En iemand vroeg mij wie ben jij? Ik antwoordde: ik ben Joop. dat is je naam zei hij maar wie ben je? Ik vertelde hem mijn beroep. Maar zei hij dat is je werk Maar wie ben jij? Ik gaf hem 1000 antwoorden, Maar hij bleef zijn vraag herhalen. Uiteindelijk gaf ik hem mijn laatste antwoord: Ik weet niet wie ik ben. Ga dan op zoek zei hij. Wat kon ik doen? Het negeren? Jomeij.
We spreken van wereldbeelden, we spreken van godsbeelden. Ontmoeten wij mensen elkaar wel echt of ontmoeten wij alleen de beelden die wij van hen maken? Mensbeelden ? Jomeij
Het pad dat we nemen zal voor iedereen verschillend zijn. De zoektocht naar waarheid heeft op een ieder van ons een verschillende uitwerking. Ik beschrijf alleen dat van mij. Jomeij
Keuzevrijheid? Ben ik vrij als ik moet kiezen?
Godsdienstvrijheid:met dank aan al die oorlogen in het verleden, met al dat geweld in het heden? Ook in de toekomst zal zich dit herhalen.Wij leven immers het verleden. Is dat vrijheid. Jomeij.
Eenzaamheid is een uitnodiging om te onthechten.
We hebben de Christelijke waarde ingeruild voor de waarde van de Euro.
Klimaatverandering schijnt niet aan God maar aan de mens te liggen.
Microkosmus en macrokosmus: Wat boven is ,is ook beneden;inzicht van de hermetische filosofie.
Uit de religie:Uit het onze vader; Uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde.
Armoede is relatief zo sprak de minister van finaciën en hij flipperde vrolijk verder op zijn flipperkast.
Bijvoorbeeld door onbekende angsten
Agst is te lezen in de ogen.
Ook dieren kennen de doodangst
Democratie? Kennen wij niet.
Wij onderzochten of het volk een bindend referendum wil.99% zegt ja!! graag.
Zoeken naar waarheid.
het geheel is meer dan de delen.
02-01-2007
Leven en sterven als eenheid.
Leven en sterven.
Een van de mooiste tijden om over leven en sterven te praten vind ik de overgang van het oude naar het nieuwe jaar. Je haalt herinneringen op en je overdenkt ze. Op de T.V. doet men op oudejaarsdag het zelfde. Men geeft een overzicht van het afgelopen jaar. Ook dit zijn herinneringen. Welnu, naar mijn mening is ons ego, onze persoonlijkheid, onze hele structuur geheel en al uit herinneringen opgebouwd. Ons hele leven, ons dagelijks leven is een proces van herinnering. Heel ons brein, onze geest bestaat uit herinnering; we zijn eenvoudig herinnering. Is er ook maar een plekje of een hoekje in onze geest waar helderheid heerst? Ik geloof het niet. Natuurlijk moet je nu niet zomaar aannemen wat ik hier neer schrijf, maar we kunnen het wel nader onderzoeken. Nu kun je natuurlijk wel geloven en hopen en er vertrouwen in hebben, dat er iets binnen je woont dat onbesmet is, wat goddelijk is, een vonk van het tijdloze, maar zulk geloof is louter waan. Elk geloof is een illusie. Wat echter een feit is, is dat ons hele bestaan een kwestie van geheugen, van herinnering is. Vanuit ons geheugen, vanuit onze herinnering leven en functioneren we. En sterven betekent voor ons het beëindigen van wat je je herinnert. Herinneringen waar we aan gehecht zijn. Mijn huis, mijn eigendommen, mijn ervaringen, mijn verhoudingen tot mensen, mijn vrouw, mijn kinderen, mijn vaardigheden die ik tot mijn voldoening gedurende een bepaalde levensperiode kan eigen maken. Dat alles, ben ik. Daar aan hecht zich het denken. En die gehechtheid brengt allerlei mogelijke problemen met zich mee, want als je aan iets of iemand gehecht bent, ben je bang dat te verliezen. We hechten ons omdat we ons eenzaam voelen, in een blijvende diepgewortelde verlatenheid die ons wurgt en isoleert. En mocht je als kind die ervaring van eenzaamheid - en verlatenheid al eerder ervaren hebben, zal ook dat in je herinnering aanwezig zijn en extra angstig maken voor herhaling. En hoe meer we aan elkaar gehecht zijn, hoe groter de problemen worden. Gehecht ben ik aan een naam, aan een vorm; heel mijn bestaan is gehechtheid aan herinnering, die ik heel mijn leven verzameld heb. Maar ik onderken en neem waar, dat gehechtheid samen gaat met onwaarachtigheid, met verdraaiing van de waarheid. Want wanneer ik aan een overtuiging gehecht ben in de hoop, dat dat me zowel psychologisch als materieel een zekere geborgenheid zal geven, belet die gehechtheid me, me verder nog iets af te vragen. Wanneer ik sterk aan iets gehecht ben, aan een persoon, aan een idee of een belevenis, huiver ik ervoor, me krities iets af te vragen. En zo leef ik in onwaarachtigheid, zodra ik gehecht ben. En dan beweegt ons hele leven zich binnen het gebied van het gekende, dat ligt toch voor de hand. En sterven betekent dat er een einde komt aan het gekende. Een beëidiging van alle herinnering waar ik uit besta, want ik ben niets als herinnering, dat is het gekende. En ik huiver ervoor dat alles wat mij zekerheid en geborgenheid biedt los te laten, wat voor mij sterven inhoudt. Althans verbaal is dat dunkt mij vrij duidelijk. Verstandelijk redenerend kun je dat als logisch aanvaarden, door normale ogen gezien is dat een feit. (Volgende week hierover meer.)
Om vrij te zijn van angst, moet je zijn bron leren kennen, Absolute eenzaamheid, Volledig isolement, En dit met rust laten, Zonder enig oordeel, Er niets aan doen, Te weten. Dit is de bron van angst, En die te overstijgen, Brengt een fundamentele, Verandering tot stand, Waar voor angst, Geen enkele plaats meer is, En absolute vrijheid, Wordt geboren.
De vraag van verleden week was: "Is het überhaupt mogelijk is volkomen vrij te staan van vrees, absoluut vrij"? Wat is innerlijk, psychologisch, gesproken de diepste wortel van vrees? Wat betekent vrees eigenlijk? Vrees voor iets, dat pijn gedaan heeft, vrees voor wat er zou kunnen gebeuren als.......met andere woorden, voor het verleden of voor wat in de toekomst zou kunnen gebeuren. Niet voor wat er op dit moment gebeurt, want op het moment is er geen sprake van vrees. Je kunt dus zelf heel goed ontdekken, dat vrees een tijdsgebeuren is. Bijvoorbeeld vrees voor iets dat vorige week, maand of nog eerder gebeurd is, dat psychologisch of lichamelijk pijnlijk was, en vreest dat dit morgen weer kan gebeuren. Of angst voor dat je iets niet zou kunnen bereiken of je baan kwijt raakt, je vrouw van je weg loopt, enz. Vrees is dus iets wat beweegt in tijdverband. Vanuit het verleden naar het heden en dat zich daardoorheen wijzigt naar de toekomst. Aan de oorsprong van de vrees ligt dus het denken. En het denken is een kwestie van tijd, omdat het denken immers een opeenhoping is van kennis, ervaringen, herinnering, reactie van het geheugen gevolgd door denken en handelen. ( zie hiervoor ook het artikel over "Het denken") Denken en tijd zijn dus één en het zelfde. Vrees is dus in de gedachten, in tijd geworteld. Dit alles ligt nogal voor de hand, het is eenvoudig een feit.
Nu heb ik nogal wat vragen gehad over het denken. Over het algemeen kwamen die vragen neer op: "is het wel mogelijk om het denken stil te leggen"?
Of ik heb iets niet goed beschreven, uitgelegd, of er is een interpretatie ontstaan van wat anders dan wat ik heb bedoeld te zeggen. Mooi een moment om eventuele misverstanden uit de weg te ruimen.
Neen, het is zeker niet de bedoeling hetzij het denken hetzij de tijd stil te leggen. Het zou trouwens onmogelijk zijn, ze stil te leggen want wie zou die instantie zijn, die zegt "ik moet het denken stop zetten"? Het zou een grote dwaasheid zijn, want die instantie maakt immers deel uit van het denken. Het is dan ook onzin te bedenken dat die instantie het denken gaat bedwingen. De bedwinger wordt zelf door het denken geschapen. Luister daarom liever alleen maar zonder iets te doen, sla het alleen maar gade. Die waarneming is op zichzelf al een vorm van actie, het is niet zo dat je "iets aan vrees moet doen" In onze geest, innerlijk moeten we in staat zijn het woord los te koppelen van onze beleving en moeten we vermijden dat het woord zich mengt in, en een rol speelt in de rechtstreekse beleving van het gevoel; het gevoel wat feitelijk voorhanden is. Als je dit onder de knie hebt en zo diep hierin kan doordringen, zal je ontdekken dat in het onbewuste, in de duistere uithoeken van de geest een gevoel begraven ligt van volslagen eenzaamheid. ( zie ook het artikel over "Eenzaamheid als uitdaging") Deze gevoelservaring van "die absolute eenzaamheid" en het zichzelf niet toestaan iets aan dat feit te veranderen maakt het mogelijk, deze bron van angst te overstijgen, en een absolute vrijheid van angst teweeg te brengen. Alleen dan kom je te weten wat werkelijkheid is, die ongelofelijke, zichzelf voedende energiebron die geen begin en geen einde kent, die tijdloos, puur "Liefde "is. De betekenis hiervan is tevens dat vrijheid in gebondenheid een bedenksel is en dus voorkomt uit het denken. Absolute vrijheid wordt dan ook niet door het denken geschapen.
Het is niet alleen van de laatste jaren, door de dreiging van het terrorisme, dat ik mij had voorgenomen een artikel over de struktuur van de angst te schrijven. Naar mijn mening zitten we immers allemaal gevangen in die verschrikking, die angst heet. En blijkbaar hebben we niet het vermogen, dat probleem op te lossen. We leren er mee te leven en raken er aan gewend. En als de angst te groot wordt vanwege een bedreiging van welke orde dan ook, proberen wij die te ontlopen door middel van amusement, door allerlei andere afleidende bezigheden, of door een veelheid van religieuze mogelijkheden. Wat is het wezen, de struktuur van angst eigenlijk.? Zeg nu zelf, vrees hebben we allemaal gemeen, of we nu in Amerika, Afrika of Nederland wonen of waar ter wereld ook. In wezen is angst altijd een en hetzelfde probleem. De mens heeft er duizenden en duizenden jaren mee geleefd, zonder in staat geweest te zijn om er van af te komen. De vraag is dan natuurlijk ook of het wel mogelijk is totaal, volkomen bevrijd te worden van angst? Niet alleen van bepaalde lichamelijke vormen van vrees, maar ook van de veel ongrijpbaarder vormen van innerlijke vrees. Zowel de bewuste angsten als de diep gewortelde, onondekte angsten, waarvan we nooit geweten hebben dat ze bestonden. Ons onderzoek naar die angsten dient geen analyse te zijn. Ik weet dat het al langere tijd mode is om, als je een of ander probleem hebt, daarme naar een psychoanaliticus te lopen. Ik hoop maar dat er geen van hen bij de bloggers zit!! Want dergelijke analyticus is niet anders dan U of ik, hij beschikt alleen over een bepaalde techniek zo als ook vele therapeuten over bepaalde technieken beschikken. Analyse vooronderstelt, dat er iemand is die analyseert. En is die analyticus verschillend van dat, wat hij analyseert? Of is die analyserende mens zelf dat wat geanalyseert wordt? Wie analyseert, is zelf het voorwerp van de analyse, dat is een voor de hand liggend feit. Ik analyseer mezelf, maar wie is die analyserende instantie in mij, die zegt: "dat moet ik analyseren"? Dat is nog steeds die analyserende mens, die zich scheidt van het voorwerp van de analyse en dat wat geanalyseerd gaat worden onderzoekt. Wie zichzelf analyseert is dus zelf dat, wat hij aan het bekijken, wat hij aan het analyseren is. Ze zijn een en dezelfde persoon. Als je ze scheidt is dat dus een list, een streek die het denken met je uithaalt. Wanneer we iets oplettend gadeslaan is er daarom geen sprake van analyse: dan is het alleen gadeslaan van de dingen, zoals ze werkelijk zijn. Observeren dus van wat feitelijk voorhande is, zonder dat wat voorhande is te analyseren. Want we weten natuurlijk allemaal wel dat je tijdens dat analyseren je jezelf aardig voor de gek kan houden. Maar als je de huidige wereld gadeslaat zoals die werkelijk is, en niet in de rol van Nederlander, Duitser, Belg, Fransman of in welke rol dan ook, zodat je feitelijk ziet wat gaande is, dan is dat zuivere waarneming van de dingen zoals ze zijn. We zullen dus moeten onderzoeken, observeren, wat angst eigenlijk is, en niet wat de oorzaak van angsten is, dat vooronderstelt analyse, een verder en verder afdalen in de oorsprong van angst. Het observeren zonder te vertalen of vertolken van wat je ziet. Zoals je een bloem kan gadeslaan. Zodra je de bloem uit elkaar trekt is ze verdwenen-en dat is analyseren. Waar wij het over hebben is echter gadeslaan van de schoonheid van de bloem, van de lucht die goudgeel kleurt bij het vallen van de avond. En zo zouden we op dezelfde manier de vrees kunnen gadeslaan en wat de wortel van de vrees is, niet de verschillende aspecten ervan, begrijpen jullie? Onze vraag is dus, of het überhaupt mogelijk is, vrij te zijn van vrees, absoluut vrij. Ik hoop daar volgende week nader op in te gaan.
In mijn vorige artikel stelde ik dat liefde gebaseerd op herinnering en dus op denkwerk geen Liefde is. Ik hoor jullie al protesteren, kom zeg, ik houdt toch van mijn vrouw of vrindin of ik houd toch van mijn man of vriend, wat maak je me nauw. Maar is dat waar? Is liefde bestaanbaar in de aanwezigheid van jaloezie, bezitzucht en gehechtheid, dus wanneer beide op hun eigen persoonlijke ambities, begeerte, naijver en speciale gerichtheid ingesteld zijn als twee evenwijdige lijnen die elkaar nooit kruisen? Is dat inderdaad liefde? Als het je werkelijk serieus is en wilt onderzoeken wat het probleem van ons bestaan is, dan zal je moeten uitzoeken wat begeerte eigenlijk inhoudt en waarom wij mensen altijd in alles door begeerte gedreven zijn. Begeerte is als je het goed beschouwt eigenlijk van een onbeschrijvelijke vitaliteit en heeft een geweldige stuwkracht, een enorm overredingsvermogen en prestatiedwang. Heel het wording - en succesgebeuren is op begeren gebaseerd. Op begeren, die maakt dat we ons met elkaar gaan vergelijken, dat we elkaar naäpen en dat we met anderen in de pas lopen. Inzicht in begeerte vereist aandacht, het is immers een veelzijdig probleem waar je maar moeilijk inzicht in krijgt; bijvoorbeeld: waarom mensen evenzeer geleefd hebben op de overweldigende energie die in begeerte ligt opgesloten, als op de in het denken geïvesteerde energie? Welke betrekking bestaat er tussen denken en begeren? Welke betrekking speelt er tussen begeren en willen? Want we leven toch voor een groot deel op onze wilskracht. Daarom is de vraag, wat is de stuwkracht, de bron, de oorsprong is van begeren? Als je jezelf oplettend gadeslaat, zie je wat de oorsprong van begeren is. Het begint met een zintuigelijke reactie, waarop het denken zich een beeld schept: op dat moment wordt begeerte geboren. Laten we voor de duidelijkheid een voorbeeld nemen. Je ziet in de etalage, een lamp, een stoel, een auto, een broek, een japon of een hemd, om het even wat. Eerst komt dus het zien ervan, met de daarop volgende gevoelswaarwording, eventueel het aanraken ervan, en daarna zegt het denken "ik zal er best goed uitzien met die japon of broek aan". Of, "Ik zie me al rijden in zo'n auto, ik zie de mensen al kijken". Die gedachten schept dus een beeld, en daarmee onstaat het begeeren. Zo zie je dat de betrekking tussen begeeren en denken zeer nauw is. Het denken neemt als het ware de leiding over van de gevoelssensatie en schept de opwelling, de begeerte tot bezit. Als er geen denken zou zijn was er alleen maar sprake van zintuigelijke waarneming, zonder alle door het begeren geschapen moeilijkheden. Overal waar in menselijke relaties het denken in werking en dus herinnering in werking is, daar waar het denken omtrent een beeld geschapen is, daar is liefde onbestaanbaar. Een sexueel of ander soort begeren belet het bestaan van een liefde gevoel, want begeren maakt deel uit van het denken. Het is eigenlijk vreemd dat we hier samen nooit over spreken, ook op school worden deze toch zo belangrijke zaken nooit onderwezen. Maar het is natuurlijk wel zo dat een onderwijzer of docent ook niet weet wat liefde eigenlijk inhoud. De leerkracht en de leerling hebben hier dan ook een gezamelijk vertrekpunt. De leerling zou hier tergelijkertijd de onderwijzer, de docent zijn, terwijl de leerkracht tergelijkertijd de leerling is. Men kan alleen samen onderzoeken, samen gadeslaan zonder voorafgaand beeld, zonder oordeel of vooroordeel. Verder zouden we bij ons onderzoek ook samen moeten overwegen, wat de aard en wezen van de agst is, want we zitten allemaal gevangen in die verschrikking, die angst heet. (Maar daarover volgende keer)
We leven bij de gratie van het denken, al ons doen en laten is er op gebaseerd, stelde ik in mijn vorige artikel. Tijd dus om het denken eens onder de loep te nemen. Alle kathedralen, kerken, moskeeën en synagogen zijn door het denkwerk verrezen, zijn door het denken geconstrueerd. En ook al wat in die godsdienstige bouwsels staat, de beelden, de symbolen, de schilderingen, zijn door het denken uitgedacht. Dat valt niet te ontkennen. Denkwerk heeft ook geleid tot het vak van bijvoorbeeld: de smid, de chirurg, de timmerman, de kapper, de docent, de architect, enz. Maar niet alleen al die prachtige gebouwen en die hoeveelheid aan vakmanschap, maar ook de outillage voor de oorlog zoals geweren, raketten, kanonnen en niet te vergeten de bom in zijn verschillende uitvoeringen. Dat alles heeft het denken tot stand gebracht. Daarom moeten we nader bekijken, wat het denken eigenlijk is. Waarom de mens bij de gratie van het denken leeft en waarom het denken zulke chaos in de wereld heeft teweeg gebracht. Dat geweldige, waartoe het denken in staat is en die uitzonderlijke energie, waarover het beschikt. En evenzeer, wat het denken toch gedaan heeft, dat het miljoenen jaren lang zoveel leed over de mensheid gebracht heeft. Al met al een absolute noodzaak om het denken eens afzonderlijk op de korrel te nemen. Wat is bijvoorbeeld een gedachte? Een gedachte is een reactie van het geheugen, van voorbije dingen: maar het projecteert zich net zo goed naar de toekomst, in de vorm van toekomstverwachtingen. Daarom is het denkwerk een reageren van het geheugen, en het geheugen vertegenwoordigt kennis, en kennis is ervaring. Wat wil dat dus zeggen? Dat wil zeggen, dat er eerst een ervaring beleefd wordt, uit ervaring ontstaat kennis, uit kennis een herinnering, een herbeleving, en vanuit die herinnering handel je. Uit die handeling trek je lering, een verrijking van kennis dus. En zo leven wij dus in een cirkelgang. Beleving-kennis-herinnering-denken-handeling, waarbij we onveranderlijk binnen het het veld van het geweten blijven leven. In onze uiterlijke wereld is door het denken veel tot stand gebracht en vooruitgang geboekt, denk maar aan al die technische mogelijkheden die voorhanden zijn. Denk maar aan al die verschillende vervoerssystemen en de sterk verbeterde communicatiemiddelen,enz. Maar innerlijk zijn we min of meer dezelfde gebleven, ongelukkig-onzeker-eenzaam-verdrietig-angstig,enz. En ieder serieus mens, die met dat enorme probleem wordt geconfronteerd moet daarop antwoorden, hij kan er niet schouderophalend aan voorbij gaan. Het is toch vreemd dat de mens, door het denken, zoveel problemen kan veroorzaken en vervolgens dat zelfde denken weer hard nodig heeft, om die door eigen toedoen veroorzaakte problemen weer op te lossen. Hieruit blijkt opniew dat we steeds weer een cirkelgang maken. We zouden ons met heel ons hart, heel onze geest moeten inzetten om er achter te komen hoe we hierin een volledige verandering teweeg kunnen brengen in ons bewustzijn en daarmee in ons doen en laten. Het denken schept problemen op het psychologische vlak, en de geest wordt er toe opgeleid en geconditioneerd steeds problemen op te lossen, zodat het denken eerst een probleem geschapen heeft, en daarna tracht op te lossen. Zo zit het in éénzelfde tredmolen, een zelfde proces gevangen. En problemen worden almaar gecompliceerder, almaar minder oplosbaar. Maar we blijven onverwoestbaar vertrouwen op het denken en op technische ontwikkelingen, op de politiek en de religie. Religie die eveneens door het denken tot stand is gekomen. Maar het denken lost onze levensproblemen niet op, in tegendeel, het denken heeft ze steeds gecompliceerder gemaakt We moeten ontdekken of het mogelijk is of onmogelijk is dat er een andere dimensie bestaat om het leven te benaderen. Tevens heb ik geprobeerd duidelijk te maken dat denken kennis schept maar altijd onvolledig is en altijd onvolledig zal blijven. Daarom gaat kennis altijd met een element van onwetendheid samen, daarom leeft kennis altijd in de schaduw van onwetendheid. Dat is een feit, niet zomaar een gezegde of conclusie van iemand. Liefde is daarom geen kwestie van kennis. Liefde is geen kwestie van herinnering, van begeerte of genoegen. Dingen als begeerte, genoegen en herinnering zijn op gedachten gebaseerd. Al onze verhoudingen met alkaar, hoe intiem die ook zijn, zijn herinneringen en dus op gedachten gebaseerd, en dat heeft met liefde niets te maken. (Volgende keer verder.)
In het voorgaande artikel stelde ik dat het een waanidee is te denken dat we afzonderlijke individuen zijn. Terecht vragen mensen mij dan ook hoe het mogelijk is, dat als dit waar zou zijn, de relaties die we hebben, zowel in het groot - relaties tussen landen en religies, als in het klein - bijvoorbeeld tussen man en vrouw - nooit zonder strijd en conflicten kan zijn? Waarom zijn die problemen van de menselijke relaties nooit opgelost? Het hele leven is een kwestie van in relatie staan tot iets of iemand, laten we daarom de relatie tussen man en vrouw eens bekijken, omdat de hele samenleving op relaties is opgebouwd. Ik geloof dat niemand kan ontkennen dat er vele conflictsituaties zijn tussen man en vrouw en daarom zullen we in overweging moeten nemen wat feitelijk onze verhoudingen tot elkaar inhouden. Tenminste als je er van uitgaat dat het belangrijk genoeg is om na te gaan waarom al die relatieproblemen die er in de wereld zijn en die al bestaan vanaf het begin van de mensheid, nooit zijn opgelost. De man houdt er zijn eigen idealen, houdt er zijn eigen doel, zijn eigen ambities op na, hij blijft onophoudelijk streven om te slagen, iemand in de wereld te zijn. En de vrouw van haar kant worstelt om iets anders, ook zij wil iets betekenen, wil iets worden, wil zich waar maken. Beide jagen iets na, al is zijn gerichtheid niet die van haar. Je zou het kunnen vergelijken met een spoorweg waarvan de twee rails wel parallel lopen maar elkaar nooit ontmoeten - tenzij misschien in bed - maar voor het overige merk je - als je er goed naar kijkt - dat ze in werkelijkheid psychologisch, innerlijk elkaar nooit ontmoeten. En waarom niet? Dat is de grote vraag. Waarom kunnen de mensen niet in vrede leven, waarom moeten de mensen toch altijd strijd leveren en ruzie maken? Nu vragen we, als we de waaromvraag stellen, altijd weer naar de oorzaak. We denken namelijk langs de lijnen van de causaliteit, in de hoop dat we door een goed begrip van de oorzaak misschien het gevolg beter kunnen begrijpen c.q. veranderen. De vraag die we bijgevolg stellen, is een heel eenvoudige, maar tevens erg gecompliceerd: hoe komt het dat wij mensen niet het vermogen gehad hebben dat relatieprobleem op te lossen? Komt dat soms, omdat ieder van ons er zijn eigen, door het denken opgebouwde, beeld van de ander op na houdt, zodat onze verhoudingen zijn eigen basis vindt in die twee beelden? In het beeld wat de man zich van de vrouw maakt en in het beeld, dat zij zich van de man maakt? Dan zijn we in een dergelijke verhouding niet meer dan een samenleven van twee beelden. En dat, al is het nog zo hard om te constateren, is een feit. De verhouding speelt zich af tussen twee beelden. Beelden die door het denken zijn opgebouwd. En denken staat in geen enkele verhouding tot liefde. Liefde is dat denkwerk? Alles wat je je van een relatie tot elkaar herinnert, al die momentopname en gevolgtrekkingen aangaande elkaar, zijn als je het zonder vooroordeel beschouwt, denkproducten. Zij komen voort uit allerlei herinneringen, ervaringen, ergernissen en eenzaamheid gevoelens, vandaar dat onze verhoudingen tot elkaar geen liefde is, maar een beeld dat het denken geleidelijk aan in elkaar gezet heeft. Als we tot begrip van de feitelijkheid van onze relaties willen komen, zullen we daarom het hele denk gebeuren op de korrel moeten nemen. Immers we leven bij de gratie van het denken, al ons doen en laten is er op gebaseerd. (Maar daarover later meer)
In mijn vorige stukken heb ik gebrobeerd duidelijk te maken wat er zich in de wereld afspeelt. Wereldwijd is er armoede en honger. De honger neemt met ongeveer 4000.000 personen per jaar toe, mede door de sterke aanwas van de wereldbevolking. Er is al lang sprake van overbevolking. Dan is er wereldwijd het probleem van aids, oorlogen en terrorisme, angst voor de dreiging van een atoomoorlog. Corruptie, fraude, willekeurig geweld, moorden, kortom de criminaliteit is in de gehele wereld een probleem. Milieuvraagstukken worden steeds groter en de vraag om oplossingen dwingerder. Al deze wereldproblemen zijn niet van vandaag of gisteren, zij spelen al honderden en sommigen van deze problemen zijn er al sinds mensenheugenis. En het is nu wel duidelijk denk ik dat wij van politici, niet alleen hier in het Westen maar ook in het Oosten, met betrekking tot deze wereldproblemen, niets te verwachten hebben. Ook van de grote wereldreligies valt niets te verwachten. Politiek en religie hebben nooit enige invloed gehad op het oplossen van al deze problemen, integendeel zij zijn juist mede veroorzakers. De verklaring hiervan kan worden gezocht in hun uitzonderlijke honger naar macht. Politieke en religieuze oorlogen zijn dan ook mede oorzaak van de verdeeldheid onder de mensen. Zij brengen de mensen niet tot elkaar, zij scheiden ze van elkaar en zorgen ervoor dat ze verdeeld blijven, en verdeeldheid draagt altijd het conflict in zichzelf. Maar ook van de wetenschappers, biologen,psychologen,sociologen, enz, valt niets te verwachten. Zij laten zichzelf niet of nauwelijks horen met betrekking tot al deze wereldproblemen. Sterker nog ze proberen ze zoveel mogelijk te individualiseren of te analyseren als een nationaal probleem. Natuurlijk ziet men ook wel uitzonderingen maar deze worden nauwelijks gehoord of men besteedt er geen aandacht aan. Maar ook wij gewone stervelingen zijn blijkbaar niet in staat hieraan iets te veranderen. Ieder met normale intelligentie begaafd mens mag toch in staat worden geacht datgene wat er in de buitenwereld gaande is waar te nemen. Maar ook in onze innerlijke wereld, in onze eigen geest, in onze harten leeft grote verwarring. We voelen ons aan de ene kant bedreigt en onveilig terwijl we aan de ander kant, door de daarvoor genomen maatregelen, gecontroleerd en onvrij voelen. We beseffen dat ook dit een bedreiging vormt. Nergens is geborgenheid te vinden, niet alleen voor ons niet, maar ook niet voor hen die na ons komen.
De crises echter wortelt niet in de economie, nog in de wereld van de politiek; de crises is een kwestie van bewustzijn. Ik vemoed, dat maar weinig mensen zich dit realiseren. De crises zetelt in onze geest en in ons hart. Met andere woorden de crises zetelt in ons bewustzijn. Ons bewustzijn, dat in feite ons hele leven omvat, met al onze overtuigingen, met al de door ons getrokken conclusies, met ons nationaal gevoel, met onze angsten en genoegens en die blijkbaar onoplosbare problemen - dat wat wij liefde noemen en intens medeleven - en het probleem van de dood - waarbij wij ons dan afvragen of ons hiernamaals iets wacht - wat dan ook, wat boven tijd en ruimte uitgaat; of er iets van eeuwigheidswaarde bestaat. Dat is heel de inhoud van ons bewustzijn. En dat is de inhoud van het bewustzijn van ieder mens, in welke uithoek van de wereld hij ook leeft. De inhoud van ons bewustzijn, dat is de gemeenschappelijke bodem waarop de mensheid staat. Waar ter wereld ook iemand woont, of dat nu is in Rusland, Amerika, Iran, Irak, Duitsland, Frankrijk, Pakistan, Arabië, Israël, enz, als mens lijdt hij, niet alleen lichamelijk maar ook innerlijk. Ook hij voelt zich ongerust, vol vrees, verward, gespannen, zonder ooit een gevoel van diepe geborgenheid te kennen. De bewoners van alle landen doorleven de zelfde problemen als wij, ze hebben de zelfde moeilijkheden in de onderlinge verhoudingen met elkaar. Ook tussen die van man en vrouw bijvoorbeeld. Het bewustzijn hebben we alle met elkaar gemeen. Daarom zijn we ook geen individuen en niet uniek. Wij zijn geen afgescheiden eenlingen. Wij zijn er namelijk zowel op school als godsdienstig in opgevoed en geconditioneerd te geloven dat we individuen zijn, afzonderlijke zielen, die allen iets nastreven. Maar dat is een waanidee, want ons bewustzijn hebben we met heel de mensheid gemeen. Wij zijn die mensheid. ( volgende keer verder.)
Eenzaam, hechting en afhankelijkheid; een drie eenheid.
Een drie eenheid.
In de voorgaande delen over "eenzaam - zijn" kunnen we drie centrale begrippen onderscheiden: eenzaamheid, hechting en afhankelijkheid. Drie begrippen die niet los van elkaar te begrijpen zijn als we spreken over eenzaam - zijn. Hechting leidt tot afhankelijkheid en afhankelijkheid versluiert de eenzaamheid die diep in een ieder van ons altijd aanwezig is en ook wel "de grote leegte" wordt genoemd. Ik denk dat vele van ons zich er soms, misschien bij vlagen, bewust van zijn dat het denken leeg is. En met dat bewustzijn, zijn we bang voor die leegte. Ik spreek dus niet meer over de indivuduele eenzame mens die een probleem zou hebben. Ik spreek nu over de leegte van een ieder van ons iets dat zich over de gehele wereld voordoet. We kennen die leegte niet. We zijn er bang voor en dwalen er van weg. We willen die leegte niet leren kennen en zijn vreselijk actief. We vullen onze leegte met handelingen, met aanbidding, rituelen, gebed, kennis, politiek, het scheppen van illusies, met opwindende zaken waaronder afhankelijkheid van mensen en ideeën en/of idealen. We hebben de toestand van die leegte nooit onderzocht, we zijn er nooit werkelijk op ingegaan. De angst houdt ons er van weg. Kunnen we het waarnemen, kan het denken zich bewustzijn van die leegte zonder het te benoemen, zonder er een naam aan te geven, zonder weg te rennen, zonder te oordelen, er alleen maar bij zijn? Want dat is bewustzijn. Dan is er niet de waarnemer die er naar kijkt geen cencor die het veroordeelt, er is alleen die toestand van leegte waarvan we allemaal, bewust of vaag bewust, weten dat die er is, maar die we allemaal vermijden.
Waarom zijn we afhankelijk van anderen voor ons geluk? Is het omdat we in onszelf leeg zijn en naar anderen kijken om die leegte te vullen? En moet die leegte, die eenzaamheid, dat gevoel van uitzonderlijke bepertheid overwonnen worden door een of ander vermogen? Als die leegte overwonnen moet worden door een systeem, of vermogen, of een idee, dan zal je afhankelijk zijn van dat idee of dat systeem. Ik ben misschien afhankelijk van een persoon, Ik voel me leeg, eenzaam, een volledig gevoel van isolatie, en ik reken op iemand (vrijwilliger, een kennis, een familielid, een maatschappelijkwerker, een psycholoog, enz.) En als ik een methode heb ontwikkeld of krijg aangereikt die mijn eenzaamheid moet overwinnen of dragelijk maken, en die tevens mijn afhankelijkheid zou moeten overwinnen, dan reken ik op die methode. Ik heb mijn afhankelijkheid van een persoon alleen maar vervangen door een methode. Dus is het van belang, er achter te komen wat het betekent om leeg te zijn. Alleen maar dat feit onder ogen te zien en er bij blijven, wetend dat elke beweging van het denken om het feit te veranderen een andere vorm van afhankelijkheid is, daarin is vrijheid. Tenslotte, hoeveel ervaring , geloof en ideeën je ook hebt, op zich zelf, als je waarneemt, is het bewustzijn leeg. Kan het bewustzijn die leegte, dat feit onder ogen zien, en bij het feit blijven? Het is moeilijk en vraagt veel concentratie omdat het denken zo gewent is aan verstrooiing, zo getraind om weg te gaan van wat is, de radio aan doen, een boek lezen, praten, naar de kerk gaan, naar een politieke of ander bijeenkomst te gaan, het maakt niet uit wat, als we maar weg dwalen van het centrale feit dat het bewustzijn leeg is. Men kan echter heel goed instaat worden gesteld zijn eigen "eenzaam - zijn" op te heffen. Wat hier voor nodig kan zijn is het instrument wat in Oosterse landen, vooral in India voorhande is. Het instrument van de meditatie. Het is geen methode, het is alleen het gericht zijn op de waarneming van de geest, op wat is. Men hoeft hier geen dure cursussen voor te volgen, niet afhankelijk te zijn van een meester, goeroe of een andere autoriteit. Wel dient men een hoge motivatie te hebben en zich volledig kunnen concentreren. Het is een uitdaging die moed en durf vereist en het is hard werken. Het is een uitdaging hiermee aan de slag te gaan. Het is immers geen probleem, in tegendeel, eenzaam -zijn is een proces van loslaten, van vrijmaking, het hoort bij het leven. Laten we de moed opbrengen het oude conditioneringsproces van het problematiseren los te laten. Eenzaamheid met een doel, als uitdaging en met perspectief.
Daar men mij ongetwijfeld zal vragen hoe ik eenzaamheid wens te definieren, geef ik U de keuze uit verschillende definities. U kan dan zelf Uw keuze maken, U bent tenslotte niet afhankelijk van mij.
1. Definitie van eenzaamheid als probleem: De onmogelijkheid onafhankelijk te zijn en te onthechten aan zowel matriële als immatriële zaken inclucief het eigen Ego. Eenzaamheid is in feite een onthechting - probleem.
2. Definitie van eenzaam -zijn als proces: Het aangaan van de uitdaging onafhankelijk te worden van zowel matriële als immatriële zaken, en een proces aan te gaan van het "niet zijn. "Want alleen in het "niet zijn" ondekt men de heelheid.
3. Positieve definitie van eenzaam - zijn; Alleen in het ware eenzaam -zijn vindt men het geluk van het heel - zijn.
Het woord "eenzaam - zijn" duidt op een zijns toestand en is als zodanig een zijns - modes. Het is geen hebbende - modes, men dient er van buitenaf dan ook niets aan toe te voegen. Ook een relatie willen hebben (een partner of sociale relaties) is een toevoeging van buitenaf. De vraag is dan ook of dit wezenlijk iets oplost en juist niet een afhankelijkheid situatie stimuleert? Een afhankelijkheid die bij "eenzamen" toch al vaak sterk aanwezig is. Professionele hulpverleners en vrijwilligers springen hier met allerlei goede bedoelingen op in. Springt men nu in op het probleem eenzaam - zijn of op het probleem van de afhankelijkheid van de persoon? Dit lijkt mij geen overbodige vraag omdat het nogal wat consequenties heeft voor de definiëring van eenzaam - zijn c.q. eenzaamheid.
Het uitgangspunt van dat het probleem een zijns - en geen hebbende modes is verwijst naar de eigen verantwoordelijkheid van de persoon. Ik ben eenzaam (wat ga je er aan doen?) Medlijden hebben met een "eenzame figuur" en hier naar handelen is, in mijn ogen, een agressieve daad omdat deze handelingen alles in stand houdt en de persoon in kwestie niet helpt. De professionele hulpverlening die op de eenzaamheid van de cliënt is gericht gaat bijna automatisch over het denken in oplossingen, strategieën en methoden. Het uitgangspunt er is een gemis bij deze cliënt laat zich al snel vertalen in een behoefte aan relaties. De oplossing lijkt dan ook erg voor de hand te liggen; er dient iets van buitenaf te worden toegevoegd. Leren omgaan met het probleem bevestigt dat eenzaam - zijn inderdaad een probleem is. Maar als het probleem als een zijns - probleem wordt gedefinieerd (ik heb geen eenzaamheid, maar ik ben eenzaam) dient de reden van zijn eenzaam - zijn gezocht te worden in de persoon zelf. De persoon dient dan in relatie te treden met zichzelf. Het "Ik" afgescheiden van het "Zelf". Dit zou inhouden dat de persoon door zijn pijn en lijden heen zal moeten gaan. Er zullen echter weinig mensen zijn die het aandurven tegen "de eenzame" te zeggen; duw je pijn en je emoties niet weg, laat ze er mogen zijn, voel het, kijk er naar, observeer het zonder oor - of vooroordeel. Natuurlijk, ik weet het, er zijn bepaalde psychotherapieën die zich hierop richten (ik noem als voorbeeld de Gestalt-therapie) maar hoeveel mensen die zich eenzaam noemen maken hier gebruik van? En is het wel noodzakelijk zich afhankelijk van deze hulpverlening op te stellen? Immers als je het gevoel van eenzaam - zijn wilt overwinnen ben je bezig met de oplossing, je bent onrustig en je bent met van alles en nog wat bezig, behalve met je eenzaam - zijn, met je zijns toestand. Je kan je dan afvragen waarom is het zo onrustig in mijn hoofd en voel ik mij geen moment bevrijd van het probleem? Maar ook dan ben je mentaal bezig, dit is nu eenmaal het gevolg van onze opvoeding en van het sociale karakter van ons leven. We hechten te veel waarden aan het denken, het denken dat oplossingen moet verschaffen, dat een methode moet uitdenken en strategieën ontwikkelen. En vanuit ons denken hechten wij ons niet alleen aan het denken zelf toch ook aan personen, goederen, idieeën en idealen, aan godsdiensten en politiek en soms ook zelfs aan onze ziektes en problemen. We hechten aan warmte en genegenheid, aan uitwisselen van gevoelens, aan liefde en aanhankelijkheid. En als onze eigen ervaringen een goed gevoel gaven willen wij ook die herhalen. Gehechtheid geeft ook een gevoel van veiligheid, beschermd zijn en geborgenheid. Het zijn de eerste levensbehoefte van het pas geboren kind. Maar volwassenen hoeven geen kinderen meer te zijn. Zijn wij misschien, omdat wij de ervaring hadden als kinderen, met warmte, veiligheid en geborgenheid nog steeds op herhaling van wat eens goed voelde? Zijn we blijven steken in ons kind zijn en willen we nog steeds gehecht blijven aan afhankelijkheid? Het lijkt er verdacht veel op. Wordt gehechtheid niet uit eenzaamheid geboren? Laat ons iets leren van diegenen die aan de vooravond staan van overlijden. Soms duurt het afscheid nemen van het leven zeer lang. Men is er niet aan toe, men wil nog zoveel doen, het is niet af. Het gevecht om los te laten kan zeer lang duren. De angst om te sterven....of om los te laten is op zich al angstig om mee te maken. Anderen die gaan sterven geven zich makkelijker over en verhalen over de vrijheid die ze ervaren nu ze kunnen loslaten. Het loslaten van relaties, van het eigen ego, van alle ideeën en idealen die men had in het leven. Vaak geven ze troost aan diegene die ze nalaten.
Mijn vragen zijn: Is het mogelijk al deze hechtingen tijdens het leven zelf los te laten zonder dat we hier, door bepaalde omstandigheden, toe gedwongen worden. Is het misschien zelfs mogelijk onze kinderen zodanig op te voeden dat we ze leren om niet te hechten. (volgende week verder.)
Eenzaam - zijn als uitdaging, een andere kijk op eenzaamheid.
Eenzaam - zijn als voorstadia van heelwording.
Over het algemeen wordt "eenzaam - zijn" als een probleem omschreven. Het probleem wordt ervaren door steeds meer mensen en de statistieken geven aan dat het aantal mensen dat zich eenzaam voelt per jaar sterk oploopt. Eind 2006 zijn er naar verwachting, alleen al in Nedereland, tussen de 1. en de 1.5. miljoen mensen die wij onder de noemer "eenzaam" kunnen rangschikken. De vraag hoe ontstaat het gevoel van eenzaamheid wordt meestal beantwoord in termen van het gemis aan een goede relatie met de eigen partner of met de sociale omgeving. Daar naast wordt een categorie genoemd die wel omschreven wordt als "karakter - eenzamen". Voor laatstgenoemde categorie is psychologische of psychiatrische hulp verlening vaak onontbeerlijk. Er worden methoden gezocht en aangedragen die de eenzaamheid kunnen opheffen of dragelijk maken. Psychiaters, psychologen, maatschappelijk werkers, artsen en allerlei instanties, waaronder de vele vrijwilligersorganisaties, buigen zich al meer dan 50 jaar over het probleem van de eenzaamheid. Naar het zich laat aanzien echter met weinig resultaat. En soms vraag ik mij dan ook af of er ooit een grondige analyse is gemaakt, niet alleen met betrekking tot het probleem zelf, toch ook met betrekking tot al die verschillende hulpverlening. Het lijkt er op dat de toename van het probleem van de eenzaamheid niet valt af te remmen. Immers in 1976 was er nog spraken van ongeveer (maar) 200.000 eenzamen. Natuurlijk geloof ik wel dat er gevallen kunnen worden aangedragen waarbij de hulpverlening succes vol blijkt te zijn verlopen. Maar het blijven individuele gevallen. Het signaal dat er steeds meer mensen geïsoleerd raken, door welke omstandigheden dan ook, lijkt niet door politieke beleidsveranderingen te kunnen worden beïnvloed. Het probleem als een sociaal probleem te definiëren lijkt dan ook geen oplossing te zijn. In de afgelopen 50 jaar heeft men allerlei verklaringen gezocht, maar geen enkele verklaring blijkt afdoende te zijn om het proces van de toename van eenzaamheid, een halt toe te roepen. Intussen worden met betrekking tot dit probleem vele miljoenen euro's besteedt in zowel de welzijn - als de gezondheidzorg waarbij het resultaat, ondanks alle goede bedoelingen, niet in verhouding schijnt te staan met de kosten. De vragen die zich aan mij opdringen zijn dan ook de volgende:
A. is er wel een juiste analyse gemaakt van het probleem en hoe luidt dan de eenduidige definitie van het probleem? B. ook in de hulpverlening ziet men er niets in om het probleem te definiëren als sociaal probleem. Is hier mogelijk sprake van een te ver doorgevoerd individualiseringsproces? C. mogelijk is het ook, dat er vraagtekens kunnen worden gezet, bij het feit dat eenzaam - zijn te veel wordt gezien als iets wat van buiten de persoon zelf dient te worden aangevuld zoals: vrijwilligers bezoek, stimuleren van nieuwe contacten, afleiding zoeken, hulpverlening, methoden en/of strategieën aanreiken, enz? D. en als, misschien wel de belangrijkste vraag; zitten we niet op een totaal verkeerd spoor als we "eenzaam - zijn" definieren als een probleem? E. als in Nederland cijfers worden aangedragen van meer dan 1.000.000 eenzame personen welk cijfer komt er dan te voorschijn als we erkennen dat dit verschijnsel zich over de hele wereld op dezelfde wijze voordoet? Dit zou dan toch in de miljarden lopen.
Kunnen we de traditionele benadering van het "eenzaam - zijn" en de daarop gerichte, eveneens traditionele, hulpverlening is even vergeten en een andere benadering in beschouwing nemen. ( hierover volgende week meer.)
Wetenschappelijke en Religieuze ontwikkeling van het kind in samenhang
Een uitdaging voor opvoeding en onderwijs.
In mijn stuk "Doel van opvoeding en onderwijs" stelde ik dat de opvoeding van tegenwoordig zich in hoofdzaak richt op technische vaardigheden en daarmee uitsluitend voeding geeft aan de wetenschappelijke geestesgesteldheid van het kind. En dat zo'n eenzijdige opvoeding die vooral gericht is op het verkrijgen van een goede baan en een goede economische ontwikkeling destructief is, niet alleen voor het kind maar voor de hele samenleving. De religieuze geestesgesteldheid van het kind komt in het geheel niet of nauwelijks aan bod. ( De trouwe lezers weten wat ik onder "religieuze geestesgesteldheid van het kind"versta.) Voor hen die voor het eerst kennis maken met mijn blog verwijs ik naar mijn voorgaande artikelen over Religie en wettenschap. Ik wil deze reeks artikelen afsluiten met een poging om voeding te geven aan de religieuze geestesgesteldheid van het kind.
Met voeding geven aan de religieuze geestesgesteldheid van het kind, zal het uitgangspunt dienen te zijn dat er geen nieuwe conditionering van het kind plaats vindt. Ik ben er mij ervan bewust dat dit een van de moeilijkste opgave aan ouders en onderwijs inhoudt. Mijn uitgangspunten en visie op intergratie van zingeving - vragen, de spiritualiteit, de aandacht voor de kosmische vervreemding in het onderwijs, zijn de volgende:
A. deze aandacht is niet te beperken tot bepaalde vakken, maar in zoveel mogelijk vakken die zich hiervoor lenen; B. aandacht voor zin - vraag betekent dat naast rationeel bewustzijn ook andere bewustzijnsniveaus worden aan gesproken en ontwikkeld; c. het gaat niet om het vermeerderen van kennis, nu gericht op geordende feitenkennis over "zin", maar het gaat om kwalitatief andere kennis dan wetenscappelijke kennis, namelijk om zelfkennis, die per definitie ervaringskennis is.
Hiermede zou naar mijn mening al in een vroeg stadium binnen het onderwijs kunnen worden begonnen. Mijn voorkeur gaat uit naar groep zeven (vroeger de vijfde klas) van het basis onderwijs. Het spreekt vanzelf dat hierbij met het niveau van de kinderen rekening dient te worden gehouden.
Zowel in het middelbaar als in het hoger onderwijs zouden meer specifieke vakken, waarin de zinvraag vanzelfsprekend aan de orde kan komen ( bij voorbeeld filosofie, psychologie, geestelijke stromingen.) gegeven kunnen worden. Daarnaast dient veel meer aandacht te worden geschonken aan:
1. Ontdekken en ontwikkelen van lichamelijke ervaringen in b.v. beweging, sport en spel, dans, en andere lichaamsbewustzijns - oefeningen; leren bij jezelf en anderen verband te zien tussen lichamelijke signalen en uitdrukkingen en innerlijke gesteldheid; lichaamontspanning; 2. Ontdekken en leren toelaten en herkennen van eigen emoties en die van anderen, en daarmee leren omgaan; leren van verschil tussen gedachten en emoties; 3. Ontwikkelen van intellect, opgevat als instrument tot zelfontdekking en expressie, waarmee vragen aan jezelf kunnen worden opgespoord en gesteld; 4. Ontwikkelen van een geconcentreerde en meditatieve wijze van leven, die voorwaarde is voor het van moment tot moment aandachtig aanwezig te zijn; 5. Ontwikkelen van hogere functies zoals: intuïtie, wijsheid, gevoel van schoonheid, rechtvaardigheid, vreugde, moed, doorzettingsvermogen; 6. Het ontdekken en ontwikkelen van het "Zelf" en het leren ervaren van de verbinding die dat vormt met het universum; 7. Ontwikkelen van het respect voor jezelf, de ander, het universum; 8. Tot slot educatie in humane relaties, waarvoor nodig is; een goede relatie met alle aspecten in jezelf ; van daaruit is harmonieuze omgang met en werkelijke betrokkenheid bij de ander in liefde en met belangeloze aandacht mogelijk.
Ik ben mij ervan bewust dat vele leerkrachten evenals de leerlingen gelijk zijn in hun spirituele armoede, mogelijk kan dat juist de aanzet zijn om een begin te maken, in die zin dat ze van elkaar kunnen leren. De lamme helpt de blinde, samen op zoek naar een hogere heilzaamheid. Dat is naar mijn mening de situatie waarin het onderwijs in het begin van de 21ste eeuw zich bevindt.
Jomeij. De volgende keer wil ik graag, zoals al eerder beloofd, een andere kijk op "eenzaamheid" geven dan de gebruikelijke.
Het doel, opzet en motivatie van zowel de ouders als de scholen m.b.t opvoeding dient enerzijds te zijn: het kind met de allerbeste technische vaardigheden uit te rusten opdat het gericht en doelmatig in deze moderne wereld kan functioneren. Anderzijds en dat is veel belangrijker, om het juiste klimaat te scheppen zodat het kind zich daarin tot een volledig mens kan ontwikkelen. Dat houdt in dat het kind de gelegenheid krijgt tot bloei te komen in, wat ik het "goede" zou willen noemen. Dat wil zeggen dat hij in de juiste verhouding komt te staan tot mensen, dingen en ideeën, ja tot het hele leven. Want leven betekent in relatie-staan. En de mens heeft met niets een juiste relatie, als hij niet het juiste gevoel voor schoonheid heeft, als hij geen klankbord is voor natuur, voor muziek en voor andere kunst, als de esthetische zin bij hem niet hoog ontwikkeld is. De doelstelling van de opvoeding van tegenwoordig richt zich in hoofdzaak op technische vaardigheden. Een goede baan en een goede economische ontwikkeleing staan hoog genoteerd. Een zo'n eenzijdige opvoeding vult alleen de wetenschappelijke geestesgesteldheid, terwijl de religieuze geestesgesteldheid van het kind nauwelijks of niet aan bod komt. ( De lezer die mijn voorgaande stukken hebben gelezen weten wat ik versta onder een religieuze geestesgesteldheid, ik zal daar dus nu niet verder op ingaan.) Het is dunkt mij zonneklaar, dat het concept dat wij vandaag aan de dag cultiveren en dat opvoeding heet, en aanpassing aan de maatschappij inhoudt, funest en destructief is. Al dat eerzuchtige gedoe, al dat wetijveren met elkaar werkt in hoge mate frustrerend. En dat wat wij allen, zowel in het Westen als in het Oosten als een, zich binnen dat hele gebeuren voltrekkende, gunstige ontwikkeling hebben gezien, heet cultuur. Het betekent onvermijdelijk vragen om ellende en verdriet. Het is van fundamenteel belang, de waarheid hiervan te onderkennen. En pas als dat zonneklaar is geworden, dan pas kan de vraag gesteld worden wat juiste opvoeding zou moeten inhouden. Wat betekenen dan de woorden ontplooiing, tot volle bloei komen en juiste opvoeding? Het moet echter wel eerst volkomen duidelijk zijn voor onszelf wat we willen, we moeten duidelijk voor ogen zien, hoe de "nieuwe mens" kan zijn, de totale mens, niet alleen de technische mens. Als we het kind alleen toetsen op technische informatie, op toekomstige schranderheid en handigheid, zodat hij snel is met het opnemen van nieuwe kennis, en de andere kant verwaarlozen, dan groeit het kind tot een eenzijdig mens op. En als we over de totale mens praten, bedoelen we daarmee niet alleen een mens met innerlijk begrip, het vermogen zijn eigen innerlijk, zijn innerlijke toestand te verkennen en te doorgronden, met het vermogen daar boven uit te komen; maar ook iemand die goed is in wat er van hem uit gaat. Die twee dingen moeten samen gaan. Dat nu lijkt mij de werkelijke opgave van de opvoeding; niet door het bestraffende en belonings systeem, maar door het kind dit inzicht, geleidelijk aan zelf te laten ontdekken. Dat is de werkelijke opgave van de opvoeding; ervoor zorgen dat bij het verlaten van de school de jonge mens een stevige basis van goedheid in zich heeft, zowel innerlijk als uiterlijk.
Op school zit je om kennis te verwerven, historische, wiskundige, natuurwetenschappelijke, aardrijkskundige, biologische, taalkundige, technische, en zo kan ik wel even doorgaan. Afgezien van kennis, die je op school leert, bestaat er ook collectieve of culturele kennis die je hebt vergaard van uit ras, grootouders en generaties voorvaderen. Dan is er ook nog kennis die je hebt opgedaan vanuit je eigen persoonlijke ervaringen, je eigen reacties en indrukken, je eigen behoeften en neigingen die hun eigen vorm hebben aangenomen. Kennis valt dus uiteen in drie soorten: wetenschappelijke, collectieve en persoonlijke. Deze drie soorten kennis komen altijd vanuit het verleden waaraan steeds nieuwe dingen worden toegevoegd. Heeft nu al die opgedane kennis intelligentie tot gevolg? Is er een relatie tussen kennis en intelligentie? De intelligentie gebruikt kennis, omdat intelligentie nu eenmaal het vermogen is, objectief, normaal, gezond en helder te denken. Intelligentie is een toestand, waaraan, persoonlijke emotie, opvattingen, vooroordelen of neigingen geen deel hebben. Zij zoekt geen houvast in oordelen of vooroordelen. Zij is nergens bij betrokken of geïnteresseerd. Intelligentie is de zeer sensitieve, zeer wakkere, zeer levendige kant van de geest. Sensitief voor de natuur, voor alles wat rond je heen ziet gebeuren, ja, niet alleen gevoelig voor alles wat er om je heen, maar ook wat er in jezelf gebeurt. Als je niet gevoelig, niet sensitief bent en geen helder inzicht hebt kun je ook niet helder denken. Natuurlijk is kennis onontbeerlijk, maar als zij niet in harmonie is met intelligentie kan zij zeer gevaarlijk zijn. Zonder intelligentie, zonder sensitiviteit kan kennis gebruikt worden voor destructieve doeleinden. En juist dit laatste zien we in de hele wereld. We zouden kunnen zeggen dat de intelligente mens ver te zoeken is. Maar al te vaak wordt intelligentie verward met de hoeveelheid kennis die iemand tot zich kan nemen. In Nederland presteerde men het zelfs, in een televisie uitzending, de moordenaar van Pim Fortuin een itelligente jonge man te noemen. Hoe groot kan de verwarring zijn?
Hoe laat je al dat geconditioneerde achter je, was een van mijn laatste vragen in de vorige aflevering. Misschien verwachten jullie nu een uitleg, waarin ik een methode of strategie ga behandelen die, als deze wordt toegepast, er voor zorgt dat je jezelf kan deconditioneren. Niets is echter minder waar, er bestaat geen methode of strategie om je geconditioneerde geest te ontlasten. Als er een dergelijke methode of strategie wel zou bestaan en kon worden toegepast, onderga je immers een nieuwe conditionering. Neen, geen nieuwe conditionering, geen methode en geen strategie kan je helpen, alleen het diepe besef, te weten dat je geconditioneerd bent. Niet omdat het je wordt aangepraat, maar uit je eigen ontdekking en overtuiging dat dit een feit is en wat dit allemaal voor gevolgen heeft. Te beseffen, dat conditionering een onderdeel van ons leven is geworden en dat deze alle verdeeldheid in stand houdt. Wij zijn immers geconditioneerd op nationaliteit, godsdienst, ras, seksualiteit, op politiek, sociaal en economisch vlak. Waar sprake is van afgescheidenheid en verdeeldheid op voornoemde vlakken, zijn conflicten onvermijdelijk. Hieruit blijkt dat conditionering de scheidende factor is. Laten ons daarom van die conditionering bevrijden en niet langer Christen, Moslim, Hindoe, Nederlander, Duitser, Palestijn of Israëliër zijn. Als je dit allemaal beseft kan ook het verschil tussen kennis en intelligentie helderder worden. Dan kan ook de vraag gesteld worden hoe je wilt dat je kinderen worden opgevoed. Wat het onderwijs kan bijdragen. Misschien moet er dan wel een hele nieuwe, menselijker onderwijs visie worden ontwikkeld. Als je zegt: wat is er tegen conditionering, het is nu eenmaal zo en ik kan dat niet veranderen, ik ben er tevreden mee, dan kan je twee dingen doen 1. Aan dit blog verder voorbij gaan omdat je het niet eens bent met de constatering dat conditionering de scheidende factor is of 2. Je aanvaardt noch verwerp je voornoemde constatering en blijf dit blog bezoeken. Natuurlijk hoop ik op dit laatste. Het vervolg zal gaan over: A. Het verschil tussen kennis en intelligentie. B. Geeft de constatering, dat conditionering een scheidende factor is, handvatten voor vernieuwing in het onderwijs op alle niveaus?
In het vorige artikel stelde ik dat de huidige wetenschappelijke geestesgesteldheid in het Westen, die het verdeelde en gefragmenteerde denken in zich heeft, en de Oosterse religie, die uitgaat van heelheid, niet valt te verenigen en zelfs niet in harmonisch evenwicht te brengen is. In feite worden ze immers als tegenpolen ervaren. Beide geestesgesteldheden vinden we in de hele wereld terug. Het zijn eigenlijk de enige geestestoestanden die echt de moeite waard zijn. De wetenschappelijke geest is op feiten gericht, de waarneming ervan is gericht op het ontdekken van dingen. Alles dient gezien te worden "zoals het is". Uit de waarneming trekt de wetenschap conclusies en bouwt ze theorieën op. De geest van de wetenschap dient zich bezig te houden, dat is de taak die de wetenschapper heeft, met de materie te verkennen, de struktuur van de aarde; planeten en sterren te onderzoeken. Het is zijn taak te weten te komen hoe de mens, dier, planten en gewassen van ziekten te genezen en middelen te vinden deze ziekten te voorkomen. Hoe de duur van mensenlevens te verlengen, enz,enz. Maar de wetenschappelijke geestesgesteldheid wordt gebruikt en uitgebuit door nationalistische mentaliteit, door geestesgesteldheid van Amerika, Rusland, Duitsland, Frankrijk, Nederland, India, Irak, Iran en vele, vele andere landen. Zo worden wetenschappelijke ontdekkingen gebruikt en uitgebuit door soevereine staten en continenten. Maar het zijn ook wetenschappers die zich hiervoor graag lenen vanuit een standpunt van materieel gewin of idealen, idealisme of andere motieven. De ware en juiste wetenschappelijke geestesgesteldheid houdt zich echter niet bezig met individuele omstandigheden, niet met nationalisme, niet met ras, niet met vooroordelen, enz.
Anderzijds is er de ware religieuze geest. Deze religieuze geest is een creatieve geest. Een geest die niet alleen moet afrekenen met het verleden maar ook moet openbarsten in het heden. Een dergelijke geest behoort bij geen enkele richting of groep, geen enkele cultus of kerkelijke organisatie. De religieuze geestesgesteldheid is nooit de hindoe, christelijk, boeddhistisch of mohammedaanse mentaliteit. De religieuze geest behoort bij geen enkele zich religieus noemende groepering. Zij is niet degene die naar tempels, kerken of moskeeën loopt. De religieuze geest staat volledig op zichzelf. Het is deze geest die de onwaarachtigheid van kerken, dogma's en tradities doorzien heeft. Hij is niet cultuur gebonden en niet nationalistisch omdat hij zich niet laat beïnvloeden door zijn omgeving. En alleen zo'n geest, niet de boeken en teksten interpreterende geest die zich met de gita, oepanishads, bijbel, koran of talmud, enz, bezig houdt, heeft het vermogen te blijven onderzoeken. Het is echter ongelofelijk moeilijk religieus te zijn met een heldere, nauwkeurig werkende, wetenschappelijke geest, die nergens bang voor is en zich niet bekommert om eigen veiligheid. Een religieuze geestesgesteldheid heb je echter niet zonder grondig alles van jezelf te kennen. Je lichaam, je gevoelens, de werking van je geest, het functioneren van je denken. Hij is waarlijk mens, die in zichzelf deze wetenschappelijke - en religieuze geestesgesteldheid combineert en daardoor harmonisch is zonder innerlijke tegenstrijdigheid. Maar hoe breng je dit nu tot stand? Want dit lijkt mij een absolute noodzaak gezien de toestand waarin de mens en de wereld al eeuwen lang verkeert. Hoe laat je al dat geconditioneerde achter je, hoe ontsluier je dit alles, hoe leer je zoiets? Waar en hoe maak je daar een begin mee?
Graag kom ik terug op mijn overwegingen m.b.t. wetenschap en religie zoals ik dat eerder op mijn blog van 15 - 06 kenbaar maakte. De vraag was toen of wetenschap en religie in een filosofie zijn te verenigen of dat zij gedoemd zijn een van elkaar gescheiden bestaan te leiden. Ik stelde dat ik daar eens goed over na moest denken omdat dit toch een zeer ingewikkeld onderwerp is. Het gaat er om dat we in onze Westerse denkwereld de wetenschap primair stellen en dit doen vanuit ons verdeeldheids denken. Immers de wetenschap neemt in onze cultuur een dergelijk dominante plaats in dat wij alles zijn gaan zien van uit het idee van de wetenschap dat alles bestaat uit delen en fragmenten zonder dat deze deel zouden uitmaken van een groter geheel. Wij hebben dit in ons denken dusdanig geïntegreerd dat wij zijn gaan denken dat dit de enige en absolute waarheid is. In het Oosten, met name in India, waar religie en filosofie primair uitgangspunt is ziet men dit totaal anders en zij zeggen zelfs dat het geen enkele zin heeft om alles op te delen en te fragmenteren. Zij gaan uit van een groter geheel. Het idee wat leeft in de Westerse wereld, is dat je alles dient te onderzoeken via het kleine als je het grotere wilt benaderen, berust op een uitermate pijnlijke vergising.
Is religie en wetenschap te combineren in een filosofie? Laten we eens een poging wagen. Ik ben uitgegaan van iets wat heel dicht bij ons zelf ligt en waar ieder van ons wel eens mee te maken heeft gehad. Kinderen. Als kinderen leren praten zijn zij al snel in staat om vragen te stellen. Mama wat is dat, waarom, welke kleur is dat, wanneer gaan we naar oma, wie is dat, hoe heet jij? Kinderen kunnen je zoveel vragen stellen dat je er soms moe van wordt. Maar bekijk deze vragen eens; wat, waarom, welke, wanneer, wie, hoe. Ik noem het voor het gemak maar even 5W vragen en 1H vraag. Maar zijn dat niet de zelfde vragen als ook wetenschapers zich stellen als ze voor het eerst iets gaan onderzoeken? Maar ook vragen als; waar komen de baby'tjes vandaan, waar is oma nu (als oma is overleden), gaan wij ook dood en gaan we dan naar oma toe? Zijn dit eigenlijk niet de zelfde religieuze vragen die wij ons zelf ook stellen? Goed misschien stellen wij ze anders maar komt het niet op het zelfde neer?
Je zou kunnen stellen dat het kind bij zijn geboorte al twee verschillende geestesgesteldheden bezit. A. de onderzoekende of wetenschappelijke geestesgesteldheid en B. de religieuze geestesgesteldheid. Beide geestesgesteldheden zijn nog puur, jong, flexibel, creatief en als zodanig onaangetast. Maar deze pure, onaangetaste geestesgesteldheden worden al snel geconditioneerd met antwoorden van ouders, leraren, priesters, goeroes, politieke leiders en vele anderen die op hun beurt geconditioneerd zijn door hun opvoeders en anderen. En zo gaat dat al eeuwen door. Evenals de toenemende verdeeldheid onder de mensen en in de mens zelf, het individuele geweld en de georganiseerde geweldadigheden, oorlogen en corruptie in de wereld al eeuwen door gaat. De oorzaak hiervan moet naar mijn mening gezocht worden in een verkeerde, onjuiste geestesgesteldheid van de mens. De huidige primaire wetenschappelijke geestesgesteldheid in het Westen, die het verdeelde en gefragmenteerde denken in zich heeft en de Oosterse religie die uit gaat van heelheid is momenteel niet te verenigen en naar mijn overtuiging ook niet in een harmonisch evenwicht te brengen. Hiervoor zal een andere en juiste geestesgesteldheid dienen te ontstaan. Hierover de volgende keer.
Is de dood de tegenstelling van het leven? Moeten we de dood maar ondergaan En is het leven ons gegeven? Wat dient er te onstaan Om het leven te zien als dood En dood als leven. Hoe kunnen beiden samen gaan?
Het "ego", het "ik", het "zelf", Opgebouwd in het verleden Door het denken, het bewuste, Al wat ons is doorgegeven En waaraan we stevig hechten, Al dat geconditioneerde Dienen we te ontvlechten.
Zie toch eerst dat ene feit, Dat wat wij leven noemen Die afschuwelijke aangelegenheid, Hoe kunnen we die begrijpen, Met al zijn wedijver, wanhoop, kwellingen, Jalousie, geweld, oorlog, coruptie, Eenzaam- en neerslachtigheid.
Natuurlijk proberen mensen ergens zin te geven, En zeggen dan dat je zus of zo moet leven. Maar als wij al deze geromantiseerde, verzonnen, Idealistische onzin ter zijde schuiven, En alleen kijken naar het feit Dat alles voortkomt uit het denken, Dan zien wij de ware werkelijkheid, En zal men begrijpen dat al wat men Denkende heeft opgebouwd, Als het niet wezenlijke Dient te worden beschouwd.
Als wij zo onder de druk van het denken leven Dan hebben wij, wat onder dood wordt verstaan En proberen te vermijden, M.I. "het beëndigen van iets" Van het leven afgescheiden. Maar als wij alles wat het denken In onszelf tot stand heeft gebracht Te niet doen, wat moed en durf vereist, Want het doet pijn, Wat blijft er dan over? Dan beleeft men het "dood zijn".
Leven is "afsterven" en zodanig steeds weer nieuw. Een leven zonder centrerend ik bestaat, Een leven wat daarom nauw met "dood zijn" Samen gaat. Het "ik", het "ego", het "zelf", Zorgvuldig door het denken uitgelijnd Gaat verloren, En het individu verdwijnt.
Wij zien dan in dat wij die wereld zijn, En dat die wereld is in ons, Dat het "jij"en "ik" is opgeheven. Natuurlijk is dat even wennen, Maar toch, mijn huis niet uitgaand, Leer ik de wereld kennen.
Jomeij.
Ik ben er voor ongeveer een maand even tussen uit.
Ze zeggen dat ik lijd aan eenzaamheid, Dat ik de mensen mijd, En dat ik niet tegen mijn eenzaamheid strijd, Ze zeggen eenzaam zijn is negatief, Laat een vrijwilliger je bezoeken, Ze zeggen doe iets asjeblieft, Ga er op uit, zoek mensen op, En wees eens wat actief.
Ik ga nu bijna geloven dat ik eenzaam ben, Ik ga nu bijna geloven dat ik weinig Mensen ken, Ik ga nu bijna denken eenzaam zijn is negatief, En tegen eenzaamheidgevoelens Is geen alternatief.
Ik ben wel oud en wat versleten, alleen, en wel eens wat vergeten, Maar ik ben ook wijs geworden door het leven, En kan mijn wijsheid delen, Althans voor hen die horen wil, Zo niet, dan ben ik stil.
Eenzaam zijn, is nog geen eenzaamheid, Het is geen vast gegeven, maar een proces Wat hoort bij het leven. Immers een-saam betekent een zijn met jezelf, Het samen vloeien van je lichaam-ego en je geest. Het proces is moeilijk, maar uiteindelijk positief, Het bereiken van die eenheid is mij lief.
Dus lieve mensen noem eenzaam zijn Geen eenzaamheid en ook niet negatief, Laat mij met rust, gun mij mijn lijden en mijn pijn, Laat mij in mijn "zijn", want dan pas Is er pespectief. Heb respect voor wat ik wens, En ik hoop dat je wilt proberen, Je eigen angsten niet te mijden En op mij te projecteren. Heb over mij geen zorg en heb Vooral geen medelijden.
Jomeij.
Eenzaamheid schijnt in Nederland een groot probleem te zijn. Gepubliseerde cijfers spreken van een schatting van tussen de één en de anderhalf miljoen in 2006. Zitten wij met onze analyse over eenzaamheid en dat dit een probleem is wel op het goede spoor?? Of wijzen deze getallen ons op een onjuiste analyse?? Als U daar een bepaalde gedachte over heeft laat het mij dan weten asjeblieft. We moeten hier zeker eens op terug komen.
Het denken kan alleen fragmenteren, het kan de "heelheid"niet aan. Het denken schiet hiervoor te kort.
Vraag:nemen we de ware werkelijkheid wel waar of bestaat er nog een andere werkelijkheid? Lees hier later meer over op mijn blog.Jomeij.
Het denken schept verdeeldheid onder de mensen, het denken kan de heelheid, en de daarmee verbondenheid, van de mensen niet aan. Het denken veroorzaakt en schept immers alle grenzen. Niet alleen tussen de landen maar ook in die van de relaties en in de persoon zelf. Jomeij.
De honger en de armoede in de wereld wordt in stand gehouden door de armoede van de geest. Jomeij
Het leven is zo simpel, je hoeft het alleen maar te leven. Jomeij
Voor ons betekent VREDE alleen nog het ontbreken van OORLOG.
Moeten wij ons dan niet van de mens bevrijden?
Zij die menen dat de wereld en de kosmos een gescheiden bestaan leiden kennen zichzelf niet
De oorzaak van angst is vaak bekend.
De angst is angstaanjagend.
Heb lief al wat leeft.
Nee, wat is democratie?
Ook met politieke ruimte is er geen democratie.
Alle politieke partijen dienen stevig te worden opgesloten.
