In de database Meise van Achiel Bettesone vinden wij chronologisch een aantal feiten over diverse onderwerpen van de geschiedenis van Meise. Wij zochten op het thema klokken. 1667 Henrik De Pottere werd op 25.3 pastoor van Meise. Hij liet in de toren 2 klokken hangen (3800 en 2800 kg) 1735 De aanwezige klokken in de toren werden door de Fransen vervoerd naar het klooster van St.-Jacob op de Koudenberg te Brussel. 1760 De doodsklokken moesten 6 weken blijven luiden voor de dood van Arnold Melchior Roose toen die op 24.9 werd bijgezet in de crypte. 1842 In de kerktoren van Meise werden twee nieuwe klokken (2044 en 1528 pond) gehangen. Ze werden gegoten in Leuven door Van Aerschodt en werden op 14 september 1842 plechtig ingewijd. Baron Emmanuel van der Linden d'Hoogvorst en gravin de Beauffort waren peter en meter van de grote klok en graaf Amedeus de Beauffort en barones d'Hoogvorst waren peter en meter van de kleinere klok. De klokken waren trouwens door beide families geschonken. De oude klok van 575 pond werd verkocht.(Wanneer aangebracht ?) In 1939 werden deze twee klokken vervangen omdat ze gebarsten waren. De nieuwe klokken vielen echter in handen van de Duitsers tijdens W.O.II
We wachten nog steeds op het beiaardprogramma 2006. De concerten en bespelingen zijn wel reeds opgenomen in het programma van het GC De Muze van Meise. We zakken helaas naar 16 recitals. Jef Rottiers speelde tot 40 maal op de oude beiaard. Nu we twee beiaarden hebben zou ons streefdoel 50 moeten zijn d.w.z. 200,00 x 50 = 10 000,00. Er is ook heel wat beroering onder de toren van St.-Martinus, omdat de beiaard niet speelde bij het afscheid van pastoor Bie Boon! We wachten op een "uitwuifconcert" met receptie !? Is dat misschien op 27.8 gepland ? Heet van de naald : de voorzitter van het beiaardcomité Stef De Ridder zat het licht op groen voor een draadloos mini-systeem (camera en contactdoos) zodat we de beiaardier beneden kunnen zien spelen op een scherm.
Concerten : om 18 uur 23.7 Timothy Hurd "strings attached" 30.7 Andreas Schmid Rota, Schmid, Gershwin 6.8 Ana Elias Mozart, Mariën, fado's 13.8 Tiffany Ng Ravel, Gershwin, Van Noordt 20.8 Eddy Mariën 250 jaar Mozart 27.8 Eddy Mariën authentieke beiaardmuziek Bespelingen : om 9.30 uur 15.8 , 1.11, 11.11, 3.12 en 25.12 Eddy Mariën
In de randkrant van juli 2006 verscheen een column van Jaak Ockeley over de beiaarden van Meise. Dat is een mooie samenvatting, waar echter enkele elementen ontbreken (zie beiaardfiche). De aanzet voor een nieuwe beiaard werd gegeven door de Oud Soldaten (GSBL 1903). Die wilden hun spaarpot besteden aan de ontbrekende klok in de oude beiaard : de si bemol of bes klok). Het bedrag bleek echter ontoereikend voor een grote klok en toen kwam Eddy Mariën op de proppen met een nieuwe beiaard. De Sib (orde van autochtone Meisenaars) drong erop aan opnieuw de 4de plaats in de rij van de Vlaamse beiaardsteden in te nemen. Zo werden het 56 stuks. De grote Sib draagt de naam van KMGSBL 1903. De volledige story en het standpunt van Momumenten en Landschappen publiceerde ik hier eerder. De brief waarin de eis gesteld werd om de oude beiaard in zijn oorspronkelijke glorie te conserveren en te bespelen volgt nog.
De compagnie aardbei bracht een geslaagde opvoering van deze kombinatie van toneel en beiaardspel. Dank zij Jan Goovaerts, leerkracht aan de muziekacademie van Meise en ondanks het totaal gebrek aan publiciteit en informatie, werd het toch een succes. Jan nodigde zijn leerlingen uit en zorgde zef voor een receptie achteraf in 't Moment. De voorstelling ging daar door, omdat het regende. Met enige moeite was het beiaardspel te horen. De frigo's overstemden echter soms de lichte kokjes. Maar dat kon het enthousiasme van de kinderen en hun ouders niet drukken. Het was een schot in de roos met Jan Verheyen aan het klavier, boven in onze haan- en kruisloze toren, en An Van Doorslaere als verteller. De grote koekoeksklok en het kleinste klokje van de wereld gaven een originele toets aan het geheel. Ik denk al aan een poppenspel in kombinatie met het beiaardspel. Jan Goovaerts deelt bovendien met mij een idee om onze oude beiaard te bespelen met hamertjes. Ik dacht daaraan bij het zien van een aflevering van Inspector Morse, waarbij rond een wedstrijd met klokkenspel de intrige werd uitgewerkt. Die klokken werden getrokken met koorden en vormden een prima samenspel. Op ons 'monument' met de 8 nog steeds ontbrekende klokjes zouden wij percussie doen met hamers. Dat is iets voor onze volgende beiaardfeesten.
Bij de klokkenworp op de beiaardfeesten wierp ik elk jaar, na het beiaardconcert, de koekjes uit de toren. Enkele koekjes bevatten een nummer, waarme een prijs werd afgehaald. Het originele recept van de bakkerij Van Malderen was : 800 g boter 500 g griessuiker 5 g zout een weinig vanille 1/2 geraspte citroenschil 2 hele eieren 4 eigelen 100 g amandelboter 1,4 kg bloem Nu worden de koekjes door bakker Seynave gemaakt op basis van het originele recept. Stef De Ridder, voorzitter beiaardcomité werpt uit vanop het balkon van ' Moment. Ik heb lang gezocht naar een methode om de klokjes verder uit de toren te kunnen werpen. Er werd zelfs overwogen om een tenniskanon te gebruiken. Want als de wind tegen zat vielen de klokjes niet ver genoeg. Stef gebruikte eens een kraan van Sarens, na de death-ride. Maar dat was te ingewikkeld. Lees hierover meer in torenroepthaan.
Gelet op het bovenstaande (twee vorige afleveringen) kunnen wij geen gunstig advies verstrekken omtrent de voorgenomen werken. Wij menen dat de (oude) beiaard rond de vijftiger jaren niet zonder belang was, en dat om wille van dit belang de eigen klankaard en tijdsgebonden constructie en speelaard moeten worden gerespecteerd. Een verantwoorde restauratie moet in al haar belangrijke aspecten gedetailleerd in een goed samenhangend bestek, dat zich niet hoofdzakelijk beperkt tot het opsommen van administratieve bepalingen, worden beschreven. En nu ? Het was dan ook normaal dat enkel een nieuwe beiaard met 56 klokken aangekocht werd en dat de oude moest bewaard blijven zoals beschreven. Er verdwenen echter 8 klokken, het klavier en de automatische speeltrommel ontbreken en het 'monument' is niet bespeelbaar!
(vervolg) 2. Bij de aangehaalde 'gebreken' is geen enkele motivering of verantwoording gegeven, zodanig dat veel in het vage blijft, of meer appreciatie dan met feitelijkheid te maken heeft. 3. Het ontwerp beantwoordt niet aan de vereisten. Behalve een algemeen verslag over de bestaande toestand, ingekleurd in functie van vernieuwing en niet van restauratie, ontbreekt er een gedetailleerde en postgewijze technische beschrijving der werken met vermelding van de te gebruiken materialen. 4. De ontwerper beoogt te beschikken over een 'moderne' beiaard, en heeft het moeilijk met Michiels - karakter van de beiaard en de 'Denijnse' organisatie en speelaard. In dit verband wordt ook nog een uitbreiding gewenst van 47 klokken naar 56, wat uiteraard tot transformatie aan leiding geeft. Foto huidige toestand op www.erf_goed.be (erf_goed).
In een brief van 14 juli 1997 werd de visie van deze eerbiedwaardige instelling omtrent onze oude beiaard weergegeven. " Omdat onze Michiels - beiaard representatief kan worden geacht voor de beiaardkunst van de vijftiger jaren in ons land (integrale Michiels - beiaard gebouwd onder advies van Staf Nees, geheel in de traditie van Jef Denijn, dient er gepleit te worden voor een ongewijzigd behoud. Vele voorgestane verbeteringen zijn in feite wijzigingen die de oorspronkelijke aard van de beiaard aantasten, - bijv. de herordening van de ophanging der klokken, de vervanging van bepaalde Michiels - klokken, het tractuursysteem in de geest van Denijn, de klaviatuur naar de toenmalige standaarden -, en brengen geen respect op voor de eigen aard van de toenmalige bouwwijzen." Dit waren de argumenten van de experten i.v.m. de aanvulling van de 47 klokken tot een volwwardig geheel : si - bemol en mi - mol ontbraken. Daarom werd toen op aandringen van onze beiaardier Eddy Mariën geöpteerd voor een nieuwe beiaard met 56 klokken, die er nu hangt. Maar deze argumenten houden ook het behoud in van de oude beiaard, die nu naast de nieuwe bib staat, zonder klavier, automatisch klokkenspel (historische trommel) en met 8 kleinste klokken (ontbrekend). We diepen dit verder uit tot de eis voor behoud en bepeelbaarheid van de oude beiaard. Vanuit het oogpunt monumentenzorg kunnen wij wel akkoord gaan met het technisch herstel van de beiaard en verbetering van de beiaard - cabine (eventueel met modernisering en voorziening van noodzakelijke uitrusting) maar niet met ingrijpende transformatie, wijziging of vervanging van klokken en speelaccomodatie naar telkens wisselende standaardnormen.
Op donderdag 25 mei 2006 is het opnieuw Internationale Dag van de Vermiste Kinderen van Child Focus. Om 10 uur weerklinken de kinderliederen vanuit de toren van St.-Martinus in Meise. Eddy Mariën zit aan het klavier, hoog in de toren. Wij verzamelen op de luisterplaats rechtover de kerk voor de bib en de oude beiaard. De beiaard van Grimbergen zou ook bespeeld worden door Rinus Aarssen. Ik vond ondertussen een interessante website : www.beiaard.be Luc Rombouts plaatste hier een aangepaste uitleg over de beiaard met foto's van zijn dochter Sarah : beiaard - for - kids. Hierop volgt een quiz. Dit is een prachtig initiatief, waarvoor ik zeker propaganda zal voeren. Op 25 juni is er compagnie Aardbei met "Rockie het klokkie", speciaal voor kinderen. Dit is nog een fijne voorstelling voor onze kinderen.
Deze volksdichter die jaren lang in Grimbergen woonde dichtte op 7 september 1928 voor Grimbergen over de beiaard :
Dat beiaardspel en klokkenklank Een eeuwig lied van lof en dank Van liefde en vree verspreiden Het klinke door het luchtruim heen Dat voortaan, "Allen hier voor één" En "Een voor allen strijden". Jef Lettens
De "Verzamelde gedichten" van deze volksdichter werden gebundeld in Sib1.11.99
De klokken (van de oude beiaard) van Meise Met zevenenveertig hangen ze in de toren; Aan balk en ankers stevig vastgeklemd. Elk laat haar eigen toontje horen, Scherp door de klokkengieter afgestemd.
Geen dag kan aan hun waakzaamheid ontsnappen; Geen uur zal hun vernuftig raderwerk ontgaan. De wijzer die naar zes of twaalf durft stappen, Doet fluks de rilling door de klepels gaan.
Ze klinken welkom op elk pasgeboren leven; Bejubelen een versbeloofde huwelijkstrouw. Ze treuren mee als weer een mens moet sneven; Schallende herauten bij elke vreugde of rouw.
Galm dag en nacht over onze daken! Wek stout ons oor met tingeling of gebons! Blijf onverlet in onze toren waken! Klokken van Meise, gij zijt een stuk van ons.
Enkele belangrijke datums i.v.m. de beiaarden van Meise mogen wij niet vergeten. 19.11.1950 wijding oude beiaard 10.06.1951 inhuldiging oude beiaard 47 klokken 22.02.1952 oprichting "Vrienden van de Beiaard van Meise" 23.04.1955 Internationaal beiaardfestival Meise en inhuldiging beiaardbanken 25.04.1956 overleed Jan Van Gijsel mecenas beiaard 21.05.1984 Eddy Mariën volgt Jef Rottiers op als beiaardier van Meise 22.04.1985 stierf onze beiaardier Jef Rottiers ??????1985 oprichting Beiaardcomité 08.05.1985 bevrijdingsfeesten , aanloop naar debeiaardfeesten 23.09.1986 Beiaardfeesten 03.12.1986 1ste verslag vergadering Beiaardcomité
Hulde aan U, meester Jef Rottiers, om uw tachtigste verjaardag. Hulde en nog eens hulde aan U die meer dan dertig jaar lang, met nooit aflatend enthousiasme, de beiaard van Meise heeft bespeeld. Welke Meisenaar of toevallige bezoeker alhier, heeft niet tijdens de beiaardconcerten met ontroering staan luisteren naar de klankenzee, die U uit de toren deed galmen. Nog meer verdiende hulde aan U, meester Rottiers, omdat gij aan de rand van Brussel, een bij uitstek Vlaamse kunst zoveel jaren hebt gepromoot. Men vergete het niet : de beiaard is een wezenlijk muziekinstrument dat behoort tot de lage landen. Als beiaardier was U gedurende tientallen jaren het klankbord van de Vlaamse volksgemeenschap, waartoe U zo fier zijt te behoren. Maar meer nog dan enkel maar feliciteren om uw 80ste verjaardag, danken wij U om de inspanningen en de energieke volharding, die U heeft gemanifesteerd gedurende 30 jaar, danken wij U om de creatieve prestaties, om de Brabantse cultuurluister, waarvan U, meester Rottiers, de uitgelezen drager zijt. In naam van gans onze gemeenschap zeg ik : dank U en leve nog lang, meester Jef Rottiers. Meise, 26 augustus 1984 Noël Catry (+) schepen van Meise
Meester Rottiers, Onder de bespelers van muziekinstrumenten neemt de beiaardier wel een bijzondere plaats in, die niets anders dan bewondering kan afdwingen. Ook bij de niet zo direct muzikaal geïnteresseerde luisteraar. Want een beiaardier, een kunstenaar als u, is letterlijk boven duizenden mensen verheven. Eenzaam in zowat het hoogste punt van de gemeenschap : een kerktoren. Daar kan de beiaardier naar hartelust en met volle overgave, zonder dat hij gezien wordt, heerlijke klanken naar de hemel en de aarde sturen. (Wij willen in Meise dat in de hal van de kerk de beiaardier kan gezien worden al spelend op een T.V. - scherm.) En er is geen mens die zo'n hemels klankenfestijn onberoerd kan laten. Meester Rottiers, er zijn er niet zo heel velen die weten dat het bespelen van de beiaard bovendien een bijzonder felle inspanning vraagt. Er is de altijd terugkerende klim naar de top en het hanteren van het beiaardklavier, dat een volledige lichaamsinzet vergt.
Toespraak van schepen Noël Catry + I Ter gelegenheid van het laatste beiaardconcert 1984, waarvan we vanavond mochten genieten en tevens ter gelegenheid van de hulde en de viering van Jef Rottiers om zijn 80ste verjaardag, is het zeker passend en zelfs onontbeerlijk aan enkele data te herinneren en enkele namen op te roepen zonder dewelke de bekendheid en de genegenheid die meester Rottiers in Meise heeft gekregen, niet mogelijk ware geweest. Slechts enkele namen van de vele die ertoe bijdroegen dat in Meise kon gezegd worden : dan mocht de beiaard spelen ... burgemeester Jules Van Campenhout, architect De Gand, de parochiepriesters Brams en Verstraeten, de klokkengieter Marcel Michiels en ten slotte de eindregisseur Staf Nees. Toen op 10 juni 1951 de beiaard werd ingehuldigd, was u, meester Rottiers nog een jongeling van amper 47 jaar. Na meer dan 30 jaar zijn slechts weinig initiatiefnemers nog onder ons. In naam van alle beiaardvrienden uit Meise, uit Brabant, uit gans Vlaanderen heb ik dan ook de eer een speciaal woord van dank en erkentelijkheid uit te spreken aan wijlen de heer en mevrouw Jan Van Gijsel. Zij zochten geen eer, maar door dit vorstelijk geschenk waren zij eer in zichzelf en bewezen zij eer aan de Vlaams - Brabantse gemeente Meise waar zij leefden en waarmee zij zich kultureel, geestelijk en religieus verbonden voelden.zich. Passen ook nog in dit rijtje : Jef en Irma Claes en dokter Jan Van den Eynde : zie de inscripties op de beiaardbanken op de luisterplaats voor de kerk van St.-Martinus.
Ik heb mijn vrienden van Erfgoed Meise opgeroepen om hun schouders te zetten onder het herstel van het monument - de oude beiaard. Want de beschermers van ons erfgoed zijn toch aangewezen om te waken over het behoud van ons erfgoed. Ik verzocht hun een brief te schrijven naar de eigenaars : de kerkfabriek. Want zij zijn het die initiatief moeten nemen om te voldoen aan de eisen van monumenten en landschappen : 1. 47 klokken (8 verdwenen klokjes vervangen!) 2. klavier plaatsen 3. automatisch klokkenspel bijplaatsen 4. bespeelbaar maken De huidige voorzitter van het Beiaardcomité Stef De Ridder, heeft alleszins in de gemeenteraad de kat de bel aangebonden. Hij vroeg of er klacht neergelegd was tegen het verdwijnen van de 8 klokjes. Hij vergiste zich echter in het aantal, maar beloofde mij dat eerstdaags recht te zetten.
Data uit de verzameling beiaardboekjes 1956 Bell moods Kamiel Lefevere, vertaling Jef Rottiers en Meiselied en op 25.4.1956 bespeling n.a.v. de dood van Jan Van Gijsel 1957 zondagavondconcerten om 19.30 uur en de verenigingen konden een concert aanvragen met beiaardbezoek 1 uur voor het concert 1959 tekst van Dr. Mon De Goeyse en gedichten van Govaerts, Peleman en Herman Boon pr. 1965 gedicht Herman Boon pr. 1967 foto van Jef Rottiers aan het klavier en ABC van de beiaard wordt opgestart 1968 Beiaardtorens uit boek van Jef Rottiers 1969 verwijzing naar 1911 literatuur over de beiaard 1970 Mathias Van de Gheyn 1975 over beiaardmuziek 1982 uittreksels uit gedichten Wie kent de film "Kent gij de beiaarden ? van Henri Storck ?????
Voor het aansluiten op het klavier en het automatisch speelwerk is er niets voorzien. Er moeten tuimelaars geplaatst worden met draadverbindingen naar respectievelijk het klavier en de speeltrommel. Het is niet mogelijk om deze toestellen onderaan de klokkenstoel in weer en wind op te stellen. Het lijkt mij niet eenvoudig om dit te realiseren. Er zal dus een zonneranda moeten over geplaatst worden.
Het bespeelbaar maken van onze oude beiaard (monument in open lucht) vergt nog steeds drie ingrepen. 1. De verdwenen klokjes moeten vervangen worden. Er werd prijs gevraagd en dat kostte toen : 4235,00 voor 8 klokjes C5 tot en met G5. 2. Het klavier moet geplaatst en verbonden worden. 3. Het automatische klokkenspel plaatsen en aansluiten. Wij hopen dat dit ten spoedigste uitgevoerd wordt. Want een beiaard zonder klank, is als een toren zonder haan. En die hebben we al. Misschien tegen de beiaardfeesten op 28.5.2006 ?
