Chronologisch overzicht van ruimtevaarders, bemande ruimtevluchten en onbemande sondes.
17-09-2015
dit gebeurde op 17 september
vertrek in 1985 van het ruimteschip Soyuz T14 (Norad ID: 16051), naar het Soviet ruimtestation Salyut 7.
De belangrijkste doelstellingen van deze missie zijn de ontvangst van Kosmos 1686 en het uitvoeren van buitenaktiviteiten (EVA) met het oog op toekomstige ruimtestations.
Op 13 november begonnen de cosmonauten hun communicatie met de TsUP te versleutelen en op 21 november keerde Soyuz T14 met Vasyutin en Volkov naar de aarde terug, samen met Savinykh die 168 dagen in Salyut 7 was. Grechko was al op 26 september in Soyuz T13 geland.
Volgens NASA hebben psychologen van de Russische Ruimtevaart de missie vroegtijdig beëindigd als gevolg van "geestes en prestatie problemen" met de bemanning. Volgens andere bronnen had de commandant hoge koorts en een urineweginfectie.
Officieel werd de geplande 6 maanden missie vroegtijdig beëindigd door ziekte van commandant Vasyutin.
De inzittenden bij de lancering zijn:
Vladimir V.Vasyutin, gezagvoerder,
Georgiy M., vluchtingenieur,
Aleksandr A.Volkov, wetenschapper;
bij de landing:
Vladimir V.Vasyutin, gezagvoerder,
Viktor P.Savinykh, vluchtingenieur,
Aleksandr A.Volkov, wetenschapper.
geboorte in 1930 te Weatherford – Oklahoma, van Thomas Patten ‘Tom’ Stafford.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van Nasa 2-1962 groep.
Maakte ruimtevlucht in gemini 6 en 9, apollo 10 en 18.
Verbleef 21,16 dagen in de ruimte.
Nam deel aan eerste ruimte rendez-vous op 16 december 1965.
Mede snelheidsrecordhouder (11107 m/s) - apollo 10.
Was bij eerste koppelling van VS & Sovjet ruimtetuig op 17 juli 1975.
Was astronaut tot 1975.
geboorte in 1930 te Hereford – Texas, van Edgar Dean ‘Ed’ Mitchell.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van Nasa 5-1966 groep.
Maakte ruimtevlucht in apollo 14.
Verbleef 9,00 dagen in de ruimte.
Maakte 2 maanwandelingen - samen 9u22’31”.
Zesde mens op de maan – apollo 14.
Was astronaut tot 1972.
geboorte in 1943 te Tallahassee – Florida, van Dr Samuel ‘Sam’ Thornton Durrance.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van ASTRO 1 & 2.
Maakte ruimtevlucht in STS 35 en 67.
Verbleef 25,59 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot maart 1995; bleef aktief als ruimtevaartmedewerker.
geboorte in 1961 te Palo Alto – California, van Pamela Ann Melroy.
Amerikaanse piloot/astronaute – USAF Testpiloot.
Lid van NASA 15-1994 “The Flying Escargots”.
Maakte ruimtevlucht in STS 92, 112 en 120.
Verbleef 23,74 dagen in de ruimte.
Was astronaute tot juli 2009.
selektie in 1962 van de NASA-2 astronauten (Next Nine-Nifty Nine-New Nine)
Neil Armstrong,
Frank Borman,
Charles Conrad,
Jim Lovell,
Jim McDivitt,
Elliot See,
Tom Stafford,
Ed White,
John Young.
Allen vlogen missies in het Gemini-programma behalve Elliott See, die was als bevelhebber piloot van Gemini 9 gekozen, maar stierf in een T-38 vliegtuigcrash vier maanden voor de lancering. Alle anderen vlogen ook in Apollo, behalve Ed White, die omkwam in de brand van Apollo 1 op het lanceercomplex.
Conrad en Stafford maakten ook een niet-maan vlucht in een Apollo ruimtevaartuig: Conrad op Skylab 2 en Stafford in Apollo-Soyuz. Zes van deze groep: Borman, Lovell, Stafford, Young, Armstrong en Conrad maakten vluchten naar de maan.
Lovell en Young vlogen twee maal naar de maan; Armstrong, Conrad en Young liepen op de maan.
John Young vloog later in de Ruimtependels STS-1 en STS-9; hij was zowel de eerste als de laatste van zijn groep in de ruimte.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1961: de VS militaire wetenschapssatelliet Discoverer 31;
in 1962: een VS fotospion KH-4;
in 1966: een SU ruimtekernbom OGCh-05L (X7);
in 1970: een SU fotoverkenner Zenit-2M;
in 1975: acht SU militaire communicatiesatellieten Strela-1M;
in 1983: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1986: een SU fotoverkenner Oblik;
in 1986: de weersatelliet NOAA 10;
in 1987: een SU militaire waarnemer Kobal't;
in 1991: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-41;
vertrek in 1996 van de ruimtependel Atlantis STS 79 (Norad ID: 24324), voor een verblijf van 10 dagen in de ruimte, met koppeling aan het Soviet ruimtestation MIR.
Deze missie bevat de tweede vlucht van de SPACEHAB module ter ondersteuning van de Shuttle-Mir activiteiten en de eerste vlucht van de SPACEHAB Double Module configuratie.
STS-79 volbrengt de vierde Shuttle-Mir koppeling en brengt bij de landing de Amerikaanse astronaute Lucid, na 188 dagen in de ruimte, terug naar de aarde. Lucid volbracht daarmee de langste ruimtevlucht tot dan voor een vrouw. Astronaut Blaha zal voor ongeveer vier maanden in MIR blijven en in januari 1997 met de STS-81 bemanning terugkeren.
De inzittenden bij de lancering zijn:
als hoofdbemanning:
William F.Readdy, bevelhebber,
Terrence W.Wilcutt, piloot,
Thomas D.Akers, missiespecialist,
Jerome Apt, missiespecialist,
Carl E.Walz, missiespecialist en
als MIR-astronaut:
John E.Blaha;
bij de landing:
de hoofdbemanning en
Shannon W.Lucid.
geboorte in 1956 te New York City, van Kevin Richard Kregel.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van NASA 14-1992 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 70, 78, 87 en 99.
Verbleef 52,76 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot 27 juni 2002.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1966: de VS militaire satellieten DMSP 4A-F1, KH 7 Samos? en OPS 6874;
in 1967: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1968: een SU fotoverkenner Zenit-4;
in 1970: een SU doelsatelliet DS-P1-I;
in 1972: een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1975: een SU fotoverkenner Zenit-4MK;
in 1977: een SU oceaanobservatie satelliet US-A en een fotoverkenner Zenit-4MKM;
in 1978: de JP astronmiesatelliet Exos B/Jikiken;
in 1982: een SU ELINT satelliet Tselina-D en de communicatiesatelliet Ekran 09;
in 1986: de SU GLONASS navigatiesatellieten Uragan 24L, 25L en 26L;
in 1987: de telecomsatellieten Optus A3/Aussat A3 (AU) en ECS 4/Eutelsat 1-F4, de SU GLONASS navigatiesatellieten Uragan 33L, 34L en 35L, en de VS militaire satellieten Transit 21/Oscar 27 en Transit 22/Oscar 29;
in 1988: de SU GLONASS navigatiesatellieten Uragan 42L, 43L en 44L en de NASDA telecomsatelliet Sakura 3B/CS 3B;
vertrek in 1976 van het ruimteschip Soyuz 22 (Norad ID: 9421), voor een 8-daagse opdracht in een baan om de aarde.
Sojoez 22 is een wetenschappelijke missie met een aangepaste Sojoez-capsule die als back-up voor het Apollo-Sojoez-testproject van het vorige jaar had gediend.
Cosmonauten Bykovski en Aksyonov fotograferen gedurende een week het oppervlak van de aarde met een speciaal gebouwde camera. Het was de bedoeling hiermee manieren te vinden voor een verbetering van de economische planning.
De inzittenden zijn:
Valeriy F.Bykovskiy, gezagvoerder,
Vladimir V.Aksyonov, vluchtingenieur.
geboorte in 1941 te Lipniki – Volhynia, van Miroslaw Hermaszewski.
Poolse piloot/cosmonaut.
Lid Interkosmos 1976 groep.
Maakte ruimtevlucht in soyuz 30.
Verbleef 7,92 dagen in de ruimte.
Eerste Pool in de ruimte - 27 juni 1978.
Was cosmonaut tot 1978.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1967: een VS fotospion KH4B?/Discoverer?;
in 1969: een SU kernkoptest OGCh;
in 1972: een SU fotoverkenner Zenit-2M;
in 1981: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1982: een SU militaire waarnemer Feniks;
in 1987: een SU aardobservatie satelliet Resurs F1;
lancering in 1968 vanaf Baikonur LC81/23, van de Soviet ruimtesonde 7K-L-1 N°9L/Zond 5.
Zond 5 wordt gelanceerd via een aardse parkeerbaan om wetenschappelijke studies te doen tijdens een vlucht om de maan en daarna terug te keren naar de aarde.
Op 18 september vliegt de ruimtesonde op 1950 km hoogte rond de maan met aan boord oa schildpadden, vliegen, meelwormen, planten en zaden. Ook een pop zat voorzien van stralingsdetektoren in een cosmonautenstoel.
Op 21 september komt de terugkeercapsule behouden neer in de Indische Oceaan op 32,63°Z - 65,55°O, en wordt met succes geborgen.
Dit was de eerste succesvolle Sovjet circumlunaire missie met terugkeer naar de aarde, als voorbereiding op een bemande vlucht.
(afbeelding: vrije voorstelling van zond 5 boven de maan, capsule in zee)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1968-076A
Norad ID: 3394
Lanceertuig: Proton-K/D1E
Massa: 5375 kg.
lancering in 1978 vanaf Baikonur LC81/24, van de Soviet ruimtesonde 4V-1 N°361/Venera 12.
Deze venussonde bestaat uit een drager en een landingsmodule die op 21 december gedurende 1 uur afdaalt in de venusatmosfeer aan de nachtzijde van de planeet op 7°Z -294°O.
De drager vliegt verder in de ruimte en komt in een heliocentrische baan.
De landingsmodule bevat instrumenten om de samenstelling en aard van de atmosfeer, en de samenstelling en mechanische eigenschappen van het oppervlak te bestuderen.
De informatie werd via de drager naar de aarde geseind tot deze na 110 minuten buiten het bereik van de landingsplaats was. Er werden geen beelden bekomen (de lensdop bleef zitten) en er gebeurde geen bodemanalyse (het grondmonster kwam niet correct in de kamer).
Wel werd bliksem en donder gedetekteerd, het voorkomen van zwavel en chloor in de wolken en van koolmonoxide op lage hoogte.
(afbeelding: venera 12 model)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1978-086A
Norad ID: 11025
Lanceertuig: Proton-K/D-1
Massa: 4940 kg.
geboorte in 1950 te Saigon – Vietnam, van Dr Eugene ‘Gene’ Huu-Chau Trinh.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van Spacelab 3-1983 en USML 1-1990 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 50.
Verbleef 13,81 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot juli 1992 en bleef aktief in de ruimtevaart.
geboorte in 1958 te Wetumka – Oklahoma, van John Bennett Herrington.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 16-1996 “The Sardines”.
Maakte ruimtevlucht in STS 113.
Verbleef 13,78 dagen in de ruimte.
Maakte 3 ruimtewandelingen – samen 19u55’.
Was astronaut tot 9 september 2005 en bleef actief in de ruimtevaart.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964: een VS fotospion KH-4A;
in 1968: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1971: een SU fotoverkenner Zenit-4MK;
in 1973: een SU navigatiesatelliet Tsiklon;
in 1979: een SU fotoverkenner Zenit-4MKM;
in 1981: een SU oceaanobservatie satelliet US-P;
in 1983: een SU aardobservatie satelliet Resurs F1;
in 1989: zes SU militaire communicatiesatellieten Strela-3;
in 1990: een SU militaire navigatiesatelliet Parus;
in 1997: de communicatiesatellieten Iridium 27, 28, 29, 30, 31, 32 en 33.
lancering in 1959 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde E-1(A) N°6/Luna 2.
Luna 2 wordt gelanceerd met de bedoeling na een rechtstreekse vlucht te pletter te slaan op het maanoppervlak.
Het lanceertuig is een 2de generatie SS-6/Sapwood met langere 3de trap.
Na een vlucht van 34 uur 23 min valt het radiosignaal uit bij de inslag à 3,3 km/sec van Luna 2 in het Moeras van Bederf (29°N – 0°W). Het is dan 13 september 21:02:23 GMT.
De sonde (embleembol) wordt zo het eerste door mensen vervaardigde tuig dat zich op het maanoppervlak bevindt.
(afbeeldingen: model van de sonde en een embleembol)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1959-014A (xi 1)
Norad ID: 114
Lanceertuig: 8K72/I1-7B(Luna)
Massa: 390 kg.
lancering in 1962 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde 2MV-2 N°1.
Deze sonde moet fotos naar de aarde seinen tijdens het voorbijvliegen aan de planeet venus. Door het falen van de motoren die de sonde op weg moeten zetten naar venus blijft 2MV-2 sn 1 echter in een baan om de aarde steken.
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1962-045A (a.phi 1)
Norad ID: 389
Lanceertuig: Molniya 8K78 T103-14
Massa: 6500 kg.
vertrek in 1966 van de ruimtecapsule Gemini GT-11 (Norad ID: 2415), voor een 3-daagse oefenvlucht in een baan om de aarde.
De bemanning slaagt in de koppeling met het Agena-doel (GATV), waarna het geheel tot op 800 km hoogte gebracht wordt. De astronauten overzien zo voor het eerst de ganse aarde als een bol.
Secundaire doelstellingen waren oa ervaring opdoen met aktiviteiten buiten de capsule (EVA), alsmede experimenteren met aaneengebonden ruimtetuigen.
De inzittenden zijn:
Charles P.Conrad, bevelhebber-piloot,
Richard F.Gordon, co-piloot.
lancering in 1970 vanaf Baikonur LC81/23, van de Soviet ruimtesonde E-8-5 N°406/Luna 16.
Luna 16 was de eerste robotsonde die er in slaagde met een bodemmonster van de maan terug te keren naar de aarde en de eerste door de Sovjet-Unie na de Apollo 11 en 12 missies.
De sonde kwam op 20 september neer op de maan op ongeveer 100 km ten westen van krater Webb (0,68°Z -56,3°O). Op 24 september landde de terugkeercapsule met 101 gram maanmateriaal in Kazachstan.
(afbeelding: terugkeercapsule)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1970-072A
Norad ID: 4527
Lanceertuig: Proton-K/D(UR-500)
Massa: 5600 kg.
vertrek in 1991 van de ruimtependel Discovery STS 48 (Norad ID: 21700), voor een verblijf van 5 dagen in een baan om de aarde.
De hoofdtaak van de bemanning is het in de ruimte plaatsen van de Satelliet voor Onderzoek van de Bovenste Atmosfeer (UARS).
Tijdens de geplande 18 maanden durende missie, zal het observatorium het meest uitgebreide studie ooit uitvoeren van de aardse troposfeer, met de beschermende ozonlaag van de planeet.
De inzittenden zijn:
John O.Creighton, bevelhebber,
Kenneth S.Reightler, Jr, piloot,
Mark N.Brown, missiespecialist,
Charles D.Gemar, missiespecialist,
James F.Buchli, missiespecialist.
vertrek in 1992 van de ruimtependel Endeavour STS 47 (Norad ID: 22120), voor een wetenschappelijke missie van 8 dagen in een baan om de aarde.
De hoofdlading bestaat uit de Spacelab-J (SL-J) module, gezamenlijk gesponsord door NASA en de National Space Development Agency (NASDA) van Japan. SL-J bevat 24 materiaal- en 19 biologie experimenten.
Deze laatste werden oa uitgevoerd op de bemanning zelf, alsmede op japanse karpers, dierlijke en plantaardige cellen, kippenembryo's, fruitvliegjes, schimmels, zaden, kikkers en kikkereieren.
Lee en Davis vormen het eerste echtpaar dat samen een ruimtevlucht maakt.
De inzittenden zijn:
Robert L.Gibson, bevelhebber,
Curtis L.Brown, Jr, piloot,
Mark C.Lee, lading commander,
Jan Nancy Davis/Lee, missiespecialist,
Jerome Apt, missiespecialist,
Mae C.Jemison, missiespecialist,
Mamoru Mohri, ladingspecialist.
vertrek in 1993 van de ruimtependel Discovery STS 51 (Norad ID: 22795), voor een 10-daagse opdracht in een baan om de aarde.
De opdracht bestaat in hoofdzaak uit het in de ruimte plaatsen van de ACTS satelliet (Advanced Communications Satellite Technology) en astronomische studies met de ORFEUS-SPAS (Orbiting Far and Extreme Ultraviolet Spectrograph-Shuttle Pallet Satellite).
Deze laatste is een gezamenlijk Duits-Amerikaans astrofysisch labo dat gedurende 6 dagen uit de pendel gezet werd, als eerste in een serie van ASTRO-SPAS astronomische missies.
De astronauten Newman en Walz voeren ook buitenaktiviteiten (EVA) uit, als voorbereiding op de geplande Hubble Space Telescoop onderhoudsmissie.
De inzittenden zijn:
Frank L.Culbertson, Jr, bevelhebber,
William F.Readdy, piloot,
James H.Newman, missiespecialist,
Daniel W.Bursch, missiespecialist,
Carl E.Walz, missiespecialist.
geboorte in 1940 te Jamestown – Tennessee, van Roger Keith Crouch.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van IML 1-1989 en MSL 1-1996 ladingspecialisten.
Maakte ruimtevlucht in STS 83 en 94.
Verbleef 19,66 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot 17 juli 1997 en bleef aktief in de ruimtevaart.
geboorte in 1966 te Teheran – Iran, van Anousheh Ansari.
Iraans-Amerikaanse ingenieur.
Maakte ruimtevlucht in soyuz TMA9(TMA8).
Verbleef 10,88 dagen in de ruimte.
Eerste Iraanse in de ruimte - 20060918.
Vierde ruimtetourist.
overlijden in 1994 te Moscow, van Boris Borisovich Yegorov
Soviet dokter/cosmonaut
Geboren op 26 november 1937, te Moscow
Selectie: Voskhod Groep (Medische Groep 1)-1964
Missies: Voskhod 1
Verbleef 1d 0h 17m (1,01d) in de ruimte
Overleed aan een hartaanval.
Werd meervoudig onderscheiden, oa met de Medaille van de Arbeid, hier afgebeeld.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1961: de VS militaire wetenschapssatelliet Discoverer 30;
in 1975: een SU fotoverkenner Orion;
in 1984: de CN militaire satelliet China 16/FSW O-6;
in 1993: de NASA satelliet voor communicatietechniek ACTS/TOS;
lancering in 1975 vanaf Cape Canaveral LC41, van de VS ruimtesonde Viking 2.
Deze marssonde bestaat uit een orbiter, die 2 camera’s en instrumenten voor meting van druk, temperatuur en IR-straling bevat; en een lander, uitgerust met oa: massaspectrometer, stofwisselings-detector, stereokleurencamera, gaschromatograaf en seismometer.
Op 7 augustus 1976 komt het geheel in een baan om mars en de lander komt op 3 september 1976 zacht neer op 48°N-226°W, 200 km ten westen van de krater Mie in Utopia Planitia. De lander wordt tot Soffen Memorial Station omgedoopt en werkt tot uitputting van de batterijen op 11 april 1980.
De orbiter meldde oa de ontdekking van een enorme hoeveelheid water aan de polen.
Viking 1 en 2 bezorgden ons samen 55000 foto’s.
(afbeeldingen: orbitermodel, lander op mars)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1975-083A
Norad ID: 8199
Andere namen: Viking Orbiter 2
Lanceertuig: Titan IIIE
Massa: 596 kg.
lancering in 1978 vanaf Baikonur LC81/23, van de Soviet ruimtesonde 4V-1 N°360/Venera 11.
Deze venussonde bestaat uit een drager en een landingsmodule die op 25 december afdaalt in de venusatmosfeer aan de nachtzijde van de planeet op 14°Z – 299°O. De drager vliegt verder in de ruimte.
De landingsmodule bevat instrumenten om de samenstelling en aard van de atmosfeer, en de samenstelling en mechanische eigenschappen van het oppervlak te bestuderen.
De informatie werd via de drager naar de aarde geseind tot deze na 95 minuten buiten het bereik van de landingsplaats was. Er werden geen beelden bekomen (de lensdop bleef zitten) en er gebeurde geen bodemanalyse (het grondmonster kwam niet correct in de kamer).
Wel werd bewijs geleverd van bliksem en donder, het voorkomen van zwavel en chloor in de wolken en van koolmonoxide op lage hoogte.
(afbeelding: lander in montagehal)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1978-084A
Norad ID: 11020
Lanceertuig: Proton-K/D-1
Massa: 4940 kg.
vertrek in 1994 van de ruimtependel Discovery - STS 64 (Norad ID: 23251), voor een 11-daagse opdracht in een baan om de aarde.
De voornaamste taak is het testen van het LITE (Lidar In-space Technology Experiment), zijnde het gebruik van optische laserpulsen in plaats van radiogolven voor de studie van de aardatmosfeer. Vijfenzestig groepen uit 20 landen maakten metingen op de grond en in vliegtuigen om de LITE gegevens te controleren.
Het autonoom labo Spartan-201, voor metingen ivm de zonneaktiviteit, wordt uit de pendel gezet en na twee dagen terug ingevangen.
Na 10 jaar werd ook nog eens een buitenaktiviteit (EVA) uitgevoerd door de VS, zonder mechanische verbinding met een ruimteschip.
De inzittenden zijn:
Richard N.Richards, bevelhebber,
Blaine L.Hammond, Jr, piloot,
Jerry M.Linenger, missiespecialist,
Susan J.Helms, missiespecialist,
Carl J.Meade, missiespecialist,
Mark C.Lee, missiespecialist.
geboorte in 1952 te Manchester - New Hampshire, van Lee Miller Emile Morin.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 16-1996 “The Sardines”.
Maakte ruimtevlucht in STS 110.
Verbleef 10,82 dagen in de ruimte.
Maakte 2 ruimtewandelingen - samen 14u07’.
Was astronaut tot 2002 en bleef actief in de ruimtevaart.
geboorte in 1956 te Prosyanaya – Dnepropetrovsk, van Anatoli Pavlovich Artsebarsky.
Russische piloot/cosmonaut.
Lid van Buran 2-1985 / GKNII 2 / RAN 5 / TsPK 9 groep.
Maakte ruimtevlucht in soyuz TM12.
Verbleef 144,64 dagen in de ruimte.
Maakte 6 ruimtewandelingen - samen 32u17’.
Was cosmonaut tot juli 1994 en bleef aktief als ruimtevaartmedewerker.
geboorte in 1965 te Euclid – Ohio, van Sunita Lyn 'Suni' Williams.
Amerikaanse missiespecialist/astronaute - USNavy testpiloot.
Lid van NASA 17-1998 “The Penguins”.
Maakte ruimtevlucht in STS 116(117) en soyuz TMA05M.
Verbleef 321,70 dagen in de ruimte.
Maakte 7 ruimtewandelingen - samen 50u40’.
overlijden in 1995 te Berlijn, van Reinhard Alfred Furrer
lancering in 1967 vanaf Cape Canaveral LC36B, van de VS ruimtesonde Surveyor 5.
Het doel van het Surveyor-programma is gegevens verzamelen over de maanbodem, in het vooruitzicht van de Apollo-missies.
Na problemen tijdens de vlucht, komt Surveyor 5 op 11 september toch zacht neer in de Zee van de Stilte op 1°N – 23°O; zowat 30 km van de geplande landingsplaats.
Voor het eerst worden bodemmonsters ter plaats geanaliseerd, en wordt het effect van een raketvlam op de bodem gemeten.
(afbeeldingen: bodemfoto’s van de maan)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1967-084A
Norad ID: 2937
Lanceertuig: Atlas SLV-3C Centaur AC-13
Massa: 303 kg.
geboorte in 1964 te Zaoyang – Hubei, van Haisheng Nie.
Chinese piloot/yuhangyuan.
Lid van China 1-1998 selektie.
Maakte ruimtevlucht in shenzhou 6 en 10.
Verbleef 19,42 dagen in de ruimte.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1970: een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1973: een SU aardobservatie satelliet Sfera;
in 1982: een SU fotoverkenner Fram;
in 1983: de VS militaire communicatiesatelliet Satcom 2R(7);
in 1984: de VS militaire navigatiesatelliet USA 5/Navstar 10;
in 1988: de telecomsatellieten GStar III en SBS 5;
in 1994: de telecomsatelliet Telstar 402;
in 1996: de telecomsatelliet GE 1;
in 1998: de communicatiesatellieten Iridium 77, 79, 80, 81 en 82.
vertrek in 1995 van de ruimtependel Endeavour - STS 69 (Norad ID: 23667), voor een 11-daagse opdracht in een baan om de aarde.
Voor het eerst worden twee ladingen in de ruimte gezet en terug naar binnen gehaald tijdens één missie.
De eerste is Spartan 201-03, zijnde de derde Spartan 201 missie in de geplande serie van vier, voor studie van de buitenste atmosfeer van de zon en de zonnewind die voortdurend langs de aarde stroomt.
De tweede is WSF-2, bestaande uit een stalen schijf, ontworpen om dunne films in een ultravacuum omgeving te laten ontstaan, voor toepassing in een volgende generatie geavanceerde elektronica.
De inzittenden zijn:
David M.Walker, bevelhebber,
Kenneth D.Cockrell, piloot,
James S.Voss, ladinggezagvoerder,
James H.Newman, missiespecialist,
Michael L.Gernhardt, missiespecialist.
geboorte in 1939 te Portland – Oregon, van Stanley David Griggs.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van Nasa 8-1978 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 16/51D.
Verbleef 7,00 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandeling van 3u06’.
Sterft in oldtimervliegtuigcrash op 17 juni 1989, te Earle, Arkansas.
selektie in 1993 van de RAN-5 wetenschapper
Anatoly Artsebarsky.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1967: de NASA wetenschapssatelliet Biosatellite 2;
in 1971: een SU ELINT satelliet Tselina-O;
in 1983: een SU militaire waarnemer Oktan;
in 1984: een SU militaire waarschuwer Oko;
in 1987: zes SU militaire communicatiesatellieten Strela-3;
in 1990: de SU aardobservatie satelliet Casimir 1/Resurs F09;
lancering in 1977 vanaf Cape Canaveral LC41, van de VS ruimtesonde Voyager 1.
Deze sonde moet evenals de eerder gelanceerde Voyager 2 een ruimtevlucht maken langs de buitenplaneten van ons zonnestelsel.
Voyager 1 komt eerst aan bij Jupiter (dichtste benadering op 5 maart 1979) en later bij Saturnus (dichtste benadering op 12 november 1980).
Zowel vóór als na deze ontmoetingen werden metingen gedaan van de interplanetaire ruimte ivm magnetisme, plasma en geladen deeltjes. Zo'n 18.000 foto's van Jupiter en zijn satellieten en ongeveer 16.000 afbeeldingen van Saturnus, zijn ringen en satellieten werden verkregen.
Op 14 februari 1990, keek Voyager 1 terug van waar hij vandaan kwam en nam het eerste 'familieportret' van het zonnestelsel, met de zon en de planeten venus, aarde, jupiter, saturnus, uranus en neptunus; zoals gezien van "buiten" het zonnestelsel.
De belangrijkste ontdekkingen waren de vulkanen op io en de dikke dampkring om titan.
(afbeeldingen: Voyager 1 model, io en titan)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1977-084A
Norad ID: 10321
Lanceertuig: Titan IIIE
Massa: 722 kg.
vertrek in van het ruimteschip Soyuz TM-8 (Norad ID: 20218), naar het Soviet ruimtestation MIR, met aan boord de 5de vaste bezetting van het station.
Hun komst in Mir op 7 september werd voorafgegaan door een nieuwe versie cargoschip, namelijk Progress M-1.
Viktorenko en Serebrov brachten hun eerste weken in het station door om sterren te observeren en micro-zwaartekracht experimenten uit te voeren. Verder werden voorbereidingen getroffen voor de komst van de volgende MIR-module.
De cosmonauten keren na 166 dagen terug naar de aarde.
De inzittenden zijn:
Alexander S.Viktorenko, gezagvoerder,
Alexander A.Serebrov, vluchtingenieur.
geboorte in 1929 te Shorshely, van Andrian Grigoryevich Nikolayev.
Russische piloot/cosmonaut.
Huwde cosmonaute Valentina Tereshkova.
Lid van Luchtmacht 1-1960 groep.
Maakte ruimtevlucht in vostok 3 en soyuz 9.
Verbleef 21,64 dagen in de ruimte.
Vader van het eerste kind van in de ruimte verbleven ouders.
Bleef ruimtevaartmedewerker tot 26 januari 1982.
Overlijdt aan hartaanval op 3 juli 2004 te Cheboksary.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964: de NASA astronomiesatelliet OGO 1 (A);
in 1968: een SU fotoverkenner Zenit-4;
in 1975: een SU militaire waarnemer Yantar'-2K;
in 1979: een SU aardobservatie satelliet Resurs F1;
in 1986: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-68 en de VS militaire satelliet
Delta Star 180/USA 19;
in 1988: de VS militaire satelliet OPS 4220/USA 32;
in 1989: de NASDA weerstelliet Himawari 4/GMS 4;
in 1996: een SU militaire navigatiesatelliet Parus en de VS satelliet Oscar 30/Unamsat-B.
vertrek in van het ruimteschip Soyuz TM22 (Norad ID: 23665), als 20ste expeditie naar het Soviet ruimtestation MIR.
Aan boord zijn twee cosmonauten en één ESA astronaut. Het ruimteschip koppelde op 5 september aan de Kvant-2 medule van het station. De bemanning zal 179 dagen in de ruimte blijven.
De inzittenden zijn:
Yuri P.Gidzenko, gezagvoerder,
Sergei V.Avdeyev, vluchtingenieur,
Thomas A.Reiter, vluchtingenieur - ESA Euromir 95.
geboorte in 1944 te Hartford – Connecticut, van Sherwood Clark ‘Woody’ Spring.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van Nasa 9-1980 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 23/61B.
Verbleef 6,88 dagen in de ruimte.
Maakte 2 ruimtewandelingen - samen 12u13’.
Was astronaut tot augustus 1988.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1965: vijf SU militaire communicatiesatellieten Strela 1;
in 1970: de VS militaire weersatelliet DMSP 5A-F2;
in 1976: een SU fotoverkenner Zenit-4MK;
in 1980: een SU aardobservatie satelliet Resurs F1;
in 1982: de NASDA testsatelliet Kiku 4/ETS 3;
in 1983: een SU fotoverkenner Fram;
in 1986 en 1987: een SU fotoverkenner Oblik;
in 1986: een SU doelstellietzwerm Romb;
in 1987: de SU communicatiesatelliet Ekran 16;
in 1990: de CN satellieten voor atmosfeeronderzoek China 30/Feng Yun 1-2, China 31/QQW 1 en China 32/QQW 2;
in 1993: de VS militaire communicatiesatelliet USA 95.
lancering in 1971 vanaf Baikonur LC81/24, van de Soviet ruimtesonde E-8-5 N°407/Luna 18.
Deze sonde moet stalen van de maanbodem naar de aarde brengen. De lander valt echter te pletter op 3,57°N – 56,50°O.
Het orbiter gedeelte voltooide 85 communicatie sessies en 54 maanomlopen vooraleer ook op de maan neer te storten door het gebruik van de afremraketten.
Luna 18 maakte gebruik van een nieuwe methode van navigatie, ontworpen door Babakhin, die op de leeftijd van 56 jaar een maand voordien overleden was.
(afbeelding: model van de lander)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1971-073A
Norad ID: 5448
Lanceertuig: Proton-K/D(UR-500)
Massa: 5600 kg.
geboorte in 1944 te Vevey, van Claude Nicollier.
Zwitserse missiespecialist/astronaut.
Lid van ESA 1-1992 en NASA 17-1998 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 46, 61, 75 en 103.
Verbleef 42,50 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandeling van 8u10’.
Eerste Zwitser in de ruimte - 19920731.
Was astronaut tot maart 2007.
geboorte in 1948 te Boston – Massachusetts, van Sharon Christa Corrigan McAuliffe.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaute – Lerares.
Lid van TIS 1985 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 25/51L.
Verbleef 73” (0,0008 d) in de ruimte.
Was bedoeld als eerste ‘ruimtelerares’.
Sterft in de Challenger pendel ramp op 28 januari 1986.
geboorte in 1953 te Heldenheim, van Gerhard Julius Paul Thiele.
Duitse missiespecialist/astronaut.
Lid van DLR 2-1987, NASA 16-1996 en EAC-1998 selektie.
Maakte ruimtevlucht in STS 99.
Verbleef 11,24 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot oktober 2005 en bleef actief in de ruimtevaart.
selektie in 1985 van
de IMBP-4 medicus
Yuri Stepanov;
de GKNII-2 staatswetenschappers
Viktor Afanasyev,
Anatoly Artsebarsky,
Gennadi Manakov; en
de NPOE-7 ingenieurs
Sergei Krikalyov,
Andrei Zaytsev.
Hiervan zullen Stepanov en Zaytsev geen ruimtevlucht maken.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1969: een SU fotoverkenner Zenit-4;
in 1972: de VS militaire wetenschapssatelliet OI-1X/Triad 1/TIP 1;
in 1975: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-31;
in 1977: een SU fotoverkenner Fram;
in 1988: de VS militaire satelliet USA 31;
in 1997: de EUTELSAT telecomsatelliet Hot Bird 3 en de EUMETSAT weersatelliet
lancering in 1962 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde 2MV-1 N°2.
Deze venussonde moet een instrumentencapsule neerlaten op de planeet venus, maar de sonde blijft steken in aardorbit omdat de vierde trap van de lanceerraket faalt.
Bepaalde bronnen beweren dat de planeet mars het doel was en dat deze sonde ‘3’ of ‘4’ als serienummer had. Ook bestaat er hier twijfel aangaande de echte bedoeling van de opdrachtgevers.
Het doel van 2MV-1 sn 2 kan ook een eenvoudige venuspassage geweest zijn.
(afbeelding: model 2MV-1)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1962-043A (a.tau 1)
Norad ID: 381
Andere namen: AMS Venera, Sputnik 20(VS)
Lanceertuig: Molniya 8K78 T103-13
Massa: 6500/890 kg.
geboorte in 1961 te Philadelphia – Pennsylvania, van Christopher John Ferguson.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van NASA 17-1998 “The Penguins”.
Maakte ruimtevlucht in STS 115, 126 en 135 .
Verbleef 40,42 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot 9 december 2011 en bleef actief in de ruimtevaart.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: een VS fotospion KH-5;
in 1970: de VS SIGINT satelliet Canyon 3/BMEWS 4;
in 1972: een VS fotospion OPS 8888/SAMOS 89;
in 1976: de SU communicatiesatelliet Molniya-2 en de VS militaire navigatiesatelliet TIP 3;
vertrek in 1983 van de ruimtependel Challenger STS 8 (Norad ID: 14312), voor een 6-daagse opdracht in een baan om de aarde.
De hoofdtaak is het in de ruimte plaatsen van de Indiase multifunctionele satelliet INSAT-1B.
Andere opdrachten waren: het wegdraaien van de neus van de pendel van de zon om de cockpit in extreme kou te testen, onderzoek met het Flight Instrumentation Pallet (DFI) en samenwerking uitproberen van de Ku-band pendelantenne met de Tracking en Data Relay Satellite-I (TDRS-1).
Biologische proeven werden op oa zes ratten uitgevoerd.
De bemanning liet de pendel ook tot 225 km hoogte dalen om de oorzaak van gloed te achterhalen die delen van de orbiters ’s nachts omringt.
De inzittenden zijn:
Richard H.Truly, bevelhebber,
Daniel C.Brandenstein, piloot,
Dale A.Gardner, missiespecialist,
Guion S.Bluford , Jr, missiespecialist,
William E.Thornton, missiespecialist.
vertrek in 1984 van de ruimtependel Discovery STS 12/41D (Norad ID: 15234), voor een 6-daagse opdracht in een baan om de aarde.
De hoofdtaak van de bemanning is het in de ruimte plaatsen van de communicatiesatellieten SBS-4 (Satellite Business System), SYNCOM IV-2 (ook bekend als LEASAT 2) en TELSTAR 3C.
Ook een lichtgewicht zonnepaneel (OAST-1) wordt uitgebreid getest met het oog op latere toepassingen in de ruimte, zoals bijvoorbeeld het ISS.
De inzittenden zijn:
Henry W.Hartsfield, Jr, bevelhebber,
Michael L.Coats, piloot,
Judith A.Resnik, missiespecialist,
Steven A.Hawley, missiespecialist,
Richard M.Mullane, missiespecialist,
Charles D.Walker, ladingspecialist.
geboorte in 1931 te Denver – Colorado, van John Leonard ‘Jack’ Swigert Jr.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van Nasa 5-1966 groep.
Maakte ruimtevlucht in apollo 13.
Verbleef 5,95 dagen in de ruimte.
Overleefde eerste noodtoestand voorbij aardorbit – apollo 13.
Mede hoogterecordhouder (401056 km) - apollo 13.
Overlijdt tgv uitgezaaide kanker op 27 december 1982 te Washington DC.
geboorte in 1971 te Honolulu – Hawaii, van Katherine Megan McArthur.
Amerikaanse wetenschapper/astronaute.
Lid van NASA 18-2000 “The Bugs”.
Maakte ruimtevlucht in STS 125.
Verbleef 12,90 dagen in de ruimte.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1961: de VS militaire wetenschapssatelliet Discoverer 29;
in 1972 en 1973: een SU fotoverkenner Zenit-2M;
in 1973: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-24;
in 1974: de NL astronomiesatelliet ANS 1;
in 1976: de CN spion China 6/JSSW 3;
in 1977: een SU communicatiesatelliet Molniya 1-38;
in 1982: een SU oceaanobservatie satelliet US-A;
in 1983: de communicatiesatellieten Molniya 3-21 (SU) en Insat 1B (IN);
in 1984: een SU aardobservatie satelliet Resurs-F1;
in 1988: een SU militaire waarschuwer Oko;
in 1990: de militaire satelliet Skynet 4C (UK) en de telecomsatelliet Eutelsat 2-F1;
in 1991: de JP/NASA astronomiesatelliet Solar-A/Yohkoh;
in 1993: de VS militaire satelliet USA 94;
in 1995: een SU militaire communicatiesatelliet Geizer;
vertrek in 1988 van het ruimteschip Soyuz TM6 (Norad ID: 19443), naar het Soviet ruimtestation MIR.
De bezoekende cosmonauten Vladimir Lyakhov en de Afghaanse wetenschapper Abdul Ahad Mohmand keren na 9 dagen terug met Soyuz TM5, terwijl de arts Valeriy Polyakov gedurende 241 dagen in de ruimte zal blijven.
Bij de landing op 21 december heeft Soyuz TM6 de cosmonauten Titov en Manarov aan boord die 366 dagen in het station waren; alsook de ESA astronaut Chrétien die daarmee zijn 25-daagse missie beëindigt.
De inzittenden bij de lancering zijn:
Vladimir A.Lyakhov, gezagvoerder,
Valeriy V.Polyakov, vluchtingenieur,
Abdul A.Mohmand, wetenschapper - Afghanistan;
bij de landing:
Vladimir G.Titov, gezagvoerde,
Musa K.Manarov, vluchtingenieur,
Jean-Loup J.Chrétien, wetenschapper - ESA.
geboorte in 1948 te Bedford – Indiana, van Charles David Walker.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van McDonnell Douglas PS-1983 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 12/41D, 16/51D en 23/61B.
Verbleef 19,91 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot december 1985 en bleef ruimtevaartmedewerker.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: een VS fotospion KH-4;
in 1963: een VS fotospion KH-5 en een SIGINT satelliet Lampo;
in 1969: een SU fotoverkenner Zenit-4;
in 1970: een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1974: een SU fotoverkenner Zenit-4MK en een aardobservatie satelliet Sfera;
in 1978: een SU fotoverkenner Zenit-4MKM;
in 1985: een SU aardobservatie satelliet Resurs-F1 en een militaire waarnemer Kobal't;
in 1991: de IN aardobservatie satelliet IRS 1B;
in 1994: de VS militaire weersatelliet DMSP-F12/USA 106;
in 1995: de JP telecomsatellieten JCSat 3 en N-Star A;
in 1996: de wetenschapssatellieten MicroSat 1/Mu-Sat/Victor (AR), Magion 5 (EZ) en
