|
Medeklinkers
C => k of s Vb choc-sjok, cinema-sienuma
Ch => g Vb achter-agtur, dicht-digtu, gebracht-gubrogt, geraakt-gugrogt, gerecht-guregt, klucht-klugt, licht-lugt, macht-magt,
nacht-nagt, ochtend-ugtunt, opdracht-updragt, parochie-parogju, rechts-regts, richting-rigtiengu, slachter-slagtur, toch-
tog, vlecht-vlegtu, vracht-vragt, vrucht-vrugt, wachten-wagtn, zicht-zigt
maar: daguur-dacheuru, goochelaar-goochuloaru, lachen-lachun, tachtig-tachuntug, rog- rochu
Ch => sj Vb architect-arsjietikt, cartouche-kartoesju, cachot-kasjot, chance-sjaänsu, chirurg-sjieruurg, choke-sjook, choco-sjokoo,
chocolade-sjokla of sjokloatu, machine-masjienu, marcheren-marsjeerun, sandwiche-sandwiesju
Sch => sjh Vb schaap-sjhaap, schade-sjhaa, scheet-sjheet(u), scheiden-sjhein, scheren-sjheërn, schil-sjhellu, schminken-sjhmienkn,
schoen-sjhoe of sjhoeë, schok-sjhok, school-sjhoolu, schoon-sjhooönu, schors-sjhorsu, schouder-sjhoeëru, schroot-
sjhrooöt, schuiven-sjhuuvn, …
G => zj Uitspraak van g, niet aan begin van een woord
Vb agent-azjent,bagage-bagoazju, chauffage-sjofaazju, garage-garaazju, Gerard-Zjuraar, menage-munoazju, occasie-okoazju,
ontstekingskaarsen-boezjies, uitlaatbuis-sjarzjubuuzu
N
‘ng’ (als slotklank) => ‘nk’ Vb gang-gank, jong-joenk, koning-keunink, lang-lank
‘nd’ (als slotklank) => ‘ng’ Vb amandelen-amanguls, plafond-plafong, wandelen-wanguln, strand-strangu
‘n’ (als slotklank) => ‘ng’: Vb ballon-balong, beton-biedong, garçon-garsong, kanon-kanong, perron-pirong
S (Eind-s) => zu
Vb beurs-beuzu, blaas-bloazu, bloes-bloeëzu, geus-geuzu, keus-keuzu, neus-neuzu, reis-reizu, roos-roozu
Tie => sju Vb politie-poliesju, positie-poziesju, relatie-ruloasju, provincie-proviïnsju
Weglaten van medeklinkers (met verlenging van de klinker)
Vb Dolk-doöku, dwars-dweës, elk-eëk, kaars-keësu, kalk-koök, laarzen-leëzn, ladder-leëru, melk-meëk, ons-uus, volgen-voögn,
volk-voök
zonder verlenging van de klinker
Vb markt-mart
Dubbele medeklinkers
NIET achter a, e, i, o, u
Vb appel-apul, kat-katu, klasse-klasu, mette-metu, zitten-zitn, mopperen-mopurn, zotten-zotn, betuttelen-bututuln
De dubbele medeklinker wordt wel behouden als het twee bestaande aan elkaar gebonden woorden zijn
Vb agturruutu, bankkluuzu, bankkoartu, barokkuünstu,bloeëttraänsfuzju, boeëdulliestu, bommeldiengu, burgurregtn,
buukkrempu, dieënsttiet, doenkurrooöt, druggubruuk, gassprieëtu, gassjhoaru, leeggoeët, meëkkanu, meëkkoewu,
nagttring, oendurrik, ooggutuugu, oppompn, roenttjooln, rukorttiet, slappilu, smooörrieku, stikkaru, upplakn,
veugullieëfebur, vooörroendu, vooörruutu, vurslaggeeviengu, vissowsu, vissoepu, vooörrank, vorssukln, wasspelu,
weggubruukr, weggujoogn, zittiet
NIET achter ie, oe, eu, oeë, ieë, uu
Vb oude-oedu, wij-wiedur, wat-wienu, reuk-reuku, kloek-kloeku, soep-soepu, heup-eupu, suiker-suukur/suukru,
Verkleinwoorden:
Tussen-s
(woorden eindigend op k)
Vb bakje-baksju, blokje-bloksju, b(r)oekje-broeksju, buikje-buuksju, doekje-doeksju, drankje-dransksju, haakje-aksju, hakje-
gaksju, hoekje-oeksju, hokje-goksju, kakje-kaksju, klakju-klaksju, klokje-kloksju, likje-leksju, pakje-paksju, reukje-ruksju,
rokje-roksju, slokje-sloksju, smaakju-smaksju, sokje-zoksju, staakje-staksju, stokje-stoksju, struikje-struuksju, stukje-
stiksju, takje-taksju, trekje-treksju, tukje-tuksju, vakje-vaksju, zakje-zaksju
Tussen-t
(woorden eindigend op p)
Vb aapje-aptju, een hoopje-unoptju, knoopje-knoptju, mopje-moptju, schaapju-sjhaptju, stapje-staptju, stopje-stoptju,
trapje-traptju
(woorden eindigend op f)
Vb briefje-brieftju, diefje-dieëftju, duifje-duuvutju, liefje-lieëftju, lijfje-lievutju, wijfje-wuuvutju
Uitspraak eerste of laatste letter
Neiging om eerste letter, zeker h, niet uit te spreken, lidwoord ‘een’ wordt ‘u’, verbindings ‘n’
Vb Een haag-daagu of u naagu, een haan- du of u noanu, een hamer-du of u naamur, een helper-du of u neëpur, een hen-(un)
enu, de/een hoed-du of u noeët, een hond-un(oent), een hotel-un(otil), het hotel-totil
Neiging om laatste letter niet uit te spreken
Vb Daar-doa, maar-mo, waar-woa
De eind-t wordt niet uitgesproken met-me, dat-da, omdat-omda, niet-nie
Verder gebruik van oude spelling
Vb Blussen-blusjhn, dorsen-dasjhn, fles-flesjhu, kuisen-kuusjhn, mensen-meënsjhn, mus-musjhu, pasen-poasjhn, sinksen-sienksjhn,
tussen-tusjhn, vissen-visjhn, wensen-weënsjhn, vlaamse-vlamsjhu
Bijzondere woorden die in geen enkele regel passen
Vb ajuin-andjoen, bonzen-buusjhn, das-plastrong, dienaar-dieëndur, een(lidwoord)-u, gras-gas, groenten-groeënsuls, hebben-
en, hoofd-kop, iemand-utwieën, ja ik-jaak, kerstdag-kestag,, lies-lieësjhu, mis-mesu, mooi-snel, neen ik-nink, open wonde-
gabu, pastoor-pastru, porei-pret, rij-reeku, sjerp-sjarpu, stekje-suüfur, stotteren-staamurn, teljoor-talooru, tonen-toogn, toren-
toru, trui-boaj, vod-sluünsu, wateren-pisn
Gebruik van woorden die eigenlijk een andere betekenis hebben
Vb Bidden-leezn en Lezen-leezn, licht-lugt en lucht-lugt
Dubbel gebruik van het onderwerp
ju kiekt gie nor u foto - je kijkt naar een foto, ju zeg gie dadu
Enkele zinnetjes om te oefenen
Nu wenk sjaaänsu get, wi! Kreen u bitju tu zeeëru mo kaan up tiet guzieën datur poliesju stoent met u masjien voe du vitisu te meetn.
Moenk u kir u moptju of u klugt vurteln? Lieëvur nie want ju go jundur tog nie moeëtn lachn.
E ju giedur asan u zaksju mee voe jundur noent o ju go go wanguln?
O mu wuuvutju e nik up reizu goan zitn mu geërn ant strangu. Voe du kindurs ee! Men altiet santwiesjus mee e meëk. In uus otil eetn mu altiet vissoepu o mu dokoazju en.
Vanaf volgende week start ik met het publiceren van de woordenlijsten.
|
