Archief 37 "Onder de beiaard" speelt onze beiaardier Jef Rottiers ook met verf en penseel. Kunsttentoonstelling van 1 tot 17 mei 1959
Zaal Triomf (nu 't Moment) Maria in België Merkwaardige tentoonstelling 25 april - 3 mei
Deze tentoostelling kwam er ongetwijfeld onder impuls van Herman Boon pr. die toen hij onderpastoor was in Meise Mariavieringen en Mariaverering promoveerde.
Onder nummer 79 vinden wij in het beiaardarchief de partituur met tekst van het Meiselied op tekst en muziek van Jef Rottiers. Het staat in "Meise, onder de toren van Sint - Martinus" op pagina 9 :
Waar de zachte heuvlen deinen. En geen mens naar bergen vraagt. Waar het goed is om te wonen. t Leven aan elkeen behaagt. Waar de tijd zingt uit de toren, en de biertjes lekker zijn. Daar is t dorp waar k ben geboren. Daar is Meise, Meise mijn.
Refrein :
Lang leve Meise! Vivat ons Meise. Rijke parel aan Brabants kroon. Weg met de zorgen, ook voor morgen. Hier zijn de dagen altijd even schoon.
Waar de goede Sint Martinus, door eenieder wordt vereerd. Waar muziek hoog blijft geprezen en men zingen niet verleert. Waar nog schutters kunnen mikken, naar de vogel zoals t hoort. Waar de jeugd graag flink op stap gaat en het beiaardspel bekoort.
Waar men houdt van lach en leute. Men ook dansen kan op maat. Waar de groen en witte kleuren, hoog en fier men wappren laat. Want ons knapen kunnen stampen en de ploeg staat er goed voor. Daarom kan men ons niet aan. Zing dus mee dit Meisekoor.
In de Standaard van 14.5.1957 verschenen 2 artikels over onze oude beiaard : zondagavondconcerten op de beiaard te Meise Jef Rottiers zette zijn beiaardconcerten in, in de meimaand. Het programmaboekje was al te bekomen bij hem of in de café's rond de kerktoren. Er werd rekening gehouden met de uiteenlopende smaak van de beiaardliefhebbers en in elk concert werd "een volks allerlei ingeschakeld met wijsjes die iedereen kent". Er was ook voor elk concert een contactmogelijkheid met de beiaardier. In een artikel van 19.5.1956 spreekt men nog van zaterdagavondconcerten. Dat werd dus veranderd in 1957. Vlaams - Amerikaanse beiaardjubel te Meise Kamiel Lefèvere uit New - York bespeelde op 4 september onze beiaard. Hij werd door het gemeentebestuur, de vrienden van de beiaard en een afvaardiging van Edele Brabant ontvangen. Er werd gedurende de hele maand september gespeeld.
Archief 77 - 78 In deze stukken blijven we even stilstaan bij het overlijden van onze mecenas Jean - Baptiste Van Gijsel. Deze industrieel stierf op 25 april 1956. Hij zag het levenslicht in Elewijt op 12 maart 1885. De dienst werd gehouden in de St. - Martinuskerk om 11 uur en hij werd bijgezet in de familiegrafkelder op het kerkhof van Meise op de August Van Doorslaerlaan. Het tweede document is een affiche uitgaande van de Gemeente Meise : Herdenking Jan Van Gijsel (+ 25 april 1956) Afbeelding van een klok. Beiaardier Jef Rottiers speelt een 'in memoriam' beiaardconcert op donderdag 25 april te 19 uur.
Dit archiefstuk bevat een artikel uit De Standaard van 14.10.1956 onder de titel "Beiaarddagen komen en gaan. Het hart van de beiaardier is als een klok! Beiaardmanifestaties". De uitspraak 'Mijn hart is als een klok!' komt van kunstenaar Alfred Ost die een man afbeeldde met een klok die niet groter was dan een doodgewone schoolbel, maar die met de felheid van een 'klokke Roeland' wordt gezwaaid. Journalist B.P. gebruikt dit als symbool voor de toen sterk groeiende beiaardbeweging. Bij het beluisteren van het recital van Jef Rottiers, op de St. - Martinustoren in Meise stelde hij vast 'hoezeer het hart van een beiaardier bij het bronzen spel van de klokken moet meespelen'. " Men kan het niet genoeg aan het klokzeel hangen dat de beiaard eerst zijn edelste zending zal vervullen op de dag dat de hele gemeenschap, die rond de stads - en dorpstoren leeft, zich bewust is geworden van het kostbaarste bezit dat in staat is het meest afgetobde mensenhart te maken tot een jubelende klok." Meise was toen de aanhef van een interessant artikel dat het beiaardseizoen in heel Vlaanderen inluidde. NU stellen wij vast dat in het parochieblad het beiaardseizoen zoals elk jaar opgestart wordt rond de toren van Grimbergen, dank zij beiaardier Rien Aarssen. Ons dorp is getooid met infoplaten over de beiaardfeesten en 'Jaas in Maas'. De mooie platen geschilderd door kunstenaar Frans Keppens bleven in de loods. De beiaardrecitals worden amper of helemaal niet vermeld! Op het infobord hangt het programma van vorig jaar. Waar blijft het programma van dit jaar ? Onze oude beiaard blijft onafgewerkt achter zonder de 8 verdwenen klokjes, de automatische uurrammel en het klavier. Wanneer zal hij weer spelen ?
Archief 53 en 56 Gisteren was ik weer de enige toehoorder bij het Paasrecital door Eddy Mariën op onze beiaard. Gelukkig werden de misgangers nog opgevrolijkt voor ze de Paasmis bijwoonden. Er schort opnieuw iets aan de publiciteit voor onze concerten die door de Cultuurdienst verzorgd wordt. Wij vinden in 1954 twee uitzonderlijke initiatieven op onze oude beiaard. Met het Davidsfonds werd het Guldensporenfeest opgezet op 11 juli om 20 u. Jef Rottiers voerde werken uit van bekende Vlaamse meesters : P. Benoit, E. Hullebroeck, E. Tinel, J. Blockx, K. Mestdagh, J. Van Hoof, K. Miry e.a. En tijdens de Kerstnacht om 23 uur, voor de Kerstnachtviering kon men "zingend in de heerlijkste klokkentaal de schoonste Kerstliederen van ons volk" horen weerklinken uit de toren van St.-Martinus Meise dank zij het hamerend talent van Jef Rottiers..
Het beiaardseizoen werd reeds ingespeeld op verschillende plaatsen. In Meise is er een bespeling met Pasen en dan is het wachten tot de beiaardfeesten. Archief 57 - 58 Drie krantenknipsels verslaan het internatuionaal beiaardfestival in Meise. De Standaard pakt uit op 1.5.1955 met "Die Winter is verganghen", naklanken van het Internationaal Beiaardfestival te Meise. De ondertitels zijn : 'Internationale belangstelling' en 'De boodschap der Amerikaanse beiaardiers'. Het artikel eindigt met : De beiaard speelt zo schoon hij kan! De vreugde heerst alom'. In Het Volk van 25 april 1955 : "Voor de eerste maal in België : Internationaal beiaardfestival in Meise ; Hulde aan kunstbeschermer J. Van Gijsel met 'Kubnstavond' en 'Klokkenfeest'. De vijf eerste beiaardbanken werden toen onthuld en er was reeds een klokkenworp.
Op 22 maart 1952 verschenen de statuten van de VZW De vrienden van de beiaard" in het Belgisch staatsblad. Maar daar had ik het reeds uitvoerig over. Een hele reeks artikelen uit de kranten van 1955 verslaan het Internationaal Beiaardfestival dat op poten gezet werd door de VZW. We beschikken ook nog over de programmabrochure. De feestelijkheden begonnen reeds op 23 april met een beiaardrecital door Jef Rottiers, waarna een grote kunstavond met declamatie, zang, muziek en film van verscheidene vooraanstaande kunstenaars en tot slot een gezellig samenzijn in de Brueghelzaal van het "Beiaardhofje". Het vervolg werd zoals beschreven op zondag 24 april gehouden na de hoogmis. In Le Soir : "Meise. Le festival international de carillon." Het Nieuwsblad bracht : "Brabantse Pinkstergloed : Grimbergen en Meise op hun best" en "Koningsschieting in Meise" met foto. "Meiklokjes wachten u te Meise", met een foto van het Cantabile koor van Jette. ER was een mooie affiche met een pentekening van de beiaardier aan het klavier "Preluden". De Standaard : "Daar zal de beiaard spoelen" met een cartoon van Pil (opgenomen in de PPS over de beiaarden van Meise. Als promotiematerieel werd er ook uitgepakt met klokjes in papier waarop meertalig de concerten van 1954 aangekondigd werden. In De Linie verscheen een tekening van Jef Rottiers van het domein Van Gijsel "De Drietorenhoeve" met "Festival van volkse allure : Meiklokken te Meise". Er was ook een officieel bericht aan de bevolking uitgaande van het inrichtend comité "Edele Brabant" dat de VZW De vrienden van de beiaard versterkte. Er werden ook steunkaartzen verkocht voor 10 fr. en er was ook een drietalige circulaire "Welcome in Meise".
A42-43 Persbericht Op 14.6.54 schreef waarschijnlijk Jef Claes : Beiaardconcert op Guldensporendag. Wij vestigen de bijzondere aandacht van de Vlamingen uit Brussel en Brabant op het Beiaardconcert dat op zondag 11 juli 1954, van 20 tot 21 uur, zal gegeven worden op de beiaard te Meise en dat geheel in het teken van de Guldensporenviering. Beiaardier Jef Rottiers zal een programma van Vlaamse muziek uitvoeren gewijd aan volks -, kunst - en strijdliederen en dat o. m. werken van Benoit, Blockx, Antheunis, Mestdagh, Tinel en Hullebroeck. De "Vrienden van de beiaard" te Meise hopen dat hun initiatief op prijs zal worden gesteld en verwachten een talrijke opkomst van Vlaamse belangstellenden voor dit Guldensporenconcert. (geschrapt : zou niet nalaten indruk te maken op de bevolking van het door verfrasing bedreigde Meise). Meise ligt langs de autobaan van Brussel naar Antwerpen, op 12 km van de hoofdstad. Te bereiken met ram L (Londerzeel). Vertrek Brussel - Noord 19 u. 10. Dit klad was gericht aan De Brusselse Post Zennestraat 37, Brussel. Er steekt ook een krantenbericht bij van Standaard 3.7.1954, gebaseerd op dit bericht met toevoeging : ... en componist Jef Rottiers, leerling van Jef Denijn en Staf Nees en Na het concert, gezellig samenzijn in de herberg "Onder de Beiaard" bij de kerk.
Omtrent de inwijdingsplechtigheid van de beiaard in 1951 bezitten wij nog twee artikels : "Reeks van zingende torens ingezet" van R.M. en "Hart van Brabant zingt te Heembeek en Meise - Medaillon voor Benoit en klokkenspel voor zijn volk". De officiële uitnodiging van het gemeentebestuur van Mol voor de plechtige inhuldiging van hun beiaard op 12 augustus 1951 aan de burgemeester geeft ons ook heel wat gegevens over beiaarden in Vlaanderen. Sedert 1951 was er dus ook contact en samenwerking met Mol. Hun programma bevatte : beiaardconcert door Staf Nees en Frans Vos, beiaardbespeling door John Gebruers (Antwerpen) en Jef Van Stappen (Muizen), concert op kiosk door fanfare, beiaardbespeling door Z.E.H. Waterschoot, prior van de abdij van Postel, opvoering van dansen door De Klepperman uit Mol en Torenbrand!?
A47 dinsdag 21 november 1950 verscheen in De Standaard "De plechtige wijding van de nieuwe beiaard van Meise bij Brussel". Dit was de wijding van de klokken die opgesteld stonden in de kerk. De foto's zijn in ons bezit en verschenen in "Meise, onder de toren van St.-Martinus" - Het Streekboek van Jef De Cuyper Sib. Mgr. De Smedt , Pastoor Brams, mevrouw Van Gijsel, burgemeester Jules Van Campenhout, volksvertegenwoordigers Jan Van den Eynde en Corneel Verbaanderd en de plaatselijke notabelen gingen in stoet van de pastorij (toen nog ommuurd) naar de kerk, tussen de schoolkinderen en de leden van de katholieke actiegroepen. Oud - pastoor Raeymaekers, aalmoezenier Thoens van de zusters Augustinessen van Jette, pastoor De Belder van Rode en geestelijken uit de omliggende parochies woonden de wijding van de klokken bij. Alfons Leemans dirigeerde het parochiekoor met aan het orgel Louis Joos. De vier grote klokken : Martinus, Maria, Johannes en Johanna werden gezalfd en vervolgens geluid door hun peter of meter, mevr. Van Gijsel, de heer Van Campenhout, mevr. Emmerechts en de heren Van den Eynde en Verbaanderd. Mgr. De Smedt beklom de kansel en een pontificaal lof besloot de plechtigheid in de kerk. De kinderen kregen doopsuiker. Mijnheer Van Gijsel en burg. Van Campenhout en Mgr. De Smedt hielden een dankwoord en mevrouw Van Gijsel nodigde uit op haar landgoed waar nog gezellig werd nagekaart en de intentie geuit werd de beiaard in de toren te plaatsen in december. De eerste bespeling zou gebeuren in juni 1951.
Archief 41 - 45 We halen de nummering van het archief even door elkaar, want ze is niet conform aan de chronologische ordening. 41 - 42 We vinden hier 2 brieven van het gemeentebestuur met een oproep om deel te nemen aan de stoet naar aanleiding van de feestelijkheden (stoet en tuinfeest) bij de inhuldiging van de beiaard. De muzikanten kregen een vergoeding van 10 fr. en de maatschappijen met minstens 25 muzikanten kregen nog 1000 fr. 43 is een brief van G. Verbaanderd, volksvertegenwoordiger in de kamer waarin hij aandringt om mee te doen. 44 persknipsel "Reeks van zingende torens ingezet - Inwijdingsplechtigheid vanbeiaard in Meise - aanwezigheid van talrijke vooraanstaande personaliteiten.
Excellentie, Prinses, Heren ministers, Heer gouverneur, Dames en Heren, Mijn waarde medeburgers, Als voorzitter van de vereniging "De Vrienden van de beiaard van Meise" valt mij de aangename taak te beurt U een woord toe te sturen over de beiaard. En vooreerst wil ik u bedanken voor uwe gewaardeerde tegenwoordigheid, waardoor u het beiaardfeest opluistert en er de betekenis aan geeft van een feest dat alle standen van de bevolking aanbelangt. Wat is een beiaard ? Een beiaard, hoe eigenaardig dit ook moge schijnen, is een volksspeeltuig bij uitmuntendhied, dat de kunstzin van ons volk ten zeerste helpt ontwikkelen. Het lied en de beiaard zijn onafscheidelijk met elkaar verbonden; voor het vertolken van volksliederen is het een bizonder geschikt instrument. Hij vervolgt dan met "De geschiedenis van de beiaard van Meise." - Jan Van Gijsel was voorzitter van "De Vrienden van de Beiaard" - Er was ook een inhuldiging op een andere datum. - Deze beiaard van 47 klokken werd (voor het grootste gedeelte) geschonken door de Heer en Mevrouw Jan Van Gijsel - Deheu en plechtig ingewijd op 10 Juni 1951.
De inhuldiging van de beiaard van Meise op 10 juni 1951 kreeg een nooit geziene weerklank in de pers. Inhuldiging van een Beiaard in Meise - De gemeente in feest, Meise kreeg zijn beiaard - een feestelijke dag ; in de Brusselse post, L' inauguration du nouveau carillon de Meysse in La libre Belgique, Medaillon voor Benoit en klokkenspel voor zijn volk van K. met Hart van Brabant zingt te Heembeek en te Meise, L'inauguration du carillon de Meysse, oú fanfares et voix humaines luttent contre les voix de bronze van L.V., Nouvelle voix sur le Brabant - Le carillon de Meysse égrènera les heures traquilles in Le Soir, Foto's uit het Nieuwsblad en het Laatste Nieuws.
De persconferentie bij de inhuldiging van de nieuwe beiaard werd hier beschreven. De pers werd uitgenodigd op het landgoed van Jan Van Gijsel. "Een ongelofelijke geschiedenis" noemt de journalist het feit dat de gemeente Meise van toen, met amper 3000 inwoners, een eigen beiaard bezit. De rol van Staf Nees wordt nog eens belicht en de eigenaardigheid dat het hier gaat om een instrument van Belgische makelij. De journalist spreekt ook over een hoeve van het kasteel waar keizerin Charlotte lange jaren zou verbleven hebben. Dit lijkt mij een misverstand. Het zal wel over het landhuis van Van Gijsel gaan, dat vroeger tot het grote domein van Leopold II behoorde. Hij maakt verder nog gewag van het ganse domein van 200 ha. Het beheer van het kasteel werd toen toevertrouwd aan prof. Robbijns van de Leuvense universiteit en die de kruidtuin uit Brussel moest oeverbrengen naar het domein in Meise. Hij geeft verder nog het volledige programma van de inhuldiging.
A16 Le carillon de Meise Ook in de Franstalige pers werd de inhuldiging van onze beiaard aangekondigd. Het was een manifestatie van nationaal belang. De rol van Jan Van Gijsel als "businessman accompli et mécène" werd in de verf gezet. Er werd echter de indruk gegeven dat hij de beiaard schonk. Dat is zo voor een groot deel. Maar de parochianen en de kerkfabriek zorgden ook voor enkele klokken. "Mais le carillon de Meise possède une valeur particulière du fait que toputes les cloches ont été fondues simultanément et se distinguent, de ce fait, par une grande homogénité." Dit argument werd overgenomen door de Commissie voor Monumenten en Landschappen. De oude beiaard van Meise is de enige overblijvende die aan dat kwaliteitscriterium voldoet. Daarom is het een ramp, dat er 8 klokjes gestolen werden, voor dat ze buiten aangebracht werden voor de bibliotheek van Meise. Na nog eens de rol van Staf Nees toegelicht te hebben geeft de auteur overzicht van de feestelijkheden. Er werden volgens dit artikel 1000 overdekte plaatsen voorzien, voor in het geval dat het zou regenen op 10 juni 1951.
In deze rubriek verscheen op 7 juni 1951 in het Laatste Nieuws de aankondiging van de inhuldiging van de oude beiaard op 10 juni 1951. Het artikel bestaat uit 3 delen : 1. Inhuldiging op 10 juni 2. Het schone Meise 3. De feestelijkheden " Het aloude kerkje werd vaak hersteld en vergroot, maar zijn bescheiden toren kan geen zwaarbrommende klokken verdragen. Men heeft er daarom een volledige (klopt niet), maar op de lichtere toren afgestemde beiaard van 47 klokken ingebouwd."
Onder deze titel verscheen in 1951 een artikel in de Franstalige pers : "Le carillon de Meysse égrènera les heures tranquilles" van een zekere L.V. De auteur heeft het over een aandachtspunt in het landschap : de toren. Waar hoorden wij dat nog ? Als je ergens naartoe wil richt je je bij het binnen rijden van een gemeente meestal op de kerktoren. Aanvullend is er het geluidsaspect. Onze torens in onze oude Vlaamse steden geven het uur regelmatig aan via het klokkenspel. Dit gelijkdaardig decor werd toen in Brabant verrijkt met een exemplaar in Meise. Hij betoogt : "cette averse de sons cristallins sous un ciel dont on avait désappris l'azur, donna un air de fête au paisible village brabançon perdu parmi les verdures ." Hij zou nu eens moeten terug komen om de kristallen klanken te beluisteren, naast het uitgestrekte groen van de Plantentuin van Meise. Hij somt de feestelijkheden op : concerten, koorzangen Edgard Tinelkring, hommage aan Peter Benoit (50 jaar geleden overleden), Vlaamse kermis in het sdomein Drijtoren (VanGijsel). "Et ainsi, une nouvelle voix chantera sur le Brabant,animant désormais la campagene paisible d'une présence familière et heureuse."
Twee handgeschreven velletjes papier, op de ommezijde 'sinistres-Incendie' schreef Maurits Roelants op 7.6.1951 te 13h10 : Beiaard, het instrument bij uitstek van het Volkslied. Meise in Brabant heeft een beiaard gekregen of liever Vlaanderen heeft een beiaard bij -rijker geworden - in Meise het lieve, rustige dorp, te midden van groen en beboste parken. Mr. Jean, en niet Jan Van Gijsel, want Jean is een Vlaamse naam in Brabant, is een volbloed Vlaming en Lieven Goevaert moet met welbehagen neerzien op zijn vice-voorzitter van het V.E.V. geboren te Elewijt bij Mechelen, volkskind bij uitstek. Rolants heeft hem gekend als ijzerwegbediende te Vilvoorde, heeft hem gezien bij hem thuis in zijn luxueus Meise, waar zovelen gulhartig werden ontvangen. Hij heeft hem gezien in zijn stallen, de flanken strelend van zijn kweekpaarden, de korte nekken van zijn stieren en de dikke kont van zijn melkvee als een echte boer. Hij heeft hem gezien in zijn presidentiële zetel met streng toezicht, bij het lezen van een brief, geen woord noch letter die hem ontsnapt. Hoe kwam Meise aan zijn beiaard, door samenwerking van Z.E.H.Pastoor Brams en Staf Nees, stadsbeiaardier van Mechelen die de milde gever Mr. Van Gijsel er gemakkelijk konden overtuigen, dat hij iets degelijks moest geven, in de plaats van iets bekrompen. De feestelijkheden worden ingezet te 12 uur enz. enz. Staf Nees. Edgard Tinelkring. Al de Vlaamse kunstenaars en wereldberoemde figuren in de muziekkunst zullen gelegenheid krijgen hun muziek te lmaten horen te Meise, door de beiaardiers van Vlaanderen.
