bestaan – binnen het leger en de gendarma – een aantal schimmige organisaties die beschikken over financiële oncontroleerbare middelen. Een voorbeeld daarvan is de Jitem, een ‘officieel niet bestaande organisatie’ binnen de gendarma. Deze organisatie is verantwoordelijk voor vele verdwijningen, moorden en folteringen. Personen van de Jitem werden opgepakt, iedereen schrijft erover en ook in de aanklachten van de procureurs wordt de Jitem genoemd, maar nog steeds ontkennen leger en gendarma halsstarrig dat er zoiets bestaat als de Jitem.

Slechts één man maakt zich geen zorgen over de complotten. De Amerikaanse ambassadeur in Turkije. Hij vindt dit allemaal heel normaal en zegt letterlijk dat ‘van de Balkan tot de Zwarte Zee, van het Midden Oosten tot Indie, is er geen land dat succesvoller en stabieler is dan Turkije, laat ons dat nooit vergeten.’ Daarnaast vertelde hij dat ‘Turkije een democratie is, een vrijheidslievende natie die de vrije markt genegen is.’ Het doet me denken aan zijn voorganger die na de staatsgreep van 1980 belde naar Washington en volgens welingelichte bronnen zei ‘onze jongens hebben het gefixt.’

Deze middag op ons stamterrasje in Mordogan. Hoewel er wolken zijn breekt de zon af en toe door en is het zacht om buiten te zitten. Ik voel me een stuk beter en hoop dat de laatste resten van mijn verkoudheid morgen over zijn. Deze morgen stelde ik zelfs vast dat ik een paar kilo (die er in België waren bijgekomen?) verloren was. Zo zie je maar, dat zelfs een verkoudheid voor iets goed kan zijn.

Op de plaatselijke markt blijven de groenten goedkoop. De ‘seizoensgroenten’ zijn verse knoflook, sla, diverse soorten kool, aardappelen, uien en de eerste artisjokken. Als seizoensfruit zijn er mandarijnen, citroenen en sinaasappelen met daarnaast kleine appeltjes en grote malse peren. Tomaten, pepers, paprikas, aubergines en komkommers komen uit de serres. De prijzen zijn laag gebleven in tegenstelling tot vorig jaar toen de prijzen een stuk omhoog gingen (wat ook logisch is gezien het seizoen).

Onze bakker heeft nieuw brood, plat zuurdesem. Een groot brood weegt zo’n twee kilo maar het blijft veel langer vers. Vanaf nu zal dat ons ‘dagelijks brood’ worden.

In de viswinkel is het altijd zoeken. Het is blijkbaar sardines seizoen want die zijn er volop maar we houden het op zeebaars. Dan nog gamba’s want vanavond is het visavond.

Het is vandaag 19 januari. Drie jaar geleden werd Hrant Dink, de uitgever-journalist van het Turks-Armeense tijdschrift Agos voor zijn kantoor neergeschoten. De daders van de moord zijn gearresteerd maar het netwerk achter de moord blijft buiten schot. Dit netwerk bestaat uit hoge officieren van leger, gendarma en politie. Zij waren op de hoogte van de moordplannen maar ‘vergaten’ informatie door te sturen. Het gerecht verwijt hen wel ‘nalatigheid’ maar daar blijft het bij. Een aantal onder hen zal zelfs binnenkort gepromoveerd worden!

Ramazan (onze schilder) is even binnengesprongen om Sevim te helpen een nieuwe kraan te installeren en om een toilet te repareren. Binnenkort komt hij ons terras vergroten met zo’n tien vierkante meter en tevens zal er een buitenbarbecue komen. Voor het werk van vandaag wil hij geen geld. Vorige week is hij voor de tweede keer vader geworden, dit keer van een meisje. Natuurlijk heeft hij een paar fotootjes gezien van Zoé. Als hij vertrekt vragen we naar de naam van zijn dochtertje. Hij haalt zijn schouders op. ‘Die hebben we nog niet gekozen.’

Enfin, het wordt tijd achter het kookvuur te staan. Na de maaltijd zal ik zeker genezen zijn. Dan vroeg in bed, nog een vleugje Vickx tegen de verkoudheid en morgen vroeg uit de veren. Om te schrijven, te lezen te wandelen en mails te beantwoorden.

Intussen proberen dit te publiceren op internet. We hebben al tweemaal gevraagd onze internetverbinding en telefoon na te kijken. Er is beloofd dat men zal komen. Wanneer? Dat kan men niet zeggen. Binnen een paar uur of morgen. Een Turks uur kan echter langer dan een dag duren. Maar ik klaag niet. Integendeel.  

Lente kan je het moeilijk noemen. Eerder herfst. Donkere wolken drijven in de lucht en laten weinig plaats voor de zon. Maar koud is het geenszins. Een groot verschil met België.

Het weer heeft de gekende gevolgen. Stroompannes. Internet dat nauwelijks werkt. Zelfs de ontvangst met de satelliet is gebrekkig.

Terugkomen in Turkije duwt je meteen met je neus op de werkelijkheid. Niet dat van de luxe hotels maar het Turkije van de gewone mens.

Het nieuwe jaar heeft nieuwe belastingen met zich meegebracht. De sigaretten zijn een kwart duurder geworden, de prijzen van benzine en diesel zijn gestegen tot ongekende hoogtes (1,5 euro voor een liter diesel) en ook alcohol is fors in prijs gestegen.

Intussen grijpt de speculatie om zich heen. Turkije zal van de grote financiële ratingsbureaus een hogere kredietwaardigheid krijgen. De Turkse lira stijgt en op de beurzen is het feest. Er wordt immers voor 2010 een sterke economische groei verwacht en dan is het feest voor de speculanten.

Geen feest echter voor de bijna 10.000 arbeiders en bedienden van de Tekel-sector die met een overweldigende meerderheid (95%) beslist hebben hun nu al langer dan een maand durende staking verder te zetten. Eind deze maand wordt het monopolie van Tekel doorbroken waardoor ze allemaal hun job verliezen en nog enkel aan lagere loons- en arbeidsvoorwaarden een job kunnen krijgen. Tekel had een monopolie op tabak en alcohol en dat wordt nu geprivatiseerd. Europa zwijgt hierover in alle talen want dit past in het programma van de Europese Unie. Maar de productie ligt stil en de werkers van Tekel zijn vastbesloten door te gaan tot het einde. Piketten zijn verboden, er was het brutale optreden van de politie tijdens hun manifestatie waarop meer dan honderd bussen met Tekel werkers hun ongenoegen uiten, ze halen het nieuws maar hun lot ziet er niet rooskleurig uit.

Ook geen feest voor de sociaal gerechtigden want met de apothekers is er nog geen akkoord gesloten waardoor het mogelijk is dat vanaf 16 januari geen enkel medicijn nog zal terugbetaald worden.

En voor de gepensioneerde ambtenaren? Hun pensioenen worden zelfs niet geïndexeerd ondanks de stijgende prijzen. En dit voor het zoveelste jaar op rij!

Intussen zit ik met een forse verkoudheid die me vorige week al parten speelde maar nu sterk is doorgebroken. Het zal nog wel even duren voor ik mijn blog weer aanvul. Eind deze week zal ik (hopelijk) wel weer kunnen rondtrippelen en schrijven.

Intussen … een gezond 2010 toegewenst … een jaar van hoop … een jaar van vrede … een jaar van geluk. Kruip nu in mijn bedje en ga er van dromen.

Toen het vliegtuig gisteren landde in Istanbul slaakte ik een zucht van verlichting. Ik hou niet van vliegen en ben steeds blij terug vaste grond onder de voeten te hebben. Tijdens de vlucht dacht ik voortdurend aan mijn kleindochter. Echt een schatteken. Grootvader worden is iets heel speciaals. Op 24 december werd ze geboren. Een echt kerstkindje dus. Ik zal ze missen. Dan voel je echt wat je bindt. Mijn dochters – niet te vergeten ook mijn kleindochter – maar ook vrienden en familie.

Voor je vertrekt stippel je alles uit maar ons vertrek was hoofdzakelijk gericht op de geboorte van mijn eerste kleindochter. De bezorgdheid dat alles toch maar goed zal verlopen, ik wou er niet over schrijven maar het hield me bezig. En dan te zien dat Maya en Olivier dolgelukkig zijn. Zo mooi, dat kan ik niet verwoorden. Zoé, wat leven betekent, een prachtige naam. Ik ben fier en voel me gelukkig.

Vier weken. Het lijkt lang maar het is kort. We logeerden bij mijn moeder. Volgend jaar wordt ze tachtig en ondanks het feit dat ze door een ongelukkige val haar rechterarm slechts gedeeltelijk kan gebruiken blijft ze een bezige bij. Rust kent ze niet. Het boerenleven zit haar in het bloed en lang voor de zon opgaat is ze al bezig. Ik heb haar nooit anders gekend. Het was beter dan een hotel. Maar ze was – net als wij – gelukkig. Bedankt ma!

De eerste week was het wachten op de bevalling van Maya. Zo gelukkig dat ik haar nog eens op haar laatste weken kon zien. Een prachtige zwangere vrouw. Haar ogen blonken. Je voelde een kracht (kan het moeilijk anders uitdrukken), openheid en liefde.

Sevim zei het van het begin. Ze zal bevallen op 24 december. Net zoals ze vanaf het begin zei dat het een meisje ging zijn. Magie? Voorgevoel? Feit is dat ze het steeds bij het rechte eind heeft.

In deze periode wilde ik geen enkele afspraak maken. En toen ons Maya was bevallen wilde ik maar één ding, Zoé zien. Ik en Sevim en de ganse familie is gelukkig. Dat alleen al maakte het de moeite om naar België terug te keren.

Daarnaast was er het weerzien met mijn broers familie, de andere dochters en enkele vrienden en familieleden. Op zulke momenten besef je wat je mist. Het was telkens leuk en goed.

We bezochten ook het gastgezin waar Gülce nu verblijft. Een heel goede familie waar we ook nu en in de toekomst goede banden mee zullen blijven onderhouden.

Maar België was in die periode onder een wintertapijt. We zijn die koude niet meer gewend en af en toe stak een opkomende verkoudheid de kop op. Vorige week dinsdag was ik twee dagen ziek en we moesten nog een hoop administratieve formaliteiten vervullen. Maar alles is geregeld.

Ten overstaande van degenen die wij wilden bezoeken maar wat niet is gelukt, vragen wij een beetje begrip. Volgende keer lukt dat zeker maar dan kunnen we vooraf plannen.

En aan allen die we hebben gezien, bedankt, jullie bezorgden ons onvergetelijke momenten. Alleen, we lijken nu een beetje op sneeuwmannen met ronde buikjes want het eten was altijd overheerlijk.

Toen we gisteren in de luchthaven van Istanbul zaten hadden we een probleem omdat onze bagage een ‘licht’ overgewicht had (veertig kilo teveel) maar Sevim heeft dat toch weer geregeld gekregen zodat ze met het vliegtuig naar Izmir konden vertrekken zonder te moeten bijbetalen.

Deze morgen vertrokken we uit Izmir naar Mordogan maar ik was mijn laptop vergeten. Deze is deze nacht afgeleverd.

Het weer is nu zacht maar veel regen. De winter is op komst. Izmir kende tot nu toe temperaturen die op de middag de twintig graden overschreden. Nu is het wat frisser. Maar geen winterweer enkel regen.

We deden onze inkopen op de markt. De ijskast is vol. We aten döner en dronken thee. Het dorp (het is eigenlijk een stad) verwelkomde ons. Het ritme van ons leven herneemt zijn gewone gang. Met één verschil. Zoé is er bijgekomen. Een echte schat. 

Zoals (bijna) iedere morgen was er weer zon. Wel met wind dit keer maar toch een mooie nazomerse dag. Sevim is ziek. Waarschijnlijk van de prik tegen de Mexicaanse griep. Daarenboven heeft ze een abces op haar tandvlees en wil rusten. Ik ga de inkopen doen. Met de wagen, want ik wil haar niet te lang alleen laten en ga ook om antibiotica voor het abces. Langs de weg kan je dit keer gratis smoutebollen krijgen maar de rij is lang en ik besluit maar door te rijden. De apotheek is open, net zoals alles hier op zondag. Niet dat ik daar een voorstander van ben want iedereen zou recht moeten hebben op zondagsrust maar voor Turkije is dat iets dat nog lang zal duren. Spijtig.

In het centrum van het dorp worden een soort bospaddestoelen verkocht. Ik koop een halve kilo voor omgerekend een euro. Vanavond eten we yufka met kaas en paddestoelen. Ik ben gek op wilde paddestoelen maar eet ze het liefst klaargemaakt met groenten of kaas.

Ik ga nog even op ons stamterrasje zitten. De zee is kalm maar door de wind zijn er schuimkopjes. Toch flikkert de zon op het water. Met mijn trui (een jas draag ik nog steeds niet) aan is het zalig. Gisteren las ik een nieuw boek over Mordogan. Ergens in de zee moet het oude Mordogan hebben gelegen, een van de Ionische steden met een hoogstaande cultuur die 3.300 jaar geleden ook een eigen munt had. Maar dat wil ik nog verder uitzoeken want er staan een paar onnauwkeurigheden in het boekje.

De kelner doet zijn babbeltje. Als hij hoort dat Sevim ziek is zegt hij ‘geçmis olsun’, beterschap. Ik zou nog wel een tijdje willen blijven zitten maar wil het niet te lang rekken en na mijn theetje (en de inkopen) keer ik terug naar huis.

Sevim is serieus ziek. Ze ligt in de zetel en de verwarming (onze airco die in de zomer dienst doet als koeling zorgt in de winter voor veel warmte) staat op meer dan dertig graden. Veel hulp kan ik niet bieden. We eten en babbelen een beetje. Maar bij Sevim gaat het moeizaam.

Ik was al vroeg op deze morgen (bijna iedere dag sta ik op met het licht) en heb de kranten (op internet) al gelezen. Ik zit nu in korte broek en t-shirt want het is te warm binnen. Na een tijdje breekt het abces. Morgen moet ze maar eens naar de tandarts en er is antibiotica om verdere infecties te vermijden.

De voorbije dagen hebben we (om heel eerlijk te zijn, het was Sevim) al een aantal voorbereidingen getroffen voor onze terugkeer. Gisteren nog heb ik twee ritssluitingen in broeken laten vervangen. Het kostte ons ongeveer een euro. Eigenlijk besef ik nu pas hoe verschillend het leven in België zal zijn. Het zal wennen worden. Maar goed, daartegenover staat het weerzien met dochters, familie en vrienden. Iets waar ik steeds meer naar uitkijk.

In de namiddag zijn er weer veel wolken. Het is een stuk frisser (nu rond de vijftien graden). Maar zolang we hier zijn wil ik genieten van mijn dorp, mijn omgeving, mijn Turkije. Nog een week. Dan is er onze terugkeer voor een drietal weken. Het zal wennen worden.

Gisteren viel de regen met bakken uit de lucht. De hoofdstraat van Mordogan leek op een kleine rivier omdat de rioolkolken het water niet konden slikken. De dag ervoor had het al een paar keer een buitje gedaan maar dit was echt Belgisch regenweer. Alleen, koud was het niet. Geen wind en nog steeds rond de twintig graden.

Vanmorgen scheen dan weer de zon. Geen wolkje aan de lucht en wandelweer. Al snel bleek dat we ons veel te dik hadden aangekleed en verdwenen de truien in ons rugzakje. Op het dorpsterras kon je zelf in t-shirt zitten. De apotheken waren gesloten. Nationale staking. Aan de deur hing een affiche waarop stond, ‘vandaag zijn we gesloten, voor morgen weten we het nog niet’. De vermindering van het geneesmiddelenbudget wordt afgewenteld op de patiënten (dat is door het betalen van een eigen bijdrage sinds twee maanden) en de apothekers die hun winstmarges zien verkleinen. Wie weer wonderwel ontsnapt aan de besparingen zijn de farmaceutische concerns die gisteren een akkoord sloten met de regering en slechts symbolisch moeten besparen.

Gisteren waren we op bezoek bij de dokter en tegelijk hebben we ons laten inenten tegen de ‘domus gribi’ (hier blijft men halsstarrig de Mexicaanse griep ‘varkensgriep’ noemen). Hoewel ook in Turkije de Mexicaanse griep al verschillende (dodelijke) slachtoffers heeft gemaakt is er één persoon, met name Bahceli, leider van de extreem nationalistische partij MHP, die beweert dat er geen ‘domus gribi’ is. Verwonderen doet me dat niet. Jarenlang beweerde zijn partij immers dat er geen Koerdisch probleem is omdat er geen Koerden leefden in Turkije. Het waren ‘bergturken die een dialect spraken’. Hoewel zulke standpunten voor ons onbegrijpelijk lijken, toch leven ze hier sterk, vooral aan de Egeïsche kust en Middelandse Zee. Uit een onderzoek van Seta (een degelijk onderzoeksbureau) blijkt uit een bevraging dat van het Turkse deel van de bevolking (hiermee worden de etnisch Turken bedoeld) ongeveer 20 procent de mening is toegedaan dat er geen Koerdisch probleem is.

Toen we terugkeerden naar huis, pakten de wolken zich samen. Het bleef warm maar je voelt en ziet dat het herfst is. Maar voor zo’n herfstweer zouden ze in België wel willen tekenen denk ik.

Op onze site was de ‘bewaker’ aan het werk. Veel heeft hij niet en met een vrouw en drie kinderen is zo’n 250 € per maand natuurlijk veel te weinig. Hij werkt iedere dag, zelfs in de weekends en ook ’s nachts controleert hij de site (dan loopt hij rond met een fluitje). Maar, steeds is hij aan het zingen en als hij een babbeltje kan doen is hij telkens aan het lachen. Soms benijd ik Bekir. Hij maakt zich geen zorgen over de wereld en neemt het leven zoals het komt. Maar je voelt dat hij gelukkig is.

Ik voel me ook gelukkig. Ik kan genieten van de natuur, de zon, lezen en dromen. Hoewel we niet rijk zijn hebben we alles wat we willen en we zijn nog jong (enfin, dat denk ik toch hoewel dat misschien wel een illusie is). Toch zullen we blij zijn terug in België te zijn. Mijn dochters terug te kunnen zien, vrienden, kennissen en familie terug te kunnen zien. Het is nu dertien maanden dat we hier leven. Dan besef je pas hoe snel de tijd voorbijvliegt.

Maar ik zou niet meer willen ruilen. Ik heb hier mijn ‘nest’ gevonden. En steeds meer leer ik het land kennen. Achtergronden, geschiedenis. Ondanks mijn slechte kennis van het Turks maak ik deel uit van deze gemeenschap. Weet je, ik was beschaamd toen ik hoorde dat de bevolking in Zwitserland met een meerderheid van 58 procent stemde om geen minaretten meer toe te laten. Ik dacht dat de Zwitsers beschaafd waren. Daarover heb ik nu mijn twijfels.

Want hoe kunnen wij als Europeanen pleitten voor mensenrechten en godsdienstvrijheid als we ons als kleuters gedragen? Ikzelf ben vrijzinnig, maar ik respecteerde (en respecteer) mensen die gelovig zijn. Godsdienstvrijheid is immers een fundamenteel mensenrecht. Maar het negeren van het feit dat er in Europa veel moslims leven is net hetzelfde doen als de extreem nationalist Bahceli. En of men dat ‘beschaafd’ kan noemen is nog maar de vraag.

Vrijdagmorgen wandel ik naar de grote weg om de dolmus naar Izmir te nemen. De lucht is helderblauw en het is zalig weer om te wandelen. Nazomer zeg maar. Het lijkt alsof iedereen uitslaapt op de eerste dag van het offerfeest want veel beweging is er niet. De dolmus is zo goed als leeg en langs de weg zie ik een stier. Voor hem is het vandaag de laatste dag. Net zoals voor de schapen die een eindje verderop staan.

Hoewel het verboden is om schapen langs de openbare weg te slachten gebeurt dit nog overal in Turkije. Het is een traditie en tradities leg je moeilijk aan banden, ook niet met wetten.

Net zoals bij ons feestdagen gekoppeld zijn aan religieuze gebeurtenissen, geldt dat hier ook. Als ik in Izmir toekom zie ik de mensen mooi uitgedost op weg naar buren of familie. Men gaat bij elkaar ontbijten want het feest wordt overal gevierd.

Als ik toekom bij Sevims ouders zie ik een goedgevulde ontbijttafel staan. Helaas zal er geen vlees zijn bij het ontbijt want pas om drie uur wordt het schaap geslacht. Voor mij een opluchting. Ik ben al niet zo’n grote vleeseter en zeker niet van ’s morgens vroeg.

Vandaag zal ik mijn dieet doorbreken want ik kan moeilijk verwachten dat men enkel voor mij anders gaat koken. Het ontbijt is overheerlijk. Verschillende zelfgemaakte confituren, verschillende kazen, simit en geelgebakken brood, salade en eieren. Mijn maag is niet meer gewend aan zoveel overheerlijks.

’s Namiddags gaan we naar een grootwarenhuis terwijl Sevims vader en haar broer het geslachte schaap gaan ophalen. We zitten op de binnenplaats van het grootwarenhuis een theetje te drinken en genieten van het zonnetje. Izmir is vandaag gezegend met zonnig weer en dat blijft zo de gehele vakantie. Een thermometer buiten wijst 23 graden aan. Tsja, dit is Turkije.

Sevim heeft voor mij nieuwe schoenen en truitjes gekocht. Ik vind van mezelf dat ik er chic uitzie. Natuurlijk heeft ze ook voor zichzelf gezorgd, maar dat ontdek ik pas later.

Rond vijf uur eten we opnieuw. Dit keer vlees. Ik sta verbaasd van de grote hoeveelheden vlees die iedereen naar binnen kan werken. En iedereen geniet ervan. Na de eerste porties gegrild vlees worden de ingewanden (hart en nieren) gebakken. Iets dat ik niet lust. De anderen des te meer.

Regelmatig gaat de bel. Bezoek. Thee en baklava. Ook chocolade. En intussen wordt gebeld. Twee uur gratis voor iedereen ter gelegenheid van het offerfeest. Ook de autostrades zijn gedurende deze vakantie allemaal gratis. Ik hou het alleen bij thee. Het is misschien niet zo beleefd maar het is uitzonderlijk als ik zoete dingen eet en ik wil deze feestdagen goed doorkomen. Nu al voel ik mijn maag oprispen omdat ik teveel gegeten heb.

’s Avonds is er weer veel volk. Weer is het smikkelen en smakkelen geblazen. Gezellig en volks. Maar ik hou het bij thee.

Zaterdag. Het weer blijft goed. Bij het ontbijt is er weer vlees. En gans de dag wordt het schaap in stukjes gehakt die daarna belanden in zakjes (een deel daarvan om te worden uitgedeeld aan armen). Mijn maag is niet gewend aan deze manier van eten en protesteert heftig. Ik kan geen vlees meer zien en verdiep me in oude sudoku’s.

Gans de dag komt er bezoek. Kinderen krijgen geld. Sommige bezoekers een deel van het vlees. En natuurlijk is er steeds huisgemaakte baklava en thee.

’s Avonds is er een bouillon. Lekker maar te gekruid voor mij. Al meer dan anderhalve maand laat ik de ‘pikante’ dingen aan de kant hoewel ik het graag lust. Maar het is zo lekker dat ik er toch twee borden van eet. Iets wat ik beter niet had gedaan.

De nacht van zaterdag op zondag voel ik me slecht. Is het een begin van griep of ligt het aan de voeding. Veel slapen doe ik niet. En ’s morgens, weerom vlees. Gebakken ribbetjes. Ik pas.

Zondagmiddag vertrekken we terug naar Mordogan. Ezgi (de dochter van Sevims overleden zuster die zij verder heeft opgevoed) komt ook mee. Eerst is er een rondrit in de stad waar mijn vrouwtje op de haar geëigende manier het verkeer trotseert. Op verschillende plaatsen (waar metrowerken zijn) is de lichtsignalisatie uitgeschakeld. Het is chaos.

Daarna neem ik het stuur over. Sevim (!!!) vraagt me om voorzichtig te rijden. Maar in Izmir moet je vechten in het verkeer. Het lukt allemaal heel aardig. Eens op de autostrade wil ik zo snel mogelijk naar Mordogan. Weg uit de stad. Naar de rust van het platteland. Als ik de vertrouwde zee terugzie voel ik me goed. We stoppen in Gülbahce waar er markt is. De groenten zijn nog steeds goedkoop.

Onderweg stoppen we langs de zee. Het is warm en de zee is heel rustig. Aan de ene tafel zie je een gezin dat bier en rakı drinkt, aan de andere tafel een traditioneel moslimgezin dat thee en cola drinkt. Het zijn verschillende werelden in dezelfde maatschappij. Ze kiezen voor een andere manier van leven maar dat is juist goed. Zolang men zelf de keuze kan maken (en ze niet wordt opgedrongen) is dat een verrijking voor de maatschappij.

Als we terug zijn in Mordogan sta ik verbaasd over de massa (Turkse) toeristen. Zelfs ons terrasje zit volledig vol. We kopen vis (hoeft dat te verwonderen na zoveel dagen vlees!) en genieten van de rust. Hier voel ik me thuis.

Op onze site is het stil. Heel stil. De zon gaat slapen achter de bergen. Ik hoor en zie  nog even mijn oudste dochter en haar vriend op skype. Haar zwangerschap is duidelijk zichtbaar en ze zien er zooooo gelukkig uit. Net als ik en Sevim. Binnen een paar weken is het zover. Terug in België. Als we later terugkeren naar Turkije zal ik grootvader zijn. Dede. Het leven kan mooi zijn.

Sinds een maand kennen de sociaal verzekerden in Turkije ook het ‘remgeld’. Wie tot nu toe verzekerd was had kosteloos recht op medische verzorging, medicatie en hospitalisatie (in openbare ziekenhuizen). Maar, op vraag van het IMF en de Wereldbank werd het systeem ‘hervormd’ en dit hervormingsplan werd door de Europese Unie op stilzwijgend applaus onthaald.

Telkens anti-sociale maatregelen getroffen worden (zoals de verlenging van de pensioenleeftijd, het herzien van het systeem van de sociale zekerheid) geeft de Europese Unie goede punten aan Turkije. Niet dat ze dit uitbazuinen want dan zou het al te duidelijk zijn dat dit Europa geen Europa van de mensen maar een Europa van het kapitaal is.

Toen ik in de apotheek om mijn medicatie ging stond er een oud vrouwtje voor mij. Ze leed aan een hartkwaal en de apotheker vertelde haar dat hij volgende keer enkel op voorschrift van de hartspecialist deze medicatie kon geven. Het remgeld is 1 euro. Zonder voorschrift van de hartspecialist moet ze de volle pot betalen. Het vrouwtje schudde het hoofd. De hartspecialist is hier minstens honderd kilometer verder. Ze antwoordde: ‘Dan zal ik het verder doen zonder medicatie.’

Dit is geen alleenstaand geval. De apotheker vertelde dat zij nu dienen als incassobureau voor de overheid en dat verschillende dorpsbewoners het remgeld te hoog vinden.

In de gezondheidssector is alarm geslagen. De vakbonden hebben al gemanifesteerd in Istanbul en hebben een staking in het vooruitzicht gesteld. Maar, staken is hier zo goed als verboden.

Als ik iets later op het terras mijn theetje drink zie ik twee F16 straaljagers voorbijvliegen. Een dagelijkse routine. Besparingen op militaire uitgaven horen hier thuis in sprookjesboekjes. En sprookjes bestaan niet. Daar wordt dus niet op bespaard, wel op de sociaal verzekerden.

En dan spreken we nog niet over het informeel werk – in sommige sectoren de enige bestaande vorm van werk. Deze mensen hebben geen sociale zekerheid! Zij betalen en betaalden steeds de volle pot!

Maar – waar is de tijd dat onze sociale zekerheid nog een echte sociale zekerheid was?

Hoeveel remgeld betalen wij uit eigen zak???

Hoeveel kost een opname in het hospitaal???

Hoeveel betalen wij voor onze medicatie, voor paramedische zorgen???

Vroeger, toen was het kosteloos. Dat wordt maar al te dikwijls vergeten. En terecht, want iedere werkende betaalt voor medische kosten hetzelfde en dit bedrag wordt afgehouden aan de bron.

Maar onze sociale zekerheid wordt ook mede gefinancierd door werkgevers en overheid en wat zien wij. De patroons krijgen cadeaus en hun aandeel in de patronale bijdrage wordt vrijgesteld waardoor er tekorten ontstaan in onze sociale zekerheid. De overheid die bij wet verplicht is de tekorten bij te passen verhaalt deze liever op de sociaal verzekerden.

Hierdoor is België een land geworden waar de medische kosten via het persoonlijk aandeel (zeg maar de remgelden die we zelf moeten betalen) tot de hoogste van heel de Europese Unie behoren. Wij hadden een sociale zekerheid die behoorde tot de beste van Europa. Vandaag is het vlees weggesneden en rest nog het geraamte.

Vandaag zijn we de melkkoe geworden en ook al zijn de uiers leeggezogen, de overheid blijft eraan trekken.