367 De schuttersgilden

De bevolking van Meise mag trots zijn op twee oude schutterzsgilden die dooheen de wisselvalligheid der tijden, de tragische gebeurtenissen die we beleefd hebben, flink en ongedeerd stand hielden en nog krachtig en jong blijven.

De Gilde Sint-Sebastiaan – Meise centrum

Deze gilde droeg vroeger de naam “handbooggilde” van Sint-Martinus en Sint-Sebastiaan.
Uit de overgebleven documenten kan niet worden uitgemaakt in welke tijdsperiode de gilde werd gesticht.
De secretaris Doms, hierover ondervraagd, kon desbetreffend geen nauwkeurige gegevens  verschaffen – hij heeft in zijn bezit ledenlijsten en andere stukken die betrekking hebben op het beheer van de gilde, maar deze archieven dateren van 1740.  Het is evident dat de gilde vroeger werd gesticht, want aan de braak is nog een erepenning gehecht die het jaartal 1597 draagt.  Deze gedenkpenning werd als herinnering en beloning geschonken voor het bijwonen en opluisteren van de dorpsfeesten.
In augustus 1565 nam de gilde deel aan een haagspel – schietwedstrijd meestal aanhorig van landjuweel.  De gilde was eigenaarster in 1572 van het “Schuttershof” nabij de Amelgemweg.
In 1652 was Anna Vander Ee- hoofdman.  Aan vrouwe Van Leenenborgh gaf zij op 23.6.1652, die vergaderingswoning “het nieuw huis” alsook een half bunder te Limbos nabij de St.-Annakapel (St.-Martinuskapel ?).  Deze schenking werd gedaan in haar hotel te Brussel op last van een jaargetijde voor Amman Jan Vander Ee en zijn vrouw Marie-Anne d’ Alverade d’Aguilain.  Deze schenking werd vastgelegd in een schepenbrief van 18.1.1677.  In 1684 lichtte de gilde een rente van 200 gulden voor de heropbouw van het door de Fransen afgebrande gildenhuis.
Notaris Hendrik Van Hemelrijck te Grimbergen verkocht op 4.4.1745 vanwege de gilde een bos te Meise aan Jan Van den Broeck, schepen en Joanna Van den Broeck, inwoners van Nieuwenrode (schepenambt van Meise van 25.9.1751 in het rijksarchief).
Het is niet vermetel het onstaan van deze gilde naar een vroegere datum te verleggen en te situeren in de periode dat de oude gilden werden gesticht, namelijk in de XVde eeuw.
Het geslacht Van der Linden heeft steeds veel interesse gehad voor de schuttersgilden en in de oude rapporten staat vermeld dat op 14 mei 1740 Ignatirus Franciscus Vander Linden hoofdman was van deze gilde.  In 1820 wordt nog geschreven dat Vander Linden toen riolen liet aanleggen rondom het kerkhof en “la maison des serments” dite “Gildenhuys” près le cabaret l’Empereur.
Het jaar van de koningsschieting hebben ook de vrouwen van de gildeleden de gelegenheid om hun schietvaardigheid te bewijzen.
Het lag in de traditie dat op de dag van de koningsschieting de godsdienstige plechtigheid,het lof of de namiddagvespers maar mochten beginnen na het afschieten van de koningsvogel om aan de nieuwe koning de gelegenheid te geven het lof bij te wonen.
Voor het aanleggen van de autosnelweg stond de dorpswip op een weide, dicht bij de oude tramhalte – ongeveer aan de ingang van de Astridlaan.
Ze werd eerst verplaatst naar een weide, gelegen aan de verbindingsweg Krogstraat – Van Doorslaerlaan en daarna opgericht in de omgeving van de begraafplaats (Kerkhof).
Deze gilde bezit een zeer mooie oude braak, een prachtig vaandel, lansen en andere kentekens.  Bij ontbinding van van de gilde worden de wapens onder de bewaring van de geestelijke en wettelijke overheid van de gemeente gesteld.

14-08-2013 om 08:59 geschreven door Jef De Cuyper

366 De legende van de Duivelschuur

De boer van Amelgem had  een overvloedige oogst en geen voldoende ruimte om te bergen. Een deel van de oogst zou beschadigd worden en dit verlies maakte hem zeer bezorgd. 
Terwijl de boer stond te dubben trad een keurig geklede man op hem toe en vroeg : “Waarom ziet U er zo bekommerd uit?”  De landsmanverklaart zijn moeilijk geval.
In de dialoog met de onbekende heeft de boer zijn ziel aan de duivelverkocht, op voorwaarde dat in de loop van de nacht een nieuwe schuur zou gebouwd worden en volledig afgewerkt voor het kraaien van de haan.
Gekweld door gewetenswroeging vertelde hij aan zijn vrouw wat hem was overkomen.
Zijn echtgenote zweeg als een graf, maar dacht na om uit de knel van de duivel te geraken.
Ze ging ‘s morgens heel vroeg met de lantaarn in de hand naar het kippenhok… maakte lawaai en de haan begon te kraaien.  De schuur was niet voltooid … de duivels sloegen op de vlucht en de verkoop van de ziel was te niet.  Deze lepe boerin was de duivel te slim af.
Met zulke boerin in het aards paradijs zou Satan het niet gehaald hebben… en alles zou beter verlopen zijn voor de nakomelingen.

Jan Vanden Eynde (Meise)
Toneel Lindemans en Jef Verbesselt
Poppenspel Jef De cuyper
Ring – TV Jef De Cuyper

07-08-2013 om 08:59 geschreven door Jef De Cuyper

365 De hoeve “Groot Amelgem”

De geschiedenis van deze hoeve, nu beter gekend onder de naam “De duivelschuur” loopt ver terug in het verleden, zeker tot in de Frankische tijd en sommige deskundigen beweren tot aan de Romeinse bezetting.
Dr. Verbesselt geeft zijn zienswijze : “De Frankische stamhouder Amalhari uit de IVde eeuw is o.i. niet de eerste bezitter geweest van het goed dat reeds vroeger in het bezit moet geweest zijn van een gallo-Romeinse veldheer”.
Amalhari zou de kern vormen van de naam Amelgem – een taal leeft en woorden ondergaan in de volksmond andere uitspraken en daarna ook andere schrijfwijzen.  Bijzonder de klanken “sem”, “hem”, betekenend hoeve, plaats, worden veel aan de stam van het woord toegevoegd.  De afstammelingen van Amalhari die het geslacht Amelrenghem vormden hebben deze hoeve in de XIIde eeuw in bezit gehouden.  Later werd dit domein eigendom van de abdij van Grimbergen.  De bebouwde oppervlakte bedroeg 140 bunders, de jaarlijkse wisselbouw – wintergraan, lentebezaaiïng, braak of dries – werden steeds toegepast.
De hoevegebouwen waren aan alle kanten omgeven door weiden en er werd aan druiventeelt gedaan want voor de hoeve lag een wijngaard van ongeveer 1 bunder en 7 roeden groot en achteraan een vijver.  Bij alle belangrijke hoeven werd een vijver uitgegraven om over voldoende water te beschikken in tijd van schaarste en ook als er brand ontstond.  Met betrekking tot deze vijvers heb ik dikwijls horen spreken van brandput.
De hoeve die er nu staat werd opgebouwd in de XVIIde eeuw.  Alleen de stallen zijn volledig gemoderniseerd en dit na de brand van 1966.
Vermoedelijk werd omstreeks 1690 de splitsing van de bedrijfsoppervlakte doorgevoerd en zo onstond nevens “Groot Amelgem” – 80 ha – een andere hoeve “Klein Amelgem” of “Klein Hof” – 45 ha.  De duur van de pacht : 9 jaar.  Verplichtingen van de  pachters .  De huurprijs : voor akkers 11 gulden, voor weiden 12 gulden.  Ze waren vrij van tienden, maar moesten enkele leveringen in natura doen : o.a. Klein Hof – een vet kalf leveren en houillevrachten (kolen naar de mijnen halen).
Deze pachters mochten geen gronden van andere eigenaars bewerken uit vrees dat ze hiervoor de mest zouden gebruiken.  Er was ook nog de verplichting van 200 schapen te houden om over voldoende mest te beschikken.  Alles was gericht op de vruchtbaarheid van de gronden.  De opzeg moest geschieden een half jaar voor het eindigen van de pacht.
De eerste pachter na de heropbouw van Amelgem in het begin van de XVIIde eeuw is geweest Jan Van Bever – afkomstig van het hof Bever-Strombeek.  Een neef van Jan Van Bever huurde het hof te Hamme.  In 1704 hebben we als pachter op Groot Amelgem de genaamde Jan Heynbeke en na hem Cosmas Leemans.  In  1786 Guillaume Sterckx uit St.-Maartens – Lennik die huwde met de oudste dochter van Leemans.  Ze waren de ouders van kardinaal Sterckx, geboren te Groot-Amelgem op 2 november 1792.  Tijdens het Frans bewind zijn de kloostergoederen – ook Amelgem – tot nationaal domein verklaard.  Alsdan is het gezin Sterckx verhuisd naar het Hof te Oppem – dicht bij de kerk – waar de kardinaal een bidkapel deed bouwen.  Deze staat langs de nieuwe baan naar Asse.
In de eerste helft van de XIXde eeuw was Amelgem – zwartgoed – eigendom geworden van Baron Van der Linden.
Simon Margé – laatste witheer – pastoor van Meise en voordien provisor van de abdij van Grimbergen, zat de baron dusdanig aan zijn vel dat deze op 13.3.1818 beloofde elk jaar  “een somme van honderd croonen” te betalen aan de rechthebbende abdij (pastoraal archief).
In Amelgem had men twee watermolens – de ene lag waaarschijnlijk aan de vijver tussen de twee hoeven – en de andere bestaat nog : de Elveriksmolen.

31-07-2013 om 09:01 geschreven door Jef De Cuyper