Ik ben Van Camp Alfons, en gebruik soms ook wel de schuilnaam fonne - ennof - fons - alfons - fonsvc - alfie en ook alfonsvc.
Ik ben een man en woon in Antwerpen (België) en mijn beroep is gepensioneerde politieman.
Ik ben geboren op 29/12/1935 en ben nu dus 88 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: voetbal - genealogie - zwemmen - tennis en geschiedenis en foto's over Antwerpen.
Tot 1883 was de vismarkt voor de hand liggende redenen gevestigd buiten de stadswallen, ter hoogte van het huidige Steenplein. Het stadsbestuur had er trouwens een handje van weg om de marktlocaties gedurig te wijzigen. Van ijskoeling had men in 1900 nog niet gehoord, dus deze heren ogen allicht beter dan ze ruiken. De "nieuwe vismarkt" was gevestigd aan de Riemstraat, na een kleine omweg via de Veemarkt.
Verdwenen gebouwen en andere instellingen : - het Noordkasteel -
Het Noordkasteel
Werd opgericht in een oude militaire versterking (19° eeuw) en was gelegen tussen de Schelde en het noordelijk havencomplex. Het werd tot roei- en badgelegenheid ingericht. Er waren twee uitgestrekte zwemkommen en één grote roeikom.
Hoog boven de oude wal wiekte een prachtige molen. Aan het uiterste punt van de zwembommen werd een kunstmatig strand aangebracht.
Het "Zuidstation" aan de Bolivarplaats, met zijn indrukwekkende belforttoren, werd gebouwd in 1896-1898 en geopend in 1902.
De plannen waren van architect J.J. Van Ysendyck en ingenieur P.Van Ysendyck. Begin 1877 werd het gebruikt als goederenstation die via de in 1875 rechtgetrokken Scheldekaaien van het station Antwerpen-Dokken toekwamen.
Het gerestaureerde stationsgebouw (Bank van Breda)
(foto eigen beheer)
van het goederenstation aan de Ledeganckkaai getuigt nog van dit begin.
Verschillende jaren vertrokken daar de treinen met bestemming naar de kust in het zomerseizoen. Treinen die dan niet over Brussel dienden te rijden, maar wel over Dendermonde en Gent. In de loop der jaren kregen deze lijnen een ander eindpunt en werd het Zuidstation nutteloos.
Het was daar dan telkens een drukte van belang en in de jaren '30 zal wel niemand hebben gedacht dat het station met zijn statige toren uit het zo typische stadsbeeld van de Amerikalei en de Bolivar plaats zou verdwijnen.
Na 65 jaar werd het gebouw gesloopt om plaats te maken voor de autoweg E3-Kleine Ring en in 1965 wordt het overgeplaatst naar de Kolonel Silvertopstraat. Op de plaats kwam nu het nieuwe gerechtshof van Antwerpen of het "Vlinderpaleis".
- - - - - - - - - - - Bronnen : - Wikipedia - foto archief Gazet van Antwerpen en - bij het afbeelden van bovenvermelde foto van het Gerechtsgebouw hebben wij ons gehouden aan het "recht op beeldgebruik" en vermelden hierdoor de Ontwerper TV RRP/VK/OAP + vermelding van copyright Regie der Gebouwen. - - - - - - - - - - -
Om de Zoo van Antwerpen te bezoeken begeven we ons naar het Koningin Astridplein. De dierentuin is gelegen in de linkerhoek naast het Centraal Station. We betreden de tuin, via de ingang met de afgebeelde beelden op de statische zuilen.
(foto eigen beheer)
Na het aankopen en het ontwaarden van ons ticket betreden we de tuin onder 4 prachtig afgebeelde Chinese leeuwen, die de luifel ondersteunen, nemen een plan van de tuin en kunnen we beginnen aan een mooie wandeling.
(foto eigen beheer)
De Zoo van Antwerpen is het groene hart van de stad, bevolkt door meer dan 5.000 dieren. De Zoo van Antwerpen vervult een belangrijke rol in het leven van heel wat bedreigde diersoorten waaronder de okapi. Er wordt voortdurend geïnvesteerd in wetenschappelijk onderzoek en natuurbehoud. Met Uw bezoek levert U dus een belangrijke bijdrage.
De Zoo van Antwerpen is een unieke oase waar mensen samenkomen, herinneringen ophalen en nieuwe maken.
Zij werd gesticht in 1843 op initiatief van Frans Loos, de latere burgemeester, en is één van de prachtigste diergaarden van de wereld. De verzamelingen zijn verscheiden en rijk. Men vindt er de herkauwers, de vijver, de runderen, de okapi's, de bisons, de flamingo's, de pelikanen, de olifanten, de apen, wilde dieren, en noem maar op.
Bij het betreden van de tuin houden we de links gelegen wandelweg aan, met links de "Marmeren Zaal" en wandelen daarna links van de kiosk,
(foto eigen beheer)
waar in de zomer regelmatig concerten worden gehouden.
Rechts van de kiosk zien we de vijver met de roze Flamingo's.
Even voorbij de kiosk bevindt zich links het apengebouw, waar vooral de kleine soorten apen zijn gehuisvest, zoals de mandrils, zijdedwergaapje, e.a.
Alvorens het apengebouw te betreden bekijken we het verblijf van de mantelbavianen.
(foto eigen beheer)
Hier leidt een volwassen mannetje met vaste hand zijn harem. Links van het gebouw is er een ingang naar de tropische plantentuin. Wanneer we de verschillende apensoorten hebben bekeken verlaten we het gebouw en bemerken naast het gebouw het Planetarium, waar telkens om 14.00 uur een voorstelling wordt gegeven.
Wij blijven links aanhouden en bekijken de kooien met kwaststaartstekelvarken, de tijgergenetkat en het Canadees boomstekelvarken.
We laten de mooie lager aangelegde tuin rechts van ons en vervolgen de wandelweg tot een het "Okapigebouw", waar de 4 okapi's Bondo (° 12.8.2000) - Hakima (° 2.6.2006) - Yenthe (° 28.10.1997) en Sofie (° 14.7.1991) hun verblijf hebben.
(foto eigen beheer)
Deze dieren kunnen 20 à 25 jaar oud worden. Elke Okapi heeft een verschillend streeppatroon, net zoals de vingerafdrukken bij iedere mens anders zijn.
We wandelen verder tot we aan de rechterzijde het standbeeld van de gorilla "Kaisi" ontdekken.
(foto eigen beheer)
Als we even de daartegenover gelegen zijweg nemen naar de speeltuin kunnen we de bewegingen volgen van de Kleine Panda. Vervolgens keren we op onze stappen terug om de originele wandelweg terug te volgen. Wandel rustig verder langs de vervallen kooien van de roofvogels. Deze hebben betere tijden gekend en wachten om vernieuwing wanneer het gedeelte gelegen aan de Ommeganck- en Ploegstraat zal afgewerkt zijn. Ondertussen heeft men in het midden van de tuin reeds een prachtig verblijf gemaakt voor de roofvogels.
Rechts van ons, het "Mensapengebouw", met gorilla's, chimpansees, enz... Ga even binnen en bekijk hoe deze dieren hier leven.
Bij het verlaten van het mensapengebouw kunnen we links van onze wandelweg de "Humboldtspinguins", afkomstig uit Peru/Chili bezig zien. Ongelooflijk maar waar, deze diertjes kunnen tot 30 jaar oud worden.
(foto eigen beheer)
Wanneer we vervolgens onze weg terug opnemen aan de speeltuin, zie we de zeehonden in hun sas met daar tegenover de kooien met herten, e.a. Zo komen we aan de "Egyptische Tempel" (foto eigen beheer) Ga er even binnen, bekijk de kooien en het skelet van een olifant,
(foto eigen beheer)
en wandel vervolgens rond het gebouw, zodat men de giraffen kan
bekijken. (foto eigen beheer)
Als men de wandelweg links aanhoudt bemerkt men aan de rechterzijde een standbeeld van een everzwijn
(foto eigen beheer)
en vervolgens aan de linkerzijde de kooien met kookaburra's en Fishers Toeroko's. We gaan nu terug naar de wandelweg, houden deze ook aan onze linkerzijde tot wij aan het prachtig domein komen waar de zebra's en buffels zijn ondergebracht
(foto's eigen beheer)
Wie graag een hamburger lust, er is een hamburgertent in de nabijheid, nl.. "Het Girafke".
Tevens is er een uitzichtpunt aangelegd waar men de olifanten kan bewonderen. Om 15.30 uur moet U zorgen dat U ter plaatse bent, want dan is het etenstijd voor deze mastodonten.
(foto's eigen beheer)
Tegenover deze plaats wandelen we tot aan de brug en zien langs de linkerzijde de zeehonden dartelen in het water. Aan de overzijde gaan we rechts het wandelpad op tot tegen de vijver en kunnen aldaar de Pelikanen rustig bewonderen. Blijkbaar hebben ze onze komst niet verwacht want hun haren waren niet in vorm gekamd.
(foto eigen beheer)
Na deze diertjes bewonderd te hebben begeven we ons naar het prachtig domein van "Hippotopia", een moerasbiotoop met grote vijvers. Hippotopia is het Latijn voor "de plaats van de nijlpaarden".
(foto eigen beheer)
Hier verblijven de nijlpaarden, nl. Hermien (° 10.10.1980 in de Zoo van Zürich, en sinds 23.6.1981 gehuisvest in de Zoo van Antwerpen). Zij baarde reeds 3 jongen, nl. in 1985 - 1986 en 2007). Sinds 1.8.2002 kreeg zij het gezelschap van Heini (° 21.9.1965, eveneens in de Zoo van Zürich en sinds 1.8.2002 eveneens alhier gehuisvest). Tenslotte is er het jong Imai (° Antwerpen 10.5.2007). Het is werkelijk een must om deze dieren bezig te zien in hun naar natuurtrouwe nagebootste omgeving.
Wij keren op onze stappen terug richting zeehonden en blijven nu rechts, waar we aan onze linkerzijde "koddige" kikvorsen
(foto eigen beheer)
bezig zien, die naar elkaar water spuiten. Even verder verwelkomt U een gebrilde en met hoed opgesmukte boomstam.
(foto eigen beheer)
Alzo komen we nu aan "Vriesland", dat geopend werd op 30.4.1997 door Dhr Luc Van den Brande, minister-president van de Vlaamse Gemeenschap. Hier binnen kunnen we het leven in de koude zeeën bewonderen.
Etenstijd voor deze dieren is 11.00 uur en 15.30 uur. We doorlopen het Vriesland en komen aan het "Aquarium" met zijn talrijke tropische en andere vissen.
We verlaten het gebouw en bemerken links van ons het Rendierverblijf met de dieren van het Noordelijk Poolgebied. Deze kunnen ongeveer 10 à 15 jaar oud worden. We gaan nu rechts berg af en rechts van ons in het dal het park met de kamelen, dromedaris, ezels, enz... We vervolgen onze weg terug berg op en komen alzo aan het "Reptielengebouw". Dit gebouw geeft tevens verbinding met het oerwoud, hier wandelt men tussen de bomen, struiken, lianen in een vochtig klimaat dat een juiste weergave geeft hoe het leven is in een oerwoud, met zijn loslopende leguanen
(foto Wikipedia - de groene leguaan)
en aan bomen hangende slangen. Als men goed rondkijkt ziet men ook andere dieren. Tijdens onze rondgang komen we aan de krokodillen, waar om 10.00 en 16.00 uur een heus onweer losbarst.
Bij het verlaten van het oerwoud hebben we nogmaals een uitzichtpunt met prachtig zicht op de beneden liggende woestijn met zijn kamelen en andere dieren. (foto eigen beheer)
Links boven zien we de steenbokken en berggeiten hun kunsten op de rotsen uitvoeren.
We blijven de weg naast de spoorweg volgen. Hier gaan we links tot aan de kooien met de uilen en condors en het Aquaforum met zijn zeeleeuwen waar men telkens te 13.15 uur - 14.30 uur en 15.30 uur een prachtige show vertoont.
We verlaten het gebouw, dalen de trappen af tot beneden en gaan daar naar rechts. Hier is de ingang van "Nocturama" waarvan de eerste steen gelegd werd op 31.7.1967 door Dhr Frans Grootjans, minister van Nationale Opvoeding. Hier kan men het leven van de nachtdieren volgen, zoals doeroecoeli's, de tamandus, de viscacha's en de Australische vissende ratten. Wat voor ons de dag is, betekent voor hen de rust. Bekijk ook de grot met vleermuizen en nijlroezetten. Vervolgens bewandelen we de weg verder waar men achtereenvolgens de kooien met zwarte panter, luipaard, leeuwen en tijgers aantreft.
(foto's eigen beheer)
Uiteindelijk komen we aan het einde van ons bezoek, maar gaan toch nog eerst een bezoek brengen aan het verblijf waar vroeger de ijsberen gehuisvest waren, en nu het neusbeertje
(foto's eigen beheer)
en de zwarte brilbeer logeren.
Om te besluiten kan men in het selfservicestation "Flamingo" de nodige calorieën terug op doen, na een vermoeiend en interessant bezoek.
Dat was het dan, we hopen dat U een aangename dag heeft doorgebracht en wie thuis nog eens rustig de dieren wilt bekijken of bijkomende inlichtingen wenst, bezoek dan de site van de Zoo, nl. : www.zooantwerpen.be Klik daar op "dieren" in groep of alfabetisch en men krijgt alle nodige inlichtingen.
Restaurants : - Grand Café Paon Roayl (met bediening) - Flamingo (selfservice) - De Chimp (wafelstand) - Het stokstaartje (selfservice) - Het girafke (hamburgerrestaurant)
De Linkeroever is het Antwerpse deel op de linkeroever van de Schelde, dat vroeger behoorde tot Zwijndrecht, maar werd op 19 maart 1923 bij Antwerpen gevoegd. Hier wonen ongeveer 15.000 inwoners.
Ons vertrekpunt is zoals gewoonlijk Groenplaats, waar we de premetro ingaan, en verschillende mogelijkheden hebben om via de Brabotunnel met de trams van de Lijn nrs 2 - 3 - 5 of 15 te rijden tot station Frederik van Eeden. Ander alternatief is met de fiets via de fietsentunnel aan d'Herbouvillekaai of te voet via de Sint-Annatunnel of voetgangerstunnel - of met de wagen via de Kennedy -of Waaslandtunnel.
In de jaren 50 ontstonden hier de eerste wijken met sociale woningbouw. Op het einde van de jaren 60 verschenen de eerste flatgebouwen, o.a. de Amelinckxflatgebouwen, en anderen volgden elkaar in snel tempo op. Begin jaren 70 ontstond de wijk Europark (met het beruchte 25 verdiepingen tellende Hoge Chicagobuilding) en de moderne St.-Lucaskerk en de openbare bibliotheek.
Vanaf het Sint-Annastrand is er een wandelpad langs de Schelde tot aan het open ankerluchtmuseum (ook boeienweide genoemd). Onderweg vindt men er rustbanken, speeltuigen en het beeld van Koning Boudewijn. In het Westen daarentegen bevindt er zich nog een St.-Annawandelbos en het vogelbroedgebied Blokkersdijk.
Bijnaam voor inwoners van het oude sint-anneke staan nog bekend onder de bijnaam van "mosselen".
Wij nemen echter de tram richting station Frederik van Eeden, het plein waar iedereen op linkeroever aankomt (werd in ongeveer 1950 aangelegd) en bemerken bij het verlaten van dit station een prachtige sculpture.
(foto eigen beheer)
Eens bovengronds gaan we in de richting van het gebouw van de voetgangerstunnel op linkeroever.
(foto eigen beheer)
Rechts op de hoek met de Blancefloerlaan en Frederik van Eedenplein bekijken we eerst het prachtwerk van Idel Ianchelevi, uit 1974,
(foto uit eigen beheer)
met het opschrift "Perennus perdurat poeta" , die hiermee hulde brengt aan de creatieve mens. Dit standbeeld werd geschonken door BP-Belgium en voorheen opgesteld aan de BP-building op de hoek van de Camille Huysmanslaan en Jan Van Rijswijcklaan, naar aanleiding van "Antwerpen, culturele hoofdstad van Europa", dd. 10.12.1993.
We steken voorzichtig de rijweg over richting Schelde en nemen de eerste weg rechts, naast het gebouw van de voetgangers-tunnel. Enkele meters verder, aan de linkerzijde, achter een haag het standbeeld ter ere van wijlen Koning Boudewijn,
(foto eigen beheer)
ingewijd op 5.5.1999, door hunne majesteiten Koning Albert II, Koningin Paola en Koningin Fabiola. Het werk is van Wilfried Pas, die we reeds kennen uit een vorige wandeling (nr 18, Kammenstraat en omgeving) met zijn standbeelden van Willem Elsschot en Gerard Walschap.
We wandelen nu tot aan de dijk, gaan naar links en onmiddellijk terug naar links, langs de aldaar gelegen betonweg en lezen in de vaargeul naar de Schelde, een opmerkelijke zin, nl. : "Hier heerst rust en onrust, hier heerst niemand, breekt mijn mond open en kraai ik het uit".
We verlaten deze weg aan de Frederik van Eedenplein en nemen nu het eerste padje rechts dat leidt naar de "Boeienweide",
(foto eigen beheer)
waarvan het verhaal begint in 1960 wanneer het opleidingsschip Mercator uit de vaart werd genomen. We wandelen hier rond tussen de scheepsschroeven, ankers, een kanon, klokken, boeien en bakens. Na onze rondwandeling gaan we terug richting Schelde tot aan een aanwijzingsbord
(foto eigen beheer)
met afbeelding van de "rede - Anno 2008". Van hieruit heeft men een mooi uitzicht op de Schelde.
Vanaf hier begint het wandelpad langs de dijk, die de wandeling de moeite waard maakt en aan te raden is. Onderweg zijn er verschillende speeltuigen
(foto eigen beheer)
voor de kinderen en kunnen de ouderen onder ons rustig wegmijmeren en genieten van het prachtig zicht op de O.L.V-toren vanop de talrijke zitbanken.
We vervolgen onze weg met nog links een speeltuin en wandelen via het wandelpad tot aan de "3 paaltjes". Hier gaan we naar rechts, volgen de kasseiweg om onze wandeling langs de dijk verder te zetten. Zo komen we aan het links gelegen scoutslokaal van de VVKSM.
(foto eigen beheer)
Het scoutslokaal van de meisjes-zeescouts van Antwerpen, waar vooral in hoofdzaak de scouts als extra werkingsmiddel het water hebben. Niet alleen het water is hun thema, ook trektochten, thema-vergaderingen, cultuur, pionieren en spelletjes zijn hun bezigheden.
We blijven nog steeds de wandelweg langs de dijk volgen met rechts nog een speeltuin en een weinig verder, aan de linkerzijde van de weg, de achterzijde van het R.Y.C.B. huis.
Via de overgang betreden we nu de jachthaven,
(foto eigen beheer)
opgestart in de jaren 70 met zijn prachtige boten, gelegen als een oase van rust en groen aan de oevers van de Schelde. Wanneer we de jachthaven verlaten gaan we via de overgang rechtdoor en bemerken links nog een speeltuin en rechts de jachthaven voor miniatuutbootjes en zeilscheepjes.
(foto eigen beheer)
Aan de "4 paaltjes" gaan we naar rechts richting rede. Links bevindt zich de camping "De Molen" en rechts de privéclub "Cabana" met tennis -en volleyveld.
Zo komen we aan de "Sint-Annaplage" met op de hoek van de wandelweg het heel gezellige Taverne-restaurant "De Molen".
(foto eigen beheer)
Hier heeft men een ruime keuze uit vlees -en visgerechten. Juist daarnaast het openluchtzwemdok De Molen
(foto eigen beheer)
van de stad Antwerpen.
Nu gaan we rustig de wandelweg
(foto eigen beheer)
opwandelen. Langs deze wandelweg waren hier vroeger 34 zaken aan de dijk. Nu zijn er nog maar slechts 6. In de jaren 50 - 60 was het hier "Las Vegas" in het klein. Zelfs wanneer het regent is het hier gezellig vertoeven en kan men lekker eten en zelfs wanneer de zon niet schijnt is het aangenaam wandelen langs de dijk.
Op het einde van de wandelweg gaan we naar links richting Gloriantlaan. Op de plaats achter, waar nu de parking voor auto's is bevonden hier vroeger, in deze omgeving, een 800 bungalows, waar er nu nog enkele van bestaan op de Floralaan. Je bent vanaf hier trouwens zo in het Sint-Annabos en de Blokkersdijk, een must voor menig ornitoloog, want het is een natuurgebied dat dienst doet als Europees vogelrichtlijngebied.
We zijn nu in feite aan het einde gekomen van onze wandeling, maar om dezelfde weg terug te nemen zou voor sommige te vermoeiend zijn, daarom raden wij aan de wandelweg langs de dijk terug te nemen tot aan het taverne-restaurant De Molen, de aldaar gelegen trappen te bestijgen en naar rechts de dijk te volgen tot aan de aanlegsteiger van de "Sint-Annekesboot". Deze brengt U naar de ponton aan het Steenplein en geeft U tijdens de vaart een prachtig en uniek zicht, niet alleen op onze Scheldestad, maar op de beide oevers. Vanaf het Steenplein is het boogscheut naar de Groenplaats.
Wie niet wil varen kan dus gewoon de plage verlaten en gaan de Gloriantlaan op om terug naar ons beginpunt Frederik van Eedenplein te gaan. Buiten de "Panorama Tower",
(foto eigen beheer)
waarvan de eerste steen gelegd werd op 15 oktober 1966 door de heer Richard Declerck, gouverneur van de provincie Antwerpen, aan de rechterzijde op de hoek van de Esmoreitlaan, is er niet bijzonders te zien.
Tijdens het rustig rondwandelen is ons opgevallen dat hier de geschiedenis op straat is waar te nemen, daar de meeste straten, niet alleen in de omgeving van de Gloriantlaan, maar ook in andere delen van linkeroever, de naam dragen van een schrijver of dichter,zoals bv. Emile Verhaeren - Ernest Claes - Lode Zielens, enz. -
Linkeroever is zo uitgestrekt dat een wandeling, buiten deze zoals hiervoor werd beschreven, uit te stippelen, moeilijk is. Wel kunnen we nog vermelden dat er een nieuwe wijk in opbouw is aan het Galgenweel"De Regattawijk", nieuwe naam van Prestobel. Hier zou een levendige woonwijk opgericht worden met een site van 40 hectare, die strategisch ligt tussen de Blancefloerlaan, het Galgenweel en het aansluitingscomplex met de E17. In de volgende 10 jaar komen hier 400 éénsgezinswoningen met tuinen 1000 appartementen. In de onmiddellijke omgeving is veel groen en ruimte voor sport en ontspanning. De oevers van het Galgenweel blijven onbebouwd en worden een nieuw park van 11 hectare. Een plein aan het insteekdok van het Galgenweel, tussen een hotel en een waterrecreatiecomplex, vormt het kloppend hart van de nieuwe wijk.
En om te besluiten wordt de Middenvijver op Linkeroever heringericht. De grondwerken om een waterplas uit te graven zijn reeds gestart. Deze droge plek wordt een waterrijk gebied waar water en groen elkaar afwisselen. Hierdoor zal de natuurwaarde op korte termijn sterke stijgen en krijgen nieuwe broedvogelpopumaties een kans.
Wij hopen dat jullie van de wandeling genoten hebben en danken jullie voor de talrijke bezoeken en commentaren op het blog.
Onze volgende uitstap zal een mooie wandeling betreffen in de "Zoo van Antwerpen".
Bronnen : - Wikipedia - Schrijvers op Linkeroever - Erfgoeddeel Antwerpen 2003 - Antwerpen, Werf van de Eeuw "Een nieuwe fase" - Stad Antwerpen
Zurenborg is de naam van een residentiële wijk in het zuid-oosten van de stad Antwerpen. Zij wordt in twee gesneden door de spoorweg, die net als de noorderlijke in Borgerhout, de oude muren van de vesting Antwerpen nog volgt, is zij opgesplitst tussen Antwerpen, district Antwerpen en Berchem. De Plantin en Moretuslei vormt zowel de noordgrens als de oostgrens van de wijk. Verder vormen de Binnensingel (R10) en de Uitbreidingsstraat de zuidgrens van de wijk en schermt de spoorlijn 25 Zurenborg van de wijk Haringrode af.
De wijk ontstond aan het einde van de 19° eeuw en kende in de eerste jaren van Wereldoorlog II, door de massale stadsvlucht, een periode van verval. Daarin kwam vanaf de jaren 60 en vooral 70 een kentering toen de wijk kunstenaars, intellectuelen, politieke hemelbestormers en andere "alternatievelingen" begon aan te trekken. De wijk Zurenborg wordt wel eens een "dorp in de stad" genoemd.
Voor deze uitstap vertrekken we nogmaals vanop de Groenplaats. Steken deze over en begeven ons richting Korte Nieuwstraat waar we de tram van lijn 11 nemen richting Eksterlaar.
We rijden via de Wolstraat, St.-Jacobsmarkt en Franklin Rooseveltplaats richting Koningin Astridplein, waar de tram even een kleine bocht neemt om de Carnotstraat in te rijden. Wanneer we de Ommeganckstraat inrijden en de Provinciestraat bereiken zien we even voorbij de halte aan de Ploegstraat, aan de rechterzijde de kerk van de "Paters Dominikanen"
(foto eigen beheer)
Wij blijven echter op het tramrijtuig en rijden over het kruispunt met de Plantin en Moretuslei tot in de Rolwagenstraat, waar we aan de eerstvolgende halte afstappen en op onze stappen terugkeren, richting Plantin en Moretuslei.
Hier gaan we naar links de Van den Nestlei in en op de hoek met de Oostenstraat bevindt zich een synagoge die in 1927 ingewijd en ontworpen werd door Joseph de Lange, samen met andere architecten.
(foto eigen beheer)
Aan de Oostenstraat gaan we links af en volgen de spoorwegbermen. Zie hoe mooi ze werden afgewerkt met mozaïekstenen.
(foto eigen beheer)
We wandelen verder en passeren achtereenvolgens de Provincie, - Lange Van Ruusbroec en Steenbokstraten. Aan de Arendstraat slaan we links af richting Kleine Beerstraat en Dageraadplaats. De Dageraadplaats, bijna volledig omzoomd door restaurants en op zonnige dagen één groot terras. Zij is helemaal heraangelegd. De typisch ongedwongen sfeer bleef echter bewaard, zodat het nog meer de plek is waar de hele buurt samenkomt.
(foto eigen beheer)
Rechts van de Dageraadplaats bevindt zich de neogotische Kerk St.-Norbertus, opgetrokken in 1903-1904.
(foto eigen beheer)
We verlaten het plein via de Kreeftstraat richting Door Verstraeteplaats, waar niet minder dan 6 straten op uitmonden, heette voordien Feniksplaats. Op het rondpunt een prachtig beeld "Meisje opbloesemde tak" (1951) van de Zweedse beeldhouwer Axel Wallenberg (° Nässjö Zweden in 1881).
(foto eigen beheer)
Op de hoek van de Lange Altaar -en Schorpioenstraat het "Stadsarchief van 't Jare 1906",
(foto eigen beheer)
waar de genealoog zijn gading wel kan vinden.
We wandelen de Lange Altaarstraat in tot aan de spoorweg en komen terecht op de Draakplaats (of Tramplein),
(foto eigen beheer)
met rechts de Grote Hondstraat waar "De Lijn" haar kantoren heeft en op de hoek van de Draakstraat en Draakplaats het gekende café "Den Draak". Het café van Het Roze Huis, leent zich uitstekend voor een gezellige babbel in een prettige omgeving. Op de eerste etage van het gebouw bevinden zich drie ruimtes die voor uiteenlopende activiteiten gebruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld bijeenkomsten van holebi-verenigingen, tentoonstellingen, praat- en discussie-avonden, artistieke initiatieven, feestjes, recepties enzovoorts. Het Roze Huis streeft naar een verdere emancipatie van holebis en een grotere zichtbaarheid van dit deel van de bevolking. In Het Roze Huis kan je holebis, sympathisanten, buurtbewoners en toeristen van alle leeftijden ontmoeten en leren kennen.
In de uiterst rechtse hoek van de Draakplaats de herstelplaats voor tramrijtuigen. We gaan onder de brug van de spoorweg richting Cogels Osylei. Links bevindt zich de stelplaats voor de autobussen van de Lijn.
(foto eigen beheer)
Onder de spoorwegbrug bevinden zich enige gedenkplaten van het gedicht "Thuis" van Herman De Coninck, de bekende schrijver-dichter die in de Cogels Osystraat woonde, en die de wijk ook noemde : "Burenzorg", een woordspeling op Zurenborg. Hieronder enkele fragmenten :
(foto's uit eigen beheer)
Hier eindigt onze wandeling en om stadinwaarts te keren kunnen we onder de spoorwegbrug de tram nr 11 nemen richting Melkmarkt. - - - - - - - - - - Een ander alternatief is de tramsporen te volgen. Wij komen nu op het grondgebied van het distrikt Berchem met zijn prachtige Cogels Osylei. Een stukje architectorale kunst, bekijk de gebouwen maar eens. Hieronder enkele voorbeelden :
(foto's eigen beheer)
Als eerste huis in de rij aan de linkerzijde, zien wij een replica van "Brabo".
(foto eigen beheer)
Dat zou het 4° beeld van Brabo moeten zijn dat in Antwerpen te vinden is, buiten het standbeeld Brabo op de Grote Markt, het beeldje op de "Putkevie" van Quinten Matsijs op de Handschoenmarkt en het laatste op het gebouw van het Loodswezen.
In deze straat werden aan verschillende voortuintjes borden aangebracht met de vermelding :
(foto eigen beheer)
"MOOI en MEEDOGENLOOS" Het overmatige en MEEDOGENLOZE verkeer in de straat heeft naaste gevolgen voor de leefbaarheid van de Cogels-Osylei en haar mooie patrimonium, haar bewoners, en haar bezoekers. Zij vragen dan ook : - het verbeteren van de verkeersveiligheid - het heraanleggen van de straten, met respect voor de zwakke weggebruikers en het historisch erfgoed."""
Dit gelezen te hebben zagen wij ons toch verplicht het te vermelden, want de Cogels-Osylei is toch de Meir van Zurenborg, en sedert de fusie toch ook een stuk Antwerpen, wel zonder winkels maar de moeite waard om te bekijken.
Wij hopen dat jullie een aangename wandeling hebben gemaakt en verwachten jullie op een volgende, die zal handelen over de "Haringrodewijk en Klein-Antwerpen".
Uitstap of Wandeling 22 - De Haringrodewijk en Klein Antwerpen -
Om deze uitstap of wandeling te doen moet men toch de achtergrond van "Klein Antwerpen" kennen. Velen onder ons zullen nog nooit gehoord hebben over deze 2 wijken. Smeert jullie beentjes maar in, want het is een lange wandeling.
Klein Antwerpen is een wijk in Antwerpen, en verwijst naar een oude afspanning met herberg die aan de Lange Leemstraat in het noorden van het buurtschap Haringrode lag. Door de Belgiëlei werd het noorden van Haringrode afgescheiden en ging een eigen wijk vormen, die oorspronkelijk nog "Quartier Leopold" of "Leopoldwijk" heette en later onder de naam "Klein Antwerpen" bekend werd. De buurt of wijk vormt nu het zuidelijk deel van een naar het Stadspark en de Diamanthandel overkoepelende weg.
Ons vertrekpunt is nogmaals de Groenplaats waar we tram 7 nemen richting Mortsel. Na 5 haltes verlaten we het rijtuig aan de Gounodstraat. We gaan via de voetgangersovergang aan de verkeers-lichten richting kerk. De Heilige Geestkerk,
(foto eigen beheer)
die in de jaren 60/70 furore maakte, wegens de op zondag gehouden Franse missen.
We blijven het voetpad volgen richting Harmonie en nemen nu de eerste straat links, de Sint-Thomasstraat. Ten einde van de straat, waar deze zich splitst in Albertstraat en Haringrodestraat, gaan we naar links, de Sint-Vincentiusstraat in. Een straat die we reeds kenden van een vorige uitstap (zie nr 16) en waar het ziekenhuis Sint-Vincentius gelegen is.
(foto eigen beheer)
Aan het einde van de straat gaan we onmiddellijk naar rechts, steken het pleintje aan de Isabellalei over en wandelen rechts de Lange Leemstraat in. Dat wij ons in "Klein-Antwerpen" bevinden is te zien aan het bordje dat is aangebracht op het pleintje. De tekst op het bordje luidt : "Pleintje van de verdraagzaamheid - Klein Antwerpen". We wandelen nu rustig door de Lange Leemstraat tot aan de Belgiëlei. We steken het kruispunt met verkeerslichten over en nemen het voetpad in de richting van de Harmonie (hier verlaten we dus "Klein Antwerpen"). Aan het nummer 117 bevindt zich het gebouw van Provinciestaf van Antwerpen, de Plaats Commando van Antwerpen, Het Marinecomponent en het Detachement Antwerpen "Navdetant".
(foto eigen beheer)
We slaan nu links de Haringrodestraat in om vervolgens links de Van Beethovenstraat te nemen. Rechts van ons nog een typisch Antwerps Steegje, nl. de "Smyrnaplaats" (aanvankelijk Smyrnasteeg)
(foto eigen beheer)
Dit steegje werd geopend bij KB van 17.1.1877 door een zekere Benedictus, en bij C.B. van 16.2. d.a.v. naar de Aziatische haven Smyrnasteeg geheten, doch overeenkomstig de wens van de bewoners bij C.B. van 9.8.1880 omgedoopt in 'Smyrnaplaats'.
Ten einde van de straat gaan we naar rechts de Gretrystraat waar de "Anglikaanse kerk"
(foto's eigen beheer)
zich bevindt. Deze kerk is officiëel de Episcopale kerk van Engeland en vaak korter met de Kerk van Engeland (Church of England) weergegeven;
(foto eigen beheer)
Zij werd geboren uit de missieactiviteiten van Romeinse militairen en kooplieden en aanvankelijk met de wereldkerk van Rome verbonden tot er in 1534 een schisma (splitsing of afscheuring van een organisatie in twee verschillende kampen) tot stand kwam door Hendrik VIII.
We blijven de Gretrystraat naar rechts volgen en passeren de links gelegen Werk -en Wambachstraat, om dan links de Lamorinièrestraat in te gaan. Hier nemen we nu de eerste straat rechts, de Albert Grisarstraat, straat waar vroeger het kinderziekenhuis "Good Engels" was gevestigd. Binnenkort komen hier 47 lofts en 16 nieuwbouwappartementen. Zes jaar stonden het poorthuis en één van de vleugels leeg. In sommige kamers staan nog de oude kinderbedjes. Bekijk de prachtige gevel maar eens.
(foto eigen beheer)
Wist U ook dat hier het Professor Claraplein gelegen is ? Wij hadden er in ieder geval nog nooit van gehoord.
Aan het einde van de straat gaan we links de Boomgaardstraat in en aan de bocht naar rechts gaan wij naar links, de Marialei in en passeren de Helenalei, wat eens een prachtige straat moet geweest zijn met herenhuizen uit de 19° eeuw met voortuintjes, is nu een vervallen straat met vele vreemde nationaliteiten. We volgen de straat tot waar ze naar links buigt. Hier bevond zich vroeger het "Krijgsgasthuis".
(foto eigen beheer)
Het verlaten militaire domein heeft een oppervlakte van ongeveer 8 hectare en is in omgang vergelijkbaar met de halve omgang van het stadspark (14,25 ha) of ruim zo groot, zoniet groter dan het Albertpark. Er is echter weinig te zien, het gebied wordt ingesloten door de huizen aan de straatkant. Alleen een hoge blinde muur of een poort (gebouw) verraadt haar aanwezigheid. Aansluitend was daar het het "Arsenaal".
Op deze site worden op een termijn van 6 jaar 400 wooneenheden gerealiseerd in een autovrije parktuin: een 300tal woningen, appartementen en loften en een 100tal sociale huur -en koopwoningen. De helft van het terrein wordt publieke ruimte. In het totaal wordt bijna 2 ha groen voorzien met onder meer een buurtpark en een plein.
We vervolgen onze weg in de Marialei tot aan de Lamorinèrestraat waar we rechts inwandelen, steken het kruispunt met de Lange Leemstraat over en nemen de eerste straat links, de Nerviërsstraat. Hier bevond zich vroeger het "Astridbad", maar heden ten dage is hier niets meer van terug te vinden. Volgens ons is er thans op deze plaats de "Centrale vzw Koninklijke Vereniging voor Joodse Weldadigheid". Gezien deze straat veel van haar charme heeft verloren, wandelen we in de richting van de Belgiëlei.
We gaan links het rondpunt
(foto eigen beheer)
op, steken de rijbaan over en via het zandweggetje, OPGELET !!! WEES UITERST VOORZICHTIG voor de tram bij het oversteken van de tramsporen tot aan de overzijde. Eens daar geraakt werpt dan even een blik terug naar het nummer 91 op de Belgiëlei, daar was vroeger het "Museum Smidt van Gelder", dat betere tijden heeft gekend en nu volledig leegstaat.
(foto eigen beheer)
Dit museum was ondergebracht in een prachtig patriciërshuis, ingericht als een 18° eeuws interieur, met onschatbare schilderijen, Chinees en Europees porselein, wandtapijten, juwelen en allerlei precieuze kunstvoor-werpen. In 1949 werd het volle eigendomsrecht overgedragen door de eigenaar van wijlen Pieter Smidt van Gelder (1878-1956) aan de stad Antwerpen. Het gebouw staats sinds 2007 te koop.
Het rondpunt op de Belgiëlei, heeft ook een hele gedaantewisseling ondergaan. Vroeger stond hier het standbeeld van "Boduognat"
(foto Wim Strecker)
Op 17.8.1861 werd dit standbeeld ingewijd op de toenmalige Leopoldslei (sedert 1919 Belgiëlei). De beeldhouwer was Jozef Ducaju. Hij was 18 jaar toen hij de Boduognatgroep vervaardigde. Het beeld stelde Boduognat, de kloeke koning der Nerviërs voor, die 2 Romeinse krijgers v ersloeg. Op 5.7.1954 besliste de Gemeenteraad om verkeerstechnische redenen het beeld te verwijderen, zodat het in augustus werd afgebroken en verzeilden te stukken in het "erepark" van het stadsmagazijn aan de Desguinlei. Wanneer dit eveneens moest verdwijnen voor de Kleine Ring geraakte de fragmenten her en der verspreid.
We wandelen nu links de Charlottalei in en volgen deze via het linkervoetpad, voorbij de Consciencestraat en Jacob Jordaensstraat, tot aan de Loosplaats,
(foto eigen beheer)
genaamd naar de burgemeester Frans Loos (Antwerpen 1799-1871). Loze Frans zo geheten in de volksmond was burgemeester van Antwerpen van 1848 tot 1862.
(foto Wim Strecker)
Auguste Rodin beitelde de 4 robuuste zittende figuren, die nijverheid, koophandel, scheepvaart en kunst voorstelden. Het beeld werd bekroond door mevrouw Antverpia, de fakkel van de wetenschap in de hand, terwijl lager het marmeren borstbeeld van Frans Loos prijkte. Het beeld werd ingewijd op 27.8.1876 op de Loosplaats, voorheen Sint-Jozefsplein en is het werk van Jules Pécher. Het beeld werd afgebroken in 1960 en evenals het beeld van Boduognat overgebracht naar het stadsmagazijn
Rechts op de hoek met de Brialmontlei, de "Sint-Jozefskerk"
(foto eigen beheer)
ontstaan in 1943 en uitgevoerd in neoromaanse stijl (deze kerk kennen we nog van een vorige wandeling in het stadspark, nl. nr 15).
We blijven het voetpad volgen via de Van Eycklei, wandelen voorbij het "Park Lane Hotel - Radisson"
(foto eigen beheer)
tot aan de derde straat links, de Bexstraat in. Aan het nummer 13 bevindt zich de "Vlaamsche Evangelische Kerk"
(foto eigen beheer)
hier prediken zij CHRISTUS Den Gekruisigde Cort.23.
(foto eigen beheer)
We gaan nu links de Lange Leemstraat in, nemen de eerste straat rechts, de Hemelstraat, en bezoeken de "Kapel van hetAllerheiligste Sacrament".
(foto eigen beheer)
De kapel is een neogotisch monument dat in de 19° eeuw gebouwd werd van 1890-1892. De kapel en het bijhorende klooster zijn opgetrokken in rode baksteen. Aan de gevel van de kapel bevindt zich een beeld van de Maagd Maria met goddelijk kind.
We verlaten nu deze straat en komen alzo terug op de Mechelsesteenweg waar we tram 7 nemen om zo terug richting Sint-Katelijnevest te rijden. Vandaar is het een boogscheut om terug naar de Groenplaats te gaan.
Wat vonden jullie van deze uitstap ? Waren jullie er ooit al eens geweest ? Zo niet, dan hebben jullie weer een ontdekking gedaan en een nieuw stukje van Antwerpen ontdekt.
Tot een volgende wandeling ?
Bronnen : - Wikipedia - Gazet van Antwerpen - IPPA's museumgids - MHA - Antwerpse standbeelden van Piet Schepens - Antwerpse werf van de eeuw "Een nieuwe fase" - Geschiedenis van Antwerpse straatnamen, Antwerpen 1977, Robert vande Weghe
Uitstap of Wandeling 21 - Het diamantkwartier en Joods Antwerpen -
Om deze uitstap of wandeling te maken neemt men best de premetro op de Groenplaats en rijden tot het station "Opera". Bij het verlaten van de metro komt men op de ons aller gekende de De Keyserlei. Het alternatief is dat men vanaf de Groenplaats via de Meir, Leysstraat richting Centraal Station wandelt.
Op De Keyserlei, nemen we de 2° straat rechts, nl. de Appelmansstraat om onmiddellijk de 1° straat links te nemen, de Vestingstraat. Vervolgens nemen we de eerste straat rechts, de Rijfstraat en belanden alzo in het diamantkwartier. Deze straat is afgesloten met cylindervormige palen en onder het waakzaam oog van een politieinspecteur. Daar waar de straat naar links buigt, heet ze Hoveniersstraat. Aan de rechterkant het gebouw van de "Antwerpse Diamantkring".
(foto eigen beheer)
Een 50 tal verder aan de linkerkant bevindt zich een Portugese synagoge
(foto eigen beheer)
dat in het jaar 1981 opgeschrikt werd door een bomaanslag. Een gedenkplaat verwijst nog naar deze memorabele dag en luidt : "Op 20 oktober 1981 werden 3 personen gedood en meer dan 100 gewond door de ontploffing van een bommauto die hier geparkeerd stond. - Wij zullen steeds met ontroering terugdenken aan al deze slachtoffers van deze terreurdaad".
De Hoveniersstraat buigt aan het einde van de straat naar rechts in de Schupstraat, waar eveneens aan de ingang, ter hoogte van de Lange Herentalsestraat een wachthuisje voor de politie en cylindervormige palen werden voorzien. We volgen nu de Lange Herentalsestraat tot aan de eerste straat links, de Lange Kievitstraat en volgen deze tot aan de centers, tot aan de Pelikaanstraat. Aan het kruispunt met verkeerslichten werpen we even een blik naar links en rechts en zien hoe mooi de juwelenwinkels onder de sporen van het Centraal Station gerenoveerd werden.
(foto's eigen beheer)
We zijn nu in het hartje van het Jodenkwartier. In Antwerpen wonen ongeveer 20.000 orthodoxe joden, geconcentreerd in de wijk naast de diamantwijk, op enkele minuten loopafstand van het Centraal Station. Deze wijk noemt men daarom ook wel "Joods Antwerpen".
Het is na New-York, Londen, Bnei Brak en Jeruzalem één van de grootste gemeenschappen van charedische (aulte-orthodoxe) Joden ter wereld. Ook in Klein-Antwerpen en Haringrode, 2 wijken aan de Antwerpse Lange Leemstraat, die in een andere uitstap zullen behandeld worden, wonen veel Joden.
Bij groen licht steken we de voetgangersovergang over, richting gewelfde brug onder de spoorweglijn, waar het een drukte van jewelste is wegens allerhande verbouwingswerken. Het is werkelijk een bouwwerf. We bevinden ons nu op het "Kievitplein area"
Wanneer wij onder de brug naar rechts gaan komen wij ten einde in de Van Spangenstraat, waar rechts een typisch Joods schooltje is gevestigd. We verlaten de straat naar links, de Van Immerseelstraat in, en zien vlak voor ons een groot gebouw verschijnen dat de naam draagt van "Golden Tulip" Antwerp Center.
(foto eigen beheer)
Golden Tulip Antwerp Centre is een nieuw centraal gelegen hotel in Antwerpen. Het hotel heeft 174 luxe kamers waarvan 7 suites en 5 appartementen, een BRANCHE restaurant, Bar & Lounge, Let's meet again faciliteiten en ruime parkeermogelijkheden. Het is tegenover de TGV (Hoge snelheidstrein) terminaal gevestigd en centraal gelegen op 1 km van de diamant -en juwelierswinkels, de Zoo, de Keyserlei en zijn boetieks.
We gaan nu naar rechts en even verder links bevindt zich een binnenplaats waar we een prachtige constructie met bomen vinden.
(foto eigen beheer)
Op deze binnenplaats vinden we een wegwijzer waar we al de andere instellingen zoals : "Alcatel-Lucent", "Europ hotel" en het "Shopping Center" kunnen vinden.
We verlaten deze binnenplaats en nemen even voorbij het Europ hotel de eerste straat links, waar op de hoek een grootwarenhuis "Lidl" is gevestigd, nl. De Copernicuslaan. Ten einde lopen we recht in de Ploegstraat, de achterkant van de Zoo. Bekijk links eens even de mooie rustplaats van dit hotel.
(foto eigen beheer)
Opgelet, als ge heden ten dage deze uitstap of wandeling wilt doen, het is er nogal een slijkboel met het aanleggen van de nieuwe bestrating en de verbouwing van de bruggen.
Tussen de Ploegstraat en de Lange Kievitstraat was hier vroeger een open vlakte die dienst deed als parkeerplaats voor voertuigen. Nu wordt er volop gebouwd en zien dat de "Vlaamse Overheid", "Hotel Golden Tulip Antwerp Center", en "Le Pain Quotidien" reeds hun intrek hebben genomen in deze moderne gebouwen.
We keren nu op onze stappen terug en via de Lange Kievitstraat gaan we terug richting brug, zodat we terug in de Pelikaanstraat belanden. Bekijk de winkels onder de centers, met zijn juwelen en "diamond's for ever". Opgepast echter voor de nepjuwelen !
Aan de linkerzijde hebben we nog het gebouw van de "Beurs voor Diamanthandel"
(foto eigen beheer)
Antwerpen telt als enige diamantstad vier diamantbeurzen. Het zijn streng beveiligde gebouwen die alleen toegankelijk zijn voor leden en waar kopers en verkopers elkaar ontmoeten. Diamanten worden er getoond en onder de loep genomen om de prijs te bepalen. Om die waardebepaling zo goed mogelijk te laten verlopen, heeft een diamantbeurs alleen ramen aan de noordkant, zodat de lichtinval de hele dag gelijk blijft.
De Diamantclub van Antwerpen opende zijn deuren in 1886 en is de allereerste diamantbeurs waar leden hun zaken veilig kunnen afhandelen. In 1904 komt er een tweede diamantbeurs bij, de Beurs voor Diamanthandel, gevolgd door de Vrije Diamanthandel in 1911. In 1930 volgt de Antwerpse Diamantkring.
Als we nu de Pelikaanstraat uitlopen komen we terug aan de De Keyserlei, ter hoogte van het Centraal Station en kunnen we ofwel de premetro nemen richting Groenplaats of aan het Koningin Astridplein de trams nemen richting Melkmarkt, die een boogscheut verwijderd is van de Groenplaat.
Ziedaar dat was even kennis maken met het diamantkwartier. Wij hopen dat jullie er van genoten hebben en verwachten jullie op een volgende uitstap, nl. De Haringrodewijk en Klein Antwerpen, dat in feite een vervolg is van deze uitstap.
Wij hebben lang nagedacht waar we deze uitstap zouden beginnen om toch zoveel mogelijk van de wandeling te genieten en kwamen uiteindelijk tot het resultaat dat het weer mogelijk was de "Groenplaats" als vertrekpunt te nemen.
Hier nemen we in het "premetrostation-Groenplaats" tram 3 richting Merksem en verlaten het tramrijtuig aan het Schijnpoort, juist voorbij de brug onder de spoorweg.
Als we in de richting van Deurne kijken zien we in verte de contouren van het "Sportpaleis" en de "viaduct" van de autosnelweg (plaats waar later vermoedelijk de brug "Lange Wapper" zou komen).
Wij wandelen echter terug richting stad en nemen rechts de straat voor de ijzeren brug, namelijk de Lange Lobroekstraat. Na enkele honderden meters gestapt te hebben, bemerken we dat in deze lange straat vele typische vleesrestaurants en café's zijn gevestigd.
Het is daarom dat "Den Dam" vooral bekend is om zijn vele slachthuizen, vooral in de straatnamen komt dit sterk tot uiting : o.a. in Slachthuislaan, Korte -en Lange Slachterijstraat, de Kalverstraat,enz... Rechts van ons zien we het slachthuis, waarvan de oorspronkelijke gebouwen een V-bomaanval overleefden en nu geheel gemoderniseerd zijn. Op 23.4.1951 legde Schepen F. Detiège de eerste steen van de nieuwe slachthal. Op de gedenksteen aan de ingang lezen wij :"bij bominslag van 13.10.1944 waren onder het personeel 21 doden" .
Zo zijn we gekomen aan de kromming van de straat naar links en zien we in de verte de Sint-Lambertuskerk,
(foto eigen beheer)
die dateert van 1910, naar het ontwerp van J. Evrard gebouwd, verschijnen. De zijingang bevindt zich in de Twee Nethenstraat,
Rechts in de straat de blokken van de "Goede Woning". Aan de ingang van deze blokken vinden wij een gedenkplaat aan de slachtoffers van een V-bominslag.
De vermelding luidt : "Tot aandenken van de slachtoffers van de bominslag op 16 december 1944. Bij de gedeeltelijke vernieling van dit woningcomplex door een V2-bom verloren 71 mensen het leven en werden er 79 gewond."
De Twee Nethestraat is een straat die naar het Noorschippersdok, gaat waar ongeveer in 1928 hoofdzakelijk beurtschepen aanmeerden.
Den "Dam", ook wel St.-Job genoemd naar de vroegere St.-Jacobskapel in de Bredastraat, was in 1873 een "eilandje" tussen Antwerpen en Merksem. In de jaren '70 werd het Damkwartier beschouwd als een "vergeten gat". Het volkse Damkwartier leefde voor de oorlog wel van de slachterij en het Kempisch kanaal.
Gekomen op het heraangelegde en gerenoveerde Damplein zien we het oudste middelgrote reizigersstation van Antwerpen, nl. het Damstation, en mag zich sinds 1997 een beschermd monument noemen.
(foto eigen beheer)
met zijn afschuwelijke overkoepeling van de HST-lijn. 100 jaar geleden stond het Damstation in de weg voor de aanleg van het ringspoor rond Antwerpen. Afbreken en weer opbouwen werd te duur bevonden. Onder leiding van de ingenieurs Morglia en Weiss werd het stationsgebouw - ongeveer 3000ton zwaar - dan maar in zijn geheel verplaatst.
Vele oude Dam-bewoners zijn trots op hun Damstation. Met de aanleg van de HST-tunnel beleefde het gebouw een "déjà vu". Voor de tweede keer in zijn geschiedenis stond het (bijna) in de weg van het treinverkeer.
De Antwerpse wijk Dam of vroeger Den Dam, is zoals de naam het zegt een Middeleeuwse opgeworpen dam die de verbinding gaf met Antwerpen, Dambrugge, Stuivenberg en Merksem tot Breda. Het is een heel aparte buurt. Een volkse buurt van oudsher bewoond door dokwerkers. Het is een rustige, kleine en gezellige wijk waar mensen elkaar nog kennen. Het ligt vlakbij het kanaal, de spoorweg, de Ring, de Singel en dichtbij het centrum van Antwerpen. Toch voelen veel bewoners zich nog steeds wat afgesloten van het centrum. Men noemt de wijk voor niets "een dorp in de stad". Door de komst van het nieuw park "spoor Noord" zal de wijk Dam voor een groot deel aansluiten bij de andere stadsdelen.
Wie kent hier nog in de omgeving van het Damplein "den bitterpeen" ? De gebroeders De Beukelaer kochten ongeveer in 1900 de oude chemicaliën sodafabriek van Lombaerts op en toverden de gebouwen om tot een chicoreifabriek. En het chocoladefabriek "Meurisse" dat tot eind in de jaren 60 een zekere bekendheid genoot. De imposante voorgevel en de zoete geur domineerden toen het Damplein.
Onze wandeling eindigt hier op het Damplein en wie terug richting stad wil, neemt schuin links van het plein, aan de bushalte de autobus tot op de Franklin Rooseveltplaats.
Wie echter nog genoeg kracht heeft gaat rechts de Bredastraat in tot aan de Ijzerlaan. Daar links af tot aan de Noorderlaan, waar we dan rechts afslaan. We wandelen over de brug van het Albertkanaal.
(foto eigen beheer)
(Dit is het grootste kanaal van de Provincie Antwerpen. De totale lengte bedraagt maar liefst 130 km, waarvan 52 km in de provincie Antwerpen. Het Albertkanaal ligt niet bepaald in een mooie omgeving en heeft hoge kunstmatige oevers. Het Albertkanaal is een zeer moeilijk bevisbaar water. Om succes te hebben moet je veel voederen. Een breed kanaal met veel beroepsscheepvaart, stroming, en onbekende grote karpers. Op het Albertkanaal mag wel degelijk 's nachts gevist worden). We wandelen tot aan het volgende kruispunt met verkeerslichten, nl. de Groenendaallaan. Rechts op de hoek het "Antwerps Dockx hotel". Schuin links in de verte zien we de gebouwen van "Metropolis"
(foto eigen beheer)
met zijn verschillende filmzalen en er juist tegenover de "Margarineblokken" (Solo- en margarineblokken).
(foto eigen beheer)
Waarom deze naam ?, wel omdat de mensen veronderstelden dat de bewoners geen geld meer over hadden voor goede boter en waren de hangblokken pure luxe.
Verderop bevindt men zich in hartje luchtbal met vele straten die hun naam kregen van Amerikaanse staten en landen, zoals Philadephiastraat, Braziliëstraat en vele anderen.
Wie nu genoeg gewandeld heeft kan op het plein aan de Metropolis tram 6 richting VII° Olympiadelaan nemen. Een tram die via de premetro het station Astrid aan het Koningin Astridplein aandoet, zodat alle mogelijke aansluitingen in de verschillende richtingen mogelijk zijn.
Bronnen : - Wijk Dam - www.antwerpen.be - Wikipedia
Uitstap of Wandeling 19 - van Vestingwateren naar het Kiel -
Voor deze uitstap kozen wij weer als vertrekpunt de Groenplaats, om met tramlijn 4 of met de autobussen van de lijn (die allen richting Boom of Hemiksem rijden) tot aan de halte "Zuidstation" te rijden. Hier verlaten wij het tramrijtuig of bus en steken de rijbaan over en wandelen over de brug over de autosnelweg van de Ring. Op de afsluiting van de brug werd een gedenkplaat bevestigd ter herinnering aan het binnentreden van het Royal Tank Regiment op 4 september 1944
(foto eigen beheer) We steken nu de oprit van de autosnelweg over richting "Silvertoptorens" aan de Jan Denucéstraat. Deze werden gebouwd tussen 1973 en 1976 met 507 woongelegenheden en commerciële ruimtes, met kantoren voor de huisvestingsmaatschappij en een ontmoetingscentrum, door de maatschappij NV Antwerpse bouwwerken Verbeeck. Bekijk de totempaal,
(foto eigen beheer)
een monument ontworpen door Jean-Guillaume Bierwerts (° Brasschaat 3.5.1927) en onthuld op 22.10.1973. Het kreeg al vlug van de Antwerpenaars de naam van "Het patteeke of totempaal". De bevangenheid wordt gesymboliseerd door de zwarte bol in het centrum, terwijl daarrond 9 beelden de bedreigde mens voorstellen. En zie hoe ze de renovatie van die verouderde blokken oplosten.
(foto eigen beheer)
We blijven links het voetpad volgen, steken de oprit naar de Jan de Voslei over, zodat we het "Kielpark"
(foto eigen beheer)
aan de linkerzijde laten. Aan de overzijde op de hoek van de Louis Armstronglaan "Digipolis"
(foto eigen beheer)
en even verder aan de overzijde op de Sint-Bernardsesteenweg het gebouw van mutualiteitsverzekering "de Voorzorg",
(foto eigen beheer)
Als we de Emiel Vloorsstraat zouden volgen zouden we links de "potenblokken" (foto eigen beheer)
opmerken. Deze werden in 1953 gebouwd en zijn het werk van Renaat Braem. De invloed van Le Corbusier, bij wie hij stage had gelopen was overduidelijk. De flatgebouwen werden gebouwd op pijlers en kregen al gauw de naam "potenblokken". Ongeveer gelijktijdig werden de "torens van het Kielpark" gebouwd.
We wandelen verder de steenweg op en aan onze rechterkant de Sint-Catharinakerk. (foto eigen beheer)
Reeds in 1862 was bij Koninklijk Besluit bepaald dat de nieuw op te richten parochie een kerk zou krijgen. Vanwege de Brialmontvesting duurde het tot 1867 voor een geschikte plaats gevonden werd. Het perceel tegenover het kerkhof lag 35 meter verwijderd van de krijgsdienstbaarhedengrens. De echte kerk kwam er in 1870 en werd gebouwd naar een plan van stadsbouwer Pieter Dens. Een 100tal meter schuin rechts aan de overzijde, het Politiebureau van de 6° wijk of thans hulpbureau van Politie Zone Zuid
(foto eigen beheer)
met daarnaast de feestzaal, met die grote rat
(foto eigen beheer)
ervoor. Deze rat verwijst naar de "ratten" van de supporters van Germinal Beerschot Antwerpen. Den Antwaaarp is wel de oudste sportploeg van België (1880) maar den Beerschot ligt ons wel nauwer aan het hart. Hun bestaan is van 1900.
Op het Kiel waren er veel cinema's en danszalen. Naast den TIR was er de "National", zowel cinema als danszaal. In 1929 werd cinema "Nova" opgedoekt. Op de steenweg was er ook de "Conscience", tegenover het kerkhof (Kielpark). Bij oudere Kielenaars is de zaal beter bekend als "vlooienbak". Een paar jaar voor de Wereldoorlog II veranderde de naam in "Micro". Op de hoek van de Alfons De Cockstraat was er vanaf 1937 Ciné "Centra", de modernste bioscoopzaal op het Kiel. In de Abdijstraat was er de "Modern Palace" en de "Eendracht" van pastoor Stockmans. In de Wittestraat, een zijstraat van de Abijstraat, bevond zich de cinema "Maxim". De restanten van de vroegere constructie zijn nog steeds te zien in de garage Piessens.
We blijven de steenweg volgen tot aan de Abdijstraat, met ervoor de onlangs nieuw aangelegde tram -en bushaltes, naar aanleiding van de opening van den "TIR". Aan het begin van de 20° eeuw stonden er nog geen winkels in de Abdijstraat. Na de eerste wereldoorlog verschenen de eerste handelszaken. Vanaf de jaren 30 ontwikkelde de Abdijstraat zich tot een moderne winkelstraat. Vandaag de dag is de Abdijstraat vooral een drukke straat met winkelende voetgangers en veel foutparkeerders. Vele grote winkels hebben de plaats geruimd voor "koopjesbazars", wat de naam van de straat niet echt ten goede komt. De straat werd genoemd naar de Sint-Michielsabdij van de Norbertijnen aan de Kloosterstraat te Antwerpen, die hier gronden en hovingen hadden.
Den "TIR" Communal"
(foto eigen beheer)
of "Gemeenteschietbaan der Burgerwacht" werd gebouwd in 1880 naar een ontwerp van stadsingenieur G. Royers. Inhuldiging gebeurde op 13.8.1881 met een internationale schutterswedstrijd. Den TIR was het oefenterrein van de burgerwacht, de "garde civique". Na 1918 verloor den TIR zijn functie als schietbaan en vanaf ..... werd het een winkelcomplex.
Wie echter de steenweg wilt volgen om de sociale woningen op de grens van de Julius de Geyterstraat en Hoboken te bekijken mag dit gerust, maar moet dan op zijn of haar stappen terug keren om een flukse wandeling te maken in de Abdijstraat tot aan de Wittestraat. Deze blokken zijn voor de Antwerpenaar echter een begrip. Het zijn kazerneachtige woondozen en staan er al van 1922. Het ontwerp was van architect Edouard Craeye.
De Abdijstraat eens de Meir van het Kiel, waar nu de oudere uitbaters hun winkel sluiten zonder hun handel over te geven, anderen trekken naar de grote winkelcentra. De jaarlijks weerkerende braderij heeft niet meer de aantrekkingskracht van vroeger.
Aan de Wittestraat gaan we rechtsaf en lopen ten einde van de straat recht op het stadion van de voetbalploeg Germinal BeerschotAntwerpen.
(foto eigen beheer)
We volgen de hekken en via de Atletenstraat bereiken we de hoofdingang van het stadion.
Na het verlaten van het stadion gaan we rechts tot aan de VII° Olympiadelaan en wandelen dan naar links tot aan het grote kruispunt van de Jan de Voslei - Van Rijswijcklaan - en Populierenlaan.
Van hieruit een zicht rechts op de Cromwelltank
(foto eigen beheer)
en Permeke. De tank werd hier geplaatst op 4.9.1948 als herdenking van de bevrijding van Antwerpen, door Commander Major General G.P.B. Roberts, tijdens de wereldoorlog II.
Wij steken voorzichtig het kruispunt over richting Populierenlaan, waar we rechts het gebouw van Corbusier
(foto eigen beheer)
kunnen bekijken. We steken hier nu straat over, terug richting Jan Van Rijswijcklaan en nemen de eerste straat rechts, de Sparrenstraat, zodat we naast de oprit van de autosnelweg blijven. We vervolgen onze weg via de Kruishofstraat waar we rechts van ons de oefenterreinen van GBA
(foto eigen beheer) zien liggen. Aan de ingang van deze terreinen nemen we de straat daar tegenover en komen we terug op de Jan Van Rijswijcklaan, waar we een mooi zicht hebben op de Kristus Koningkerk en de Stedelijke Normaalschool voor onderwijzers in de Pestalozzistraat, gebouwd door de architecten Emiek Van Averbeke en André Five in het jaar 1930.
De Kristus Koningkerk
(foto eigen beheer)
werd gebouwd tussen 1928 en 1930, volgens de plannen van Jos Smolderen (1889-1973). Zij werd opgetrokken in een romaans-byzantijnse stijl en was een onderdeel van de wereldtentoon-stelling van 1930, bedoeld als nationaal monument. Het gebouw komt massief over door het gebruik van talrijke steunberen, smalle ramen, koepels en de toren met schaarse openingen.
We steken de Jan Van Rijswijcklaan over en blijven rechts van de kerk, en nemen nu de Volhardingstraat. Aan het links gelegen pleintje, aan de Pol De Montstraat, houden we even halt om via het plantsoen het gedenkteken ter nagedachtenis van degevallen politiebedienden te bekijken. Vier kloekgebouwde en ingetogen mannen houden de wacht bij een lijkbaar. Vooraan op de arduinen stenen werden de jaartallen 1914-1918 en 1940-1945 gebeiteld met de opdracht :"De bevolking aan hare gevallen politiebedienden"
(foto eigen beheer)
Wanneer we het plantsoen verlaten gaan we links de Volhardingstraat in om vervolgens de Camille Huysmanslaan inwandelen tot op het einde waar we begroet worden door Camille Huysmans.
(foto's eigen beheer)
Camille Huysmans werd geboren te Bilzen op 26.5.1871. Het standbeeld is 3,25 meter hoog, is in brons en is een gift van de stichting C. Huysmans aan de stad Antwerpen. Het stond vroeger op de hoek van de Mechelsesteenweg en de Koningin Elisabethlei. Vlakbij de Belgiëlei, waar Huysmans jarenlang woonde en hij op 25.2.1968 zou sterven. Het beeld is van de Roemeens-Belgische kunstenaar Idel Ianchelevici. Bekijk de trotse, ietwat stoïcijnse houding, de regenjas losjes onder arm, net of hij stapt weer op aan de kop van een 1mei-stoet. (Nota auteur : samen met F. Van Cauwelaert en L. Franck was hij één van de kraaiende hanen). Links van hem het groot zwevend gebouw, dat eens het BP-gebouw
(foto eigen beheer)
genoemd werd.
We gaan tot aan het kruispunt, steken dit over, en lopen recht op "Antwerp Expo of Bouwcentrum",
(foto eigen beheer)
met zijn stenen wereldbol.
(foto eigen beheer)
In 1954 opgestart door enkele ondernemende Antwerpenaren. In 1958 eerste publiekbeurs, met als thema "bouwen". Het Bouwcentrum was geboren. Vanaf 1965 werden er kleine seizoensbeurzen georganiseerd. De grote doorbraak kwam er in 1974 toen de Boekenbeurs uit de Stadsfeestzaal moest wijken.
Links van ons op de Jan Van Rijswijcklaan, in het midden van het plantsoen, hebben we een zicht op de "teljorenfontein".
(foto eigen beheer)
Eind jaren 30 werd de fontein er geplaatst en werd in 1880 gemaakt door H. Beyaert. Deze fontein stond voorheen aan de Nationale Bank, waar ze in 1930 plaats moest ruimen voor het monument van de gesneuvelden met Koning Albert. Beyaert zei :"Ma fontaine ? J'entasse des plats et des assiettes, et voilà ma fontaine". Het is een mooi monument met al die kikkers, die fijne straaltjes water spuiten. In het zelfde plantsoen bevinden zich de beelden van Josué Antonius Dupon, ° Ichtegem, in het gehucht De Reiger op 22.5.1864 "Samsomvelt de leeuw"
(foto eigen beheer)
en "Briesende leeuwen".
(foto eigen beheer)
Deze beelden en de fontein kregen hier hun huidige standplaats op 11 maart 1935 en stonden vroeger allen op de Frankrijklei voor de Nationale Bank.
Oppassen nu ! We moeten nu terug richting BP-building, en daarvoor nemen we de wandelweg rechts van het gebouw met de wegwijzer "Jeugdherberg" zodat wij via het wandelpad aan de achterzijde van de jeugdherberg "Opsinjoorke" komen.
(foto eigen beheer)
Bij het rondwandelen rond het gebouw ontdekten wij onderstaand beeldje, 2 naakte vrouwen voorstellend, gebeeldhouwd uit een ruw steenblok.
(foto eigen beheer)
Links van ons zien we hoe de bruggen gerenoveerd worden.
(foto eigen beheer)
Het bord vermeldt de "renovatie van de bruggen" gebouwd voor de Wereldtentoonstelling in 1930. De renovatie geschiedt met de financiële steun van de Vlaamse Overheid en de provincie Antwerpen. Budget : 1.644.727 . Uitvoeringstermijn : 350 werkdagen.
Deze bruggen en de kerk Christus Koning zijn nog overblijfselen van de wereldtentoonstelling en worden thans gerenoveerd.
We volgen nu de kasseiweg naast de Ring en hebben vanuit hieruit nog een mooi zicht op de vestingwateren.
(foto eigen beheer)
We wandelen tot aan de achterzijde van de blokken van de Jan Denucéstraat, waar we nog een laatste blik kunnen werpen op de renovatie van de Silvertoptorens. Op het voorplan een reeds gerenoveerde toren en in de achtergond de laatste van de 3 in renovatie. (foto eigen beheer)
Aan de voorzijde, juist tegenover de "totempaal" nemen we de tram 4 of de autobus van de Lijn richting stad en Groenplaats.
Een mooie wandeling niet ?
Mogen wij jullie verwelkomen op een volgende wandeling ?
Bronnen : - sommige teksten komen uit het album uitgegeven door de stad Antwerpen in samenwerking met NV Gevaert Photo Producten en NV Kunstfotogravure SAR, die het werk beëindigde in maart 1994.
Uitstap of Wandeling 18 - Kammenstraat en omgeving -
Wij vertrekken nogmaals van op de Groenplaats, via het linkervoetpad van de Nationalestraat tot aan het kruispunt met de Kammenstraat, die we links inwandelen.
De Kammenstraat werd volledig in een nieuw kleedje gestoken in verband met de rijweg en de voetpaden. Het is ook de laatste tijd de "mode"-straat geworden. De laatste jaren groeide de buurt uit tot een bruisende, toeristische trekpleister voor shoppers van hippe kleding, bij uitstek voor het jonge publiek. Het is het mekka van de jongerenmode.
Wanneer we verder wandelen zien we links de ingang van een 17° eeuwse inkompoort met calvarie. Dit is een reconstructie uit de jaren 1920-21 door de zorgen van de Conferentie van Sint- Vincentius a Paulo, nadat een brandbom in oktober 1914 alles in de as legde
(foto eigen beheer)
en enkele meters verder, voorbij de Everdijstraat, de ingang van de Sint-Augustinuskerk. (foto eigen beheer)
Voorgevel : oorspronkelijk opgericht als kloosterkerk van de Augustijnen en toegewijd aan "Alle Heiligen" (1618). De sober gehouden gevel is uit baksteen en kalksteen. Van jongere datum zijn de beelden in de nissen. Weneslas Coeberger, de bouwmeester van de Aartshertogen Albrecht en Isabella, tekende de plannen. Het hoofdaltaar werd versierd door Rubens' kapitaalste werken "Het mystisch huwelijk van Sinte-Catharina". Tal van andere meesterwerken van de Vlaamse schildersschool typeren het sierlijke interieur, zoals "Verrukking van Sint-Augustinus", door Antoon Van Dijck in 1628 uitgevoerd.
De volgende straat, die we links tegenkomen, is de Oudaan, met een mooi zicht op het Administratiecentrum of Politietoren. Voor het gebouw, in het plantsoen, de gedenkplaat met vermelding dat : "de eerste steen werd gelegd op donderdag 9 oktober 1958 op last van het College van Burgemeester & Schepenen van Antwerpen".
(foto eigen beheer)
We blijven echter onze weg vervolgen tot aan de splitsing van het Vleminckveld en de Bredestraat, met het madonnabeeldje en volgen de Bredestraat, met in de verlenging de Begijnenstraat en waar rechts in de straat de celgevangenis is gevestigd.
(foto eigen beheer)
Aan het einde van de straat gaan we links de Bervoetsstraat in, en kijken even naar rechts in de Sint-Rochusstraat, waar in het nummer 43 het kartuizenklooster, met de zuster kapucinessen is gevestigd. Vroeger was hier de gekende "schuif" waar men de vondelingen kon achterlaten, doch daar is niets meer van te bemerken, en komen alzo op de splitsing Terninckstraat-Maarschalk Gerardstraat. Ontdek het beeldje van Gerald Walschap op het pleintje. Gerard Walschap, schrijver, ° te Londerzeel-St.-Jozef op 9.7.1898, met zijn eerste roman "Waldo" in 1928, gevolgd door "Adelaïde" in 1929. Het beeld werd gebeeldhouwd door Wilfried Pas, beeldhouwer en neo-expressionistisch tekenaar, etser en zeefdrukker. Zoon van Jozef Plas. Hij genoot zijn opleiding aan Sint-Lucas Brussel, de Academie van Antwerpen en het NHISKA, waar hij leraard werd. Hij kreeg de prijzen Berthe Art (1966) en Eugène Baie (1984). Buiten het hier afgebeelde werk van Gerard Walschap is ook het monument op het Mechelsplein, nl. Willem Elsschot, van zijn hand.
(foto eigen beheer)
We gaan verder de Schermerstraat in en aan de eerste straat links aan onze linkerzijde de mooie gerestaureerde Sint-Joriskerk
(foto eigen beheer)
en wandelen rechts de Sint-Jorispoort in tot aan de Leopoldplaats. Hier zou het ruiterstandbeeld van Koning Leopold I moeten staan,
(foto eigen beheer)
maar wegens de onlangs nieuwe aangelegde wegen, is alleen nog de sokkel te aanschouwen.
(foto eigen beheer)
Het beeld ligt momenteel op de herstelweide van het Middelheimmuseum. Van hieruit hebben we nog zicht op de ingang van de Nationale Bank. Leopold I en zijn paard stonden eerst opgesteld in de Herreynsstraat (het blok Lange Leemstraat-Van Breestraat en Mechelsesteenweg), dus buiten de oude stadswallen. Na de liberale verkiezingsoverwinning van 1872 werd het beeld door het stadsbestuur door Leopold de Wael op 30.5.1873 ingehaald en kreeg het zijn plaats op het Sint-Jorisplein dat op 11 juli 1873 werd omgedoopt in Leopoldplaats.
In de loop van de maand januari 2009, wandelden wij via de Mechelsesteenweg naar de Leopoldplaats en tot onze grote verbazing zagen wij dat onze "eerste onafhankelijke koning" Leopold I, terug op de sokkel werd geplaatst, een reden om zijn foto af te beelden. foto's uit eigen beheer
We gaan nu uiterst links van de Leopoldplaats de Leopoldstraat in en aan onze linkerkant passeren we de gebouwen van het Sint-Elisabethziekenhuis. Wij wandelen er echter voorbij en nemen de eerste straat rechts, de Henri Van Heurckstraat. Ten einde van de straat gaan we links het Blauwtorenplein op en van hieruit hebben we een mooi zicht op het Theaterplein met de Stadsschouwburg.
(foto eigen beheer)
We blijven links van het Theaterplein en wandelen tot aan het marktje, nl. de Graanmarkt waar we begroet worden door VictorDriessens.
(foto eigen beheer)
Achter hem de achterzijde van den "Bourla". Wij gaan rechts van dit gebouw de Arme Duivelsstraat in tot aan de Schuttershofstraat, de ader van het "Quartier Latin" dat voor de Antwerpenaren samen gaat met frivoliteit, luxe en toneelkunst; waar we links inslaan tot aan de Ketelstraat. We zijn nu op de Komedieplaats, aan de ingang van de "Koninklijke Nederlandse Schouwburg of den Bourla".
(foto eigen beheer)
Deze schouwburg, waarin vroeger het "Téâtre Royal Français" huisde, werd in 1834 gebouwd volgens de plannen van de stadsbouwmeester met Europese vermaardheid, Pierre-Bruno Bourla, op de plaats van het oude "Tapissierspand", expositiezaal voor Antwerpse Gobelinmakers, waarna er, sedert het begin van de 18° eeuw, toneelvoorstellingen werden gegeven (een oud hoekhuis, genaamd "Het Keizershof" (1550) is gelegen op de hoek van de Kelder -en Ketelstraat, in het door Gilbert van Schoonbeke in 1549 ontworpen nieuwe stadskwartier, rond het oude "Tapissierspand").
We gaan nu terug, links, de Leopoldstraat in waar we het kruispunt met de Arenbergstraat oversteken, tot aan een laagte, bezijden de Leopoldstraat. Hier strekt zich de Stedelijke Plantentuin uit (Belgische flora, uitheemse gewassen, wintertuin). In Antwerpen beter gekend als "Den botanieken hof". Eertijds was deze tuin gelegen op de zogenaamde "Gasthuisbeemden", een kweekplaats voor de geneeskrachtige kruiden, bestemd voor het Sint-Elisabethhospitaal (13° eeuw).
(foto's eigen beheer)
(foto's eigen beheer)
Wandel of rust hier wat uit en verlaat de tuin via een poortje dat toegang geeft tot de ingang van het Sint-Elisabethziekenhuis, (het voormalige Mariagasthuis) met zijn neoclassistische poort van Lodewijk Serrure (1791-1845)
(foto eigen beheer)
We gaan hier rechts, de koer op richting Lange Gasthuisstraat, maar bezoeken eerst links de tuin aan het Elzenveld. Eens buiten het ziekenhuis lopen we recht op het Mechelsplein met het standbeeld van Willem Elsschot, Vlaams schrijver, geboren als Alfons De Ridder, te Antwerpen op 7.5.1882, als zoon van een bakker aan de De Keyserlei. Zijn eerste roman in 1913 "Villa des Roses", gevolgd door "Een ontgoocheling" in 1921. "De Verlossing" is nog een gekend werk van hem. Hij overleed te Antwerpen op 3 mei 1960.
(foto eigen beheer)
en het befaamde café "Den Boer van Tienen".
We blijven het rechtervoetpad van de Lange Gasthuisstraat volgen waar we rechts "Het Maagdenhuismuseum"
(foto eigen beheer)
vinden. Open van maandag tot vrijdag van 10 tot 17 uur en weekend van 13 tot 17 uur, gesloten op dinsdag en feestdagen. Dit gebouw dagtekent van 1552; de gevel is echter van 1636. Het was oorspronkelijk een oude-vrouwenhuis. Door de stichting van de Antwerpse koopman J. van der Meere, werd het een verblijf van weesmeisjes (van 1552 tot 1882). Weesmeisjes noemde men toen "maagdekens". Ze kregen er onderwijs, leerden naaien en kantklossen, enz... Een tafereel ervan zie je in het gebeeldhouwde bas-reliëf boven de ingangpoort van het museum. Het Maagdenhuis was de tegenhanger van het Knechtjeshuis (zie uitstap of wandeling nr 8) op de Paardenmarkt. Hier is een bijzondere kunstcollectie samengebracht en kuier je tussen schilderijen, beeldhouwwerken, aardewerk, enz. De archiefstukken uit verschillende eeuwen werden echter ondergebracht in het "Felixarchief" op de Oude Leeuwenrui.
(foto eigen beheer)
De "Houten Klara" is een groot 17° eeuws eikenhouten beeld. Het stelt een meisje in uniform voor. Het beeld inspireerde Hendrik Conscience tot het schrijven van de novelle "Houten Clara". Het staat op de binnenkoer van het museum. Vandaar de typische uitdrukking : "Sta daar niet als een houten Clara".
Even verder in een nis staan de beginwoorden -en noten van een lied gehouwen, gezongen ter ere van Le Roy, één van de voornaamste donatoren van de 17° eeuw.
(foto eigen beheer) Eens terug buiten gaan we naar rechts en zien aan de overzijde het "Raamtheater". Steken de Arenbergstraat over en werpen even een blik in de straat naar het "Antwaarps Theater".
(foto eigen beheer)
Op de hoek van de Lange Gasthuisstraat en de Arenbergstraat bevinden zich respectievelijk naast elkaar het "Districtshuis en het museum Mayer Van den Bergh (nr 19)". Het museum Mayer Van Den Bergh
(foto eigen beheer)
werd gebouwd door de moeder van de verzamelaar om er zijn collectie in onder te brengen. Fritz Mayer Van Den Bergh (+1901) liet meer dan 3.000 kunstvoorwerpen na : schilderijen, beeldhouwwerken, wandtapijten, glasramen die hij o.a. kocht op veilingen in Europa. "De Dulle Griet" van Pieter Breughel de Oude - "Aanbidding der Wijzen" - "De Heilige Maagd met de Anjelier". In één woord een huis vol kunstschatten. Gesloten op maandag, andere dagen open van 10 tot 17 uur.
Wij blijven rechtdoor gaan tot waar de straat naar rechts buigt en hebben nogmaals, maar nu van de andere kant een zicht op den Oudaan, Politietoren of Administratiegebouw en Bijenkorf.
(foto eigen beheer)
We steken via de voetgangersovergang de straat over en belanden alzo in de autovrije zone van de "Wilde Zee" met links het beeldje van den "Deugniet".
(foto eigen beheer)
Staat het er al terug ? Bij onze wandeling was dit van zijn sokkel gestolen. Op het staketsel onder het beeldje staat wel vermeld : "Met héél Antwaarpen, moar nie mê mij", maar het werd van zijn voetstuk gehaald ! Op 8 juli stelden wij vast dat het uiteindelijk terug op zijn vertrouwde plek stond. Hier is het aangenaam wandelen en verpauzen even op het pleintje. Neem Uw tijd en bekijk de uitstalraam van chocolaterie Burie, waar regelmatig een bijzonder figuur in chocolade wordt tentoongesteld. We verlaten het pleintje via de linkerzijde, nl. de Schrijnwerkerstraat en bekijken de Calvarieberg, links ten opzichte van de viswinkel.
(foto eigen beheer)
Ten einde van deze straat komen we op de Schoenmarkt, die we links afslaan richting Groenplaats, ons eindpunt.
Bedankt voor Uw gezelschap en tot een volgende uitstap.
(Bronnen : - de verklarende nota's bij de foto's komen uit het boek "Antwerpen", bedeeld aan de leerlingen van de lagere school bij de prijsuitdeling in de Stadsfeestzaal ca de jaren 1950)
Uitstap of Wandeling 17a en 17b - van Groenplaats naar deel a) Nachtegalenpark - en Domein Den Brandt - en deel b) Middelheimmuseum -
Voor deze uitstap vertrekken we weer op de Groenplaats, met de autobussen van De Lijn nrs 17 of 22, richting Wilrijk UZA
Aan de halte Beukenlaan "Dikke Mee" verlaten wij de autobus, en gaan in de richting van de Gerard Legrellelaan, waar we het kruispunt met de Beukenlaan oversteken richting Nachtegalenpark. Een 20tal meter verder, rechts, richting stad is een ingang met parking afgebakend met gele geschilderde kegels. Wie met de auto komt kan zijn wagen, bij gebrek aan plaats op de parkeerplaats, achterlaten op de middenberm of parkeerstrook langs de Gerard Legrellelaan.
We gaan deze uitstap in 2 afleveringen behandelen, nl. in 17a en 17b, gezien de grote oppervlakte van de parken.
Het Nachtegalenpark bestaat eigenlijk uit 3 delen : Vogelzang, Middelheim en Den Brandt. Van de 3 heeft Den Brandt met zijn vele prachtige beuken de meeste allures van een echt bos.
Deel I :
Voor onze eerste uitstap treden we via de ingang ter hoogte van het restaurant de "Dikke Mee"
(foto eigen beheer) binnen in het park, en bevinden we ons nu in het domein "Vogelzang". Het is 40 ha groot en ligt ten noorden van het Nachtegalenpark. Ingesloten door de Ring, de Beukenlaan, de Brandtdreef, de wip en het sportveldencomplex en het Halve Maantje. In 1910 werd het aangekocht door de Stad Antwerpen. Het oorspronkelijke kasteel is verdwenen, enkel de stallingen
(foto eigen beheer)
zijn behouden en werden gerestaureerd. Sedert 1956 is de administratie van het stedelijk ontwikkelingsbedrijf/groenvoorziening er in onder gebracht. Zij bevinden zich rechts van ons.
Er vlak voor ligt een vijver met standbeeld ter ere van onze gesneuvelde helden
(foto's eigen beheer) We blijven de wandelweg links volgen tot we aan de belommerde vijver komen, die men kan oversteken via een kleine boogbrug, de vorm van een walvis . Rechts van ons een klein dierenpark met allerlei verschillende huisdieren.
We volharden en blijven op de wandelweg en wandelen recht op de "melkerij" met aansluiting de "speeltuinen"
(foto eigen beheer)
Een 100tal meter verder liggen de sportterreinen met vooraan het standbeeld met de spreuk "Mens sana in corporo sana". (Een gezonde geest in een gezond lichaam).
(foto eigen beheer)
Als we even op onze stappen terug keren en de grote dreef, de Brandtdreef, links nemen komen we aan het einde ,links aan "Hortiflora".
(foto eigen beheer)
Het is 5ha groot en ligt dus ten zuiden van de Brandtdreef, begrensd door Middelheim-laag, Middelheimlaan en Beukenlaan. Waarschijnlijk komt deze naam van "Hortus Floridus" uit het boek van Crispijn de Passe-1614;( Latijn hortus = tuin/Flora : godin van de bloemen). Hortiflora vormt een deel binnen het Nachtegalenpark. Wandel hier maar eens rustig rond en bekijk de mooi aangelegde plantsoenen met allerlei aanplantingen. Rustig niet ?
We gaan nu de Beukenlaan oversteken en wandelen recht het park "Den Brandt" binnen. Dit park is gelegen in het westelijk gedeelte van het Nachtegalenpark. Het ligt tussen de Beuken - della Faillelaan en Acacialaan. De naam is vermoedelijk afgeleid voor "afgebrande plek" en vroegere ontginningsmethode, waarbij stukken hei en bos werden afgebrand en dan tot landbouwgrond werden omgevormd. Het huidige kasteel
(foto eigen beheer)
werd opgericht in Louis XIV° stijl, in 1790, periode waarin het vorige gebouw gesloopt werd. In 1806 was de eigenaar C.A. della Faille. Het kapelleke,
(foto eigen beheer)
thans gevestigd aan de Beukenlaan, tegenover de Middelheimlaan, werd in 1890 opgericht ter nagedachtenis van de laatste della Faille. Tenslotte werd de familie Kreglinger in 1910 eigenaar van het kasteel met 16 hectaren park. Voor de opening van het park op 7.5.1911 liet de Stad een reproductie van het standbeeld de "David" van Michelangelo plaatsen (aangekocht op de wereldtentoonstelling te Brussel in 1910). De familie Kreglinger kocht een ander beeld uit de wereldtentoonstelling, nl. "De Dansende nimpfen",
dat op het plein voor den Brandt werd geplaatst.
Tijdens de jongste wereldoorlog werd het Nachtegalenpark gebruikt als opslagplaats en werden verschillende bunkers ingeplant. Op 26 november 1962 kocht de stad het kasteel en de omliggende gronden en enige tijd later werd het RUCA-rektoraat er ondergebracht. De ingang aan de Beukenlaan leidt naar een fontein, "3dansende vrouwen" voorstellend. Er wordt ook wel eens over de "Drie Gratiën" gesproken. Het beeld is van de beeldhouwer Walter Scott (° Ilsenburg/Hars 1861 - Berlijn 1938), en zou afkomstig zijn uit de wereldtentoonstelling van 1910 te Brussel, waar het voor het Duits paviljoen prijkte. Het beeld is van de Duitser, maar het dekoratieve beeldhouwwerk op de arduinen sokkel is van de Antwerpenaar Jules Adriaensen (1873-1918).
Wij gaan rechts van het kasteel verder, steken het bruggetje over, en wandelen tot aan het rechts gelegen houten bruggetje. Via de wandelweg komen we helemaal van achter in het domein, aan het standbeeld van de blote "David".
(foto eigen beheer)
Dit is een kopie van de Italiaanse kunstenaar Michelangelo. Voor het fatsoen kreeg David een vijgeblad (of is het een eikeblad), terwijl Michelangelo geen graten zag in komplete naaktheid. Dit beeld prijkte eveneens op de wereldtentoonstelling 1910 te Brussel, maar dan voor het Italiaans paviljoen.
Vervolgens wandelen we rond de prachtige aangelegde vijver. Het is hier werkelijk aangenaam vertoeven, rustig en voor wie wil onthaasten is dit de geschikste plek.
(Bron : uit folder "Nachtegalenpark" uitgegeven door de Stad Antwerpen 1998, waarvan het concept is van Gabrielle Van Heulst, Stedelijk ontwikkelingsbedrijf/groenvoorziening")
Nota auteur : de foto's komen uit eigen beheer.
-o-o-o-O-o-o-o-
Deel II :
Voor ons bezoek aan het Middelheimmuseum kunnen we best ons voertuig parkeren langs de Middelheimlaan.
Bij het binnentreden van het Openluchtmuseum worden wij onmiddellijk rechts begroet door het standbeeld van oud burgemeester Lodewijk Craeybeckx,
(foto eigen beheer)
van Vic Gentils, die het iedee opvatte om een permanente verzameling te starten die de artistieke evolutie van beeldhouwwerken zou illustreren.
Het park is verdeeld in 2 delen "Middelheim-Hoog", bevattende oudere werken en "Middelheim-Laag" contemporary works (Werken van dezelfde tijd). Het park heeft een internationale reputatie voor het weergeven van een representatie van de 20° eeuws-beeldhouw-werken.
Even verder, links, het standbeeld van Rik Wouters "Het Zotte Geweld", die het beeld maakte te Bosvoorde (Brussel) in 1912. Geïnspireerd door de beroemde "Skythendans" van de Amerikaanse ballerina Isadora Duncan, "I'Ilsadorable", in de Brusselse Muntschouwburg en naar het model van zijn vrouw Nel, creëerde hij de extatische beweging van de danseres. Het meesterwerk van beeldhouwkunst wordt ook "De Dwaze Maagd" genoemd.
(foto eigen beheer)
We volgen de wandelweg naar links en op het grote plein, links, enkele prachtige beelden, waaronder het "Bronzen Tijdperk 1876- 1880 - De naakte soldaat" van Auguste Rodin.
(foto eigen beheer)
In het midden van het plein "La Rivière"
(foto eigen beheer) van Aristide Maillol. Eén van de merkwaardige werken van deze beeldhouwer, de leider van de reacttie tegen het impressionisme in Frankrijk (1861-1944). Het kwam tot stand in de jaren 1939-1943. "La Méditerranée" een ander geroemd werk van deze Franse kunstenaar, behoort eveneens tot de verzameling Middelheim.
Weggestopt onder de bladeren van de bomen "De Zaaier"
(foto eigen beheer)
van Constantin Meunier (1831-1905). Eén van zijn vele uitbeeldingen van de arbeidende mens, dagtekent van 1896. Van zijn hand is ook de bekende "Buildrager" (1908, die de Antwerpse dokker vereeuwigt voor het stadhuis kant Ankerrui).
We kunnen nu alle kanten uit om de verschillende beelden te bezichtigen, maar wij raden U aan één van audioguides of luistergidsen te huren in het Kasteel Middelheim op Middelheim-Hoog tegen 3 Euro, Uw identiteitskaart geldt als garantiebewijs. Hiermee kan men vrij wandelen door het park en 'zappen" tussen Auguste Roding tot en met Rik Wouters. In twee uur tijd krijgt men een goed beeld van de collectie moderne en hedendaags beeldhouwkunst.
De wandelaar begrijpt dat wij alle beelden niet kunnen weergeven, doch houden er toch aan enkele af te beelden, zoals : - "Assia" de naakte vrouw van Charles Despiau (4.11.1874-30.10.1946).
(foto eigen beheer)
Een Franse beeldhouwer geboren in Mont-de-Maesan. Auguste Rodin huurde hem als assistent in 1907. Maakte een totaal van circa 150 beeldhouwwerken en 1.000 tekeningen over een carrière van 50 jaar.
Wanneer we even naar rechts kijken hebben we een mooi zicht op het Kasteel Middelheim
foto's eigen beheer
Verder in het park vinden we nog
- de Danspas (1950) : "Passo di Danza",
(foto eigen beheer)
de bronzen sculptuur van Giacomo Manzù. Italiaanse beeldhouwer (° 1908)
- Twee Boerinnen van Gottfried Eickhoff De Deense beeldhouwer is in het "Middelheim" vertegenwoordigd met één van zijn typische beelden, gedagtekend van 1940.
(foto eigen beheer)
- Het "Neushoorndier" van beeldhouwer Gerard Holmens - 1966
(foto eigen beheer)
- tijdens onze wandeling kwamen wij terecht op de herstellingsplaats van de beelden, gelegen evenwijdig met de Beukenlaan, achter het café "Het Nachtegaaltje". Hier vonden wij onze Koning Leopold I op zijn paard terug, die op de Leopoldplaats van zijn sokkel werd gehaald. Hij wacht op herstelling gezien de betonplaat onder het het paard betonrot vertoonde. Hoe lang hij daar nog gaat liggen ? Wij weten het niet. Eerst was er sprake van juni, maar ondertussen is het reeds juli en onze Koning Leopold I ligt er nog. Wij hopen dat hij vlug zijn plaats op de Leopoldplaats kan innemen, zodat wij aan één van onze volgende wandelingen, nl. omgeving Kammenstraat, enz... kunnen beginnen, nu dat ook het Theaterplein een nieuw gedaante heeft.
(foto eigen beheer)
We verlaten nu Middelheim-Hoog via de Middelheimlaan en steken de rijbaan over richting Nachtegalenpark, sportterreinen. Treden het park binnen en wandelen achter de kiosk binnen in het Middelheim-Laag. Hier kan men de eigentijdse beelden bewonderen en tevens genieten van de natuur.
Na deze prachtige wandeling is dit tevens het einde van onze wandeling. Maar wie nog genoeg konditie heeft kan de Middelheimlaan afwandelen richting Berchem, tot aan het - Universitair Instituut voor de Overzese Gebieden
(foto eigen beheer)
gelegen naast het Middelheimpark, aan het kruispunt van de oude Mechelse Baan. Het voerde de benaming van "KolonialeHogeschool"; hier worden inderdaad de koloniale agenten en ambtenaren gevormd. Het gebouw werd opgericht in het jaar 1923, naar de plannen van architect H. Van Cuyck.
Na een blik geworpen te hebben op dit gebouw, wandelen we rechts de Lindendreef in waar we een algemeen zicht hebben op het - Algemeen Ziekenhuis Middelheim
(foto eigen beheer)
Ziezo, dat was dus het einde van deze prachtige wandeling. Wij hopen dat jullie genoten hebben en verwachten jullie op onze volgende wandeling, nl. "Het Kiel".
Uitstap of Wandeling 16 - van Groenplaats via Nationale Bank naar Harmonie -en Albertpark, + Hof van Leysen -
Voor deze uitstap vertrekken we weer van op de Groenplaats. Wandelen via de Schoenmarkt tot aan het kruispunt met de Sint-Katelijnevest, waar we tram nr 7 nemen richting Mortsel.
Onderweg rijden we via de Huidevettersstraat, Lange Gasthuis-straat, Sint-Jorispoort, Leopoldplaats en Mechelsesteenweg. Straten die zullen besproken in een volgende uitstap.
Aan de eerste halte op de Mechelsesteenweg, voorbij de Nationale Bank, zien we het pleintje met de "3 fonteinen" dat gelegen is vlak over het gebouw van de Antwerpse Waterwerken. één van de grootste drinkwaterproducenten in de Benelux.
(foto eigen beheer)
We verlaten het tramrijtuig en zien in het plantsoentje "de Badende Kinderen"
(foto eigen beheer)
van Stig Blomberg (° Linköping 1901). De Zweedse beeldhouwer stelde dit zwierig en bekoorlijk werk (uit 1935) in 1951 tentoon in het Middelheim. Datzelfde jaar kocht de stad het beeld. Juist voor het gebouw van de Antwerpse Waterwerken, in het planstoen, is hiervoor een gedenkplaat aangebracht.
We wandelen nu tot de zesde straat van Uw rechterkant, nl. Van Schoonbekestraat, steken aan het kruispunt met verkeerslichten de steenweg over, om even de omloop te verlaten, en begeven ons in de Sint-Thomasstraat, waar we aan het einde, waar de straten zich in verschillende richtingen splitsen. Wij nemen de uiterst linkse straat de Sint-Vincentiusstraat, waar zich het ziekenhuis met dezelfde naam bevindt.
Het is een algemeen ziekenhuis en heeft diverse heelkundige en inwendige diensten, een kraamafdeling, een dagziekenhuis en een geriatrie. Het beschikt over een volledig medisch technische uitrusting met onder meer diensten met medische beeldvorming (met CT en NMR) en nucleaire geneeskunde.
We gaan nu op onze stappen terug tot aan de Mechelsesteenweg, steken het kruispunt terug over, om via het rechtervoetpad verder te wandelen tot aan de eerste straat rechts, de Mozartstraat, die we ingaan. Aan het kruispunt slaan we links af in de Harmoniestraat en aan onze rechterkant bevindt de "Eeuwfeestkliniek".
Aan de overkant van de kliniek is het "Harmoniepark" gelegen, dat we betreden, zodat wij onmiddellijk het gebouw aan onze linkerkant kunnen aanschouwen.
(foto eigen beheer)
Buiten dit gebouw, de speeltuin en het monument van Peter Benoit
(foto eigen beheer)
zijn er verder geen bezienswaardigheden, niettegenstaande daar ooit heel wat standbeelden van o.m. Bach, Rossini en Beethoven hebben gestaan. (Nota van de auteur : deze beelden staan momenteel te verkommeren in de "herstelhoek", langs de Beukenlaan, van het Middelheimmuseum).
Peter Benoit (° Harelbeke 17.8.1831 - + Antwerpen 8.3.1901), werd op 11.3.1901 ten grave gedragen en diezelfde dag beloofde burgemeester Jan Van Rijswijck de verdienstelijke komponist met een groots monument te bedenken. Hij heeft er meer dan 30 jaar moeten op wachten voor het werd ingewijd op de Frankrijklei voor de Koninklijke Opera, die dank zij Benoits inzet in 1893 het levenslicht zag. Het werk is van bouwmeester en esteticus Henry van de Velde, voorman van de Art Bouveau of Jugendstil.
We verlaten nu het park, via de Mechelsesteenweg en steken aan de verkeerslichten, via de voetgangerovergang van de Koningin Elisabethlei over, richting Koning Albertpark. of Warande. Weinigen zullen vermoeden als ze hier rondwandelen dat dit fraaie park in vroegere eeuwen een oord van verschrikking was. Inderdaad, in de geschiedenis draagt de Warande de naam van "Galgenveld". Het was hier dat men in die tijd de ter dood veroordeelden aan de galg knoopte.
We worden we begroet door het monument van Mahatma Ghandi
(foto eigen beheer)
of Mohandas Karamchand Ghandi ° Porbandar 2.10.1869 aan de Westkust van India. Dank zij zijn strijd voor de mensenrechten slaagde hij erin om India onafhankelijk te maken, volledig zonder geweld. Zijn uitspraak : "geweldloosheid zou nooit gebruikt mogen worden als een schild voor lafheid. Het is een wapen voor dapperen". Hij die dus zijn leven lang voor geweldloosheid was geweest werd op 30.1.1948, bij een gebedsbijeenkomst doodgeschoten door een extreme hindoe, nl. Nathuran Godse.
We wandelen nu het park in en blijven links evenwijdig met de Mechelsesteenweg waar we het monument ter ere van Camille Coquilhat kunnen aanschouwen.
(foto's eigen beheer)
Camille-Aime Coquilhat werd op 15.10.1853 geboren. Hij vergezelde Stanley, in opdracht van Koning Leopold II, bij zijn beroemde tocht langs de bovenloop van de Kongostroom tot aan de Stanley Falls. Op 24.3.1891 bezwijkt hij te Boma aan de gevolgen van kronische dysenterie. Hij is amper 37 jaar. Hij werd vice-gouverneur van Kongo waar een stad naar hem werd genoemd.
Achter dit monument, op de Mechelsesteenweg, het gebouw van "Electrabel",
(foto eigen beheer)
dat behoort tot de topgroep van de energieonder-nemingen in Europa en marktleider is in de Benelux. Ze biedt haar klanten globale en op maat ontwikkelde energieoplossingen en steunt daarvor op de synergieën tussen elektriciteit en aardgas.
Vanuit het park, op de hoek van de Prins Albertlei en de Mechelsesteenweg kunnen we een blik werpen in de Boomgaardstraat, waar de Brouwerij De Koninck is gevestigd,
(foto's eigen beheer)
de enige Antwerpse Brouwerij met het alom gekende "een bolleke Koninck". De geschiedenis begint in 1827 wanneer Joseph Henricus De Koninck de afspanning "De Plaisante Hof" opende. Op die plek stond een stenen grenspaal met een gebeeldhouwde hand.
(foto eigen beheer)
Die staat er nog, tegenover de brouwerij op de hoek van het Koning Albertpark en de Prins Albertlei, de grens van het distrikt Antwerpen en waar het distrikt Berchem begint.
Wanneer we zo eens rondkijken in de "Warande" zien we centraal gelegen een "kiosk"
(foto eigen beheer)
en evenwijdig met de Koningin Elisabethlei het "tuinhuisje of hovenierswoning"
1876: Parkaanleg van de Warande (Koning Albertpark) begonnen, naar plannen van M. Bruno. Klaar in 1877. In de omgeving van de Warande wonen anno 1890 veel Duitse kooplieden (vnl. na 1870 naar Antwerpen gekomen). Kiosk en hovenierswoning n.o.v. P. Dens dateren van 1876-1877. [beet-3n-1890, p. 19, 35]; [bouwen-3nc, p.241 + ICON: kiosk + Lit.].
Wij gaan echter het park verlaten, langs de Koningin Elisabethlei, tegenover het Provinciehuis,
(foto eigen beheer)
maar bewonderen eerst nog het beeldje "De Danseres" van Oscar Jespers in het park.
(foto eigen beheer)
Het knappe bronzen beeld werd door het Antwerpse stadsbestuur op 20.11.1959 aangekocht en korte tijd later in het park geplaatst. Oscar Jespers werd geboren te Borgerhout op 22.5.1887, en overleed te Sint-Lambrechts-Woluwe op 1.12.1970. Kenmerkend voor het uitgebreide en bewonderenswaardig oeuvre van Jespers is zijn konstant streven naar eenvoud, soberheid en kracht. Een streven dat onder meer bij dit beeldje tot uiting komt.
Wij steken nu, aan de verkeerslichten, via de voetgangersover-gang, de Koningin Elisabethlei over en wandelen de tuin voor het Provinciehuis in. Drie kunstwerken sieren de tuin van het provinciaal gebouw. De blikvanger is natuurlijk de monumentale fontein
(foto eigen beheer)
van Pol Bury ( geboren Haine-Saint-Pierre (Henegouwen) 1922), die op 19.5.1981 vlak voor de hoofdingang van het gebouw werd onthuld. De grootste hydraulische fontein in de kinetische kunst. Zij bestaat uit 2 ton, uit cylinders in roestvrij staal, waarvan er 42 kunnen bewegen en kantelen.
Naast het gebouw zit de bronzenfamilie van Geo of Georg Vindevogel (° Gentbrugge 23.4.1923).
(foto eigen beheer)
We verlaten de tuin via de parking, met nog een aanwijzing dat naast het Provinciehuis, het Notarishuis is gelegen, waar men uit de hand of openbaar kan kopen of huren.
We wandelen nu in de draai naar rechts de Jan Van Rijswijcklaan op, steken het kruispunt over om verder te wandelen in de Karel Oomsstraat. Bekijk de appartementsgebouw eens dat boven de huizen uitsteekt.
(foto eigen beheer)
Wij vragen ons af, wanneer er brandgevaar is, hoe de brandweer aan de verdiepingen kan geraken. Aan het volgende kruispunt, gaan we recht voor ons het Domein "Hertoghe" park binnen, via de ijzeren poort langs de zijde van de Markgravelei. Hier betreden we een oase van rust, geniet er maar van. We passeren het Ramada Plaza Hotel (links van ons) met hetr befaamde restaurant 'Hugo's. We verlaten het park via een uitgang langs de Desguinlei, naast het glazen gebouw en het hotel. Als we even naar links kijken zien wij het "Olympisch Zwemdok"
(foto eigen beheer)
dat het enige Olympisch 50meter-bad is in Antwerpen. Onderverdeeld in banen waardoor het uiterst geschikt is, niet alleen voor de gewone sportieveling maar ook voor topsporters. Voor de kinderen is er een afzonderlijk instructiebad. In de inkomhall bevindt zich een gedenkplaat ter ere van "Maurice Blitz 1891-1975. Nationaal zwemkampioen winnaar Olympische zilveren medaille. Promotor van de zwemsport in het Antwerpse".
Schuin rechts zien we het gebouw van "De Singel".
(foto eigen beheer)
In 1958 kreeg Leon Stynen de officiële opdracht van het Ministerie van Openbare Werken om een groots opgevat gebouwencomplex te ontwerpen. Het moest voorzien in de toekomstige noden van het Koninklijk Vlaams Conservatorium. De Stad Antwerpen stelde de grond aan de Wezenberg ter beschikking.
We blijven echter langs de rechterzijde van de Desguinlei en wandelen voorbij het gebouw van de verzekerings-maatschappij Mercator.
(foto eigen beheer)
Met flukse stap steken het kruispunt met verkeerslichten aan de Jan Van Rijswijklaan over en kijken recht op het gebouw, gelegen op de hoek met de Desguinlei. Bekijk de gevel eens en de gebeeldhouwde personen die zich bovenaan bevinden. Kent iemand van jullie de betekenis hiervan ?.
We gaan even naar rechts en draaien de Bosmanslei in, waar het Frans consulaat
(foto eigen beheer) is gevestigd.
Ten einde van de Bosmanslei komen we aan een rondpunt, en gaan hier links van de Van Putlei in, zodat we recht op het gebouw van de Stad "Dienst voor Werken"
(foto eigen beheer)
lopen. Vervolgens gaan we rechts verder op de Desguinlei en wandelen voorbij het "Ingenieurshuis".
(foto eigen beheer)
Alvorens de Arthur Goemaerelei in te wandelen, gaan we rechtdoor op de Desguinlei, waar we achtereenvolgens de gebouwen van "PIVA of Provinciaal Instituut voor voedingsbedrijven Antwerpen", de befaamde hotelschool,dé referentie op het gebied van horecaopleidingen, zien. Of je nu bakker, banketbakker of slager wilt worden, of aan de slag wilt gaan in de toerismesector of het hotelwezen, met een diploma van PIVA neem je gegarandeerd een goeie start.
(foto eigen beheer)
(Tijdens onze wandeling ontmoetten wij 4 enthousiaste leerlingen van de PIVA, die hun school promootten als één van de beste. Goed zo, jongens ! Uw directeur zal tevreden zijn. Als blijk van hun interesse in "Antwerpen, mijn geboortestad" kregen we de toelating hun foto te nemen.)
(foto eigen beheer)
Naast de PIVA is de PIDPA gelegen. De drinkwater specialist : hum slogan : "vers van de kraan en thuis gebotteld! Een heerlijk geschenk". Het kraantjeswater is immers tegenwoordig niet alleen goedkoop, het is ook lekker, gezond en milieubewust want het wordt geleverd zonder verpakking
(foto eigen beheer)
We keren nu echter op onze stappen terug tot aan de Arthur Goemaerelei, die we inslaan. Aan de linkerkant van de straat een gebouw van het OCMW, het "Rust -en Verzorgingstheuis Vinck-Heymans"
(foto eigen beheer)
We uitwandelen tot het einde aan de Markgravelei, met zicht op de heilige naast de kerk en vooral op de Sint-Laurentiuskerk.
(foto eigen beheer)
Deze neoromaanse kerk werd in 1928 gebouwd o.l.v. architect J.Huygh (1885-1946), die zich liet inspiereren door neobyzantijnse invloeden. Het is in feite een bakstenen centraalbouw met een centraal koepeldak, een westertoren en een koorapsis. Dwars op het schip staat een kort transept. Een centraalbouw is een kerk met 4 gelijke armen (Grieks kruis) of een kerk met een cirkelvormig of vierhoekig plan.
(foto eigen beheer) (foto eigen beheer) De tekst op dit monument luidt : "" H. Hart van jezus. Ons toekome Uw Rijk. - S. Sacratissimo Cordi JesV - Christi - Rgis PII Partiger - ereXere Parochiani"""
We wandelen tot aan de kerk, steken de straat over richting "Hof van Leysen". Het "Torenhof"
(foto eigen beheer)
of "Hof van Leysen" is een laatste getuige van de vele hoven van plaisantie in het oude "Leikwartier". Sinds de renovatie in 1984 biedt dit gebouw onderdak aan het "Centrum voor leerlingenbegeleiding - provincie Antwerpen". De Anonentoren van het Torenhof is van de Italiaanse Anoni's, geboortehuis van Mejuffer Belpaire (1853-1948)
Mits toelating van een lieve Mevrouw kregen wij de toelating het begouw vanuit de tuin achter het Torenhof te fotograferen.
(foto eigen beheer)
Het "Leikwartier" dankt zijn ontstaan aan "projectontwikkelaar" Gilbert van Schoonbeke. Hij kocht in 1574 het uitgestrekte landgoed Ter Beke' van markgraaf Willem van de Werve met de bedoeling de gronden te verkavelen voor de aanleg van zomerverblijven.
(foto eigen beheer)
Als we hier binnenwandelen, kunnen we helemaal achteraan in het hof een "blindentuin"
(foto eigen beheer)
ontdekken, speciaal aangelegd voor de blinden om hen wegwijs te maken in verschillende planten en kruiden.
Maar eerst een beetje uitleg over het ontstaan van de straatnamen Markgravelei en omgeving. De Marktgravelei maakt deel uit van Antwerpen-Zuid en vormt de verkeersader tussen de Jan Van Rijswijcklaan en de Brederodestraat (aan deze kant, met nog in de verlengenis de Moonsstraat en de Broederminstraat. Het is één van de markantste straten uit deze buurt. In 1546 kocht de grondspeculant Gilbert Van Schoonbeke het uitgestrekte Goed ter Beke (wat nog ter uiting komt in de naam van de ouderlingeninstelling van het OCMW "Dienstencentrum Hof ter Beke". Hij verkavelde het en voorzag het van de nodige wegen.
Wanneer wij het "hof" verlaten ter hoogte van de Van Trierstraat, komen wij te weten dat de blinden een toevluchtsoord hebben in de Markgravelei.
Wij wandelen echter rechtsaf in de Van Trierstraat en lopen recht op de Haantjeslei, waar we de tuin inwandelen en vaststellen dat er de laatste tijd veel aan renovatie is gedaan ivm deze "blokken".
(foto eigen beheer)
Rechts op de hoek bevindt zich fabriek "De Beukelaer".
(foto eigen beheer)
Elixir d'Anvers is de naam van een kruidenlikeur, die sinds 1863 wordt bereid door de Antwerpse likeurstokerij van de familie De Beukelaer (de NV FX de Beukelaer). De oprichter, François-Xavier De Beukelaer, geboren te Ekeren op 18 april 1838, stelde het recept in 1863 op punt, op basis van 32 verschillende planten- en kruidensoorten. De likeurstokerij was eerst gevestigd op de Paardenmarkt in Antwerpen; sedert 1894 bevindt het bedrijf zich aan de Haantjeslei. De likeur werd snel bekend omwille van zijn goede digestieve en weldoende eigenschappen; hij werd o.a. ook tegen kolieken bij paarden gebruikt. Emile De Beukelaer, zoon van de stichter van Elixir d'Anvers, was een succesvolle Belgische wielrenner in de jaren 1880 en latere voorzitter van de UCI.
Wij slaan linksaf de Haantjeslei in, wandelen voorbij de Pyckestraat en bemerken dat er links in de Haantjeslei een project wordt gestart op de gronden van het vroegere parking van Alcatel Bell. nl. "de Zuidervelodroom". Hier zullen 72 stadswoningen met tuin en 53 appartement worden gebouwd.
Als we nu verder rechtdoor gaan, komen we vervolgens, rechts aan de Paleisstraat, die we inslaan en de Brandweerkazerne-Zuid passeren. Brandweer Antwerpen is een zogenaamd X-korps, d.w.z. een beroepsbrandweerkorps. Met zo'n 800 medewerkers staat zij in voor de bescherming van het grondgebied van de stad Antwerpen en van de gemeenten Mortsel, Stabroek, Wijnegem en Zwijndrecht. Naast hulpverlening heeft de brandweer ook een belangrijke preventieopdracht.
(foto eigen beheer)
Even verder het Politiebureau van de vroegere 8ste wijk (nu hulpbureel van Zone Centrum) passeren.
(foto eigen beheer)
Zo zijn we gekomen aan het kruispunt met Bresstraat, waar we links in gaan tot aan de Amerikalei. Even rechts bevindt zich een tramhalte waar men ofwel de trams 12 en 24, of verschillende bussen van de Lijn kan nemen richting Franklin Rooseveltplaats. Of... als we terug keren naar de Brederodestraat, ter hoogte Papierwaren AVA, tram 4.
Niet te vermoeid ? Dan verwachten wij jullie op onze volgende uitstap.
Jullie kunnen kiezen tussen : - De Zoo van Antwerpen - Het Kiel - Linkeroever - Middelheimmuseum - Zurenborg - de Haven - Meir, kant Bourlaschouwburg - Diamantkwartier of andere keuzes.
Uitstap of Wandeling 15 - van Nieuw Gerechtshof via leien naar Stadspark -
Voor deze uitstap of wandeling, kunnen we ofwel vertrekken vanop de Groenplaats, waar we tram 8 nemen tot de eindhalte op de Bolivarplaats, aan het Nieuwe Gerechtshof of "Vlinderpaleis", of rechtstreeks van op deze plaats.
Weten jullie wie in feite Bolivar was ? Wel hij droeg de naam van Simon José Antonio de la Santisima Trinidad Bolivar y Palacios, of kortweg Simon Bolivar (Caracas 24.7.1783 - Santa Maria 17.12.1830), en was een Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijder.
Hij stond in de wieg van de landen Panama, Colombia, Ecuador, Peru en Bolivia. Dat laatste land is naar hem vernoemd. Hij staat in Latijns-Amerika nog steeds bekend als "El Libertador" of "De Bevrijder".
Hij kreeg niet alleen een plaats maar tevens werd de vroegere Amamtunnel (Aansluiting met Amerikalei) naar hem genoemd onder de naam van Bolivartunnel.
(foto eigen beheer)
Deze loopt onder het nieuwe Gerechtsgebouw door naar de Kennedytunnel.
Wie de wandelafstand te lang vindt, kan als alternatief tram 12 nemen, tot aan de halte nr 5 "Stadspark". Zij kunnen vanuit het tramvoertuig de verschillende gebouwen, monumenten, enz... bekijken, uitgezonderd de omweg die wij maken aan de Bouwmeester -Plaatsnijders- en Schildersstraat.
Degenen die er echter een gezonde wandeling wensen van te maken, verlaten nu de Bolivarplaats langs het linkse voetpad van de Amerikalei, richting noord. Aan het eerste pleintje, dat in feite de naam draagt van een lei, nl. Baron Dhanislei, alhoewel het beeld van deze baron enkele honderden meters verder staat op de Baron Dhanisplaats, worden wij opgewacht door de Vlaamse kunstschilder Quinten Matsys (16° eeuw - Leuven ca 1466 - Antwerpen 1530), wiens leven menige legende stoffeert. Hij schilderde veelal religieuze werken. Hij was de eerste schilder van de Antwerpse school. Het beeld zelf werd in 1881 door Jaak De Braekeleer gehouwen. Het voetstuk is van architekt Blomme.
(foto eigen beheer)
Eén van zijn werken is "De goudweger en zijn vrouw" (1514).
We vervolgen onze weg, steken het kruispunt over en houden halt op het pleintje, van waaruit we een mooi zicht hebben op de aan de overzijde gelegen Sint-Michielskerk. (foto eigen beheer) (foto Tijl Vereenooghe - Photo Sharing)
Deze kerk is gelegen aan de Amerikalei 165 en is het eerste kerkje dat door St.-Amandus in de 7° eeuw was opgericht, toegewijd aan de heiligen Petrus en Paulus. Is een neo-Romaanse, neo-Bijzantijnse kerk, ontworpen door de architekt Frans Van Dijck en werd gebouwd tussen 1893 en 1897. Het interieur bevat sierlijk beeldhouwwerk van Bruno Gerrits en de Venetiaanse mozaïeken van de firma Salviate. Een basreliëf op het tympaan (driehoekig bovenstuk) van de hoofdingang beeldt de Zaligmaker met de 4 evangelisten uit. Ook op de toren tref je in de arduin gebeeldhouwde symbolen van de evangelisten aan.
We stappen nu verder en aan de 3° straat, gaan we links de Bouwmeesterstraat in, waar wij aan de rechterzijde een prachtig gebouw zien, nl. "De Joodse Synagoog"
(foto eigen beheer)
Deze synagoog was het werk en een deel van de opvoedende, culturele en regiligieuze taak, die de gebouwen in de omgeving een zeker imago gaf. De monumentale gevel met zijn vierkante minaretten is hier wel niet op zijn plaats. De Joodse gemeenschap leeft hier niet, maar in de omgeving van het stadspark. Ze gebruiken deze synagoog alleen maar bij speciale gelegenheden.
We wandelen nu in de richting van het Museum voor Schone Kunsten en recht voor ons in het plantsoen aan de Plaatsnijdersstraat het standbeeld "Aan Antoon Van Dyck - 1599-1899".
(foto eigen beheer)
We gaan rechts de Plaatsnijdersstraat in en zien recht op de prachtige gevel van het "Hoger instituut voor vertalers en tolken" of "Rijkshandelsschool".
(foto eigen beheer)
Deze instelling voor universitair handelsonderwijs werd in 1853 te Antwerpen opgericht onder de benaming "Hoger Handelsinstituut van de Staat". Architect F. Truyman tekende de plannen van dit voor zijn tijd (1898) alleszins merkwaardig gebouw. De beelden, die de voorgevel sieren, werden door de beeldhouwers E. De Plyn en J. Anthone vervaardigd.
Op de hoek van de Plaatsnijders -en Schildersstraat het "bootje". Het huizencomplex dat 5 continenten weergeeft en uit een groep van 4 huizen bestaat opgetrokken in Art Nouveau stijl. Eén van deze huizen werd gesloopt en kwam er een anoniem gebouw dat gebouwd werd in de jaren '70. In 1976 werd het complex officieel een beschermd monument. De opdracht werd gegeven door de scheepsbouwer P. Rouis. Hij voegde een boot toe aan het oorspronkelijk ontwerp van architekten F. Smet-Verhas. Dit opmerkelijk aspect heeft er voor gezorgd dat het huis de bijnaam kreeg van "kleine boot".
(foto eigen beheer)
Wij volgen de Schildersstraat rechts richting leien, steken het kruispunt over, na eerst een blik geworpen te hebben in de Bresstraat waar op de achtergrond het gebouw van de vroegere "Bell Telephone" later "Alcatel" verrijst. Dit gebouw wordt momenteel gerenoveerd, nadat in 2000 het stadsbestuur besloten had om de stedelijke administratie samen te brengen in één gebouw. Tegen het einde van 2009 zullen meer dan 2000 medewerkers van de stad en het OCMW hun intrek nemen in "Den Bell" aan het Francis Wellesplein. (momenteel geen foto beschikbaar)
Wij blijven nu het voetpad aan de rechterzijde van de Amerikalei volgen, richting noord, en aan het nr 47 treffen wij het "Sint-Norbertusinstituut" aan, met schuin daartegenover aan het nr 38, het "Sint-Lievens college". Even verder ligt de Tolstraat, waar nog een mooie gevel is te bewonderen. De eigen woning van de architecten J.J.Winders draagt de naam van "Den Passer".
(foto eigen beheer)
Aan het volgende kruispunt, steken we de Anselmostraat over en belanden op de Britselei, waar zich het "Gerechtshof" bevindt.
naar de plannen van Louis Baeckelmans, die op 36jarige ouderdom overleed en opgevolgd werd door zijn broer. Het gebouw werd opgetrokken van 1871 tot 1877 in eclectische stijl met neo-renaissance inleg. Het silhouet, de daken en het decor werden geïnspireerd door het Louvre in Parijs. Op 15.11.1877 werd het officieel ingehuldigd en op 14.7.1997 werd het een beschermd monument. Op 3.11.2007 begon de Regie der gebouwen tot opfrissing, renovatie en restauratie.
We blijven het voetpad volgen, tot aan de Mechelsesteenweg, steken deze over en gaan verder tot aan de Maria-Henriettalei. We blijven doorstappen tot de volgende lei, nl. de Louiza-Marialei. Voor degenen die met de tram kwamen, is dit de halte om het tramvoertuig te verlaten en kunnen onmiddellijk voor zich uit een blik werpen op de "Jezuïetenkerk",
(foto eigen beheer)
geflankeerd met het op de hoek gelegen "Onze-Lievevrouwecollege", en noordelijk door het "Elckerlycktheater".
Wij gaan nu de Louiza-Marialei op, waar we opgewacht worden door Baron H. Leys, MDCCCXV - MDCCCLXIX
(foto eigen beheer)
Aan dit standbeeld is wel een merkwaardige anekdote verbonden. Volgens Amand de Lattin (Beroemde medeburgers) is het hoofd wel van H. Leys, maar niet zijn lichaam. Hendrik Leys (Antwerpen 1815- 1869) was klein van gestalte, zodus ....
Aan het andere uiteinde van het plantsoen, aan de kant van de Rubenslei, bevindt zich het beeldje "Jong Meisje met Geit",
(foto eigen beheer) Dit delicate bronzen idyllisch beeldhouwwerk is van de hand van de Franse kunstenaar J. Courbier, die het in 1930, na afloop van de Wereldtentoonstelling, ten geschenke gaf aan de Stad Antwerpen.
We steken nu de voetgangersoverweg over richting Stadspark, hier bevond zich voordien de Schans van Herentals als onderdeel van de 16° eeuwse Spaanse omwalling en werd er in 1867 door ingenieur Keilig een groot park aangelegd. Bij het betreden van het Stadspark zie we onmiddellijk de 6 meter hoge "Gedenkzuil"
(foto eigen beheer)
die ons doet herinneren aan de naasting van Kongo. De obelisk werd op 7.10.1911 ingewijd in het bijzijn van Koning Leopold II. De ontwerper was de stadsbouwmeester Emile L.J. Van Averbeke (° Berchem 10.7.1876 - + Deurne 1.2.1946. De bronzen medaillon van Leopold II is van Jules Baetens (° Antwerpen 6.10.1861 - + 7.10.1937). Het monument wordt bekroond door een verguld beeld van Mercurius, de (Romeinse) god van handel en winst. Op de zuil is volgende tekst te lezen : "In bijzijn van Z.M. Koning Leopold II viert de Handelskamer van Antwerpen de naasting van Congo aan België 6 juni 1909. J. Van Averbeke bouwmeester. Aan de achterkant dezelfde boodschap, maar in het Frans. "
Schuin rechts van de obelisk, in de plantsoenen vinden we achtereenvolgens een monument ter nagedachtenis van de gesneuvelden van het 5° Linieregiment uit beide wereldoorlogen.
(foto eigen beheer)
en vervolgens verscholen in het groen het monument van Theodoor Verstraete (° Gent 5.1.1850 - + Antwerpen 1907). "Naar de Dodenwake" is zijn meest bekende werk dat door de schilder zelf bewonderd wordt. Het is een buitenmaatse steenmassa waarin een vrouwenfiguur werd gebeiteld. Zij moet de Antwerpse Kempen voorstellen, waar Verstraete met voorliefde tekende en schilderde.
(foto eigen beheer)
En vervolgens uiterst rechts van ons de arduinen skulptuur "Moeder en Kind" van Georges Minne, opgericht ter herinnering aan Koningin Astrid. Dit beeld stond oorspronkelijk in een bloemenperkje op het Koningin Astridplein (tot 5 september 1935 Statieplein) aan de kant van het Centraal Station, waar het op 26 mei 1936 werd onthuld in aanwezigheid van eerste minister P.H. Spaak, burgemeester Huysmans en zo'n 800 schoolkinderen. Op het voetstuk lezen wij : "Ter herinnering aan Koningin Astrid, vrouw en moeder". Op 25.2.1949 besliste het College van burgemeester en schepenen het aandenken over te brengen naar het stadspark.
(foto eigen beheer)
We keren op onze stappen terug, tot aan de obelisk, en nemen nu links de met kleine kasseitje geplaveide weg. Wandelen voorbij café Capital en ten einde deze wandelweg lopen we recht op de rollerskater-piste met daartegenover de speeltuin.
(Foto's eigen beheer)
We blijven nu de kasseitjesweg links volgen, tot voorbij de speeltuin en zien ten einde, nabij de vijver, het standbeeld "Jan VanBeers - 1821-1888, van zijne vereerders uit Noord en Zuid", van beeldhouwer Alfred Egide Crick (° Antwerpen 2.10.1858 en + Zaventem 17.5.1931). Van Beers woonde in de Quinten Matsyslei 19 en had een voorkeur voor dit plekje, waar hij tijdens zijn dagelijkse wandeling in het park placht te vertoeven. De 3 meter hoge arduin, bekroond met een vergulde en gevleugelde vrouw figuur, die een lauwerkrans in de hoogte steekt en kennelijk poëzie voorstelt.
(Foto eigen beheer)
We volgen nu de zandweg naar rechts en laten de vijver aan onze linkerkant. Op zeker ogenblik zien wij aan onze rechterkant, verdoken tussen de bomen, nog één van twee bunkers uit de tweede wereldoorlog, die nog hier te vinden zijn.
(foto eigen beheer)
We gaan niet naar boven maar blijven beneden, links vijver volgen. Hier wanen wij ons precies in het gebergte
(foto eigen beheer)
Boven ons zien we reeds de "hangbrug". Om deze te kunnen bekijken gaan we stijl naar boven en volgen gewoon de weg tot aan de splitsing en dan onmiddellijk naar links richting "hangbrug".
(foto's uit eigen beheer)
Eens de brug over gaan we naar links, waar we aan de Loosplaats in een plantsoen het standbeeld van de socialistische voorman "Louis Major 1902 - 1985", die met zijn linkerhand naar de Sint-Jozefkerk wijst.
(foto eigen beheer)
Ludovicus Carolus Major werd ° te Oostende op 20.12.1902 en overleed te Antwerpen op 19.2.1985. Hij was een Belgisch politicus en minister voor de BSP (nu Sp.A). Socialistisch vakbondssecretaris voor de dokwerkers in West-Vlaanderen, vooraleer algemeen secretaris te worden (1952-1968) van het ABVV. In 1973 werd hij benoemd tot minister van Staat.
(foto eigen beheer)
Na een blik geworpen te hebben op de kerk keren wij op onze stappen terug langs de wandelweg, gelijklopend met de Van Eycklei. In een afgesloten grasperk, aan onze rechterkant, bemerken wij het bronzen "fonteinmotief" (1954) van Ratimir Stojadinovic.
(foto eigen beheer)
Een beeldje vol poëzie. De skulptuur werd op 17.10.1958 door de stad bij de in 1913 te Belgrado geboren Joegoslavische kunstenaar aangekocht.
Even verder slaan we de eerstvolgende zandweg in, richting vijver, maar houden eerst halt bij de splitsing om het monument van "Evarist Allewaert", grondlegger en grote promotor van het fröbelonderwijs te bekijken.
(foto eigen beheer)
Het is een werk van Frans Joris. Een lief meisje biedt de grote voorvechter van het volksonderwijs een palmtak aan. Een kleine jongen heeft een bloemenkrans neergelegd. De tekst op het beeld : "Aan Allewaert, schepen van onderwijs - Fr. Joris".
Alvorens onze wandeling in het stadspark te besluiten, gaan we toch nog even uit de richting, naar het beeld "De Jacht", één van de allegorische beelden, die in de jaren 1860 het stadspark kwam sieren.
(foto eigen beheer)
We gaan nu via de zandweg, gelijklopend met de Rubenslei, richting zuid, tot aan de uithoek van het park, tussen de Van Eycklei en de Rubenslei, waar het "ruiterstandbeeld van Koning Albert" zich bevindt. Dit beeld stond vroeger voor de Nationale Bank op de Frankrijklei en werd onthuld op 21.4.1930 in aanwezigheid van Koning Albert en Koningin Elisabeth, de leden van de Koninklijke familie en burgemeester Frans Van Cauwelaert. Het is een werk van Edward Deckers (° Antwerpen 24.12.1878 - + 29.12.1956). Op 27.4.1951 besliste het stadsbestuur het naar het stadspark over te brengen.
(foto eigen beheer)
We verlaten nu het stadspark, via de tegenoverliggende Maria Henriettalei en begeven ons naar de tramhalte voor de "Nationale Bank", op de Frankrijklei. Een imposant gebouw in Vlaamse Renaissancetrant, dat, met zijn vele torens doet denken aan het door Koning Frans I geliefd kasteel van Chambord. De gevels zijn met beeldhouwwerken versierd. De sculpturen aan de zijde van de Frankrijklei zijn van J. de Braekeleer; deze aan de Leopoldplaats van J. Pécher. Binnen bevinden zich een paar beelden van de hand van Josué Dupon. Architect Beyaert tekende de plannen voor dit in de jaren 1875-1880 opgerichte gebouw.
(foto eigen beheer)
We zijn nu aan het einde gekomen van onze 15° wandeling en kunnen, ofwel terugkeren naar ons beginpunt met tramlijn 12 richting zuid, ofwel met tramlijn 8 richting Groenplaats.
We hopen dat jullie van deze lange wandeling genoten hebben en verwachten jullie op onze 16° wandeling, die zal gaan via Mechelsesteenweg, naar Albertpark, Harmonie en zo richting Hof van Leysen op de Markgravelei.
Waarom deze uitstap met rondwandeling op de stedelijke begraafplaats "Schoonselhof" ? De reden is dat deze plaats eveneens een stukje Antwerpen is, en gelegen is op de grens van Hoboken en Wilrijk tussen de Krijgsbaan, Jules Moretuslei, Fort 7, Moerelei, Schoonselstraat, Groenstraat en Sint-Bernardsesteenweg.
De begraafplaats is bereikbaar met tram 24, met als eindhalte Sint-Bernardsesteenweg, met verschillende autobussen en uiteraard ook met het persoonlijk voertuig. Voor de wagens is er ruime parkeergelegenheid aan de overzijde van de hoofdingang van de begraafplaats.
Het idee om deze uitstap in te lassen kwam er dank zij Jacques Buermans uit Hoboken, die een prachtig wandelboekje maakte : "Wandelen van Scoonsele tot Schoonselhof", wat gratis te bekomen is in de Antwerpse stadswinkel, het Informatiecentrum te Hoboken, en tijdens de werkuren, bij de administratie van de begraafplaats op het kasteel.
Wij weten dat dit artikel verre van volledig is, maar indien U geïnteresseerd bent, raden wij jullie aan om de websites www.schoonselhof.be of www.grafzerkje.be te bezoeken, waar zéér interessante gegevens in voorkomen en andere wandelingen.
De begraafplaats Schoonselhof is niet alleen een dodenakker, maar ook een mooi park met dreven waar het fijn kuieren is en waar men kan genieten van indrukwekkende bomen, prachtige monumenten en op de koop toe een kolonie reigers. In die sfeervolle omgeving komt men tot rust. De relatieve waarde van zovele zaken komt hier pas echt tot uiting. Een ideale locatie voor wie aan onthaasting toe is.
Een begraafplaats als toeristische bestemming ? Waarom niet ? Voor de overledenen doet dat zeker geen afbreuk aan het respect dat ze verdienen.
Beginnen we eerst met de herkomst van de naam "Schoonselhof". Deze zou komen van Jan van Wilrike, gezegd van Sconcele (1319). Vroeger zou er, nabij de Schansvelden, een hoeve Sconcele genaamd, bestaan hebben. Sconcele zou staan voor "schoon" (mooi) en "zele" (zaal of huis), eveneens moerassig, vochtige rond betekenen. Het eigenlijke kasteel Schoonselhof was aanvankelijk een "huis van plaisantie", een buitenverblijf voor vermogende kooplieden die in de 16° eeuw in Antwerpen gevestigd waren. Het domein lag in de heerlijkheid Wilrijk.
De eerste die op het Schoonselhof begraven werd op 29.8.1914, was een Duits soldaat. Sinds 1.9.1921 is het Schoonselhof een openbare begraafplaats.
Het Schoonselhof werd ingericht als "parkbegraafplaats", naar het model van Ohlsdorf te Hamburg.
Onze wandeling duurt ongeveer 1.30 uur en daarom gaan we via het wachthuisje aan de hoofdingang, de recht voor ons liggende dreef in, om verder te wandelen tot aan het eerste kruispuntje, waar we links inslaan tot aan het brugje met rondpunt, aan de voorzijde van het kasteel. We blijven verder gaan en bemerken links de strooiweide-columbarium.
(foto eigen beheer)
Aan het volgende kruispunt gaan we rechts af (aan nr 1098) tot aan de eerste linkse afslag, waar zich op de hoek het perk 5 bevindt (graven van oudstrijders + weerstand 1940-45).
(foto eigen beheer)
We vervolgen onze weg rechtdoor het perk 3/4. Rechts bevinden zich de graven van de politieke gevangenen 1940-45, met het monument met opschrift : "Geef ons het leed en het geluk de onzen" Hier rust asse uit Ravensbruck".
(foto eigen beheer)
Verderop het monument waarop vermeld : "Hier rust de urne met as van een onbekende gevangene uit het concentratiekamp Dachau"
(foto eigen beheer)
Wandel hier in alle stilte rond en ontdek de 2 obelisken ter ere van de Franse soldaten. De eerste obelisk, herdenkt de gekwetsten van de veldslag van Belfort, nabij de Vogezen in 1870-71, die naar Antwerpse hospitalen werden overgebracht. Het monument bevat een hommage van de hand van Victor Hugo. Het tweede monument 1832-1905 Honneur et Patrie met de vermelding : "A la mémoire des officiers, sous-officiers et soldats de l'armée de Maréchal Gérard tombes au siège de la citadelle d'Anvers - Novembre - Décembre 1832" (Ter herinnering aan de officieren, onderofficieren en soldaten van het leger van Maréchal Gérard gevallen bij de bestorming van de citadel van Antwerpen - november/december 1832)
Na de rondgang rond de obelisken wandelen rechtdoor en slaan rechtsaf tot het einde van de dreef, waar we links tussen 2 zuilen waarop 2 grote bloempotten, via het poortje binnenwandelen en de aldaar gelegen militaire graven bezoeken. Door een 2° poortje komen we op een perk waar "ter herinnering aan de beslissing van het gemeentebestuur een waardig gedenkteken op te zullen richten ter eere der Belgische soldaten en der bondgenooten op Schoonselhof begraven ..."
(foto eigen beheer)
We keren nu op onze stappen terug en gaan onmiddellijk naar rechts waar we rechts van ons, op het perk 4, het Britse soldatenkerkhof met een stemmige kapel bemerken. Wanneer de kruisen dichter bij elkaar staan dan gebruikelijk, betekent dat dat de overledenen samen zijn omgekomen.
We blijven de weg volgen tot aan de T-splitsing en gaan onmiddellijk naar links, vanwaar wij een mooi zicht hebben op het rechts gelegen kasteel.
(foto eigen beheer)
We blijven rechtdoor gaan en volgen de wegwijze "G V U". Op de eerste weg links lopen we recht op het standbeeld "Antwerpen aan Leopold De Wael Burgemeester 1872-1892" met op de zijkant "Graf van Mev. L.De Wael-Van Gend ° 19.1.1844 - + 4.8.1887".
(foto eigen beheer) Wandel hier even rond het monument en bekijk de achterzijde,
(foto eigen beheer) om dan rechts van het perk "S" te blijven waar we op het einde naar rechts gaan. Hier vinden wij het monument van Hendrik Conscience 1812-1883 "Gij zult Uw vaderland beminnen en zijne taal en zijne roem" .
(foto eigen beheer) Hendrik Conscience was de zoon van een Fransman die zich in 1807 als scheepstimmerman hier had gevestigd om te schrijven, eerst in het Frans, daarna, op aandringen van Theodoor Van Rijszwijck, in het Nederlands. Hij schreef o.m. "Het Wonderjaar", "De Loteling" en "De Leeuw van Vlaanderen". Hij stierf te Brussel aan een maagkwaal. Een kolossale leeuw bewaakt de opgebaarde schrijver. Het beeld is van Frans Joris.
Rechts naast Hendrik Conscience ligt Edward Coremans, de man van de taalwetten. Links op dit perk rust de student Herman Vande Reeck, die neergeschoten werd op de Grote Markt tijdens een verboden 11 juli-viering. De manifestatie werd in Borgerhout gehouden en na afloop trokken de betogers de stad in.
Juist daartegenover het monument gewijd aan Victor Driessens stichter van het Nationaal toneel ° 6.5.1822 - + 4.4.1885,
(foto eigen beheer) geflankeerd door het graf voor Julius De Geyter, dichter.
Wij vervolgen nu onze weg richting uitgang, waar wij onderweg, zowel links als rechts talrijke praalgraven opmerken
(foto eigen beheer)
en het monument van "Peter Benoit 1831-1901".
(foto eigen beheer)
de man die zijn volk leerde zingen. Enkele van zijn werken : Mijn moederspraak en citates De Wereld in - De Rijn - De Oorlog - Lucifer - De Schelde en de Rubenscantate.
Zo kunnen we nu onze weg vervolgen richting uitgang.
Wij hopen dat jullie genoten hebben van deze rustige omgeving en verwachten jullie op onze volgende uitstap of wandeling.
Uitstap of Wandeling 13 - De Seefhoek en Stuivenberg -
Zoals beloofd in onze vorige uitstap gaan we nu even in de richting van de "Seefhoek". Hiervoor is ons vertrekpunt eveneens de Groenplaats. We wandelen het plein over tot voorbij het Hilton hotel, waar we het schuin gelegen straatje, nl. de Sint-Pietersstraat nemen. We komen alzo op de Melkmarkt en aan de tweede straat rechts, degene met de tramsporen, de Korte Nieuwstraat, nemen we tram lijn 10 tot aan de Franklin Rooselveltplaats (of Geuzenhofkes) en stappen af aan de halte tegenover het Koninklijk Atheneum. Steken de straat over, via de verkeerslichten en begeven ons links van het Atheneum in de Osystraat.
Een fikse wandeling, via de Van Maerlantstraat, brengt ons op het Sint-Jansplein.
(foto eigen beheer)
waar in feite onze tocht gaat beginnen.
De "Seefhoek" is een kwartier waar veel over te vertellen valt maar weinig te zien is. De wijk wordt vooral bewoond door allochtonen en de vele winkels, die vroeger deel uitmaakten van de Handels -en Onderwijsstraat zijn verdwenen en ingenomen door vreemdelingen.
Wat ons onmiddellijk opvalt is het beeld "Pepto Bismo 2003"
van Panamarenko
Alias Henri Van Herreweghe (° Antwerpen 5.2.1940), die een buitengewoon en niet te classeren individu binnen de hedendaagse kunst is. Als kunstenaar, ingenieur, fysicus, uitvinder en visionair heeft hij uitzonderlijk onderzoek gevoerd naar begrippen als ruimte, beweging, vlucht, energie en gravitatie. Zij werk is een combinatie van artistiek en technologisch experiment, en neemt verschillende vormen aan : vliegtuigen, duikboten, auto's, vliegende tapijten en vogels. Telkens spectaculaire constructies van vreemde schoonheid, tegelijk speels en indrukwekkend. Van 1970 tot 2003 heeft hij gewoond in de Biekorfstraat 2 te Antwerpen.
Wanneer we voor dit beeld staan nemen we, achter ons, de uiterst rechtse straat, de Sint-Gummarusstraat, en wandelen tot het einde, waar we links de Dambruggestraat inslaan. - - - - - Voor diegenen die de "trappekes"
(foto eigen beheer)
willen gaan bekijken, nemen de Trapstraat tot het einde en terug, tot aan de tweede straat links, Sint-Jobstraat.
Een spoorweg, vroeger de hoofdverbinding tussen de spoorweg en de dokken, scheidde het Dam-kwartier van het Stuivenberg. De viaduct is de enige verbinding tot de 2 delen. Om te vermijden dat voetgangers en fietsers een omweg zouden moeten maken om de brug te kruisen, werd een trap gebouwd, en gaf hem haar naam van de straat (Trapstraat). De trap werd een mijlpaal in de omgeving en de bewoners hebben de blinde muur naast de trap beschilderd met een oude buurtscene. Het thema van de schilderij "Seefbier" doet ons denken aan de naam "Seef-hoek", de populaire naam van dit deel van de stad. Spijtig genoeg 'bladdert" de verf van de muur en is er praktisch niets meer van te zien.
In 1900 dronk men in Antwerpen al een halve eeuw het "Seefbier" of kortweg Seef. De Antwerpse auteur Domien Sleeckx, die leefde van 1818 tot 1902, dronk dat bier in D'Exter, een buitenherberg in Deurne. 'Men tapte er een wit bier, dubbele Seef' geheten, dat schuimde als champagne. De Exter zou nog bestaan maar het bier is spijtig genoeg verdwenen. Het was een troebel bier, vergelijkbaar met het bier uit Hoegaerde. Het stierf in het begin van de eeuw een stille dood, toen het werd verdrongen door Bockbier en pils.
Op de hoek met de Biekorfstraat het vroegere politiebureel van de 11°wijk, nu een dokterspraktijk.
(foto eigen beheer) - - - - - Wij (die niet naar de "trappekes" gingen), blijven echter de tramsporen volgen en belanden alzo in de Van Kerckhovenstraat.
Links van ons de Sint-Amanduskerk (1869-1874) gebouwd door J.L. Baeckelmans.
(foto's eigen beheer)
Enkele honderden meters verder tussen de Gas -en de Nijverheidsstraat de "blokken van de Seefhoek"
(foto eigen beheer)
Even voorbij de Nijverheidsstraat, komen we op een groot plein, nl. "Het Stuivenbergplein".
(foto eigen beheer)
Rond dit groot plein, vindt men een 19° eeuws schoolgebouw, sociale woningen en vele werkmanshuisjes. Eens een zandige duin buiten de stadsomwalling, later de hoofdbegraafplaats van de stad. Het werd een publiek plein in de 19° eeuw. Vandaag trekt het plein jong en oud aan, en werden delen van het plein omgevormd tot picknick plaatsen, voetbal en basketbalvelden of race-trajecten voor montainbikes.
Steken we nu dit plein, diagonaal, over tot in de rechterhoek, waar zich het gebouw van het overdekt "stedelijk zwemdok" is gelegen.
Dit stedelijk zwemdok, waarvan de ingang zich bevindt in de Veldstraat, dateert van 1933 en is het oudste zwembad in Antwerpen. "Een gezonde geest in een gezond lichaam" is wat de stad in gedachten had om dit gebouw te bouwen. Een overdekt zwemdok voor het publiek met badhuis en washuis. Momenteel wordt het omgebouwd tot een stoombadencomplex : het zwembad en de badkamers blijven behouden, maar je zal er ook oosterse stoombaden, een gymzaal en een badenhuis aantreffen. Omdat het gebouw een beschermd monument is, gebeurt de renovatie met de grootste zorg. Het stedelijk zwembad heeft een prachtige Art Deco architectuur. Wie ooit de badzaal, de wandtegels en de granito-vloeren heeft gezien, vergeet ze nooit meer. (Bron : gelezen in Antwerpen, Werf van de Eeuw "Een nieuwe fase").
Wij blijven echter rechtdoor gaan en lopen recht op het "oude washuis" (1923) dat werd omgevormd tot een lokaal cultureel centrum "Het Oude Badhuis".
(foto eigen beheer)
Achter dit badhuis, bevindt zich aan de Meloenstraat een speelpleintje en nieuwe "blokken".
(foto eigen beheer)
We gaan onder de blokken door en belanden in de Viséstraat, waar we een zicht hebben op de werkzaamheden voor het aanleggen van een park. De bewoners hadden graag gezien dat de spoorweggronden veranderd zouden worden in een park, en hebben zo gezien hun slag thuis gehaald.
(foto's eigen beheer)
Op de hoek van de eerste straat links, de Viséstraat, een knap art-deco gebouw, waar vroeger de Brandweer
(foto eigen beheer)
was gehuisvest en dat duidelijk de tekens van de Glasgowschool en Amsterdam's Berlage (1913 - architect Van Averbeke) draagt en als uithangbord dient voor de omgeving en een deel van de skyline van Antwerpen vormt. De kazerne werd buiten gebruik gesteld sedert 1947. We keren op onze stappen terug en verlaten het pleintje via de Pompoenstraat, steken de Veldstraat over, en lopen rechtdoor in de Familiestraat, waar we de torens van de Sint-Eligiuskerk (1890) opmerken.
(foto eigen beheer)
met ingang in de Van Helmontstraat. We wandelen links, deze straat in, en komen alzo in de Pothoekstraat, waar we naar rechts gaan.
(foto eigen beheer)
Wij wandelen voorbij de nieuwe aangebouwde zijvleugel en de afdeling "spoed" van het Stuivenbergziekenhuis, (1877- 1884) waarvan de ingang zich bevindt in de Lange Beeldekensstraat. Dit ziekenhuis werd gebouwd naar de plannen van Frans Baeckelmans, uitgevoerd door J. Bilmeyer en J. Van Riel.
(foto eigen beheer)
We wandelen verder, in de Lange Beeldekensstraat, voorbij het ziekenhuis en komen aan de 5° straat rechts, de Perenstraat, om aan het einde, de Duinstraat, in te gaan. Even verder aan de linkerzijde bevindt zich de "Neefsteeg",
(foto eigen beheer)
en verder rechts voorbij de Perenstraat, de "Duinsteeg",
(foto eigen beheer)
met recht daartegenover de "Geelhandplaats".
De "Duinsteeg" en "Neefsteeg" werden bebouwd met werkmanswoningen die men overal in het Stuivenbergkwartier vindt. Vele van hen zijn met grote zorg gerenoveerd. Op zeker ogenblik waren de bewoners verplicht hun woningen te ontruimen maar een sociaal woningcomplex kocht ze bijtijds op. De huizen zijn nu gemoderniseerd zo dat families met een laag inkomen met 3 of meer kinderen kunnen leven in een veilige straat
De "Geelhandplaats"
(foto eigen beheer) situeert zich achter een ijzeren poort in de Duinstraat. Kinderen spelen hier op de binnenplaats, ouderen hebben een gesprek met elkaar op de zitbanken en moeders bekijken hun kinderen vanop de balkonnen. Dat is het levendig spektakel gedurende de zomeravonden. De atmosfeer doet ons denken aan de film "Una Giornata Particolare" met Sopha Loren en Mastriani. Het sociaal huizencomplex dateert van 1935 (architect Francken) is een knap voorbeeld van de socialistische traditie in sociale woningen met de nadruk op gemeenschap en hygiëne. De doorgevoerde renovatie in 1986 vergrootte de appartementen en vezorgde ze met centrale verwarming, badkamers en liften.
We volgen verder de Duinstraat en gaan de links schuin gelegen straat, de Lange Ypermanstraat in, waar we verder de eerste links, de Korte Ypermanstraat nemen, zodat wij op het "Schoolplak" (foto eigen beheer)
belanden. Hier werd een in -en uitgang voor de metro voorzien, waar tram 3 ondergronds de halte "Handelsstraat" aandoet. Deze tram brengt U rechtstreeks van daaruit naar het Centraal Station of Groenplaats.
We verlaten het Schoolplak en begeven ons links in de Handelsstraat, waar zich langs de rechterzijde de "Handelssteeg" bevindt.
(foto eigen beheer)
Wandel hier in tot aan de overwelving, die toegang verleent tot het "Willy Vandersteenplein", striptekenaar 1913-1990",
(foto eigen beheer) waarvan verschillende tekeningen van de stripfiguren zijn aan gebracht om de muren te versieren.
Eens de stripfiguren bekeken en een korte pauze ingelast te hebben, begeven wij ons terug in de richting waarvan we gekomen zijn en vervolgen onze weg in de Handelsstraat tot aan de 2° doodlopende straat links, nl. het steegje "Burgerwelzijn"
(foto eigen beheer)
waar, op zaterdag 20 november 1999 een 52-meter lange muurschildering van Suske en Wiske werd onthuld. De tekening is aangebracht op een blinde muur van de doodlopende straat Burgerwelzijn. De afbeelding bestaat uit 43 beschilderde panelen waarop fragmenten te zien zijn uit het verhaal, "De 7 Schaken". De op hout geschilderde panelen werden geschilderd door leerlingen van het Stedelijk Instituut voor Sierkunsten en Ambachten uit Antwerpen.
Het aanbrengen van de beschildering gebeurde ter verfraaiing van de blinde muur en tevens als eerbetoon aan Willy Vandersteen, de geestelijke vader van Suske en Wiske, die in de wijk geboren werd en er opgroeide. De bewoners van de wijk dienden in 1998 een project in bij de Koning Boudewijnstichting voor het versieren van de muur in het steegje. Het project viel in goede aarde en meteen kwam er ook de financiële en logistieke steun voor.
Eens het Burgerwelzijn bezocht te hebben, begeven we ons terug in de Handelsstraat, waar we links afslaan tot aan de Diepestraat. Hier steken we de straat over en lopen rechts op de Sint-Elisabethplaats.
(foto eigen beheer)
Dit plein is omringd met kastanjebomen en bevat de metrohalte "St.-Elisabeth"
(foto eigen beheer)
Deze halte brengt U eveneens, ondergronds met tramlijn 3, terug naar het Centraal Station ofwel naar de Groenplaats. Het wordt gedomineerd door een oud schoolgebouw. Jonge ondernemers huren de vroegere klaslokalen aan lage prijzen en alzo hun zaak te starten. Zij delen het secretariaat, en andere faciliteiten. Het vroegere hoofdkantoor is nu een café met een duidelijk gestructureerd interieur. Wanneer jullie niet gehaast bent, raden wij U aan een drink op het terras te nuttigen. - - - - - Tijdens onze rondgang ontdekten wij in de omgeving, namelijk in de Walenstraat aan het nr 25, het "Hof Van Camp" en verder de "VanCampstraat"
(foto's eigen beheer)
Hiervoor moet U de wandeling niet verlaten, want veel bijzonders is er niet te zien. Gezien Uw auteur een "Van Camp" is, willen wij dit even terzijde wel vermelden. - - - - - We keren op onze stappen terug naar de Diepestraat, waar we rechts afslaan richting Lange Beeldekensstraat. Aan de 3° straat rechts, de Klappeistraat, waar vroeger op de hoek het Politiebureel van de 5° wijk was gelegen, gaan we in en lopen tot het einde aan de Kerkstraat. Enkele meter voor de Klappeistraat, waar nu het groot gebouw werd opgericht, bevond zich cinema " Het Vlooienbakske", naam die gegeven werd door de Seefhoekenaar aan de aldaar vroeger gelegen cinema "Prins Albert", wegens het teveel volk en te kleine ruimte. Links van ons een mooi zicht op de Sint-Willibrorduskerk,
(foto eigen beheer)
met daarvoor het basketveld waarvan de vloer volledig bewerkt werd met mozaïektegels. De kerk werd opgetrokken in 1886-1891, volgens de plannen van Leonard Blomme en is van neogotische stijl. In de kerk zou een werk van Rubens te zien zijn, nl. :" De heilige Willibrordus in aanbidding van Maria".
We zijn nu aan het einde van onze uitstap of wandeling gekomen. We gaan rechtsaf in de Kerkstraat richting Carnotstraat, waar we aan de halte, tram 10 kunnen nemen richting Oude Stad. Aan de 5° halte, in de Korte Nieuwstraat, verlaten we het tramvoertuig en kunnen via de Korte Koepoortstraat en Sint-Pietersstraat terug op de Groenplaats komen.
Wij hopen dat U niet te vermoeid bent en genoten heeft van dit wel uitzonderlijk avontuur, waarvan velen onder ons misschien nog nooit geweest zijn.
Voor onze volgende uitstap hebben wij nog onze twijfels, tussen een bezoek aan den "Dam en Luchtbal" of bezoek via de "leien en het Stadspark en omgeving". Hebben jullie een voorkeur laten het ons dan weten, zodat wij onze ideeën kunnen uitbreiden.
En.... vergeet ons "gastenboek" niet. Onze dank op voorhand.
Het wapenschild van Antwerpen klimt op tot de middeleeuwen en werd reeds op 28 september 1881 bij Koninklijk Besluit aan de stad toegekend. Na de fusie van Antwerpen met haar 7 randgemeenten besloot men het oude wapen te behouden. De wapens van de rand-gemeenten waren immers alle van jongere datum en sommigen ervan waren afgeleid van familiewapens.
Het wapenschild van Antwerpen werd dan ook op 5 maart 1985 door de gemeenschapsminister van Cultuur bekrachtigd. Het wordt als volgt beschreven : """In keel een burcht met drie geopende, gekanteelde torens van zilver, verlicht en gemetseld van sabel, de middelste toren in het schildhoofd vergezeld rechts van een schuingeplaatste rechter-hand en links van een schuingeplaatste linkerhand., beide van zilver. Het schild omringd door een bladerkrans met 6 rozen, afwisselend van zilver en van keel, alle geknopt van goud en gepunt van sinopel, overtopt door een markiezenkroon en gehouden door een wildeman en een wildevrouw van vleeskleur, omgord en gekroond met klimopbladeren van sinopel en dragend op de schouder een knots van natuurlijke kleur, beiden staande op een losse grasgrond."""
(Bron : uitgave "Wandelen door oud Antwerpen" van de stichting Monumenten -en Landschapszorg)
Betekenis van sommige woorden : keel (wapenk.) = rode kleur sabel (wapenk.) = zwarte kleur sinopel (wapenk.) = groene kleur
Antwerpen is verwant met de Schelde, die op haar beurt de slagader is van de metropool. Volgens de legende moesten de schippers aan de reus Antigoon tol betalen om de stroom te mogen oversteken en als zij dat niet deden, werd hun hand afgehakt en in de Schelde geworpen. Daar zou de naam van de stad vandaan komen (uit "hand" en "werpen") .
(foto eigen beheer)
Volgens een andere versie is de naam "Antwerpen" afgeleid van "werp", wat pier betekent, die pier lag ongeveer op de plaats van het huidige Steen (dus "aanwerpen").
Uitstap of Wandeling 10 - Scheldekaaien en omgeving -
Voor deze uitstap nemen we terug als vertrekpunt de Groenplaats. Daar waar de tramsporen een bocht maken naar links, nemen we de Nationalestraat en slaan aan de volgende verkeerslichten af naar rechts, de Steenhouwersvest in. In het verleden was deze vest verbonden met het Sint-Jansvliet. Beroemde steenhouwers-bouwmeesters zoals de Sander's, Appelmansen en de Waghemaeker's hadden aan de oevers van de Schelde hun werkplaats.
Aan het nr 28, een huis met een arduinen gevel en rococopoort met waaier. Dit was de vroegere residentie van de Augburgse Fuggers, grondleggers van het 16° eeuwse moderne kapitalisatie.
(foto eigen beheer)
We slaan nu de tweede straat rechts in en komen terecht op de Vrijdagmarkt, Na een V-bominslag op 2.1.1945 te 10.00 uur 's avonds werd het plein omgebouwd.
De Heilige Catharina, patronesse van de Kleerkopers kijkt hier vanop haar sokkel neer op het "gemarchandeer"" en het "opbieden" van oude en nieuwe spullen van haar beschermelingen. De Vrijdagmarkt bevindt zich in de onmiddellijke omgeving van het modekwartier.
(foto eigen beheer) Het plein is ontworpen door de 16e eeuwse stadsbouwer Gilbert Van Schoonbeke voor de verkoop van tweede handskledij. De traditie van de wekelijke vrijdag (en woensdag) gaat heden ten dage nog door voor de verkoop van gedragen klederen en afgedankte meubelen, en is erg in trek bij het publiek. Het is een stukje van Antwerpse folklore en bestaat reeds sedert 1549.
Een groot deel van het plein werd herbouwd, met respect voor het origineel 16° eeuws karakter, nadat een Duitse V-bom het vernietigde op 2.1.1945 te 10.00 uur 's avonds .
Vrijdagmarkt heden ten dage (2007) (foto eigen beheer)
Vlak voor ons de bij het bombardement overeind gebleven gevel van Plantijn Moretus' patriciërshuis van de familie Plantijn-Moretus, vermaarde oud Antwerpse drukkers.
Christoffel Plantijn (1520-1589) had er zijn wereldberoemde werkhuizen. Later volgde zijn schoonzoon J.B. Morerus hem op. Men bewondert er nog heden zijn welringerichte werkplaats zoals ze in de 16° eeuw bestond. Persen, letterkasten, gieterij, correcteurskamer, een winkel, alles met prachtige meubelen uit die jaren. Een ongeëvenaarde verzameling van zeldzame boeken, etsen, handschrif-ten, schilderwerken, tekeningen, houtsneden, enz... van verschillende der beroemdste Vlaamse meesters kan men er gadeslaan. We kunnen hier wel even aanhalen dat weinig Antwerpenaren dat museum geheel kennen. En nochtans zal geen vreemdeling onze stad bezoeken zonder het Plantijnse huis te bezichtigen. De binnenkoer met verschillende borstbeelden opgeluisterd biedt een geweldige aanblik met zijn eeuwenoude klimplanten, die nagenoeg de ganse oppervlakte van de binnengevels bekleden. Bekijk de monumentale poortomlijsting en de cartouche met het wapenschild van Plantin, van Artus Quellin. Lees de spreuk "Labore et Constantia" wat dient vertaald te worden door "Arbeid en Volharding" en bekijk de hand die de passer in beweging houdt.
Treed hier binnen en bewonder de mooie tuin.
Wanneer we buiten komen nemen we het links gelegen Heilig Geeststraatje waar een gedenkplaat in een gevel is aangebracht naar aanleiding van de V-bominslag.
We gaan verder tot aan de Hoogstraat en slaan deze links in. Deze "Alta Platea", letterlijk hoge straat, was de belangrijkste landweg voor iedereen die van het Kiel, Kronenburg, de Sint-Michiels- abdij of van de oude oever naar de nieuwe stad wilde komen.
Rechts in de straat, richting Stadhuis, bevindt zich het geboortehuis "Het Paradijs" (nr 13) van Jacob Jordaens. (foto eigen beheer)
Alvorens links af te slaan, bekijk eens de gevel van het hoekhuis Hoogstraat-Stoofstraat. Wat zouden deze gebeeldhouwde figuurtjes betekenen ? Het zijn halfverheven beeldwerken, die tonelen uit het leven van den heiligen Joseph voorstellen.
(foto eigen beheer)
We slaan echter links de straat in tot aan het Sint-Julianusgasthuis
(foto eigen beheer)
Fraaie opgeknapte gevel (door de zorgen van de C.O.O. nu : OCMW) die waarschijnlijk van de 15° eeuw dateert, waardoor hij bij de oudste van de Antwerpse gevels mag worden gerekend. Het "Sinte Juliens gasthuse" heeft een boeiende, lange geschiedenis. De voormalige kapel, waarin de kunstgalerij "De Zwarte Panter" onderdak vond, dateert van 1501. Op Witte Donderdag kan men er de barokke "Pelgrimstafel" bewonderen, een stuk taai Antwerpse foklore door de Spaanse kapitein d'Areste ingesteld in 1556 en nog steeds in zwang is. Overigens, wat weinig Antwerpenaren weten : er staan nog steeds 3 opgemaakte bedden ten behoeve van landlopers die hier hoogstens 3 dagen op verhaal kunnen komen. (Bron : Gids van Oud Antwerpen - Georges Van Cauwenbergh)
We komen nu aan het Sint-Jansvliet eens Sint-Janskaai,
(foto eigen beheer) Kleine Tunnelplaats, en wandelen naar het verluchtingsgebouw van de voetgangerstunnel, gebouwd door Imalso in 1932-33. In 1884 werd de Waterpoort van de Vlasmarkt naar hier overgebracht. Deze stond op de plaats waar nu dit verluchtingsgebouw van de voetgangerstunnel staat. In 1936-37 werd ze verplaatst en heropgericht op de Gillisplaats (maar meer hierover in een nog volgende uitstap). (Bron : Wikipedia)
(foto eigen beheer) Voor dit gebouw wordt in het weekend het basketbalveld omgetoverd tot antiekmarkt.
We gaan het gebouw niet in maar steken de Ernest Van Dijck- kaai over, via de voetgangersoverweg aan de verkeerslichten, richting trappen, die we bestijgen. Nu zijn we beland op het "Zuiderterras"
(foto eigen beheer) Geniet van het zicht en de rust. Ruikt U de zeelucht niet ?, De wandelterrassen zijn een geliefkoosde wandeling voor de Antwerpenaar die van hier uit zijn blik laat gaan over de majestatische Scheldestroom. Hij volgt de zeeschepen tot aan de einder, of maakt zich vertrouwd met laden en lossen. Voor de stad bereikt de stroom een breedte van nagenoeg 500 meter. Aan de overzijde, de Linkeroever, eertijds "Sint-Anneken" geheten, waar nu een nieuwe woonstad verrijst.
Bekijk het gebouw van het restaurant, aan wat laat U dit denken ? Met wat verbeelding herkent men een gedeelte van een schip.
Ten einde van het wandelterras staat het standbeeld van "Minerva" met uitzicht op de Schelde
(foto eigen beheer)
Minerva was een belangrijke godin in het Oude Rome. De naam van deze godin duidt haar aan als een echt Italiaanse godheid. Zij is een personificatie van de goddelijke macht van het verstand, van de vindingrijkheid van de menselijke geest. Daarnaast staat haar betekenis als de beschermster van de burchten van de steden. Zij is én een krijgshaftige én als een vredelievende godin door de Romeinen vereerd. (Bron : Wikipedia)
en op het "ponton" met Flandriakiosk.
(foto eigen beheer)
De vlotbrug of ponton is de aanlegplaats aan de voet van het Steen waar de Flandriaboten vertrekken richting plage Sint-Anneke. De beweging op de ponton en op de rede, links en rechts, biedt een boeiend schouwspel. Het lokt steeds veel kijklustigen die van op de banken van het Steenplein dit schouwspel kunnen volgen. Hier lag vroeger de "aanwerf", waar het slib van de Schelde werd aangeworpen, vandaar misschien de naam van Antwerpen "Aanwerpen"?
We dalen de helling af, tussen de 2 stenen leeuwen
(foto eigen beheer) en genieten van het mooie zicht op de Suikerrui en Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Zo komen we op het Steenplein, omgetoverd tot het plein waar vele ouderlingen, abonnés en toeristen vanop de zitbanken de bewegingen van de boten op de Schelde kunnen volgen. Vroeger bevond zich op deze plaats de vismarkt.
(foto eigen beheer)
Voor Flandria vormt de haven op toeristisch gebied een interessante bezienswaardigheid. Een rondvaart met de "Flandria- boten", die nu gemeerd liggen in het Kattendijkdok ter hoogte van de Londenbrug, verschaft de bezoeker in enkele uren een volledig beeld van de uitgestrektheid en de activiteit van de haven.
We volgen de mooi aangelegde wandelweg tot aan de helling van het Steen,
(foto eigen beheer) waar onze "Lange Wapper", 2 dronkaards de les leest.
(foto eigen beheer)
De kwelgeest komt 's nachts te voorschijn en achtervolgt de dronkaard. Eerst als een klein mannetje, maar hij kan zichzelf steeds groter en groter maken, tot hij boven de huizen uitsteekt. Als de dronkaard, hijgend en zwetend, thuiskomt kijkt Wapper door het raam naar binnen. Soms vermomt hij zich als een klein kind om moedermelk te kunnen drinken. Als een moeder dit kind meeneemt om te verzorgen en in een wiegje te stoppen, laat Lange Wapper zichzelf zo groot groeien dat hij niet meer in de kamer past. (Bron : Wikipedia)
(foto eigen beheer) Deze plaat kan men terugvinden juist voor de trapjes om de waterkeringsmuur te overschrijden.
Boven aan de helling houden we even halt en kijken aan de inkompoort naar omhoog waar we het vervallen beeldje van "Semini" nog kunnen ontdekken. Semini is de oudste burger van Antwerpen
(foto eigen beheer) De beeltenis van dit vruchtbaarheidssymbool zit al eeuwen ingemetseld boven deze poort, laatste overblijfsel van de burcht aan de Schelde. Wist U dat sinds 1985, ieder jaar, de eerste zaterdag van de lente "Seminikoeken" worden uitgedeeld aan de jonggehuwden bij het buitenkomen van het Stadhuis ? Het is een onderdeel van de Seminiviering, een vrolijk Antwerps feest rond de nieuwe lente, nieuw leven en creativiteit. De koek is dan ook een zinnebeeld van levensoptimisme, vruchtbaarheid en ambachtelijke creativiteit. (Bron : www.semini-sage.be)
We gaan nu onder de poort en komen aan de hoofdingang van het Steen. Hier hebben we een mooie aanblik op het gebouw, dat op last van Karel V in 1520 wederopgericht werd, naar de plannen van Domien de Waghemakere en Rombout Keldermans, bouwmeester van de Lieve-Vrouwentoren. De loggia boven de ingangspoort, voorzien van de wapens en het zinnebeeld van Keizer Karel, is wel het mooiste gedeelte van het "Steen".
(foto eigen beheer) Het "Steen", waarvan de oudste gedeelten mogelijk dagtekenen van de 12° eeuw, maakte deel uit van de aloude burcht. Als gevangenis, onder Karel V gerestaureerd, werd het in de 19° eeuw als museum voor oudheidkunde ingericht.
In het historisch gebouw,- het druktst bezocht in België -, is sedert 1952 het Nationaal Scheepvaartmuseum ondergebracht, maar niet meer voor lang, want in 2010 zal het verhuizen. De verzamelingen o.m. talrijke scheepsmodellen van grote waarde worden dan overgebracht naar het MAS (zie onze uitstap nr 8).
De poort met spitsboog is de oudste, zij was vroeger voorzien van een ophaalbrug. Het belicht middengedeelte is het voorplein : met de ingang van het museum; en het Kruisbeeld, afkomstig van de nabije, in 1885, verdwenen Gevangenisstraat.
(foto eigen beheer)
Wanneer we langs de poort binnengaan komen we op de binnenplaats. De ingang leidt tot een nagenoeg vierkante open binnenplaats. Hier ondergingen in de 16° eeuw de gevangenen hun eerste ondervraging. Langsheen de muur liggen grote en kleine stenen kanonkogels. De monumentale pomp van 1670 is afkomstig van het ouder Schippersgild.
(foto eigen beheer)
We vervolgen onze weg en komen alzo aan het "Noorderterras". Bij de aanvang bevindt zich een gedenkplaat ter ere van de Canadese soldaten. Neem hier even pauze en geniet van het uitzicht op de Schelde. En wie weet met een beetje geluk ligt er wel een cruiseschip.
(foto eigen beheer)
Rechts van ons zien we een standbeeld, die een "krijger" voorstelt en de naam kreeg van de "Warrior".
(foto eigen beheer)
Aan het einde van het Noorderterras
(foto eigen beheer)
vervolgen we onze weg en dalen via de trappen af naar de Jordaenskaai, maar blijven binnen de afsluiting en volgen de mooi aangelegde wandelweg. Deze zone zal in de toekomst nog meer uitgroeien tot een populaire wandelzone en toeristische trekpleister van formaat. Een langgerekte strook wordt een groene ruimte, zodat een wandelzone langs het water ontstaat. Hierdoor wil Antwerpen haar imago als "stad aan de stroom" volledig waarmaken. De kaaien zullen uitgroeien tot een aangename promenade met veel ruimte voor wandelaars en fietsers. De start van deze werkzaamheden is gepland voor 2010.
Tijdens onze wandeling, terug richting Steen, passeren wij de aan de overkant liggende "Koolkaai", vroeger Holenvliet, ook Kolenvliet genoemd. Zij was de traditionele schuilplaats van de houtkoolschepen, met turf de brandstof bij uitstek. Ze diende als gracht voor de stadsomheining van de 12° eeuw en werd vanaf 1417 gebruikt als thuishaven van de Antwerpse vissersvloot waardoor ze ook "Haringvliet" genoemd werd. (Bron : atlas van Antwerpen, R. Binnemans en G. Van Cauwenbergh) (foto's eigen beheer)
Vervolgens passeren we de "Guldenberg". Volgens Rutger Thys/Armand Vermeyen in hun boek "steden van België" is de verklaring van de naam Guldenberg vrij moeilijk. Het was een natuurlijke verhevenheid in het terrein, gelegen tussen de Schelde aan de ene kant en de "dries"landen (vandaar de straatnaam Dries op die plaats) van Falconbroek en Klapdorp aan de andere kant. Een oude stadskroniek brengt hem in verband met het galgenveld buiten de burcht, de Galgenberg.
Ondertussen zijn we terug op het Steenplein gekomen en verlaten dit via de trapjes over de waterkeringsmuur. Steek nu voorzichtig via de voetgangersoverweg de Ernest Van Dijckkaai over en begeef U richting zuid, om links de Suikerrui in te gaan.
Aan de linkerkant, aan het nr 19, bevindt zich het "Etnografische museum". In dit museum reis je doorheen Azië, Afrika, Amerika en Oceanië en maak je kennis met tal van volken en culturen. Duizenden objecten geven je een beeld van hoe deze mensen leven en denken, hun kledij, hun gebruiksvoorwerpen, hun riten en religies. Als havenstad kwam Antwerpen altijd al in contact met andere culturen. Sinds 150 jaar verzamelt de stad volkenkundige of "etnografische" objecten. Maar het is pas in 1988 dat dit Etnografisch museum zijn deuren opende. (Bron : gelezen in een brochure uitgegeven door de stad Antwerpen).
Juist tegenover dit museum ligt de "Grote Pieter Potstraat" waar alle gevels de moeite waard zijn. Bekijk de restauratie van het nr 9, gebouwd in 1442 door Vrouwe Terrebroodts. Pieter Pot was afkomstig uit Dordrecht en was vrijgevig, behoeftigen en gevangenen kregen brood, wat verwijst naar een smakelijk intermezzo dat in een steen, op de binnenplaats van het Steen staat vermeld.
Ten einde van deze straat komen op de Vlasmarkt. Daar gaan we naar links en kruisen de Hoogstraat en wandelen verder in de Reyndersstraat, niet zonder eerste een kijkje te nemen in de "Groote Witte Arend".
(foto eigen beheer)
Bij het buitenkomen gaan we naar rechts richting Groenplaats, ons beginpunt en tevens ons eindpunt.
Wij hopen dat U genoten hebt en zien U graag terug op onze volgende uitstap nr 11, nl. "Het Sint-Andrieskwartier"
Voor onze 11de uitstap kozen we voor het Sint-Andrieskwartier met als vertrekpunt de Groenplaats.
De bewoners van Sint-Andries hebben altijd een speciale band gehad met de Schelde. Velen waren ooit dokwerker. Hard labeur voor weinig geld. De nabijgelegen vismijn zorgde voor werkgelegen- heid en de vrouwen werkten als zakkennaaisters, nettenverstelsters, visverkoopsters en koffieboonraapsters.
Ook nu nog is de Schelde dominant aanwezig in de buurt. Zelfs zonder ze te zien doet de wind haar aanwezigheid voelen. Loop je langs de waterkant, dan kun je de zee ruiken. De openheid die hier heerst maakt goed dat er weinig groen is in de buurt en dat de huizen met tuin schaars zijn.
Sint-Andries is al van in de veertiende eeuw een echte woonbuurt met veel karakter, en werd niet voor niets de "Parochie van Miserie" genoemd. (Bron : gelezen in de brochure "de charme van het wonen in de stad, uitgegeven door AntwerpenAverechts).
Om te beginnen met de uitstap gaan we via de Nationalestraat tot aan de eerste verkeerslichten op het kruispunt met de Kammenstraat, en slaan rechts de Steenhouwersvest in die we uitwandelen tot aan het Sint-Jansvliet en daar linksaf den "Oever" inwandelen. Alvorens verder te wandelen lezen we, aan het nummer 4, de gedenkplaat met vermelding, dat dit het geboortehuis was van "Constance Teichmann", stichtster van het kinderziekenhuis "Louise Marie" en typische vertegenwoordigster van de gegoede klasse die haar tijd, energie en kapitaal aan "goede werken" wijdde.
Wat ons verder opvalt is het standbeeld van Jacob Jordaens,
(foto eigen beheer) kunstschilder (1593 - 1678), dat aan de linkerzijde van de straat op het voetpad staat opgesteld. Jacob Jordaens wiens geboortehuis, zoals wij bij onze vorige uitstap nr 10 vaststelden, gelegen is in de Hoogstraat nr 13 "Het Paradijs".
"De Koning drinkt" is één van zijn bekendste schilderijen (zie linkerkolom).
Wij wandelen verder tot aan het nummer 21, waar we een monumentale inkompoort bemerken. Het huis heette trouwens in verkoopakten "de Groote Poort".
(foto eigen beheer)
Een tiental meter verder gaan we links en komen alzo in de Muntstraat, waar zich rechts de "Munthof" of "Muntplein" bevindt.
(foto eigen beheer) De grafitti-kunstenaars hebben hier hun kunst op de muren achtergelaten. Maar veel is er niet meer van te zien, gezien gans het plein is omgevormd tot een bouwwerf.
Na een blik geworpen te hebben op de in verte verschijnende Sint-Andriestoren, verlaten wij het Munthof, waar van 1474 tot 1782 munt werd geslagen, vandaar de Muntstraat en nemen nu de eerste straat links, namelijk de Korte Ridderstraat.
Een beetje verder, rechts - achter de deur van het nr 79, betreed je een stille en gerenoveerde steeg, maar de eigenaar liet toch een opening zodat je kunt zien welke belasting men hier aan de Ridders moest betalen. Deze renteschuld bestond in de vorm van "één kieken en één ei". Spijtig genoeg is de deur naar het steegje bij ons laatste bezoek slotvast gemaakt.
Recht voor ons, in de richting van de O.L.V.toren, naast het dienstencentrum "Den Oever", een kleine blinde muur, de zijkant van het pand nr 8, waar "Het Vochtige Verdriet" van Willy Vandersteen
(foto eigen beheer) is op aangebracht. De stripmuur heeft echter problemen met vochtinsijpeling waardoor de ondersteunende bepleistering los komt. Maar volgens wij ter plaatse kunnen lezen wordt dit euvel binnenkort opgelost.
Over het Dienstencentrum bevindt er zich een ingang naar een binnenplaats die een verbinding geeft naar de Augustijnenstraat. Het is hier werkelijk een oase van rust met een prachtig zicht op de Onze-Lieve-Vrouwetoren.
(foto eigen beheer)
We verlaten deze binnenplaats langs de Augustijnenstraat, steken de straat over richting Waaistraat en bewonderen de Sint-Andrieskerk.
Deze onafgewerkte parochiekerk werd opgedragen aan de apostel Andreus en was een deel van het Augustijnenklooster, dat hier gebouwd werd in de 16° eeuw. Het sobere kerkinterieur heeft een spectaculaire 19° eeuwse preekstoel, zowel als werken van vele Vlaamse meesters. Vooraan aan de kerk vindt men 21 huisunits die één van de fijnste voorbeelden van sociale woningen vormen.
Op 13 oktober 1609 trad de befaamde schilder Pieter Paulus Rubens hier in het huwelijk met Isabella Brant.
Schilderij van de St.-Andrieskerk uit de 18° eeuw
waarna we belanden op het Pastoor Visschersplein
"Meditatie" - foto uit eigen beheer
Pastoor Visschers de Franse Antwerpenaar
Dank zij de sociale woningbouw kreeg Antwerpen in een recent verleden 3 pleinen. Alle werden ze gesierd met een sculptuur. Op het Visschersplein, prijkt een prachtbeeld van Raymond Martin, dat wij danken aan de bouwmaatschappij De Goede woning, nl. "Meditatie" Het bronzen beeld werd samen met het plein en het daarbijhorende projekt van sociale woningbouw ingewijd op 21 juni 1982.
Voor dit projekt De Munt vlakbij de Sint-Andrieskerk was reeds in 1974 een architektenwedstrijd uitgeschreven. Dit projekt omvat 21 woongelegenheden, die zich aan de kant van de Sint-Andrieskerk rond een stemmig pleintje scharen. De sfeervolle en (natuurlijk) autovrije ruimte kreeg de naam van Pastoor Visschersplein.
Pieter-Jozef Visschers was van juni 1843 tot aan zijn dood op 11 juni 1861 pastoor van de Sint-Andrieskerk. Hij werd te Antwerpen geboren op 12 september 1804, werd in 1827 priester gewijd en was onder meer ook leraar aan het Klein Seminarie te Mechelen en pastoor te Heist-op-den-Berg.
Hij was een bijzonder volksgeliefd herder en bovendien een zeer werklustig schrijver, die zich zowel op taalkundig, historisch als kerkelijk vlak verdienstelijk maakte.
Aan de geschiedenis van zijn Sint-Andrieskerk wijdde hij trouwens drie lijvige boeken. (Bron : Antwerpse Standbeelden van Piet Schepens en afzonderlijke bijdragen in Gazet van Antwerpen (van 16.11.1982 tot 21.1.1983)
We verlaten nu dit plein langs de andere kant van de Waaistraat, waar we links de Sint-Andriesstraat inwandelen. Links van ons, in het plantsoen, voor de kerk zien we het standbeeldje van Moeder Netje
foto eigen beheer
Het oorlogsgeweld kostte aan duizenden Sinjoren het leven.
Op 28 november 1944 werd Lode Zielens op de hoek van de Simonsstraat en de Plantin -en Moretuslei dodelijk getroffen door een V-bom. Op die plaats werd op 24 juni 1951 het beeld van "Moeder Netje" onthuld ter nagedachtenis van de schrijver in wiens werk het meelijwekkend proletariaat ten tonele werd gevoerd met zijn materiële en morele noden. Moeder Netje, het onvergetelijke hoofdpersonage uit "Moeder, waarom leven wij ?", werd gebeeldhouwd door Leopold Van Esbroeck.
Bij de verbreding en herprofilering van de Simonsstraat werd het beeld in december 1962 naar de binnenkoer van het Archief en Museum van het Vlaams Kultuurleven in de Minderbroedersstraat overgebracht. Een te verantwoorden plaats, aangezien Lode Zielens er lange tijd werkzaam was. Toch werd herhaaldelijk gepleit om het monument terug in het Antwerpse straatbeeld te brengen.
In november 1975 kwam Moeder Netje na het beëindigen van de restauratiewerken aan de Sint-Andrieskerk in het plantsoentje bezijden de kerk, vlak bij de Pompstraat, waar Lode Zielens in 1901 het leven zag.
Lode Zielens, wiens werk getuigt van een schrijnend heimwee naar een beter en schoner leven, kreeg verder nog 2 gedenkplaten (Carnotstraat 90 en geboortehuis Pompstraat 17) en eind 1949 zijn laan op Linkeroever, tussen Thonetlaan en Halewijnlaan. (Gelezen in de afzonderlijke bijdragen van Gazet van Antwerpen (van 16.11.1982 tot 21.1.1983).
Nu nemen we aan de overkant de eerste straat rechts en komen zo in de Pompstraat. De eerstvolgende straat rechts is de Rijke Beukelaerstraat.
(foto eigen beheer)
Een straat met een naam die steeds op de verbeelding van de buurt heeft gewerkt. Eind jaren zestig was de stadsvlucht zeer groot. De drang naar buiten, naar het groen was toen erg in trek. Dit leidde tot leegstand en verkrotting in de binnenstad. Dat gebeurde ook hier in de wijk. Maar hier ontstond ook het geloof in het wonen in de binnenstad. Pientere jonge gezinnen kochten hier voor een appel en een ei een mooi oud huis en knapten het op. Zo kreeg deze straat stilaan een fraaier uitzicht en werd ze de impuls tot renovatie in deze zwaar verkrotte en ontvolkte buurt. De nieuwe bewoners verkregen een autovrije straat en maakten met eigen middelen van de straat een gemeenschappelijke voortuin. De "Gazettesteeg"
(foto eigen beheer)
aan het nummer 7, een mooi beschilderde voetgangersuitgang van de Hogeschool om de hoek. De bewoners engageerden zich ook in de werking van het schooltje vlakbij. Zo is dit nu uitgegroeid tot een bloeiende wijkschool. Een "rijke" abvocaat Claes de Beuckeleere bezat in 1542 een raamhof, een heel bezit in de lakenweverstad, hij komt in het nieuws wegens moeilijkheden in verband met de "religie" maar kon zijn rechters ervan overtuigen dat hij een braaf katholiek is. De verlenging van de straat heette Arme Beukelaerstraat, omdat hier in stegen en gangen niet bepaald fortuinlijke lieden hokten. Het is op hun verzoek dat de straat herdoopt wordt in Franckenstraat naar de Antwerpse schilders uit de 16° en 17° eeuw die in de Augustijnenstraat hun atelier hadden. Dit gebeurde in 1887 en men kan eruit besluiten dat waardigheden vaak het enige bezit van de bezitlozen is. Nr 41, een aardig Spaans deurke met daarnaast nog een rijtje 17° eeuwde gevel, waartussen één 20° eeuws exemplaar onaangenaam stoort. (Bron : "gids door Oud-Antwerpen" van Georges van Cauwenberg en uit de brochure samengesteld door "AntwerpenAverechts).
Recht tegenover dit steegje, aan het nr 4, een mooi arduinen poortje
(foto eigen beheer) met daarnaast een gedenkplaat met vermelding : """Bouwheer Jan Penne & Barbara Peeters anno 1651 1ste lettergieter bij Plantijn & Moretus Arduinen poortje Jean Lermigneau maître de carriète à Feluy en Arquiennes"""
We draaien nu links de Lange Ridderstraat in, kijken even naar rechts en bemerk wat een mooi zicht we van hier hebben op onze O.L.V-toren.
(foto eigen beheer)
Even om de hoek, rechts naast de "blinde" muur, de nummers 61 en 63, 2 kleine burgerhuisjes met geveltjes van niet meer dan 2,90 meter breed, die tevens opgenomen werden in het monumentengeheel als "beschermd monument".
(foto eigen beheer) Een weinig verder aan het nr 79, het huis "De Witte Griffoen"
(foto eigen beheer) Achter de gebeeldhouwde deur met "Privaat" een schilderachtige steeg die op een binnenplaatsje uitgeeft met een madonnabeeldje, overal kleurige kunstbloemen, een tweede gebeeldhouwde deur met een griffoen. Opgelet het is wel privaat domein, maar met een simpele klop op de deur, kan de eigenaar wel de toelating geven dit prachtig steegje te bezoeken.
Zo zijn we dan beland op de
Sint-Andriesplaats
(foto eigen beheer)
De Grote Markt van Sint-Andries, het plein waar spontane en georganiseerde ontmoetingen plaatsvinden.
De creatie van deze plaats kon pas gebeuren na een grondige aanpak met daarbij de opruiming van vele oude stegen en straten.
Historisch valt er weinig te bekijken en te beleven, maar vergeten is het feit dat het Stadsbestuur in het midden van het plein een put liet boren, liefst 200 meter diep in de hoop aan drinkwater te geraken. Een hoop die ijdel bleek, want men ontving slechts een debiet van 10 liter per minuut zodat de hele zaak opgedoekt en .... in de vergeethoek gestopt.
Het stille en vrijwel verkeersvrije plein heeft het karakter voor attractieve ontmoetingen voor de buren van alle ouderdom zowel als speelgrond voor de kinderen. Het is het plein waar spontane en georganiseerde ontmoetingen plaatsvinden. Zo is er het "Parlement van het Sint-Andries". Elke dag om elf uur discussieert een groepje ouderen hier over het nieuws van de dag.
Iedereen vindt er zijn plaats : de kinderen in het spinnenweb, de toekijkende ouders op de banken. Dit plein is een rustpunt in een buurt waar weinigen de luxe van een eigen tuin kennen. Het wordt dan ook druk gebruikt, vooral sinds het in 1979 autoarm heraangelegd werd.
De eensgezinswoningen aan de autovrije kant zijn niet met de grote middelen gerenoveerd, maar zij zijn kleurrijk en behouden daar-door hun volks karakter.
Het vroegere politiekantoor van de 4° wijk (hoek Pachtstraat) is nu ingericht als lokale bibliotheek en bezorgt de wijkbewoners de nodige leesvoer.
Zoals gezegd is hier weinig te beleven of te bekijken. Misschien toch even de verweerde gedenkplaat ter ere van de oprichting van de Belgische Werkliedenpartij Antwerpen, aan de gevel van het huis nummer 3/4 en ge zult verstaan dat we hier wel degelijk in de "Rode Burcht" bevinden.
Na op deze plaats even halt te hebben gehouden, nemen we rechts van de Lange Ridderstraat, de Korte Vlierstraat, waar we het gebouw van de "Rijkswacht"
(foto eigen beheer)
kunnen aanschouwen. Dit gebouw werd met de éénmaking van de politie ingenomen door de stedelijke politie, maar uiteindelijk werden deze diensten terug naar hun oorspronkelijke lokalen van den "Oudaan" overgebracht.
Aan het einde van de straat gaan we links de Kloosterstraat in, de straat die de laatste jaren opgang heeft gemaakt in verband met antiek. Bekijk even de gevel van het nr 81. Wat denken jullie hiervan ?
(foto eigen beheer)
We wandelen verder tot aan het pleintje waar we het standbeeld van de Russische 't Saar Peter de Grote aantreffen
(foto eigen beheer)
We verlaten het pleintje en volgen de Kloosterstraat. Links op de hoek aan het nr 155-157 treffen we "Het Heilig Huisken" aan.
Vroegere namen waren "Sinte Gheertruyt" (nr. 155) en "Ghulden Boom" (nr. 157). Herberg uit XVI, gerestaureerd o.l.v. architect Carl De Ridder, in 1974-75. Hoekpand in traditionele bak- en zandsteenstijl afgedekt met zadeldak.
Juist daar tegenover, op de andere hoek een café, dat vroeger café "Chocolat" was. Vlak daartegenover in de Kloosterstraat was vroeger cinema "Zuidpool", maar nu werd er een flatgebouw ingepland. De Zuidpool was in 1915 de grootste cinema van Antwerpen met 1500 plaatsen. De zaal werd verlicht met 2500 gloeilampjes. Hier waren geen houten cinemazitjes, maar zetels met gebloemd fluweel. De zachte zetels leenden zich vooral op het balkon tot vrijerijen, zodat de Zuidpool een warme reputatie had. (Bron : uit Antwerpen in de 20° eeuw de "Cinema" met tekst van Rik Stallaerts)
We gaan nu de Willem Lepelstraat in en aan de rechterzijde van de straat aan het nr 14 komen we aan de ingang van het "Paardepoortje", kenbaar gemaakt door een kop van een paard boven de ingang.
(foto eigen beheer) Gaat hier gerust eens binnen en geniet van de aanblik.
( foto eigen beheer)
De Willem Lepelstraat, genoemd naar een zekere Wilhelmus Lepel, dateert echter maar van 6 juni 1958. Voordien heette deze straat gewoon Lepelstraat. Was de Lepelstraat voorheen de straat van vele gangen en achterhuisjes, één van de weinige overgebleven is wel zeker "Paardekensgang" of wel "Perdepoort". In het nummer 14 komen we via een smalle verbouwde gang terecht bij 12 achterhuisjes die nog overgebleven zijn, die volgens de aldaar te vinden datum bestaan van 1305.
Bij het buitenkomen gaan we naar rechts en zien achter de nrs 3O-32 nog overblijfselen van het Leprozengasthuis "Ter Zieken", voor melaatsen. Ge moet al aan de overkant van de straat gaan om nog iets van dit "ziekenhuis" te zien.
Ga nu tussen de huizenblokken tot op de mooie binnentuin en wandel hier even rond en geniet van de stilte. Wist U dat zich hier een betonnen bunker bevindt tegen een eventuele bomaanval ?
(foto eigen beheer) Deze ligt er momenteel vervallen bij, alhoewel men inspanningen heeft gedaan om hem te laten dienen als vergader -en cinemazaal.
Na even rond deze bunker gewandeld te hebben gaan we rechtdoor de Van Craesbeeckstraat tot aan de Kronenburgstraat, waar we rechts inslaan en de gebouwen van de "Haringrokerij" aantreffen.
(foto eigen beheer)
De haringrokerij is een industrieel complex in neotraditionele stijl, opgetrokken op het einde van de 19° eeuw. Ze is gelegen aan de Kronenburgstraat 32-36 op de grens van het "Zuid" en sluit aan bij een ruim herenhuis in de aanpalende Scheldestraat. Aanvankelijk werd er alleen vis verhandeld. Het roken zou begin deze eeuw worden aangevat en pas circa 1968 worden gestaakt.
Hier eindigt onze elfde uitstap, alhoewel het Sint-Andrieskwartier zich weliswaar nog verder uitstrekt tussen de Scheldekaaien en Kloosterstraat - Oever en Hoogstraat langs de ene kant en ook tussen Nationale - Begijnen - Brede -en Kammenstraat. Langs beide zijden is er niet veel te beleven alhoewel zij tijdens de geschiedenis hun rol hebben gespeeld in de "Parochie van Miserie".
In de periode van de "Parochie van Miserie" liepen hier nogal wat folkloristische figuren rond zoals Mie Citroen - Zatte Nel - Zotte Rik - en vele anderen. Deze figuren worden allen afzonderlijk besproken in ons blog op het seniorennet, nl. : http://blog.seniorennet.be/alfie.
Dit was wel een kleine uitstap maar kan goed aangepast worden aan onze volgende uitstap nr 12 "de Zuiderdokken en omgeving", die in de onmiddellijke omgeving van de Kronenburgstraat liggen.
Wie echter tevreden is kan op de hoek van de Geuzenstraat en Kronenburgstraat tram 4 nemen of een fikse wandeling maken via de Nationalestraat tot Groenplaats.
Ik ben Van Camp Alfons, en gebruik soms ook wel de schuilnaam fonne - ennof - fons - alfons - fonsvc - alfie en ook alfonsvc.
%202.jpg)
Sint-Andriesplaats 
.<BR>Na een ingetogen stilte verlaten we de plaats via de Volhardingstraat en wandelen links richting Camille Huysmanslaan. Hier gaan we naar rechts, tot helemaal ten einde,waar het standbeeld van <STRONG>Camille Huysmans,</STRONG> ons opwacht.<a href=){kind=link}
