De herfst is begonnen. Maar 's ochtends kan je nog steeds iedere dag buiten ontbijten, rond de middag is de kaap van de 25 graden ruimschoots overschreden en 's avonds is het op het terras heel aangenaam, zelfs met een t-shirt zonder mouwen. Er was - en er is nog steeds - bezoek. 

Vandaag reden we naar Çatalkaya, het dichtsbijzijnde bergdorpje. We hebben hier ons vast plaatsje, net naast de moskee.

Het binnenplein voor de moskee wordt bijna volledig gevuld door een eeuwenoude boom en twee bronnen waar je bergwater kan drinken. In het seizoen staan onder de boom potten met honing en zelfgemaakte confituur die je kan kopen bij de vrouw van de plaatselijke imam. Terwijl we een Turks koffietje drinken zien we de man in de moskee verdwijnen en iets later horen we vanuit de luidsprekers van de (kleine) minaret de oproep tot het gebed klinken.

Voor ons zien we in de verte Mordogan en de zee liggen.

Iets voorbij de moskee is een villa ge­bouwd door een advocaat. Een villa met zwembad en sauna. Toch verstoort dit niet de rust van dit plaatsje.

Integendeel, door de bouwstijl geeft het er zelfs een stuk meerwaarde aan. Een sprookje uit duizend en één nacht.

De zon geeft een beetje tegenlicht en valt tussen de bomen. In de winter is het hier koud, in de zomer warm maar nooit heet en nu is het er gewoon zalig.

De grondprijs hier is duur. De weinige verlaten woningen die er zijn worden opge­kocht, dikwijls door buitenlandse toeristen die hier een buitenverblijf oprichten.

Vanaf hier wandelen we richting van het verlaten Hacılar, waar zich de ruïnes bevin­den van het verlaten Griekse dorp. De granaatappelbomen staan in bloei en hier en daar zie je nog een enkele druiventros hangen of vijgen.

Het eilandje dat iets verderop in zee ligt is militair domein. Er is geen wolkje aan de lucht en alles ademt rust en kalmte.

Enkel aan de bladeren van de bomen zie je dat de herfst is ingetreden. Het mooie groen van de lente en het begin van de zomer is weg. De hitte van de zomer ver­kleurt de bladerdaken. Ze zijn nu licht van kleur alsof ze afgewassen zijn.

Dit is een van onze geliefkoosde plaatsjes. Een echt dorp, misschien honderd of tweehonderd inwoners. De meeste huizen gemaakt van natuursteen uit de bergen.

Zo zijn er vele dorpen in Turkije. Van ver­stedelijking is hier niets merkbaar. Hier loopt de tijd traag en het verleden levend.

Wat kan je verder doen op een zomerse dag.

Ik moet beslissen dus we rijden het bergdorpje uit, op weg naar een cafeetje dat tussen Mordogan en Karaburun ligt. Er is weinig of geen verkeer en we vol­gen de inhammen langs de zee, bergop en bergaf, van de ene bocht naar de andere. Maar het blijft adembenemend mooi. Bergen en zee.

Het cafeetje is eigenlijk alleen open in het seizoen. Maar vandaag is het er rela­tief druk. Maar ja, het is dan ook weekend. Voor ons zien we het ‘uitgestrekte’ eiland, iets verderop ligt langs de andere kant Foça.

De uitbaters maken zich niet druk. Je moet leren geduld te hebben. Moest dit bij ons aan de zee zijn, dan had je lopende garçons die elke vijf minuten komen kijken of je glas nog niet leeg is om je opnieuw te laten consumeren. Drink je hier een theetje en blijf je hier een paar uur zitten, niemand die erom geeft.

Hoewel je hier kan eten (er is een klein restaurantje) kan je zelf je eten meebrengen en hier barbecue maken. En de prijzen van het drinken zijn nauwelijks iets meer dan in de supermarkt.

Af en toe vaart een vissersbootje voor­bij. In de baaien langs de weg kan je dikwijls vis kopen. Maar ook zelf vissen kan je hier. Een vergunning daar heb­ben ze hier nog nooit van gehoord. Zo­lang het niet om echt commerciële vis­vangst gaat, kan je doen wat je wil.

Na Çatalkaya is deze plaats een andere van onze geliefkoosde plaatsjes. Het geeft eveneens rust, maar die is anders dan in het bergdorp.

Daarna keren we terug naar Mordogan. In het centrum gaan we iets eten want niemand heeft zin om nog te koken.

’s Avonds gaat de telefoon. De boer en boerin waar we regelmatig onze inkopen doen komen op bezoek. Ze zijn al op weg en zullen er vijf minuten later zijn. Ik nog even snel naar het dorp om koekjes bij de bakker en dan wordt het thee, koffie en gebakjes. Een andere buurvrouw is ook meegekomen.

Tsja, dit was een dag als een andere. Maar een dag waar ik weer van heb genoten. Het is nu na twaalven en nog steeds kan je in t-shirt zonder mouwen buiten zitten. Schrijven en dromen. Leven in Mordogan.

Na de vasten is er het Suikerfeest en voor Turkije betekent dit een halve volksverhuizing. Men wil op bezoek bij de familie en op de wegen is er een drukte van jewelste. Dit jaar alleen resulteerde dit in 99 verkeersdoden en 441 gewonden. Een trieste balans.

Vandaag (donderdag) is het de eerste schooldag voor meer dan tien miljoen kinderen. Tientallen kinderen (tussen 12 en 18 jaar) zullen die dag echter doorbrengen achter de tralies. Zij worden beschuldigd van lidmaatschap van een terroristische organisatie (de verboden PKK). Hun misdaad, gooien van stenen. De strafmaat is hard. Van enkele jaren tot meer dan tien jaar opsluiting. De gevangenissen in Mardin en Dıyarbakir zijn vies, vol met insecten en muizen. Per dag is er tien minuten warm water. Omdat zij als terroristen worden beschouwd komen zij terecht in gevangenissen van volwassenen. Voor hen geen recht op onderwijs. Voor hen geen Suikerfeest.

Hier, in het nog steeds zonovergoten dorp vergeet je snel de realiteit. Maar ze is er. De tegenstelling tussen de rust van het platteland en de drukte van de stad is enorm. De bergen, hier met wilde begroeiing van hoofdzakelijk struikgewas maken na een rit van een klein uurtje plaats voor bergen gevuld met appartementen. Izmir binnenrijden is aankomen in een andere wereld. De golf van Izmir die bij ons natuur scheidt van natuur is in Izmir de scheiding tussen appartementen en nog eens appartementen. Rij je de binnenstad door dan zie je heel snel de gececondus. Lappendekens van inderhaast gemaakte huisjes die een sprekende getuigenis zijn van armoede. En eens je de weg opgaat naar Manisa verandert het landschap weer. Bergen en natuur. Dorpen.

Hier zijn de dorpen nog echte dorpjes. Enkele gezinnen, wat schapen, een paar koeien, zelfgemaakte melk en groenten en fruit. De appels hebben wormsteken, de tomaten soms heel grillige vormen, maar het is nog puur natuur.

Een boer verkoopt hier zijn melk aan particulieren voor 1,40 TL (zeg maar 70 eurocent). Op BVN zag ik hoe onze boeren miljoenen liters melk zomaar uitstrooiden op de akkers. Als ik dat hier vertel hoor ik onbegrip en gewoon afgrijzen. De landbouwoverschotten zijn echter een gevolg van de Europese landbouwpolitiek. Schaalvergroting en daarna de vrije markt. Het leidt tot uitstoot van arbeid.

Op dezelfde zender hoor ik dan dat de armoede in de wereld nog gaat toenemen. Maar gelukkig is het op de beurzen weer business als usual. De champagneflessen knallen. De rekening, die wordt ons op een schoon schenkblaadje doorgeschoven. Arm kapitalisme!  

Het suikerfeest. Wat betekent het en hoe ervaar je dat?

De vader en moeder van Sevim houden zich strikt aan de rites die in de ramadan zijn voorgeschreven. Heel vroeg in de morgen nemen zij hun ontbijt en daarna is het wachten op het einde van de ramadan. Overdag, geen druppel water, niets. Ondanks de hitte. Het is een periode van bezinning en vrede. Je helpt degenen die het slechter hebben dan jezelf.

Rijk zijn we niet maar tijdens het Suikerfeest waren er buren op bezoek wiens dochter verder ging studeren. Spontaan wordt geld gegeven. De ouders kunnen de studies niet betalen en dan help je. Ook wij doen dat. Voor mij heeft dat niks met godsdienst te maken maar met solidariteit. Iets dat wij helaas teveel vergeten zijn.

De ramadan is hier, voor degenen die het volgen, een periode van bezinning en vrede. Wij volgen het niet. Ons volste recht. Maar we helpen ook waar we kunnen. Ik zie het als sociale rechtvaardigheid, Sevim als een plicht als zij zich niet aan de vasten houdt. Maar eigenlijk komt het neer op hetzelfde. Solidariteit. Een begrip dat steeds minder begrepen wordt.

Zondag was de vasten gestopt. Het ontbijt was een droom. Verschillende soorten borek, confituren en niet bespoten groenten. Gans de familie is aanwezig. En de moeder van Sevim voelt zich goed. Nu besturen vrouwen het huishouden en voor oudere vrouwen geldt het respect. Jaren waren zij slaaf van hun familie, daarna van hun man, maar op leeftijd krijgen zij weer macht. Goed of slecht, het behoort tot de traditie.

Tijdens het ontbijt mag ik niets doen. Op dagen als deze gelden tradities. Vrouwen werken en mannen doen niks. Maar telkens er bezoek komt (en dat is om de haverklap) beslist de ‘oudste moeder’ wat er moet gebeuren. Traditie. Natuurlijk. Maar voor het eerst zie ik Aysel (Sevims moeder) als hoofd van een familie. Prachtig toch.

De dag dat men in Belgie tradities en culturen respecteert, die dag zal ik een kaars branden in de Sint-Petrus kerk in Antakya (de eerste christelijke kerk). De kaars ligt al klaar, het is nu nog wachten op de verandering van de mentaliteit.

Groetjes en feest mee met onze bayram,

Sevim en Marc.

Als je hier praat over het hoofddoekenverbod in Vlaamse openbare scholen, zie je een hoop vraagtekens. In Turkije is het immers verboden om een hoofddoek te dragen, niet alleen in scholen maar in alle openbare instellingen. Vergeten we hierbij niet dat – verspreid over het hele land – ongeveer 60% van de vrouwen een hoofddoek draagt in het openbare leven.

Vorig jaar probeerde de regering (AK-partij) een afwijking op dit verbod te krijgen. Het zou studentes aan de universiteiten worden toegestaan om een hoofddoek te dragen, die weliswaar aan een aantal voorschriften zou moeten voldoen. In de middelbare scholen en voor het onderwijzend personeel zou de hoofddoek echter verboden blijven. Maar zelfs deze wetswijziging werd door het grondwettelijk hof van tafel geveegd, omdat het niet beantwoordde aan het seculiere karakter van de grondwet.

Een deel van de voorstanders van het hoofddoekenverbod zal nu wellicht zeggen, voilà, het mag zelfs niet in Turkije dus waarom moeten ze er dan hier zoveel tramelant over maken.

Een ander deel van de voorstanders bevindt zich in de hoek van de verdedigers van de pure lekenstaat. Zij verwijzen graag naar Frankrijk waar alle religieuze symbolen in openbare instellingen verboden zijn.

Tenslotte zijn er nog degenen die stellen dat een hoofddoek onderdrukkend is voor de positie van de vrouw en daarom moet dat symbool van onderdrukking verboden worden.

Laat ons deze argumenten even aan een nader onderzoek onderwerpen.

Het argument – verboden in Turkije – is een heel zwak argument. De Turkse grondwet is opgesteld door de militairen die in 1980 voor de derde keer een staatsgreep pleegden. Het democratische gehalte van deze grondwet is navenant. Er één element uithalen omdat dit past in het kraam van het hoofddoekenverbod is heel gevaarlijk. Op dat vlak is het tekenend dat de mensenrechtenorganisaties in Turkije voorstander zijn van godsdienstvrijheid. Betekent dit dat er dan geen politieke islam is in Turkije? Een groep die voorstander is van de invoering van de sharia (islamitisch recht)? Er zijn natuurlijk voorstanders van een politieke islam maar uit onderzoeken is gebleken dat hun aanhang heel beperkt is. De overgrote meerderheid van vrouwen die een hoofddoek draagt doet dit uit vrije wil!

Het argument – de lekenstaat – is coherenter. Niemand zal ontkennen dat Frankrijk een democratie is. De scheiding kerk (godsdienst) en staat is ingebakken in de grondwet. Maar wij hebben een andere wetgeving dan de Franse. Toepassen van de Franse seculariteit betekent ook dat alle levensbeschouwelijke symbolen (dus ook kruistekens) uit alle openbare gebouwen moeten verwijderd worden. Als christen met een kruisje aan een halsketting komen werken mag dan ook niet meer. Is het dat waar wij voor staan? Niemand zal trouwens ontkennen dat landen waar religie wel een belangrijke rol speelt (bv. Groot Britannië waar de koningin hoofd is van de Anglicaanse kerk) net zo goed democratieën zijn als Frankrijk.

Het laatste argument – de hoofddoek is een symbool van onderdrukking – is het gevaarlijkste. Het getuigt van een heel beperkte kennis van de islam. Het is een voorbeeld van ingebakken vooroordelen over een godsdienst waarvan de meesten die dit argument aanhalen niet eens weten wat het betekent om moslim te zijn. Eigenlijk is het een pure aanval op de islam. Want zet het aarde aan de dijk om moslima’s die een hoofddoek dragen, een hoofddoekenverbod op school op te leggen waarna ze, eens ze buiten komen, weer de hoofddoek mogen opzetten. Of wil men – als men deze redenering doortrekt – ook in het gewone openbare leven een totaalverbod op de hoofddoek?

Hoe kijk ikzelf aan tegen hoofddoeken? Persoonlijk ben ik vrijzinnig, maar nog nooit heb ik een fakkeltje gedragen. Dat hoeft voor mij niet. Ik vind overigens dat godsdienst en staat moeten gescheiden worden. Tegelijk verdedig ik de godsdienstvrijheid, omdat dit gaat over een fundamenteel mensenrecht. Als men – zoals onze huidige minister van onderwijs terecht zegt – een school wil die een weerspiegeling is van deze maatschappij, dan horen op zo een school ook hoofddoeken thuis omdat zij in deze maatschappij nu eenmaal worden gedragen. Het onderwijs heeft tot taak mensen op te voeden tot volwaardige burgers die vrij hun keuze kunnen maken. Dat zou in elk studieleerplan moeten zitten.

Ons onderwijs is echter gebaseerd op twee peilers, enerzijds de vrije keuze en anderzijds de leerplicht (staat niet gelijk met schoolplicht!). Ik persoonlijk ben voorstander van één groot openbaar net van scholen waar levensbeschouwelijke overtuigingen aan bod kunnen en moeten komen. Vandaag vindt deze regering het heel normaal dat er katholieke scholen zijn, dat er joodse scholen zijn en dat er aan de universiteiten zelfs een vrijzinnige universiteit is. Maar (bijna) iedereen verzet zich tegen moslimscholen. Ik ben daar geen voorstander van. Net zomin als ik voorstander ben van andere vrije netten in het onderwijs. De besparing die kan gerealiseerd worden door één openbaar net te maken kan geïnvesteerd worden in een kwalitatieve verbetering van het onderwijs (kleinere klassen, beter betaalde leerkrachten, gemeenschappelijke infrastructuur). Het zou een verrijking zijn van ons onderwijs en tegelijk een verbetering van de kwaliteit.

Vandaag kennen wij – helaas – concentratiescholen. De maatschappelijke opdeling uit zich in het onderwijs. Kansarmen, waaronder veel allochtonen, komen terecht in dezelfde scholen. Dit is niet goed. Dit moet worden tegengegaan. Deze stap zou een veel grotere emancipatie van de allochtonen kunnen betekenen dan het absurde hoofddoekendebat.

Ik wil het hebben over een uitzonderlijk gebeuren dat plaatsgreep in het stadium van Adana Demirspor. Vrijdagavond 4 september. Adana Demirspor, een ploeg uit derde nationale speelt een vriendschappelijke wedstrijd met het Italiaanse A.S. Livorno Calcio. Op zich is het al te verwonderen dat een derde klasse ploeg een internationale match speelt, wat zich in het stadion afspeelde zal niet alleen voetbalsupporters de wenkbrau­wen laten fronsen!

De rest van het artikel kan je lezen op het pdf bestand als bijlage.

Bijlagen:
voetbal.pdf (286.2 KB)   

Misschien werk je nog heel hard. Je hoort de regering zeggen dat je zal moeten inleveren. De begroting is immers niet evenwicht. Een tip. Wordt bankier en je wordt rijk!

Professor Paul De Grauwe, ooit parlementslid voor de VLD, is iemand die ik respecteer. Hij is een pure liberaal, maar verzwijgt de nadelen van het kapitalisme niet. Integendeel.

De banken krijgen geld aan 1% van de Europese Centrale Bank (ECB) en verstrekken kredieten aan nationale en regionale (ook de Belgische en Vlaamse) overheden tegen 3 tot 4 procent. Het gaat hier over miljarden euros. En de banken worden weer – zonder er iets voor te hoeven doen – stinkend rijk. Zelfs een eerlijke liberaal als Paul De Grauwe zegt nu dat hij zijn job gemist heeft. Hij had beter bankier kunnen worden.

Is het niet schandalig dat vandaag het spel weerom als vroeger wordt gespeeld. Miljarden euro’s zijn in de banksector gepompt om een ineenstorting van de financiële markten te vermijden. En vandaag is het weer ‘business as usual’.

Jaren hebben we ingeleverd. En nu staan weer jaren van inlevering voor de boeg. Hoelang aanvaarden we dit nog? Wordt het niet hoog tijd voor een andere politiek?

Na onze terugkomst uit Mersin werd ik door enkele van mijn buur(mannen) uitgenodigd om de volgende dag in Dost market, het winkeltje op de hoek met een klein cafeetje, mee te gaan eten. Zij doen dit regelmatig maar dit keer wilden ze me erbij hebben.

Zaterdagavond rond halfacht komen Kasım en Atila me oppikken. Iets verderop staat Kasım te wachten. Hoewel het maar een paar minuten stappen is, gaan we met de wagen waarschijnlijk omdat Kasım moeilijk te been is.

Ik mag niets doen. Osman, de eigenaar van het winkeltje, woont iets verder en komt af met een schotel salade. Kasım heeft een andere salade gemaakt met pikante sla en tomaten. Op de tafel (bedekt met gazettenpapier) staat een fles yeni rakı van een liter en een grote fles water.

Op de barbecue ligt intussen de köfte (gehakt) te braden en er wordt geklonken. Şerife (schol).

Een paar andere klanten van het cafeetje zijn ook toegekomen. Het zijn vaste bezoekers. Als ik naar dost market ga, zitten ze er meestal. Dan houden ze het echter bij thee. Zij hebben mezzes (voorgerechten) mee die op het simpele tafeltje geplaatst worden. Alles is heel eenvoudig. Een flesje vodka wordt besteld voor de nieuwe klanten.

Er is drie kilo vlees. Gehakt (kalfs) en brochetten (lams). Het is overheerlijk. De drank komt uit het winkeltje en de prijs is de winkelprijs. Kinderen uit de buurt krijgen brood met vlees en salade. Een raar gevoel. Alsof iedereen gelijk is.

Mijn Turkse vrienden zijn verbaasd hoeveel ik ken van hun land. Eén van hen heeft in Çukurova gewoond en we praatten over Hakkari. De doorsnee Turk reist weinig. En als er al gereisd wordt, dan is het meestal naar familie die elders woont.

We praten over de EU. Hier is iedereen tegen. Maar hier is iedereen ook tegen de AK-partij. Atatürk is hun held. De AK-partij wil het laïeke Turkije vernietigen. Hoewel iedereen moslim is (behoudens mezelf) is iedereen gekant tegen godsdienstonderwijs. In hun tijd was er geen godsdienstonderricht op school. Dat werd ingevoerd nadat de militairen in 1980 hun staatsgreep hadden gepleegd. Als er weer eens geklonken wordt vraag ik hen of alcohol volgens de islam mag. Het antwoord is simpel. Volgens de Turkse islam wel.

Intussen volgen de gegrilde brochetjes op de köfte. Iedereen eet van dezelfde schotels en dopt zijn brood in de sausen.

Wie zei dat Turken niet drinken? Rakı en vodka worden vlot gedronken. Zelfs voor mij gaat het te snel.

Op een bepaald moment – nadat ik juist geprezen was als een halve Turk en een halve Belg – zegt Osman dat de Koerden slecht zijn. Ik word niet echt boos maar ontken. Ik zeg hun, jullie zijn mijn broeders zoals de Koerden mijn broeders zijn. En wonder boven wonder, er ontstaat geen discussie. Osman verontschuldigt zich zelfs. Heeft het met mij te maken of is er iets aan het veranderen in Turkije?

Daarna komt zoete en watermeloen. En tenslotte taart.

Ziek zijn is nooit prettig. Ziek zijn in het putje van de zomer met buiten temperaturen die een stuk boven de dertig graden zitten is afschuwelijk. Sinds onze terugkeer uit Mersin heb ik het zwaar te pakken.

Ik probeer het virus te bestrijden met natuurlijke middelen. Potten hete thee met honing en veel fruit verzachten het allemaal wel een beetje maar pas vandaag voel ik een beetje beterschap. Laat ons hopen dat het snel voorbij is.

Intussen is de ramadan begonnen. Als je overdag naar één van de vele commerciële Turkse zenders kijkt zie je om de haverklap reclame voor eten en snoep. Bedoeling is dat moslims die een ganse dag vasten lekker eten bij de iftar (avondmaal dat de vasten breekt). In een maand als deze, waar het nog hoogzomer is, moet vasten geen kleinigheid zijn. Je mag immers niets eten of drinken van zonsop- tot zonsondergang. En dat in deze hitte.

Vorig jaar merkte ik weinig van de ramadan. In ons dorp, laat ons zeggen gans de streek rond en in Izmir, wordt een stuk minder gevast dan in het centrale deel van Turkije. En niemand kijkt je erop aan of je al dan niet deelneemt aan de ramadan. Wel leuk is dat de bakker in deze periode speciaal brood bakt, lekker.

Vandaag heeft Sevim confituur gemaakt. Van verse vijgen. Biologische. Hier noemt men dat ‘organic’. Je ziet, er is al beterschap. Ik kan terug eten en bovenal, het smaakt.

Intussen werkt mijn laptop weer op Nederlandstalige programma’s, enkel het toetsenbord is Turks maar dat was ik al gewend. Het enige probleem is dat de connectie met het internet regelmatig uitvalt maar dat zal wel opgelost raken.

Hoop dat ik morgen weer buitenkan. In tegenstelling tot vorig jaar is er nu veel wind wat het weer een stuk aangenamer maakt. En ’s nachts draaglijk om te slapen.

Bijlagen:
SPROOKJES BESTAAN NIET ,.pdf (5.4 MB)   

Een van onze uitstappen in de omgeving van Mersin was naar Uzuncaburç, een site midden een dorp of een dorp gebouwd midden in de site.

De tekst kan je lezen als pdf en vind je hieronder.

Bijlagen:
uzun.pdf (8 MB)   

Teruggekeerd van Mersin en ziek. Een zware zomerse verkoudheid die waarschijnlijk te wijten is aan het rijden met open ramen. Een beetje koorts maar een zware hoest. Het merendeel van de tijd lig ik in bed, wachtend op beterschap. Zelfs de controlegeneesheer van de stad zou nu medelijden hebben met mij!

Vandaag vertrekt Gülce voor een jaar naar België in het kader van een uitwisselingsprogramma. Daarna kan ze studeren voor genetisch ingenieur in de beste universiteit van Turkije. Sevim en Gülce zitten al heel de week in Izmir. De administratieve formaliteiten zijn enorm. Dankzij ‘Fort Europa’ een misschien meer aangepaste benaming voor onze Europese Unie. En het gaat hier enkel over een uitwisselingsprogramma!

Het weer in Mordogan valt mee. Geen luchtvochtigheid en veel wind. Wel een stuk over de dertig graden. Hoorde op het nieuws dat het in België nu dezelfde temperaturen zijn. Daar duurt het enkele dagen. Hier is dat de ganse zomer zo.

Het was leuk in Mersin. Veel leuker nog was het Noël terug te zien. Bijpraten over vroeger. Maar ook over onze problemen. Goeie vrienden kunnen dat. Heel erg belangrijk.

Toen ik Noël terugzag was het alsof hij niet was weggeweest. Hij was hier met zijn zus die haar dochter en een vriendinnetje had meegebracht. Het klikte meteen.

Echte vrienden hebben weinig woorden nodig. Een blik, een wenk, het volstaat. Je kent elkaar. En je steunt elkaar door dik en dun. Dat maakt vriendschap zo prachtig.

Een week verbleven we in Mersin. Daar ter plaatse deden we twee (grote) uitstappen. Het verslag ervan kan je in andere artikels lezen.

Vriendschap kent geen grenzen. Omdat het gaat tot het diepste van onszelf. Door echte vriendschap bevrijden we ons van de druk van deze samenleving. Leren we onszelf en ook de ander kennen. Leren we onze zwaktes en sterktes kennen. Leren we elkaar als mens te aanvaarden zonder onderscheid. In respect en gelijkheid voor elkaar.

Daarom hecht ik zo sterk aan vriendschap. Het betekent voor mij net hetzelfde als wat ik versta onder socialisme of communisme.

Weer een klein stukje geschreven over de geschiedenis van Anatolië. Dit keer over de eerste neolitische nederzettingen. Een onbekend stuk geschiedenis dat alleen door de specifieke samenlevingsvorm de moeite waard is om vermeld te worden.

Heb je tijd, zet je er dan even bij want het is toch een twintig pagina's. Het bestand is bijgevoegd als pdf en opent met adobe.

Bijlagen:
catalhoyuk.pdf (1.6 MB)   

 In juni dit jaar vraagt de openbare aanklager van Adana om Güler Zere, een 37 jarige (politieke) gevangene te laten onderzoeken door het Medisch Forensisch Instituut van Adana. Op 22 juni stelt het Instituut dat 'Zere zwaar ongeschikt is bevonden, haar leven serieus in gevaar is en ze totaal afhankelijk is van de zorg en observatie van anderen. Het is bovendien onmogelijk haar de noodzakelijk intensieve behandeling te geven, behandeling die ook voorziet in bestralingen, onder gevangenisomstandigheden. Het is aangewezen haar straf op te schorten tot ze beter is.'

Zere heeft kanker in de vierde graad en haar overlevingskansen worden op 30% geschat.

Op 25 juni vraagt de openbare aanklager of de gevangenis in het hospitaal van Adana geschikt is voor haar behandeling en krijgt een negatief antwoord. Op eigen initiatief besluit hij haar door te verwijzen naar het Medisch Forensisch Instituut van Istanbul. Om deze reden diende de advocatenliga een klacht in tegen betrokkene.

Toen Zere van de gevangenis van Adana naar Istanbul werd overgebracht (zo'n 1000 km) wilde men haar na een lange en vermoeiende dagreis die veertien uur duurde aan een lichaamsonderzoek onderwerpen alvorens ze naar haar cel werd gebracht. Ze weigerde zich te ontkleden en werd tijdelijk in een geïsoleerde cel gestoken en mocht geen contact hebben met medegevangenen. Een van de dokters van het Forensisch Medisch instituut onderzocht haar nauwelijks (enkel de pols- en hartslag werden gecontroleerd) en er volgde een negatief advies om haar voorlopig in vrijheid te stellen.

Het derde gespecialiseerde comite wordt voorgezeten door dokter Nur Bilgen. Deze geneesheer kreeg van de Turkse Medische Raad een schorsing opgelegd van zes maanden omdat ze een duidelijk geval van marteling niet had gerapporteerd. Betrokkene is door haar werkgever, het Ministerie van Justitie, vrijgesteld van de schorsing! En dit comite stelde dat mevrouw Zere kan behandeld worden in de gevangenis van het hospitaal van Adana!

Zere ligt in een geïsoleerde kamer in het hospitaal, een cel, slechter dan een normale gevangenis. Het raam, op twee meter hoogte, is voorzien van tralies. Voor de deur staan gewapende soldaten. Ze krijgt nog enkele vloeibare sondevoeding.

Dagelijks wordt zij naar oncologie gebracht om 10 minuten bestraald te worden. Als zij buitenkomt wordt ze omringd door gendarmes die ervoor zorgen dat zij niet kan gezien worden en zelf ook niemand kan zien. Ze mag zelfs niet wuiven naar vrienden of familie!

Om haar te bezoeken dient eerst een verzoek ingediend bij de procureur in Adana, dan bij de dokters daar. Daarna moet een toelating getekend worden door de juridische dienst van het hospitaal, dan door de administratie, daarna door een dokter als die te vinden is. Eens de handtekeningen gezet, kan ze wekelijks 15 minuten bezoek ontvangen. Deze procedure geldt eveneens voor haar advocate en haar vader, die dag en nacht in de buurt van het hospitaal blijft om een glimp van zijn dochter op te vangen!

Zere is niet het eerste geval. Vorige week stierf Ismet Ablak in de gevangenis van Erzurum aan kanker en dit nadat hij reeds dertig operaties had ondergaan! Volgens mensenrechtenorganisaties zijn tussen 2000 en 2009 al 306 gevangenen in soortgelijke omstandigheden gestorven.

Nochtans heeft Turkije alle internationale verdragen inzake mensenrechten en rechten van gevangenen of veroordeelden ondertekend!

De president van Turkije, Abdullah Gül, is gevraagd om tussenbeide te komen maar stelt dat hij dit enkel kan doen op voorwaarde dat de geëigende forensische medische rapporten aan hem worden bezorgd. De vraag is, van welke forensische dienst?

Voor verdere achtergronden kan je mijn website
http://blog.seniorennet.be/achtergrondenturkije bezoeken. Je kan hier enkel in via een paswoord. Zend me een mailtje en het paswoord word je toegestuurd.

Maar Turken zouden geen Turken zijn moesten ze hier niet creatief mee kunnen omgaan. In Istanbul – dat is geen grap hoor – heeft een café-eigenaar gaatjes in zijn ramen geboord. Doorheen die gaatjes steken twee plastieken slangen. Langs de ene kant (buiten) kan je een sigaret steken en de rook binnen inhaleren. Daarna kan je in de andere plastieken slang van binnen de rook uitblazen naar buiten. Het werkt en het is overeenstemming met de nieuwe anti-rookwet.

Een andere cafébaas in Diyarbakır plaatste zijn terras gewoon midden op de rijweg en tenslotte zijn er die het dak van hun café hebben verwijderd.

Wat ik er zelf van denk? Tsja, langs de ene kant doet het me genoegen dat politici bezorgd zijn over de gezondheid van de mensen. Goed toch he, dat bewijst hoe dicht ze wel staan bij de gewone mens.

Maar misschien kan men ook eens andere maatregelen nemen tegen andere ongezonde dingen. Tegen armoede bijvoorbeeld, dat is heel ongezond. Of tegen te hoge werkdruk, ook al niet bevorderlijk voor de gezondheid. Of voor gratis gezondheidszorg, dat is voor iedereen in het belang van de gezondheid.

Maar net hier als bij ons laten politici het op dit vlak serieus afweten. Op een paar jaar tijd is in België het aantal armen gegroeid van 7% naar 15% (volgens de cijfers van de Verenigde Naties). Ook op het welzijnsvlak boekt België steeds lager in de top van de ontwikkelde naties. Dit betekent dat de kwaliteit van het leven er steeds verder op achteruit gaat.

Maar gelukkig hebben we een rookverbod, net zoals hier. Meer dan 4.500 ambtenaren zijn aangesteld om hierop controle te houden en de anti-tabakslijn is bemand met meer dan 400 ambtenaren. Intussen heeft men vorige week in Izmir nog honderden gemeentewerkers afgedankt omdat er geen geld voor is. Net zoals er voor de gemeentewerkers in Zuid-Afrika geen geld is.

Maar we kunnen gerust zijn. Politici zijn zo bezorgd om ons. Als je bankier bent mag je speculeren met het geld van gewone mensen en achteraf, als de boel failliet gaat, draagt de staat (dat zijn wij) onmiddellijk miljarden euro's af.

De dag dat onze politici hetzelfde enthousiasme aan de dag leggen voor de gewone man of vrouw als voor de parasiterende bankier, die dag zal ik het rookverbod toejuichen en beloof ik onmiddellijk te stoppen met roken.

Maar ik geef het heel eerlijk toe. Ik ben niet van plan te stoppen met roken. Misschien kunnen de politici dezelfde eerlijkheid aan de dag leggen en toegeven dat ze ook niet van plan zijn hetzelfde te doen voor de gewone man of vrouw als voor de parasiterende bankier.

Patara, een pareltje aan de Middellandse Zee. Beschermd gebied. Geen appartementen of nieuwbouw. Heel terecht. De schildpaddenkolonies zijn te waardevol om vernietigd te worden.

Deze bescherming gaat heel ver. Een vrouw die een pension uitbaat voor rugzaktoeristen vernieuwde het toilet en de keuken en krijgt een fikse boete. Bescherming van het cultureel erfgoed.

Tegelijk krijgt een groot hotel in Patara dat zich enkel richt op 'moslims' toelating om een tweede zwembad aan te leggen. Deze 'moslimhotels' voeren een strikte scheiding in tussen mannen en vrouwen. Ze bieden hetzelfde comfort als de grote hotels met dit verschil dat alcohol verboden is. De discotheek is geopend op afzonderlijke uren voor mannen en vrouwen. En natuurlijk is gemengd zwemmen niet toegelaten.

Hier, in Mordogan maar ook in de regio Izmir, krijg je als antwoord 'je ziet wel wat er gebeurt als de fundamentalisten aan de macht zijn'. En in de - zeg maar niet regeringsgezinde kranten - worden feiten als dit breed uitgesmeerd.

Soms lijkt het alsof je tussen twee werelden zit. Langs de ene kant de - zeg maar laiciserende vleugel - en langs de andere kant de AK-partij.

Toch gaat het over veel meer dan dat. Net zoals bij ons is Turkije onderhevig aan veranderingen. En niets is wat het op het eerste zicht lijkt.

Soms zie je ook hier hoofzakelijk oudere vrouwen volledig gekleed gaan zwemmen. Maar die maken geen probleem van gemengd zwemmen. En niemand maakt er een probleem van als zij hier zwemmen.

In de 'moslimhotels' vind je trouwens meestal bemiddelde moslimvrouwen die modern gekleed gaan en sterk opgemaakt zijn. Terwijl dat eigenlijk niet kan volgens de islam.

Door echter een politiek te voeren van twee maten en gewichten, zoals in het geval van Patara, geeft men de oppositie een open doel. Dit kan immers niet. Patara moet beschermd blijven!

Maar blijkbaar staan ook hier tussen theorie en praktijk wetten in de weg en praktische bezwaren.

Het maakt deel uit van het dagdagelijkse leven. Bezoek ontvangen of op bezoek gaan. Gastvrijheid is hier zo vanzelfsprekend als de zon die opkomt of ondergaat. Kan je daarmee niet omgaan, dan kan je hier nooit leven.

Vandaag werden we uitgenodigd door Sevims ouders om in Karaburun samen te gaan eten.

Na het doktersbezoek (ik moest nieuwe voorschriften hebben voor mijn maagbloedingen) gingen we eerst om de medicijnen in de apotheek. Zowel het doktersbezoek als de medicatie zijn kosteloos. De dokter rookte wel een sigaretje. Maar dit is immers Turkije, moet kunnen.

Eerste halte bij Sevims ouders. Het illegale huisje wordt verder uitgebreid en als het zo doorgaat voorspel ik dat er een dag komt dat er zelfs een zwembad zal aangelegd worden .

De rit naar Karaburun duurde niet lang en ik laat de beschrijving achterwege. We parkeerden tegen het stadscentrum en daar kozen we onze vis (mercan, een soort roodbaars maar niet gecultiveerd, recht uit de zee). Vooraf mezzes (in olie gebakken inktvis, aubergines met veel knoflook in yoghurt en zeewier). Dan een goede salade, gegrilde vis en rakı van een hoge kwaliteit. Sevim en haar moeder dronken cola.
 
Tijdens het eten vertelde mijn schoonvader dat telkens hij rakı dronk hij vond dat zijn vrouw er mooier uitzag. Echt waar. En hij is 82.

Het kostenplaatje voor een sjiek restaurant naast de zee voor vier personen kwam neer op zo'n 45 euro. Daarna dronken we nog water, maar hiervoor moesten we niet meer betalen. Daarna nog een theetje maar ook dit was gratis. Ja, dit is Turkije.

Op de terugweg nog even stoppen om ijskreem te gaan eten. Vier porties met zes bollen. Voor vier personen 6 euro.

Mijn schoonvader wou terugrijden en tegenspreken kan je niet. Hij vertelde dat hij het voelde als hij rakı dronk in zijn jeugd, maar dat het nu geen probleem meer was. Enfin, ik was blij toen we in onze auto konden stappen en terugkeren naar huis.

Onderweg stopten we nog even op een heuveltje met een prachtig uitzicht. Die plaats is ook een restaurant, maar je kan er zelf je eten mee brengen en dan betaal je enkel voor de barbecue en de drank (aan prijzen die nauwelijks verschillen met deze van de winkel).

Ik blijf me maar afvragen waarom ik er niet in slaag om een paar kilootjes te verliezen?

Ik ben geen dichter. Schrijven gaat met nog makkelijk af maar om de zonsopgang in Mordogan te omschrijven ontbreekt het me aan woorden.

Iedere morgen, rond vijf uur, hoor je het gekwetter van vogels. Letterlijk vroege vogels zijn het. En hun concert duurt de hele dag. Gratis en voor niks.

Rond deze periode is het fris (dat wil zeggen nu om en bij de 25 graden). Maar er is wind en na een douche om het nachtelijk zweet af te spoelen, is het heerlijk te wachten op de zon.

Eerst verkleurt de lucht. Overwegend paars. Mor in het Turks, vandaar Mordogan. Buiten de vogelserenades is het stil, je hoort alleen de wind die speelt met de bladeren van de bomen.

Het kleurenspel groeit. De lucht klaart uit maar er is een gevecht van kleuren, waarbij het paarse overheerst.

Dan is er de zon. Een stukje van de schil van een sinaasappel. De kleuren zijn als het ware opgelost in waterverf en dan wordt de schil een bol. Een bol die brandt voor de rest van de dag.

Toch is iedere zonsopgang steeds nieuw. De strijd van het licht tegen de duisternis. Een gevecht dat je niet wil missen.

In tegenstelling met Turken die naar België emigreren zit ik in een comfortabele positie. Van racisme is hier geen sprake, integendeel. De mensen zijn vriendelijk en zien me als een van hen. Zalig toch.

Om een brochure te schrijven lees je veel meer dan wat uiteindelijk op papier verschijnt. Daarom is deze brochure slechts een begin, de bedoeling is dat er een documentaire komt over deze regio. Maar dat project start in het najaar omdat er dan weinig toeristen zijn en ik voldoende tijd heb om alle beelden vast te leggen.

In de brochure ga ik van start met even het concept 'geschiedenis' uit te leggen en dan gaan we met de tijdsmachine terug in de tijd. Deze streek maakte onderdeel uit van een beschaving die zo'n 2.500 jaar geleden aan de top der beschavingen stond. Telkens ik hier wandel, of de streek doorkruis, schieten de beelden van het verleden door mijn hoofd.

Om de Ionische beschaving te begrijpen heb ik wat info geschreven rond de prehistorie en het neoliticum. Een beschaving valt niet zomaar uit de lucht. Zij is het product van specifieke maatschappelijke omstandigheden.

Het eerste deel vertelt dus heel weinig over de Ionische beschaving maar het is een aanzet tot de rest van de brochure.

Ieder deeltje is opgesplitst als een pdf bestand. Als je het opent zie je het document in pdf formaat. Wie acrobat reader (een vrij te downloaden programma) op de computer heeft staan, kan het lezen.

Ik heb de meeste foto's van het internet geplukt. Zelf heb ik vrij veel beeldmaterieel over de diverse sites maar dat wil ik gebruiken als de brochure uitgebreid wordt tot een boek. Dat wil ik uitgeven samen met de documentaire. Ook komen er een aantal interviews bij en verwijs ik naar het bronnenmateriaal dat ik heb gebruikt.

In deze brochure besteed ik veel aandacht aan de natuurfilosofen. Misschien iets te veel voor de lezers. Maar ik probeer daarmee uit te leggen hoe de filosofen van die tijd dachten.

Voor mezelf heb ik weer een stuk bijgeleerd. Hoewel het veel werk was heb ik ervan genoten. Ik hoop dat jullie dat ook kunnen doen.

Het eerste bestand van de brochure vind je hieronder. Open het en wandel met me mee in het verleden.

Bijlagen:
ioniedeel1.pdf (2.2 MB)   

Dit is het tweede deeltje van de brochure. Na het eerste deel komen we uiteindelijk terecht in hoe de Ionische beschavingen zijn ontstaan en wat ze betekenden in de verschillende stadsstaten:

Bijlagen:
ioniedeel2.pdf (1.5 MB)   

Dit is het derde deel rond de Ionische beschavingen. Het bestand is opgeslagen onder pdf formaat. Eventjes wachten voor het opent, dan kan je het lezen:

Bijlagen:
ioniedeel3.pdf (2.9 MB)