1996-10-11

Gisteren heb ik nog iets meegemaakt, maar mijn cent is vandaag pas gevallen. De ch.kok had kip met curry gemaakt.
Ik stond aan een werktafel de peterselie te hakken, de nieuwe voorraad klaar te maken om in te vriezen, toen ik achter mij bij het fornuis
ineens de stem van de Gibbe hoorde  : "IK HAD U GEZEGD MIJ TE VERWITTIGEN ALS GE NOG EENS KIP-CURRY MAAKT!"
Omdat Gibbe zo luid riep ging ik eens kijken in de pot. Op de kip curry lag een laag olie van ongeveer 1 cm.

Een week geleden ongeveer had ik eens absorberend papier nodig om schijven aubergines af te deppen. Keukenpapier is niet aan boord.
'k Stelde voor een 'schone' handdoek te gebruiken.
- Onee, niet in een handdoek!
- Jamaar, een propere hè!
- Onee, onee, niet op een handdoek!
Hij stelde voor de schijven aubergines efkes op oude boterhammen te leggen. Oud brood is ook absorberend materiaal.
Natuurlijk is dat oké, maar wat is er zo heilig aan een handdoek dat die niet voor voeding mag gebruikt worden?
En waar zijn de handdoeken in de keuken trouwens? Nog altijd geen enkele gezien. Na drie maanden aan boord.

       Vandaag bedenk ik ineens dat die handdoeken misschien al in zijn valies zaten. Het zou niet de eerste keer zijn dat
       scheepsmateriaal mee naar huis verdwijnt. Vooral dan gloednieuw materiaal van een gloednieuw schip. Dat steekt hun ogen uit.
       Als ik toen niet zo in beslag genomen was door de Machinery List, want dat jobke liep nog altijd door en elke dag lag er nieuw
       typmateriaal te wachten, dan had misschien dieper gegraven: waarom deed de ch.kok zo heftig over keukenhanddoeken?

       Aan de Gibbe had ik kunnen vragen of ze op de leveringsbons stonden en áls ze op de leveringsbon stonden, dan zou ik hem vragen
       of we efkes in de lockers konden gaan kijken of ze daar lagen. Ch.off zijnde heeft Gibbe een passkey en kan hij overal binnen.
       Ook in de lockers van de keuken en het linnen. Als ze dan niét in een van die lockers zouden liggen, waar konden ze dan wel liggen?            
       Dan komt er cabine controle. En dat is niet de zaterdagse routine-inspectie ivm netheid & hygiëne, maar een blits-inspectie
       en dan wordt álles nagegaan, elke kast, elke valies van degene(n) bij wie men het nodig acht.

       Jaren later zei iemand eens : wie scheepsspullen steelt, steelt twee keer.
       1° men zet het schip (collega's) met een tekort aan materiaal, of zelfs zonder.
       2° wanneer het besteld wordt, blijft het afwachten of en wanneer het geleverd zal worden.
       En ik vond dat zeer raak samengevat.

Oude boterhammen waren dus evengoed bruikbaar. Die dag van de aubergines viel mijn cent dat dikke schijven oud brood ook een
gemakkelijke methode kan zijn om het overtollig vet uit een sudderpot te absorberen, gewoon op de olie leggen en als de boterham
half verzadigd is omdraaien en wanneer de tweede zijde verzadigd is, er uit scheppen met een schuimspaan.
In een grote pot van ± 50cm Ø gaan gemakkelijk 3 à 4 boterhammen tegelijk, dus die klus is snel geklaard.
Het vloeibaar vet drijft boven, men kan er gemakkelijk aan, en er worden geen heelder lepels saus mee opgeslorpt, da's nog het mooiste
van dat systeem. 'k Kan me niet herinneren waar ik dat al eens zien doen heb.
Misschien in een kookprogramma van Teleac. https://nl.wikipedia.org/wiki/Teleac
We hebben dat die avond zelf nog kunnen uitproberen op een of andere stoofschotel. Oud brood absorbeert, het werkt. Magnifiek.
Ch.kok opgelucht, er was nu een methode om het overtollig vet weg te nemen en de mess aan stuurboord tevreden te houden.
'k Zei hem dat hij mij zelf op dat idee gebracht had, met de aubergines. Alle eer van de trouvaille was dus aan hem.
Ik ook opgelucht, van die vettige sauzen waren we nu vanaf. Dacht ik.

Nu terug naar de kip-curry van gisteren.
Wéér zo'n dikke laag olie op de pot, werkelijk overdreven. Daarom was Gibbe zo boos.
De bereiding was zo goed als klaar, de olie mocht er nu wel af, de stukken kip konden onmogelijk nog aanbakken of aanbranden
of wat dan ook. De ch.kok stelde zelf de oud-brood-methode voor. Ik knikte maar eens, wat zouden we anders doen, het is de enige manier
die we kennen en ik zeg er nog bij dat die methode heel doeltreffend is, om de Gibbe zijn gemoed wat te sussen.
Gibbe ziet wat ik bedoel en neemt daar vrede mee. Gibbe verdwijnt uit de keuken, ik ga weer naar mijn peterseliebergen,
en de ck.kok gaat de kip-curry ontvetten. Dacht ik.

Iets later roept hij mij naar het fornuis : Ziet gij olie? vroeg hij.
Natuurlijk zag ik olie, ik zag overal olie.
Er dobberden nu duizenden kleine olie-oogjes in de saus en tegen de rand van de pot lag een volledige oliecirkel te blinken.
- Jamaar, ik heb de olie verborgen hoor! zei dat groot licht. Hij had de saus eens omgeroerd. Alsof ik dat niet zag.
- Ja, en toch zie ik overal olie.
- Dat blijft dan ons geheimpje, zei hij.
'k Dacht dat hij de grapjas aan het uithangen was. De olie komt subiet weer bovendrijven en dan begint hij immers te ontvetten. Dacht ik.

Hij roept me weer naar het fornuis.
- Hebt ge de overtollige olie er nu afgenomen, vroeg ik.
- Jaja, ziet ge nu nog olie?
- Maar ja! daar en daar en daar, over heel de saus en aan de ganse rand van de pot. Hebt ge brood gebruikt?
- Ja ik heb brood gebruikt.

'k Ga weer naar mijn peterselieplank, deze keer langs de vuilnisbak, daar zou 't verzadigd oud brood moeten in liggen. Bovenop de rest.
Want op de werktafels zag ik het niet liggen. In de vuilbak lag het afval van de peterselie, bovenop de groene groenteschillen die James
er in gegooid had. Het afval lag exact zoals ik het er in laten vallen had, vlak voor de Gibbe binnengekomen was. Brood : geen.

Het oud brood staat op een 2m van waar ik bezig was met de peterselie. Als hij brood was komen nemen dan had ik beweging
moeten zien in die hoek. En ineens dacht ik: waar ben ik in neptunus' naam mee bezig, detectiefke spelen in de keuken ...
En tegelijk dacht ik : van die vettige rommel moeten straks dus 20 mensen eten. En ongeveer iedereen eet graag kip-curry.

Waarom probeert die ch.kok eerder de olie weg te moffelen dan ze weg te nemen?
Olie wegmoffelen kan nooit lukken, ze komt toch altijd weer boven drijven. Roeren helpt niet. Weet die sukkel dat niet? Is dát een kok?
Er is maar één oplossing: de olie opslorpen, de saus ontvetten. Er is voldoende oud brood. Kan het simpeler?

- Daar komen problemen van, probeerde ik nog.
Hij vond van niet, hij bleef staan roeren, staan verbergen. Waarom ...
Waarom het ongenoegen van de capt, van de Gibbe en van heel de mess aan stuurboord riskeren als hij een paar dagen tevoren zei dat
men met een capt niet kan argumenteren (to argue = ruzie maken) en men dus beter doet wat hij vraagt of zegt.
Waarom vandaag niet doen wat een capt verlangt, vanwaar die draai van 180°?

Moet volgens de Filipijnen een schotel drijven in het vet om te laten zien dat er niet bezuinigd werd op marchandise, dat er 'rijkelijk'
gekookt werd? Hún idee van rijkelijk hè. Is vetstof een dure zaak in hun land? Stuit het hem tegen de borst 'goed vet' weg te gooien?
's Avonds eten we allemaal hetzelfde menu. Als er niet genoeg vet op drijft zou het kunnen dat hij zich het ongenoegen van de zeven
Filipijnen in de bakboordmess op de hals haalt. Dan nog liever een blaam, een openlijke reprimande van de capt, die monstert toch
binnenkort af. Met de Filipijnen moet hij nog een maand of zes varen, want zij hebben contracten van negen maanden. -toen nog wel

Zo was er in 1984 op schip 10 kok SV die bijna een acute depressie kreeg omdat hij iets moest doen dat hem tegen de borst stuitte.
Capt H -die met zijn 'fijne manieren'- had hem gezegd lamsbout zonder look klaar te maken.
Aan tafel zei SV met tranen in de ogen: weet ge wat dat is, lamsbout zonder look! Als ze aan de wal ooit horen dat ik dat heb klaar
gemaakt, kan ik mijn ticket als chef afgeven. Hij bedoelde dat Prado, bij de rederij de grote baas van het keukendepartement,
beter niet te weten kwam dan hij het been niet stijf gehouden had. Hoe dat toen opgelost is weet ik niet meer.
Misschien een boutje apart voor de kapteinstafel of zoiets.

Nu weer naar de kip-curry van gisteren.
Dacht die kabouter nu echt dat ik niks doorhad over die zielige camouflage, en dat er straks aan tafel nog eens 10 mensen zouden
intrappen ook? In feite was ik meer verbouwereerd over zijn onnozelheid, zijn naïviteit dan over zijn povere camouflage.
Zo verbouwereerd dat ik niks zinnigs meer kon bedenken of een tussenoplossing voorstellen.

       Bvb: het ganse kip-curry gedoe verdelen over twee kleinere potten en
       in één pot de saus vettig laten voor de Filipijnen in de bakboordmess,
       in één pot de saus ontvetten voor de Europeanen in de stuurboordmess.
       Dat heb ik hier nu pas bedacht, maar ja, hier in de cabine is het rustig en stil.

Toen volgde nog wat gewauwel en gezwam over: men kan kip niet bereiden zonder vet.
- Nee, oké, men kan een kip niet bereiden zonder vet maar men kan ze wel SERVEREN zonder al dat vet, zei ik fluwelig. Niks bruskeren.
Hij, iets gedecideerder nu : ge kunt kip niet klaarmaken zonder vet én kip is van zichzelf al vet. Kip ís zo!
Onderliggende redenering: daar is dus niks aan te doen dat kip zó is.
Achteraf bekeken verbaast het mij de hij er 'De Schepper' niet nog eens bij gesleurd heeft, maar dat is een gans ander verhaal.

Ofwel was dit een staaltje van Aziatisch fatalisme, ofwel was het puur weerspannig gekronkel om die kip-curry niet te moeten ontvetten.
'k Begon met hem gelijk te geven: kip ís zo, kip is vet. En dat is nu juist de reden waarom we ZÉLF een methode moeten gebruiken om het
overtollige vet uit de pot te halen, juist omdat kip al vettig is van zichzelf. Wat we serveren is geen vette rauwe kip
maar een bereide schotel.
Geen toegeving, hij was plots Oost-Indisch doof, dat zag ik aan zijn gezicht: onwil.

Vanaf nu was het puur bokkigheid van zijn kant en van mijn kant was het puur tijdverlies.
Als de cognitieve aanpak faalt leg ik mij daarbij neer, om mijn energie en tijd te sparen.
Da's dan mijn Europees opportunisme want tegenover een minus habens -zie google- kan ik het toch niet halen.
Waarschijnlijk heb ik in de dagen er voor tegen zijn kar gereden en is er een bluts in zijn ego. Over een of andere bereidingswijze zei hij:
"So, that's the secret!" Alsof wij, de Westerlingen van de stuurboordmess opzettelijk keukentips zouden achterhouden.
Dat die simpleton ons van zoiets verdacht was zwaar teleurstellend. Nog maar eens.
En met een zucht zei ik : "That's no secret, that's common knowledge." Vandaar die bluts waarschijnlijk.

Niet meer aan gedacht dat in zijn optiek elke groente, elk soort vlees een 'secret' heeft en dat een mens dat geheim moet weten te
doorgronden. Enkele kookboeken openslaan is toch voldoende om zoektocht naar 'ziel' van een ingrediënt tot een goed einde te brengen?
Zonder gissen en vooral zonder missen.
Liefst zonder missen, want er moeten zodadelijk 20 mensen eten geserveerd krijgen.
Geserveerd als maaltijd, niet als vettig voer.