Egyptische filmmaker Chahine

overleden in juli 2008

 Zijn vrije benadering van politiek, maar ook seksualiteit, leverde hem veel kritiek op van moslimfundamentalisten.

Door zijn eclectische, eigenzinnige stijl is hij een van de weinige Egyptische cineasten met een buitenlands publiek. Hij maakte zowel hedendaagse melodrama's als spektakelstukken met exuberante kostuums en muziek die lonken naar het oude Hollywood.
 Tegelijk is er altijd een kritische ondertoon aanwezig.

Leven en werk

Youssef Chahine werd in 1926 geboren in Alexandrië. Zijn familie was christelijk en van Libanese afkomst. Hij werd vrij liberaal opgevoed en sprak beter Frans en Engels dan Arabisch. Veel van zijn films zijn coproducties met Frankrijk en vooral daar is hij geliefd.

In vijf decennia maakte hij meer dan veertig films en in 1997 werd hij op het filmfestival van Cannes onderscheiden voor zijn hele oeuvre.

Chahine debuteerde in 1950 en lanceerde landgenoot Omar Sharif met een rol in een van zijn eerste films. De acteur werd later wereldberoemd door zijn rollen in 'Lawrence of Arabia' en 'Doctor Zhivago'.

Zijn laatste film 'Chaos' dateert van 2007 en werd afgewerkt door zijn vriend en collega Khaled Youssef, omdat Chahine al te kampen had met gezondheidsproblemen. Youssef schreef al vaker mee aan scenario's en sprak met de pers tijdens Chahines ziekte.

Spectaculair en sociaal

In zijn werk kaartte Chahine voortdurend misstanden aan.
Zo werden zijn vroege films klassiek door hun sociaal realisme.
 De bekendste zijn 'Gare Central' ('Bab el Hadid', 1958) en 'La Terre' (Al-Ard, 1969), waarin hij een scherp beeld schetst van de armoede in zijn vaderland en seksualiteit niet schuwt.

Met zijn kritische, vrije houding haalde hij zich geregeld de woede van de religieuze en politieke leiders van zijn land op de hals.
Zo werd 'L'Emigrant' ('Al-Muhajer') in 1994 verboden omdat het scenario gebaseerd is op het verhaal van Jozef. Jozef komt voor in zowel de Bijbel als de Koran.
In de meeste interpretaties van de islam is het verbeelden van profeten verboden en de film werd dan ook als goddeloos betiteld.

Chahine ervoer dit naar eigen zeggen als "extreem geweld". Zijn antwoord was 'Le Destin' ('Al-Masir'), een aanklacht tegen extremisme.
De spektakelprent handelt over het leven van de 12e-eeuwse moslimfilosoof Averroës van wie de boeken verboden werden in het islamitische koninkrijk Andalusië.
Samen met 'L'Autre' ('Al-Akhar') zijn het zijn belangrijkste films van de jaren negentig.

In 2001 nam hij nog deel aan demonstraties voor de boeren van Caïro, maar Chahine was ook een prominente tegenstander van de buitenlandse politiek van de Verenigde Staten.