352 De fresco’s van Meise (Muurschilderingen)

In België zijn fresco’s (muurschilderingen) zeer zeldzaam.
Boven het altaar van Sint-Jozef, de rechterbeuk van de parochiekerk, was een muurschildering gepenseeld die het laatste oordeel voorstelde.  Kristus gezeten op een regenboog, de rechtervoet op de aardbol.  Aan de rechterhand zit de H. Maagd geknield , omringd door de apostelen.  In het midden van de schildering stond een katafalk bewaakt door een geraamte : de dood – mensen staan op uit hun graf en daartussen engelen en duivels.
Onder dit tafereel – linker hoek : de bekering van St.-Hubertus en het hert met een kruisbeeld tussen het gewei.
Rechter hoek : de liefdadigheid van St.-Martinus die zijn mantel deelt met een arme bedelaar.
Boven het altaar van Onze Lieve Vrouw (linker hoek) een muurschildering eveneens met drie panelen.
Boven : afbeelding van het overlijden van de H. Maagd Maria, die op haar sterfbed ligt en daarrond de twaalf apostelen – en van de ten hemel opneming van de moeder Gods – dan enkele mensen die waarschijnlijk leden van de familie Van Immerzele voorstellen en de bemiddeling van Maria komen afsmeken.
Onderpaneel rechts : is Maria’s boodschap en links aanbidding van de herders.
Op de rechter pilaster van het hoogkoor was een beeltenis van de H. Petrus geschilderd.  De prins der apostelen hield in de rechter hand een symbolische sleutel.
Er wordt verondersteld dat eveneens op de andere zuilen beeltenissen van apostelen waren gepenseeld die bij het afkrabben van de kalkbezetting te loor zijn  gegaan.
Volgens de aantekeningen van pastoor Van Daelen zou reeds in 1862 of zelfs in 1852 bij een door pastoor Bosselaers aan architect Appelmans gevraagd plan voor restauratie van de kerk, de kalk afgekrabt zijn van de fresken en van de pilaren waar twaalf apostelen op geschilderd waren (dan moeten er op meerdere pilaren, twee apostelen gestaan hebben).
De beeltenis van Sint-Pieter was reeds hersteld en toen de kerkmeesters vernamen dat dit 200 F kostte, hebben zij aanstonds de andere beeltenissen van de apostelen op de pilaren doen afkrabben en aan de architect laten weten dat zij zijn plan niet konden uitvoeren.
Graaf Amedéé de Beauffort, de heer van Boechout en voorzitter van de Kommissie van Monumenten had destijds geoordeeld dat deze muurschilderingen in zeer slechte staat waren en van weinig waarde.
Eindelijk op 10.8.1885 werden de zijaltaren weggenomen en de muren afgekrabt.  De Kommissie van Monumenten zond Mr Albert De Vriendt van Yzendyck (architect) en Franz Meerts (schilder) die besloten dat de fresken het waard waren hersteld te worden.
Franz Meerts werd aangesteld om de herstelling te doen, doch hij stierf kort nadien.  Als opvolger duidde hij zijn leerling Jef Middeleer aan, die alles deed verdwijnen, wat zijn medeleerling reeds uitgevoerd had.  Ze waren voltooid in oktober 1897.  Jef Middeleer heeft al de fresken hersteld behalve deze uiterst rechts en uiterst links (St.-Martinus en St.-Hubertus) welke totaal van zijn  hand zijn, echter in een stijl die niet geheel van dezelfde tijd is als de overige.

01-05-2013 om 09:04 geschreven door Jef De Cuyper

351 Stoffering van de kerk

In 1882 werd aan de epistelkant van de dwarsbeuk het raam met de wapens van Van der Linden geplaatst : prijs F 2.700, betaald door barones de Briene d’Hoogvorst – glazenier Capronnier.
In dit glasraam staan de beeltenissen van de H. Leo en H.Elisabeth, patronen van de donateurs : Léon Van der Linden en Mevrouw.
Aan de overzijde, een glasraam geschonken door het gezin Amedee de Beaffort – Elisabeth Roose. Hier hebt ge de beeltenis van de patronen H. Amedaeus en Sancta Elisabeth.
Hetzelfde jaar heeft Bayens van Gent zware gewaden gemaakt, voor het eerst gebruikt in de lijkdienst van baron de Briene. De familie Van der Linden was er zo tevreden over dat ze de rekening betaalde.
In 1885 vloer vervangen in de middenbeuk en herstel van de zijbeuken : 1000 F.
In 1889 kerkdeur vernieuwd – plan architect Van Assche – Gent, uitgevoerd door Lambotte van Laeken : F 1.650.
Onder voorwendsel dat het meubilair in dezelfde (gotische) stijl moest zijn als de kerk werden in 1897 aangekocht :
hoogaltaar – Peeters Antwerpen 4.900 F
2 zijaltaren – Peeters Antwerpen 3.750 F
communiebank – Peeters Antwerpen 1.000 F
portaal – Peeters Antwerpen 1.000 F
predikstoel – Rolmaet Leuven 3.000 F
2 biechtstoelen – Rolmaet Leuven 1.800 F
orgel – Gebr. Van Bever Laken 4.750 F
geschilderde ramen – Steyaert Schaarbeek 3.500 F
kruisweg – Arille Lagman en Maurits Lefèvre – leerlingen van Meerts 2.100 F
2 ijzeren hekken – Pierre De Smedt Elsene 900 F
24 koeren kandelaars – Lamb. Van Rijswijck Antwerpen 772 F
3 zetels – Mathias Zeus Gent 220 F

Kosten gedekt door :
verkoop 1 ha 11 a grond aan de keizerin 11.100 F
1,5 ha op publieke verkoop 8.525 F
2 zijaltaren aan de Kerk H. Drievuldigheid 950 F
boiseries met 4 biechtstoelen en communiebank aan de Engelse Cie Buime 2.725 F
7 schilderijen door de commissie uit de kerk geweerd 800 F
predikstoel aan de abdij Park 300 F
In het begin van de XIXde eeuw werden waardevolle voorwerpen aan de kerk van St.-Martinus geschonken.
In 1826 gaf Mw. Roose 3 rode kussens voor de altaren; Mw. Van der Linden een dito schoon geborduurd, met in het midden de naam Jezus.
In 1827 gaf Mw. Roose 2 tapijten voor het koor, liet de ciborie en een zilveren kelk vergulden, lampen gehangen in het koor, een schone albe en 3 lampen om de kerk te verlichten in de winter.
In 1829 klavier van het orgel verlengd, nieuw secreet gemaakt, 2 nieuwe registers bijgevoegd, 2 nieuwe blaasbalgen gestoken : kosten 500 g. door Mw. Roose en baron Van der Linden elk voor de helft gedragen.
De kerk betaalde 70 gulden voor een verandering van het okzaal.
In 1830 bij het huwelijk van haar jongste dochter met graaf de Beauffort, gaf mevrouw Roose een schoon zilveren wierookvat met doosje en lepel, twee kostbare ampullen met zilveren schotel, dragend de wapens van het nieuwe paar; 3 rode tongen van merinos met witte overrokken voor de choralen en een albe met cingel voor de pastoor.
In 1842 werden 2 klokken – 2.044 pond en 1.528 pond aangekocht en de oude : 575 p. verkocht.
In 1848 oude horloge vervangen : 3 uurplaten, 1 betaald door baron Van der Linden, een door de parochianen, een door de kerk. Kosten + horloge : 450 p.
1848 : Mw. Van der Linden geeft rood gewaad 3 heren zonder koorkap
1852 : Mw. Van der Linden geeft een geplatineerde lamp voor het koor. Pachter J.A.Crockaert geeft 2 geplatineerde lantaarns.
1954 : Hertogin de Bassano geeft 6 geplatineerde kandelaars voor hoogaltaar; haar vader, baron Van der Linden, 2 van de koralen : 640 F.

24-04-2013 om 09:07 geschreven door Jef De Cuyper

350 Kerk van Sint – Martinus

Met de bouw van de huidige kerk werd begonnen in de eerste jaren van de XVIde eeuw. Het koor dateert van omtrent de jaren 1500. De middenbeuk werd in 1826 gebouwd, de zijbeuken enkele jaren later.
Sommige historici beweren dat reeds in de Xde eeuw een parochiekerk moet bestaan hebben vemits in 1132 er sprake is van de parochie Meise. ( Tot dan moederparochie van heel de streek)
We mogen veronderstellen dat het oorspronkelijke gebouw, waarschijnlijk in hout opgetimmerd, stuksgewijze vervangen werd door de bouw van de hedendaagse kerk.
In de periode van de reformatie werd de kerk fel beschadigd. Het is best mogelijk dat de beschadigde kerk grondig gerestaureerd werd in gotische bouwstijl.
Op 11.6.1735 is de kerktoren ten gevolge van een ingeslagen bliksem totaal vernield – er deed zich geen brand voor. De heropbouw geschiedde dank zij de financiële steun van de ontvangers van de tiendenheffing – die van St.-Brixius weigerden tussen te komen – een omhaling bracht 138 gulden en 4 stuivers op – de baron van Boechout gaf 20 g. 6 st., andere ingezetenen 145 g. 5 stuivers. De prelaat van Grimbergen 600 g. onder protestaties van niet obligaties met verbod er ergens gewag van te maken.
In januari 1735 waren kerk en toren reeds zwaar beschadigd door stormweder – de herstelling kostte 90 g.
De toenmalige klokken – wegende de ene 3800 en de andere 2800 pond en hebbende gekost voor het gieten de grote 200 gulden, de andere 80 – moesten wel een uitzonderlijke waarde hebben want in de beloken tijd werden ze uit de toren gehaald en door de Franse soldaten gevoerd naar het klooster van Sint – Jaak op de Coudenberg.
De reden van deze behandeling heb ik niet kunnen achterhalen.
De kerk van Sint – Martinus bezit enkele waardevolle kunststukken o.a. een prachtige torenmonstrans (1625), oude gewaden – het rood gewaad voor de drie priesters was eigendom van de abdij, maar is hier bebleven dank zij pastoor Simon Marge, oud - provisor van de abdij. De toestand werd geregeld door mevrouw Roose in 1826, die de som van 125 F betaalde aan Van den Bergen, pastoor van Griùmbergen en herinrichter van de abdij.
In 1958 is een van de kostbare gewaden – een koorkap – verdwenen en niet terug gevonden – ook nog een ciborie met deksel en een kelk (1627).

17-04-2013 om 09:14 geschreven door Jef De Cuyper

349 De hoeve van het kasteel van Meise

Een andere belangrijke brok van de nalatenschap van Keizerin Charlotte werd de eigendom van J. Van Gysel-De Heu : namelijk de hoeve van het kasteel van Meise, met beplanting, vijvers en omtrent 80 ha landbouwgrond.
De hoeve was gebouwd naar het klassiek model van de grote boerderij, die bestaat uit een vierkantig of rechthoekig plein, omsloten door vier hoofdgebouwen die los staan van elkaar om bij eventuele brand de schade te beperken.
1. de woning
2.de paardenstal met opslagruimte voor het voeder en de bergplaats voor de landbouwwerktuigen
3. schuur met manège
4. koestal meestal met centrale voedergang
Een kenmerk van de oude boerderij : de zware inrijpoort met boogvormige overkapping waarin een duivenhok is ingericht.
Deze hoeve was sinds 1717 eigendom van baron Van der Linden – d’ Hoogvorst. Ze vertoont de karakteristieken van het oude type.
In 1882 werden de gebouwen en de omliggende gronden aangekocht door Keizerin Charlotte en daarna in 1938 door de heer Jan Van Gysel en nu gekend onder de naam : “Domein Drijtoren”.

10-04-2013 om 08:44 geschreven door Jef De Cuyper

348 De Plantentuin Meise en het zingende park

Het mooiste stuk van de eigendom van Keizerin Charlotte werd aangekocht door de staat voor de som van 9.876.423.075 fr. Om er de Rijksplantentuin in onder te brenden. Deze lag al benepen en te besloten in Groot-Brussel en de noodzakelijke verbindingswegen hebben hem verder gewurgd.
De planten en de verzamelingen werden overgebracht naar Meise.
Het is een majestueus complex met een grandioos plantenpaleis en de schatten van gevarieerde herbaria. De 91 ha 23 a 23 ca bekoorlijke warande met haar gevarieerde seizoensdecors, haar reuzenbomen, met rustig rimpelende vijvers en kabbelende beekjes, de strelende kleurenschakering van de loverweelde, de melodie van zacht ruisende bladeren, de zingende vogelenkoren, de herstellende frisse lucht en de relaxerende atmosfeer, dat alles doet ons zeggen : Meise bezit een stuk heerlijkheid van de natuur.
De plantentuin mag beschouwd worden als een van de grote en meest volledige van Europa.
Ik citeer Prof. Robyns, Directeur van de Rijksplantentuin :
“Een nieuwe rijksplantentuin is sinds 1939 in aanleg te Meise, in het park van het Koninklijk Domein van Boechout dat door de Belgische staat op 23 december 1938 werd aangekocht.
De Staat heeft de verbintenis aangegaan het kasteel van Boechout in zijn huidige toestand en historisch kader te behouden evenals de algemene aanleg van het park.
Het kasteel van Boechout ingericht als botanisch en bosbouw museum zal in zijn groots kader herinneren aan de luister van der vroegere machtige heren van Boechout. Het zal ook steeds de gedachtenis bestendigen van Keizerin Charlotte die er vertoefde van 1879 tot haar dood in 1927 en de bevolking dankbaar stemmen ten opzichte van het Vorstenhuis”.

Bibliotheek : 180.000 boekdelen en brochuren (200.000 volumes)
Herbaria : 1.600.000 specimens (nu 3.000.000 specimen)
Musea : belangrijke houtsoorten uit alle werelddelen
Teelten : verzameling van 13.000 soorten van levende planten (nu 18.000)

03-04-2013 om 09:00 geschreven door Jef De Cuyper

347 Kasteel “Hof te Meysse”

Het oorspronkelijke kasteel is een monumentale vierkantige blok, volledig door vijvers van Meise omsloten. De toegang tot het gebouw liep over een valbrug met drie pijlers. De voorgevel was versterkt door twee hoektorens met spits. Naar de oostzijde toe stonden op korte afstand twee gebouwen : het koetshuis en de stallingen en wat verder de orangerie met ommuurde tuin.
De orangerie waar voorheen de zuiderplanten waren ondergebracht, werd ingericht als spijhuis.
Naar de Noorderkant staat nog het jachtpaviljoen waaronder een ijskelder is uitgegraven. ’s Winters werden de ijsschollen van de vijvers erin opgestapeld. Het was de koelkelder voor de bewaring van de eetwaren.
Naar de Westzijde, dicht bij het kasteel, stond een grote hoeve met gesloten binnenplein die enkele jaren geleden gesloopt werd.
Het “Hof te Meysse” was een leen van de heren van Grimbegen-Nassau en zou gebouwd zijn einde van de XIIIde eeuw? Het omvatte 22 bunder, hof, landen en weiden, een vijver van 1.5 dagwandt, de heerlijkheid Meise met hoge, middelmatige en lagere rechtsmacht, cijnsen van “12 pond groten Brabants” te Meise, Rode, Ten Bosch en Humbeek, een feodaal hof met vijf achterlenen, het droeg de feodale last van 1 ruiter en 2 voetknechten.
Het werd aanzienlijk uitgebreid door de famile Van der Linden. Waarschijnlijk had er reeds vroeger eenherenwoning gestaan.
Alleszins was er in 1234 een Arnoud van Meise, die behoorde tot de hogere stand van de “Melites de Menza” de ridders van Meysse, en met ridder Mengot van Meysse reeds in 1212 als getuige is opgetreden. In 1223 had Arnold met zijn echtgenote Gisela aan de abdij van Ninove 11 bunders grond afgestaan mits een rente waarvan hij te Meysse afzag op 28.10.1227.
Deze ridders waren achterleenmannen en hadden recht op een deel van de tiendenheffing. Einde der 13de eeuw volgde het gezin “De Immerzele” afkomstig uit Lier deze familie op. Vandaar ook de naam van “Hof van Immerzele”.
In het jaar 1544 werd het kasteel van Meysse en de warande verkocht aan Jan van der Ee, baljuw van de stad Brussel.
Een lid uit dit geslacht namelijk François Van der Ee – zoon van Jan – was van 1608 tot 1645 burgemeester van Brussel en amman als opvolger van zijn vader. Later ging het landgoed in handen van zijn zuster, Anna, vrouwe van Lanenborgh die door schulden werd gedwongen het kasteel en de heerlijkheid op 12.11.1671 te verkopen aan Barbara Van der Linden, vrouwe van straye, weduwe van Raadsheer Bougeois en echtgenote van Don Diego d’ Espinoza, krijgsadviseur, ridder van St.-Jacob, mestre de camp van een tercio spaans Voetvolk.
De familie Van der Lindenliet het oude kasteel slopen om een nieuw op te bouwen – een massale vaste blok met vier gevels, meer dan honderd vensters en ongeveer zeventig vertrekken – de vijvers rond het kasteel werden gedempt.

Het nieuwe kasteel.

Het “Hof te Meysse” heeft veel bijgedragen tot de groei van de dorpskom en eveneens tot de uitbreiding van het gewest en van de omliggende kernen als Amelgem, Oppem. Hier was ook sprake van Singegem, een strook gelegen tussen de Molenkouter en Limbos, waar weleer een leprozengesticht zou gestaan hebben (St.-Martinuskapel)
Het geslacht Van der Linden heeft zijn stempel gedrukt op de geschiedenis van Meise en daarom past het enige aandacht te besteden aan de activiteit van het voornaamste lid uit de stam, Baron Emmanuel Van der Linden d’ Hoogvorst. (1)

________
(1) In het jaar 1809 heeft deze het kasteel van Meysse door erfenis verkregen. Bij akte van 16 april 1881 opgemaakt door notaris Van Halteren, heeft Emmanuel Van der Linden d’ Hoogvorst (neef van Leon d’Hoogvorst, zoon van Emmanuel) zijn eigendom verkocht aan Keizerin Charlotte – te weten : het kasteel van Meysse met warande – 45 ha 76 a 80 ca en daarbij nog de gronden en de gebouwen gelegen buiten de omheining van het domein, oppervlakte 52 ha 33 a 57 ca, dus in totaal 98 ha 10 a 37 ca, voor de som van 939.650 fr.

27-03-2013 om 00:00 geschreven door Jef De Cuyper

346 d’Hoogvorst XVIII

Literatuurlijst

Archief van de gemeente Meise
Sylvain Balau, D’Histoire Contemporaine de Belgique 1815 – 1885
A. Bartels, Révolution Belge
M. Bologne, De proletarische opstand van 1830 in België
C. Bronne, L’amalgame, la Belgique de 1814 à 1830
Ch. De Leutre, Révolution de 1830
H. Depester, 1830 Grandes figures
De Potter, Révolution Belge de 1828 à 1839
E. Ganz, Le domaine de Boechout
C. Huysmans, La révolution de 1830 et le mouvement politique
Th. Juste, Le congrés national
J. Lefèvre, L. Verhasselt, J. t’ Kint, Wolvertem
Prof. Dr. Theo Luyckx, Politieke geschiedenis van België
C.Noppen, De heren van Boechout en hun waterburcht te Meise
Ch. Polimont, Révolution belge 1830 – 1848
H. Spinnael, Nieuwenrode, Kapelle op den Bos 1974
J.J. Thonissen, La Belgique sous le règne de Leopold I
Dr. J. Van den Eynde, Meise
L. Van Neck, 1830 geïllustreerd
A. Verhaegen, 1830
Willemsfonds, Vlaamsch België sedert 1830
J.Van den Eynde, Onze helden, Drukkerij Jammaer – Pulinx Wolverthem 1919
Jan Van den Eynde, Meise, Nevada Brussel
R. van den Haute, Meise in oude prentkaarten, Europese Bibliotheek Zaltbommel 1973
Jef Heyvaert, Meise van oorsprong tot 1940, Gemeente Meise, 2005
Jef De Cuyper, Meise onder de toren van St.-Martinus, Het Streekboek, 2001
A. Bettesone, Meise, Schoon Meise 3 Vakantiegenoegens Meise, 1997
A. Bettesone, Meise, Schoon Meise 4 Vakantiegenoegens Meise, 1998
A. Bettesone, De heerlijkheid van Boechout te Meise, Vakantiegenoegens Meise 1995
Berla, tijdschrift ,Heemkundige kring Meise,
L. Van Hemeldonck, Baron d’Hoogvorst, 892701
E. Van Hemeldonck, d’ Hoogvorst hulde, 933301
E. Van Hemeldonck,d’ Hoogvorst cantate, 933320
E. Van Hemeldonck, Het standbeeld van baron d’ Hoogvorst, 006103

Jef De Cuyper , http://blog.seniorennet.be/erfgoedmeise

C83 Foto’s inwijding standbeeld baron d’Hoogvorst
C167 Een gemiste kans : huis d’Hoogvorst Brussel
C264 Een merkwaardige vrouw : barones d’Hoogvorst
C442 Baron Vander Linden d’Hoogvorst

20-03-2013 om 08:52 geschreven door Jef De Cuyper

345 d’Hoogvorst XVII

Inhuldiging monument d’Hoogvorst

Het jaar achttienhonderd drieënnegentig de vierentwintigste september om drie uur namiddag, heeft op het gemeenteplein van Meise de inhuldiging plaats gehad van het standbeeld van Baron Emmanuel Vanderlinden d’ Hoogvorst, Burgemeester van Meise van 1807 tot 1866, lid van het Voorlopig Bewind in 1830 en één van de stichters van de Belgische nationaliteit.
De afstammelingen van d’Hoogvorst die deze plechtigheid bijwoonden zijn : de achterkleinzoon van deze partiot (vaderlandslievende) van 1830, mevrouw weduwe Edmond d’ Hoogvorst, Eredame van hare majesteit de Koningin en drie kleinkinderen dewelke zijn naam niet dragen : de Markies de Bassano en de twee Barons d’ Overschie de Neerrysche.
De officiële autoriteiten zijn : M.M. de Burlet, minister van Binnenlandse Zaken en Openbaar Onderwijs, graaf de Merode Westerloo, Minister van Buitenlandse Zaken, Luitenant-Generaal Pontus, Inspecteur Generaal van de Burgerwacht van het Koninkrijk, Vergote, Gouverneur van Brabant, Majoor Generaal De Haes, Bevelhebber van het kasteel van Boechout Baron Goffinet, Secretaris van de stafhouding van L.L.; M.M. de Koning en de Koningin, afgevaardigd door Z.M. de Koning : Baron Domis de Simerpont, Secretaris – Generaal bij het Ministerie van Justitie; Kolonel Van Halen, hoofd van de Generale Staf van de Burgerwacht van het Koninkrijk, Kolonel Bubuyck en Tardieu, lijfwachten van Luitenant Generaal Pontus, Bockstael, Burgemeester van Laeken, Burggraaf de spoelberg, provinciaal raadslid, Baron Hippolyte de Royes de Dour, Arrondissementscommisaris en de voltallige gemeenteraad woonden de plechtigheid bij.
M. Van Dievoet, burgemeester van de gemeente gaf een toespraak waarin hij Baron d’Hoogvorst bestempelde als verdediger van de armen zowel als burgemeester en als partiot. M. de Minister van Binnenlandse zaken antwoordde eveneens met een vaderlandslievende (patriotische) toespraak.
Het doek dat het monument bedekte is gevallen en het bronzen standbeeld komt te voorschijn. De Baron d’Hoogvorst wordt voorgesteld in het kostuum van de patriotten van 1830. De beeldhouwer van het werk, M. Laumans van Laeken, ontvangt de gelukwensen van de officiële personalitieten.
Daarna volgt de uitvoering van de cantate naar de muziek van M. De Boeck uit Merchtem en op tekst van M. De Smedt, eveneens uit Merchtem. Deze cantate werd met groot succes uitgevoerd door een koorgroep, de fanfaregroep en een groep jonge meisjes uit Meise.
De ceremonie werd besloten met de overhandiging aan de Burgemeester van de burgerlijke medaille eerste klas door M. de Minister van Binnenlandse zaken.
’s Avonds werd in het gemeentehuis een banket aangeboden van zestig bestekken aan de gemeenteraad, de officiële gezagvoerders en de notabelen van de gemeente en het kanton door Mme de Barones de Briemen, kleindochter van Baron d’Hoogvorst.
Dezelfde dag werd de verbinding van de buurtspoorlijn Grimbergen – Meise, dewelke zal doorgetrokken worden tot Londerzeel, ingehuldigd.
Een groots festival, waaraan achtentwintig vreemde maatschappijen hebben deelgenomen heeft deze inhuldiging op een waardige wijze gesloten op 8 oktober.
Gedaan te Meise in zitting van de Gemeenteraad de 9 oktober achttienhonderd drieënnegentig 10 september 1993. Herdenking van de inauguratie 100 jaar geleden, van het standbeeld op het kerkplein van Meise.

13-03-2013 om 08:56 geschreven door Jef De Cuyper

344 d’Hoogvorst XVI

d’Hoogvorst cantate

Bij de inhuldiging van het standbeeld van baron d’ Hoogvorst werd een cantate van August De Boeck op tekst van J. De Smedt, beiden uit Merchtem. De partituur van d'Hoogvorst ligt bij het Archief en Museum voor het Vlaams Cultuurleven amvc.letterenhuis@stad.antwerpen.be

d’Hoogvorst Cantate

Eerste deel

Reciet

Wie is die felle jonker daar
Die stapt doorheen die looverdreeven
Met vasten tred met kloek gebaar
En ’t helder oog vol vuur en leven ?

Knapen

Die jonker daar zoo struisch en schoon
Is d’Hoogvorst’s eedle zoon
’t Is hij, ’t is hij in wien zijn eel zijn eel geslacht
De hoogste eer en roem betracht

Meisjes

De bloemen spreiden
Door dreven en weiden
Hun geuren en kleuren
Rond hem
Aan vijver en vlietjes
Daar suiselt de stem
Der huivende rietjes
Wijl vogelenscharen
Van tusschen de blaren
Verblijd
Hun stemmekens zoeten
En kweelend hem groeten
Om strijd, om strijd, om strijd

Mannen

Kom, dorpling, ook met blij gemoed
Der d’Hoogvorst ’s eedle spruit gegroet

Allen

Hij leev’ gelijk ’t ons hert betracht
Tot eer en roem van zijn geslacht
Zijn adellijk geslacht!

Tweede deel

Reciet

Wat nare kreet gilt over ’t land ?

Allen
Brand! Brand! Brand!
Ten allen kant Ei ’t dorp in brand
Brand! Brand! Brand!
De gloed
Verwoed
en rood als bloed
Doet daken bersten, kraken;
Het volk loopt huilend weg en weer;
Erberming God! Ontferming Heer!...
’t Stort al bij doffe ploffen neer
In gloeiende puinen neer.

Vrouwen
Wie zal, o God die ramp verhelpen
Die bittre wanhoopstranen stelpen?

Mannen
Dat zal hij, de heer van ’t Adelslot,
Dat zal hij de boezemvriend der armen
Hij zal, vol deernis om hun lot
Zich heden hunner graag erbarmen

Kinderen
O! ja, hij is de milde zon
De liefdevolle levensbron
Die na den storm weer schatten strooit
Op den verwoesten tuin;
Die mild en teer
Hem als weleer
Met nieuwe struiken tooit
Want zie! Uit ’t zwarte puin
Daar rijst, daar rijst verjongd en schoon
Voor elk gezin een nieuwe woon
Een nieuwgebouwde woon

Allen
Eer aan d’Hoogvorst lof en dank,
Hoog de blijde huldezang.
Adel is bij hem geen schijn.
Neen, ’t is werklijk edel zijn.

Derde deel

Reciet
Op! Landraad op! Naar Brussels stede.
‘”t Is uit! ’t Is uit met slaafschen vrede
’t Is uit! ’t Is uit!
Grijpt het geweer
Vooruit!
Voor vrijheid, recht en eer.

Vrouwen
Waarom toch zo driftig de wapens gegrepen .

Mannen
’t Is tijd!

Vrouwen
Waarom zoo verwoed uwe zweerden geslepen ?

Mannen
Ten strijd!

Vrouwen
Helaas is ’t weeral rampen brouwen
Is ’t weeral branden, moorden, rouwen?
Maar nauwelijks vijftien jaar geleden…
Hebt gij voor eer en land gestreden.

Mannen
Dan kunnen wij nog heden
Wij hebben goed en bloed
Nog veil
Voor ’t heil
Van ’t lieve Vaderland (bis)
Verbroken moet de slavenbans
De leeuw kan in geen kluisters leven
Veel liever sterft hij vrij
Verwinnen zullen wij (bis)
Verwinnen of wel … sterven

Vrouwen
Ach! …. Sneven …
Eindloos zielsverdriet,
Neen, leven,
Sneven
Niet.

Vierde deel

Reciet
Mannen hoort het krijgsbevel
Klinkt schel
En luid
Vooruit!

Mannen
Welaan dan dierbre gade en kroost
Vraagt aan de hemel sterkte en troost
Vaarwel!. Vaarwel! …

Allen
Schetterend klettert trompettengeschal,
Dommelend dondert kanonnengeschal
Overal
De stede rond
Davert de grond
Van ’t bulderend oorlogsgebral
Overal grijzen kwaad en haat
Nood en dood (bis)
’t Is al schieten
Bloedvergieten,
Kappen, kerven
Kreunen, sterv en
Bloedig verven
Straat en muur
’t Is al puin, en bloed, en vuur
En boven op de vrijheidsrots
Staat d’Hoogvorst pal vol heldentrots
Hij ziet de benden der verdrukking
Door bleeken angst verlamd,
Bij ieder nieuw gevecht
Verslagen door het heir van ’t Recht;
En, hert en oog ontvlamd
Van fiere zielsverrukking
Bij d’ aftocht van de slavernij;
Klinkt zijne stem
Vol kracht en klem :
Triomf! Het Vaderland is vrij!

Allen
Triomf het vaderland is vrij!
Ontkracht is ’t juk der slavernij
En d’ held van dien triomf is hij (bis)
Die daar voor ons
Omhoog rijst in onsterflijk brons

Heil! Eedle d’ Hoogvorst, heil!
Heil, om uw mildadigheid
Heil om uw grootmoedigheid
U onz’ diepste eerbiedigheid
U onz’ hulde en dankbaarheid
Heil! Eedle d’Hoogvorst heil! (6 l. bis)

06-03-2013 om 00:00 geschreven door Jef De Cuyper

343 d’Hoogvorst XV

Tekst van Jan Van den Eynde

Het geslacht Van der Linden heeft zijn stempel gedrukt op de geschiedenis van Meise en daarom past het enige aandacht te besteden aan de aktiviteit van het voornaamste lid uit de stam, Baron Emmanuel Van der Linden d’ Hoogvorst.

(1) In het jaar 1809 heeft deze het kasteel van Meysse door erfenis verkregen. Bij akte van 16 april 1881 opgemaakt door notaris Van Halteren, heeft baron Edmond Van der Linden d‘ Hoogvorst (neef van Leon d’Hoogvorst, zoon van Emmanuel) zijn eigendom verkocht aan Keizerin Charlotte – te weten : het kasteel van Meysse met warande – 45 ha 76 a 80 caen daarbij nog de gronden en de gebouwen gelegen buiten de omheining van het domein, oppervlakte 52 ha 33 a 57 ca, dus in het totaal 98 ha 10 a 37 ca, voor de som van 939.650 fr.

Baron Emmanuel Van der Linden d’Hoogvorst
Geboren te Brussel – 7 juni 1781
In 1820 draagt hij de titel van “Conservateur des eaux et forets”.
In 1830 was hij inspecteur – generaal van de Nationale Burgerwacht. Lid van het voorlopig bewind.
Van 1807 tot de dag van zijn overlijden in 1866 burgemeester van Meise (Nieuwenrode inbegrepen) en eveneens van de gemeente Wolvertem – functies die hij vervulde zo niet met brio dan toch met volledige toewijding. Hij werd tot burgemeester benoemd onder Franse bezetting, en een nota meegedeeld door mej. Sylvie Haeck behelst het besluit van de prefekt : “Le prefet conformément à l’ article 20 de la loi du 28 an VIII concernant la division du territoire de l’ empire et l’ administration nomme Monsieur d’ Hoogvorst au fonctions de maire de la Commune de Meysse. L’ installation aura lieu dans les formes ordinaires et le procès-verbal sera envoyé au préfet.
A Bruxelles le 19-5-1809.
Sign. – niet leesbaar”.
Hij heeft de eed afgelegd “et fait en nos mains la déclaration de promesse de fidélité et attachement à sa majesté. Napoléon Ier empereur des français” ten overstaan van de toenmalige burgemeester van Meise, de adjunkt-rechter van Wolvertem en de Sekretaris van de gemeente.
Hij heeft eveneens gedurende het Hollands bewind de funktie van burgemeester bekleed.
Voor de benoeming van baron d’Hoogvorst was Gerard de Vidts, maire de Meysse. Deze was de vader van Superior De Vidts, alhier begraven en schrijver van de geschiedenis van Meysse.
Dit werk werd niet terug gevonden.

In de XIXde eeuw was het paternalisme sterk gevestigd – het grootste deel van de bevolking behoorde tot de lagere volksklassen – boeren en arbeiders leefden in armoede, in een toestand van pauperisme die we ons niet meer kunnen voorstellen. Wie in financiële nood verkeerde moest beroep doen op de openbare besturen en op de filantropie van enkele rijke mensen.
Hoe reageerde baron d’Hoogvorst ?
In 1866 werd de oogst vernield door regen en hagelslag.
D’Hoogvorst verleende kwijtschelding van de pachten en verschafte werk aan de geteisterden. Hiervoor liet hij het oude kasteel van Meysse afbreken en een nieuw opbouwen. De vijvers van Meise werden dieper uitgegraven en vergroot.
Op 18.4.1820 besloot de gemeenteraad een Kerkpad af te schaffen dat door het goed van Van der Linden liep, mits afstand van repels grond waardoor de weg naar Brussel (Brusselsesteenweg) kon verbreed worden en een gedeelte van het kerkhof in de baan ingelijfd.
De Kasteeldreef naar Grimbergen werd aangelegd en andere werken van openbaar nut uitgevoerd. De bomen geplant langs deze dreef, bleven eigendom van de familie Van der Linden.
Aan de arme en oude mensen schonk hij giften in natura.
In 1826 op 1^ste Paasdag werden 32 huizen die rondom de kerk stonden door brand vernield of fel beschadigd. Hij deed op eigen kosten de woningen opbouwen en herstellen en de gezinnen mochten deze huizen bewonen zonder huishuur te betalen.
In de raadszitting van 23 mei 1826 bracht hij verslag uit over de opbrengst van de Kollekten die in Brussel en Antwerpen gedaan werden in het voordeel van de slachtoffers van de brand van 26 maart 1826.
Een steenbakkerij werd opgericht op de “prairie curale” gelegen tussen de pastorij en de Krogstraat.
D’Hoogvorst nam de kosten van nivellering voor zijn rekening als onderdeel van een overeenkomst met het gemeentebestuur. Dit behelsde :
Omleiding van meerdere wegen welke zijn goed doorkruisen mits 800 gulden eens, en 22 gulden per jaar, onderhoud van de weg van de pastorij naar Wemmel, met de brug over de maalbeek aan de molen.
200 frank voor het rechttrekken van een dreef naar Beigem toe.
De baron heeft benevens nivellering, de muur en het metselwerk rond het kerkhof betaald, de kassei verhoogd tussen kerk en St.-Martinusbrouwerij , riolen doen leggen aan het Gilden Huys nabij de herberg “De Keizer”, rond het kerkhof voor 405 gulden.
Hij heeft ook belangrijke financiële steun verleend tot het vergroten en het restaureren van kerken, bv. in 1834 voor de parochiekerk van Wolvertem-centrum en in 1838 voor de kerk van Nieuwenrode.
Zijn bezorgdheid bleef niet beperkt tot het grondgebied van de gemeenten die hij beheerde.

De armoede was zo groot dat nog meer werkverschaffing noodzakelijk was en daarom liet hij een bredere verbindingsweg met Brussel aanleggen. Hierover had de gemeenteraad van Meise reeds beraadslaagd op 15.5.1822. Deze nam het besluit de baan van Wolvertem naar Brussel te kasseien tot aan het koninklijk paleis, gefinancierd door baron d’Hoogvorst, met terugvordering door het heffen van een bareelrecht (eerst half bareelrecht na 2500 el en na 5 jaar volledig recht). Deze bareelgelden werden betaald nabij de St.-Annakapel, aan de brug van de Grimbergse beek (maalbeek voetgangersbrug A12).
Evenals de Kasteeldreef bleef deze verbindingsweg de persoonlijke eigendom van d’ Hoogvorst – hij stond ook in voor het onderhoud.
Enkele jaren later werd de steenweg naar Brussel door het provinciebestuur van Brabant tegen vergoeding overgenomen.
Ik heb een korte schets van deze toestanden gegeven om aan te tonen dat de sociale wetgeving er absoluut nodig is ten einde de ellende en het pauperisme te bestrijden en een menswaardig bestaan te verzekeren.
In april 1866 overleed baron d’ Hoogvorst in zijn ambtswoning, Wolvengrachtstraat te Brussel.
Op 24 september 1893 werd op het d’Hoogvorstplein ter ere van de oud-burgemeester en bevelhebber vande burgerwacht een bronzen standbeeld van 3 m hoog onthuld.
Op het voetstuk : het familiewapen met leus “Espoir et courage”.
Het stadsbestuur van Brussel heeft het initiatief genomen tot oprichting van dit monument dat het werk is van beeldhouwer Laumans.
De Kantate bij deze gelegenheid uitgevoerd, hebben wij te danken aan twee inwoners van Merchtem met name de tekst door letterkundige J. De Smedt, de muziek door August De Boeck, zonder dat zij veel aan de roem van deze laatste bijgedragen heeft.
Ik citeer de inleidende strofe van deze kantate :

“Wie is die felle jonker daar ?
die stapt doorheen die loverdreven
met vasten tred
met kloek gebaar
en helder oog vol vuur en leven.”

Na het overlijden van Emmanuel Van der Linden d’Hoogvorst werd tot burgemeester van de gemeente Meise benoemd Léon Van der Linden d’Hoogvorst die in 1891 opgevolgd werd door H. Van Dievoet.
De familie Van der Linden d’ Hoogvorst heeft een Krypte laten bouwen onder het hoogkoor van de parochiekerk.

In 1945 werd het historisch kasteel van Meysse volledig uitgebrand.
Ik kan bevestigen dat soldaten van het bevrijdingqsleger in het gebouw verbleven.
De brand werd opgemerkt kort na het neerploffen van een Duitse vliegende bom op het Kasteelveld.
Over de oorzaak van deze brand werd nooit iets meegedeeld.

27-02-2013 om 09:01 geschreven door Jef De Cuyper

342 d’Hoogvorst XIV

De onafhankelijkheid

Het Belgisch Voorlopig Bewind kwam tot stand tijdens de septemberdagen van 1830. Het Bestuurscomité werd opgericht op 24 september. Op 26 september nam het Bestuurscomité de naam Voorlopig Bewind aan. Het bestond uit 9 leden : Jolly, Gendebien, De Potter, Charles Rogier, Sylvain Van de Weyer, Félix de Merode, Baron de Coppin, Joseph van der Linden en Emmanuel van der Linden d’ Hoogvorst. In feite had dit Voorlopig Bewind zichzelf aangesteld en nam het zeer belangrijke politieke beslissingen.

Op 4 oktober ging het over tot de uitroeping van België’s onafhankelijkheid en op 6 oktober benoemde het een commissie voor het opstellen van een voorontwerp van grondwet dat aan de goedkeuring van een contituante zou worden onderworpen. Reeds op 10 oktober werden de kiesbesluiten voor het Nationaal Congres uitgevaardigd.

Na de verkiezing van het Nationaal Congres op 3 november 1830 was de taak van het Voorlopig Bewind ten einde; Het diende dan ook zijn ontslag in op 12 november. Het Voorlopig Bewind zou voortaan optreden als uitvoerende macht van het Congres.

Op 31 december 1830 werd de wet op de Burgerwacht aangenomen door het Nationaal Congres. Artikel 97 van de wet zegt : Baron Emmanuel van der Linden d’ Hoogvorst is benoemd voor het leven als Generaal hoofd van de Burgerwacht van België.
Baron d’ Hoogvorst gaf zijn ontslag als lid van het Voorlopig Bewind op 13 februari 1831.
Het Nationaal Congres in zijn zitting van 28 februari 1831 stemde een nationale vergoeding van 150 000 gulden te verdelen tussen al de leden van het Voorlopig Bewind.

De heren Lebeau, baron Joseph d’ Hoogvorst, graaf Félix de Merode, de Meulenaere en Fleussu vertrokken naar London op 11 juli 1831 om de kroon aan te bieden aan Leopold I.

Op 21 juli 1831 escorteerde baron Emmanuel d’ Hoogvorst als hoofd van de Burgerwacht, Leopold I bij zijn blijde intrede in Brussel en de eedaflegging als koning der Belgen.
Baron Emmanuel van der Linden d’ Hoogvorst was een goede vriend van koning Leopold I. Zijn echtgenote was hofdame van Louise Marie van Orleans, de eerste Belgische koningin.De rest van zijn loopbaan heeft hij geijverd voor zijn medeburgers en zijn ambt als bevelhebber der Burgerwacht heeft hij met glans en toewijding vervuld.
Hij overleed in zijn woning in de Wolvengrachtstraat in Brussel op 15 april 1866 en ligt begraven in de crypte onder het hoogkoor van de parochiekerk Sint-Martinus te Meise.
Na zijn overlijden werd zijn zoon Léon van der Linden d’ Hoogvorst tot burgemeester van Meise benoemd. Deze werd opgevolgd in 1891 door Henri Van Dievoet.
Op 24 september 1893 werd ter ere van de bevelhebber van de Burgerwachten van de gewezen burgemeester een bronzen standbeeld van 3 meter hoog onthuld. Het is een werk van beeldhouwer Laumans. De generaal draagt het uniform van bevelhebber van de Burgerwacht,. Zijn linkerhand rust op zijn lange sabel. De rechter draagt de hoge hoed van de toenmalige Burgerwacht. Op het voetstuk prijkt het familiewapen met de leuze “Espoir et courage”.
Raoul Moyson

20-02-2013 om 08:54 geschreven door Jef De Cuyper

341 d’Hoogvorst XIII

De Belgische omwenteling van 1830

Toen op 27 juli 1830 de omwenteling uitbrak in Parijs die een einde stelde aan de regering van de dynastie van de Bourbons werd de burger – koning Louis Philippe van Orléans aan de macht gebracht. Deze revolutie vestigde in Frankrijk een grondwettelijk koninkrijk.
Dit alles verhoogde de stemming die tot oproer leidde in België, vooral bij de kleine man, die ingevolge werkloosheid en gebrekkige ravitaillering na een mislukte oogst, met zware financiële problemen had af te rekenen.
Er was een groot vuurwerk aangekondigd voor de 59^ste verjaardag van Willem I op 24 augustus 1830.
’t Volk was misnoegd en overal kon men plakkaten zien hangen waarop in vuurrode letters te lezen stond :

Maandag vuurwerk !
Dinsdag illuminatie!
Woensdag revolutie !

Na de opvoering van “De stomme van Portici” op 25 augustus 1830 waren de eerste opstootjes in Brussel. Er werden enkele woningen vernield, namelijk het hotel van minister Van Maanen op de hoek van de Kleine Karmelietenstraat; van generaal Wauthier op de zavel; van procureur des Konings Schuermans in de Priemstraat; van het politiehoofd De Knyff in de Berlaimontstraat en de burelen van de krant “Le National” van Libri Bagnano in de Wolvengrachtstraat.

De 26^ste worden de fabrieken van Basse in de stad, Rey te Kuregem, Bal en Fortin in Vorst en Wilson in Ukkel verwoest en in meer dan 20 villa’s en 27 winkel vernielingen aangericht.

’s Morgens had een vreemde belhamel de Franse vlag op het stadhuis gehesen, doch Duchépatiaux verving ze dadelijk door de oude driekleur van de Brabantse omwenteling, die op luid applaus door de samengeschoolde menigte begroet werd. ’s Avonds droeg men in Brussel uitsluitend zwart – geel – rode linten. Van dit ogenblik af nam de beweging een Belgisch karakter aan.
Door de onverschilligheid en de onmacht der overheden, besloot de burgerij, bevreesd voor hun veiligheid en hun goederen de Burgerwacht op te richten.
Op 28 augustus werd Emmanuel van der Linden d’ Hoogvorst tot opperbevelhebber van de Burgerwacht uitgeroepen. Hij was zeer geliefd te Brussel, waar hij zijn hotel had in de Wolvengrachtstraat.

Van baron d’Hoogvorst kan niet gezegd worden dat hij zich stil terug trok op zijn buitengoed “Hof te Meysse” of op reis ging zoals zovele van zijn tijdsgenoten. De leiding van de Burgerwacht kwam ’s avonds met een 50tal notabelen samen en besloot de koning in te lichten over de gebeurtenissen. Een verzoekschrift werd overgemaakt aan de koning en het kondigde het bezoek van 5 burgers van Brussel aan : Joseph d’ Hoogvorst, Félix de Merode, Gendebien, Fréderic de Sécus en Palmaert, belast met de opdracht zijne majesteit duidelijk te maken dat welgezinde burgers in een dergelijke crisis nooit groter aanspraak op zijn achting hadden gemaakt en om hem te verzoeken de Staten Generaal bijeen te roepen.

Het weifelende en onhandige optreden van Willem I en van zijn zonen leidde echter in september 1830 tot een definitieve breuk. Men besloot 6000 man “op marspas” onder het bevel der twee prinsen naar Brussel te zenden. De beide prinsen vestigden hun hoofdkwartier in Vilvoorde waar zij ’s anderendaags op 31 augustus baron d’ Hoogvorst, Vandersmissen, ridder de Hotton, graaf Van der Burch, Rouppe en van de Weyer ontvingen die hun verzochten de troepen Brussel niet te laten binnen trekken en vertrouwen in de burgerij te stellen.
De prinsen eisten de verwijdering van de Brabantse kleuren en de intocht van de troepen in Brussel. Toen d’ Hoogvorst die eisen van op het stadhuis liet afkondigen weerklonk uit de menigte de kreet “te wapen, naar de barricaden” !

8000 man namen de wapens. De winkels werden gesloten en de kasseistenen in de straten opgebroken.
Een tweede afvaardiging onder baron de Sécus trok ’s avonds nog naar Vilvoorde om de prinsen over te halen geen aanval op de hoofdstad te ondernemen. Na lang aarzelen beloofde de prins van Oranje de volgende dag zijn hoofdstad te bezoeken, alleen vergezeld van burgers.
Bij zijn aankomst, de eerste september, werd de prins door de staf van de Burgerwacht ontvangen. Baron d’ Hoogvorst wachtte hem te voet op, omgeven door de voornaamste leiders. De prins kreeg een bittere teleurstelling. Hij werd ijskoud onthaald, zag overal slechts Brabantse kleuren en hoorde het geroep : leve de vrijheid. Door deze stemming aangegrepen spoedde hij zich naar zijn paleis.
Dezelfde dag kwamen de afgevaardigden uit De Haag terug met de toezegging dat de Staten Generaal tegen 13 september zouden worden bijeen geroepen worden.
Het ordewoord van de Omwenteling werd de onmiddellijke scheiding van België en Holland.
De 3^de september verklaarde baron d’ Hoogvorst, opperbevelhebber van de Burgerwacht, dat hij niet langer voor de prins borg kon staan en verzocht hem Brussel te verlaten. Hij drong ook aan op de aftocht van de troepen en op het toestaan van de burgerlijke scheiding.
Willem I wenste echter op dergelijke toegevingen niet in te gaan en liet een paar weken verlopen alvorens nieuwe maatregelen te nemen.
De vrijheidsdrang had België aangegrepen. Van overal kwamen vrijwilligers naar Brussel. De verdediging van Brussel tegen de Hollanders werd georganiseerd door het oprichten van barricaden.
Op 9 september ging de Burgerwacht over tot de benoeming van een “Comité voor openbare veiligheid”, in het begin “Comité voor verdediging“ genoemd.
De zitting van de Staten Generaal had plaats de 13^de september te ’s Gravenhage. De troonrede en het verslag werden in de avond van de 16^de september op de Grote Markt onder gefluit en gejouw van het volk verbrand.

De Belgische afvaardiging bracht op 19 september in het comité verslag uit van de zitting der Staten – Generaal. Weer konden zij niets anders dan vage toezeggingen overbrengen.
Om 22 u. zag de grote markt zwart van het volk . De kreten “te wapen”, “voorwaarts”, “wij worden verkocht en verraden”, “weg met het comité”, en “weg met de burgerwacht” overstemden het gejoel. De menigte nam stormenderhand het stadhuis in onder de kreten : “te wapen”, “leve de vrijheid” , “weg met de verraders en de verkochten”. Al de revolutionaire leiders van het eerste uur zochten een veiliger oord op in Frankrijk. Talrijke grote burgerfamilies vluchtten uit Brussel weg.
Een enkele man had het vertrouwen in de toekomst niet verloren en gaf blijk van moed : Generaal Baron d’ Hoogvorst, het enige lid van het veiligheidscomité, dat op post was gebleven, zetelde alleen in het stadhuis.
Zoals een vrouw uit het volk het schilderachtig zei : “Nu zag men die heren van het stadhuis met hun zwarte kazakken niet meer. Waar zijn die verdoemde kapoenen, nu er moet gevochten worden ? Het zijn nu de kielen die de stad moeten verdedigen”.

De koning van Nederland verklaart : “De hoofden der revolutie zullen voorbeeldig gestraft worden ten einde aan de Belgen een eeuwige afschrik voor verzet in te boezemen”. Baron d’ Hoogvorst alleen, als een held lachte met het doodsgevaar en bleef op zijn post. Hij stond alleen bij de ontvangst der opkomende vrijwilligers en voor de uitdeling van poeder en eetwaren.
Had prins Frederik met zijn leger van 10 000 man en 26 kanonnen in de avond van 21 september de stad willen innemen, niemand had hem tegenstand geboden. Doch hij had officieel zijn intrede in de hoofdstad voor de 23^ste aangekondigd! Dank zij de kundige leiding van Generaal Baron Emmanuel d’ Hoogvorst werd het geen blijde intrede. Toen het Hollandse leger in de nacht van 26 op 27 september zijn kamp opbrak, was de breuk tussen Nederland en België een voldongen feit.
d’ Hoogvorst hees de vaderlandse vlag als teken van overwinning op het paleis onder het luidruchtig gejuich van het geestdriftige volk.

13-02-2013 om 09:08 geschreven door Jef De Cuyper

340 d’Hoogvorst XII

Het Hollands bestuur

In 1815 werd België met Holland verenigd en beide landen stonden onder het bestuur van Willem I, koning der Nederlanden.
Dit was geen harmonisch geheel omdat :

- De grondwet mocht volgens de overeenkomst bij aansluiting van België slechts veranderd worden met algemene overeenstemming. Welnu Holland telde met
2 000 000 inwoners evenveel afgevaardigden als België met 3 000 000 inwoners.

- Het grootste deel van de openbare ambten in België was in handen van Hollanders.

- De katholieken in België voelden zich onderdrukt door het protestantse Holland en door het oprichten van staatsscholen

- De liberalen waren mistevreden omwille van zijn despotisme inzake persvrijheid en vrijheid van verenigingen.

- De Franssprekenden omwille van zijn taalpolitiek en allen door zijn onhandig optreden.

Niettegenstaande de politieke grieven tegen Willem I dacht in België slechts een uiterst kleine minderheid aan “muiterij en scheuring”.

06-02-2013 om 08:46 geschreven door Jef De Cuyper

339 d’Hoogvorst XI

Een edelmoedig kasteelheer

Voor de landbouwers was 1816 een ongeluksjaar : de ganse oogst was vernield door regen en hagel. Baron d’ Hoogvorst gaf kwijtschelding van landpacht voor gans het jaar aan al zijn huurders. Hij gaf zijn medeburgers de kans om geld te verdienen. Iedereen die het wilde kon werk krijgen. Hij liet zijn oud kasteel afbreken en een nieuw opbouwen. De vijvers van het “hof te Meysse” werden uitgegraven en vergroot.
De armoede was zo groot dat nog meer werkverschaffing nodig was en daarom liet hij een betere verbindingsweg met Brussel aanleggen. Hij liet op zijn eigen kosten de baan van Wolvertem naar Brussel in kasseien leggen tot aan het koninklijk paleis.
De Kasteeldreef naar Grimbergen werd aangelegd en andere werken van openbaar nut uitgevoerd. De bomen die geplant werden langs de Kasteeldreef bleven zijn eigendom. De onderhoudswerken werden gedekt door een bareelrecht, dat te betalen was nabij de St.-Annakapel. De gemeente Meise en Wolvertem hebben de nodige gronden afgestaan. Deze steenweg bleef jaren lang privé bezit van de baron Emmanuel d’Hoogvorst, maar werd later overgenomen door de provincie.
In 1826 op Paasdag werden 32 huizen rondom de kerk door brand vernield of fel beschadigd. Hij liet op eigen kosten de woningen heropbouwen of herstellen en de gezinnen mochten deze huizen bewonen zonder huur te betalen.
Een steenbakkerij werd toen aangelegd op een stuk weide “prairie curale” gelegen tussen de pastorij en de Krogstraat.
De baron heeft de muur en het metselwerk rond her kerkhof betaald, de kassei verhoogd tussen de kerk en de St.-Martinus brouwerij, riolen doen leggen aan het Gilden Huys, nabij de herberg “De Keizer” en rond het kerkhof.
In 1827 kwam Willem I, koning der Nederlanden, te Nieuwenrode (gehucht van Meise) de plannen bestuderen die ingenieur Zeichman opstelde ter verbreding van het kanaal Brussel – Willebroek. De diepte van het kanaal zou van 2 m op 3 m 20 gebracht worden. Doch wegens de omwenteling van 1830 werden de werken slechts in 1838 voltooid.
In 1834 schonk de baron, ook burgemeester van Wolvertem, 34 eiken voor de vergroting van de Sint – Laurentiuskerk van Wolvertem. Er is een gedenksteen in de gevel gemetseld met het volgende opschrift :

Door de zorg en de weldadigheid
van de zeer edelen heer
Baron van der Linden d’ Hoogvorst,
oppergeneraal der burgerwacht
burgemeester dezer gemeente
J.B. Van Humbeeck – F.Mertens, schepenen 1834
opgebouwd en vergroot
in het jaar 1834
door den zorg van een zeer eerwaarde heer
C.F.Mangelschots Pastoor dezer parochie
landdeken geworden den 6 mei 1836

In 1838 heeft hij belangrijke financiële steun verleend tot het vergroten en het restaureren van de kerk van Nieuwenrode.

Op een blauwe steen van het portaal staat volgend opschrift :

“ Bij de vergroting van deze kerk, heeft weledele Heer Emmanuel van der Linden baron d’ Hoogvorst, burgemeester dezer gemeente, de eerste steen gelegd op 2 juli 1838, tijdens het pastoraat van E.H.J.J. Janssens”.

Door de Fransen waren de klokken van de St.-Martinuskerk weggehaald en in 1842 werden er voor de kerk twee nieuwe gegoten door de heer Van Aerschodt te Leuven en plechtig ingewijd op 14 september 1842.

Baron Emmanuel van der Linden d’ Hoogvorst en gravin Amedeus de Beauffort waren peter en meter van de grote klok die 2044 pond woog. Graaf Amedeus de Beauffort en barones d’ Hoogvorst waren peter en meter van de kleine klok die 1528 pond zwaar was. Deze twee klokken werden door beide families geschonken.
Men kan wel stellen dat de burgervader van onze gemeente zich als een vader gedroeg voor zijn ondergeschikten.

30-01-2013 om 09:03 geschreven door Jef De Cuyper

338 d’Hoogvorst X

Leven en werk

12 mei 1807 Hoofdman van de gildebroeders van de gilde van Meise, opgericht ter ere van de edele ridder Sint – Sebastiaan.
1809 erft het “hof te Meysse” ook “hof van Immerseele” genoemd. Het werd aangekocht op 12 november 1671 door Barbara van der Linden, die in 1676 haar neef Jean Philippe van der Linden, aanduidde als erfgenaam van het “hof te Meysse”.

Baron Emmanuel van der Linden d’ Hoogvorst heeft zijn stempel gedrukt op de geschiedenis van Meise en van België.

Van 1807 tot de dag van zijn overlijden op 15 april 1866 is hij burgemeester geweest van Meise.
Hij werd burgemeester (meier) benoemd onder de Franse bezetting nadat hij “de belofte van trouw en gehechtheid aan zijn majesteit Napoleon, keizer van de Fransen” had afgelegd. Hij heeft eveneens deze functie van burgemeester gedurende het Hollands bewind bekleed en daarna in het onafhankelijk België. Op 6 augustus 1813 besloot de prefect van de Dyle, de heer Constant van der Linden d’ Hoogvorst tot burgemeester (meier) van Wolvertem te benoemen. De meier Constant d’ Hoogvorst (halfbroer van Emmanuel) stierf op 22 februari 1814. Op 8 maart 1814 wordt Emmanuel van der Linden d’ Hoogvorst aangesteld als burgemeester van Wolvertem. Het ambt van burgemeester blijft hij uitoefenen tot oktober 1836.

In de 19^de eeuw was het paternalisme sterk bevestigd. Het grootste deel van de bevolking leefde in armoede. Wie in financiële nood verkeerde moest een beroep doen op de filantropie van enkele rijken of op de steun van de openbare besturen.

Baron Emmanuel was lid van een grote familie, groot - grondbezitter en had een groot fortuin. In de gemeente Meise bezat hij 310 ha grond en 25 woningen en boerderijen. Te Wolvertem 45 ha en 9 woningen. Ook in de gemeente Brussegem bezat hij bijna integraal het gehucht Amelgem en de helft van Oppem.

23-01-2013 om 08:56 geschreven door Jef De Cuyper

337 d’Hoogvorst IX

Manuale pastoris de Meys door J.J. Rasquin Pastoor va Meys

In ’t jaer 1780 den 18 Mey is getrouwt tot Nijvel den Edelen Heer Joannes Josephus Gislenus sone van de edelen Heer Josephus Ignatius Antonius Vanderlinden Baron van d’ Hoogvorst met de seer edele juffouw Maria, dochter van den seer edelen heer Emmanuel Grave de Gage, chambellan van sijne majesteyt Maria Theresia coninghinne van Hongarien de chanoinesse van het seer edel capittel van Nijvelalwa sij is getrouwt. Getrouwt sijnde sij aldaer blijven den ontbijt nemen; denselven dagh omtrent ten 2 uehren tot Brussel gecomen sijnde sijn sij aldaer blijven rusten tot omtrent den 4 uehren en vertrocken sijnde naer Meys, sijn hun tot de brugghe van Laeken tegemoet gegaen eene compagnie van hussaren met de gilde en nouwelijcks in de casteel sijnde, hebben sij hun begeven onder het geluydt de clocken en gedommel van canons in de kercke alwaer ik hun het wijwater hebbe gepresenteert en gecomplimenteert. Wij hebben solemneel lof gedaen met den Te Deum, daer was veel edeldom van het geselschap.
Het lof geeyndight sijnde, drij pistolen gegeven in de schaele van de kerck.
Het lof geeyndight sijnde, hebbe hun met mijnheer Van Olm onderpastoor en mijnheer de Mahy capellaen vergeselschapt tot in het casteel alwaer hun ick noch eens hebbe een compliment gemaeckt; wij sijn blijven met hun het avondmaal nemen. Sij hebben bijnaerden geheelen nacht gescoten te weten de parochianen en andere vreugde teeckenen getoont.
Het jaer daernaer isser eenen vrisschen sone geboren den 7 junii 1781 :
- Emmanuel Constantin Premier Glislain ° 7 junii 1781.
- Joseph Marie Jean Baptiste Second Colette Glislain ° Brussel 12 Juni 1782.

Het overlijden van Mevrouw de Gravin Gage werd als volgt geregistreerd :
In het jaar 1783 den 19 Juli is gestorven Mevrouw Gravinnen Gage, de vrouw van den Edelen Here Joannes Gislenus, sone van den seer edelen HeereJosephus Ignatius Antonius Vanderlinden Baron van Hoogvorst Grave van Hombeke. Den lijckdienst en het uytvaert is geschiet op de selve maniere gelijck het geschiet is voor de Baronesse van Hooghvorst, moeder van den jongen Baron vide Fol 53, sonder het luyden van 6 weecken.

De vader van Emmanuel huwde voor de tweede maal te Antwerpen op 31 juli 1786 met Marie Anne Caroline Josèphe Roose, ° Antwerpen 23 April 1766, dochter van Jean Alexandre Joseph graag Roose de Baisy en Marie Anne Josèphe van de Werve.

Er kwamen nog vier kinderen :

- Constantin Joseph Ghislain van der Linden d’ Hoogvorst

- Charles François Joseph Ghislain

- Louise Jeanne Joséphine Ghislaine

- Emile Charles Joseph Ghislain

Jean Joseph Ghislain van der Linden, baron d’Hoogvorst, seigneur de Meysse, Marneffe, Wittecombe, Volandre, Baveghem, Bouchout, Priems, geboren op het kasteel van Bouchout te Meysse de 6 Juni 1758, is overleden te Saulieu in de streek van Bourgogne op 17 november 1806.

Baron Emmanuel d’Hoogvorst is gehuwd te Brussel op 25 mei 1807 met Marie Caroline Wilhelmine Louise Scolastique de Wal de Masbourg, geboren te Luik de 4 juni 1789, dochter van Joseph Alexandre Albert Jean Népomucène, Baron de Wal de Masbourg en van Marie Philippine de Haultepenne.

Baron Emmanuel d’Hoogvorst was vader van 4 kinderen :

- Philippine Emmanuelle Ghislaine ° 1 maart 18808

- Leon Joseph Ghislain ° 25 mei 1812

- Victor Joseph Ghislain ° ././ 1813

- Pauline Marie Ghislaine ° ././….

16-01-2013 om 09:13 geschreven door Jef De Cuyper

336 d’Hoogvorst VIII
Te Nieuwenrode en te Wolvertem bracht hij grotelijks bij tot het herbouwen van de kerken, zoals de gedenkstenen herinneren.
Gedenksteen in de gevel van Nieuwenrode :

In amplificatione – hujus ecclesiae – primum lapidem posuit proenobilis Dominus – Emmanuel Vander Linden, Baro d’Hoogvorst – hujus communitatis – proetor, pastore R.D.I.I. Janssens 2 Julii 1838. Bij de vergroting van deze kerk plaatste de eerste steen de weledele Heer Emmanuel Vander Linden d’Hoogvorst, burgemeester van de gemeente; - de E.H.I.I. Janssens, pastoor zijnde. (Wauters, Environs de Bruxelles, p. 308)
Te Wolvertem :
Door de zorg en weldadigheijd van den zeer Edelen Heer – Baron Vander Linden d’ Hoogvorst. Oppergenerael der Borgerwagt, Borgemeester dezer gemeente. J.B. Van Humbeeck, - F. Mertens, schepenen. – 1834.
opgebouwd en vergroot – in het jaer 1834, door de zorg van den Zeer Eerw. Heer C.F. Mangelschots, pastoor dezer parochie – landdeken geworden den 6 Mey 1836.”

Milddadig zonder rekenen liet hij op eigen kosten, tot groot gemak en welvaren van de gemeente, de steenweg van Wolvertem tot Laken afwerken, die vele jaren zijn eigendom bleef, maar later, naar recht en rede, door de Provincie aangenomen werd. Zo was de weledele heer “burgemeester” in de volle zin van het woord.
Vander Linden was nog lid van de Senaat waarvan hij deel uitmaakte tot op het tijdstip van zijn dood. Geen wonder dat hij de achting genoot van Leopold I en van vreemde mogendheden.
d’ Hoogvorst ontving het Ijzeren Kruis van ’t jaar 1830, het Herinneringskruis, het Burgerskruis van eerste klas en het Groot Lint van de Leopoldsorde, de hoogste onderscheiding onder de Belgische eretitels. Ook werd hij ridder benoemd in de orde van de Nederlandse Leeuw, Officier van het keizerlijk Erelegioen, lid van de Orde van Malta en Commandeur van de orde van Gregorius de Groote. Te Brussel in ’t Museum van schilderijen, in de zaal van de geschiedenis prijkt hij op het prachtig kunstdoek dat al de leden van het Voorlopig Bewind aan de aandacht van de toeschouwers voorstelt.
Laat ons hieraan nog bijvoegen wat d’Hoogvorst voornamelijk voor zijn gemeente en de inwoners gedaan heeft.
Wij bezitten bewijzen van milddadigheid en christelijke naastenliefde; twee hoedanigheden die het leven van de mens veredelen en doen bewonderen.

In het jaar 1816, het ongeluksjaar voor de landbouwer : de tijden waren toen slecht; genoeg mensen met klein gewin zijn ten onder gegaan, want de vruchten waren verwoest dooe regen en hagel; gans de oogst lag vernield.
In dat tijdperk brachten vruchten en dieren weinig geld op. Wat tegenslag in de oogst, wat sterfte in de stal en de boerderij ging het niet. Ten gevolge van de rampvolle tijd trad de armoede vele huishoudens binnen.
Om die ongelukkige toestand in de mate van de mogelijkheid te verhelpen gaf d’ Hoogvorst kwijtschelding van landpacht voor gans het jaar aan al zijn huurlingen.
Daarbij liet hij nog geld winnen : iedereen die wilde, kon werk krijgen. Daarom zou hij zijn oud kasteel afbreken en een nieuw opbouwen. De vijvers van Meysse werden met hetzelfde doel uitgegraven. De dreef van Meysse naar de steenweg van Grimbergen werd aangelegd. De grote werken vereisten veel handbezigheid en stelden, door ’t aanwinnen van geld, veel mensen in staat om over armoede en hongersnood te zegepralen.
Pas 10 jaar later, in 1826, op de tweede Paasdag, werd het dorp van Meysse ellendig geteisterd door een verschrikkelijke brand. Onmogelijk die geweldige brand tegen te houden of te beperken. De vlammen joegen in dolle woede van dak tot dak, altijd nieuwe, ongeschonden prooien aanvallend om gedurig aan te verslinden en meer en meer bewonershaveloos in ellende te storten.
Wanneer dit akelig vernielingswerk ten einde was, telde men 32 huizen, rond de kerk gelegen, waarvan alleen een vonkende puinhoop overbleef. Tweeëndertig families zonder woning! De vader aanzag moedeloos zijn wenende vrouwen bedrukte kindertjes, niet wetende hoe nog aan een nieuw huis te geraken. Maar d’Hoogvorst had pas over de verschrikkelijke brand gehoord en daar kwam hij te paard aangereden. Nauwelijks had hij de ellende aanschouwd of hij kreeg medelijden met die brave mensen en gelijk een vader die zijn kinderen troosten wil, gaat hij tot de bedrukte mensen en spreekt : “Brave mensen, een verschrikkelijk ongeluk komt u te treffen; gelukkig is er niemand verongelukt of verbrand : dit ware onherstelbaar. Weent niet voor die huizen. Ik zal voor u zorgen en voor eenieder zal ik een nieuw stenen huis doen bouwen. Daarvoor moet gij mij nooit iets betalen!”

Mannen en vrouwen droogden hun vochtige ogen uit en drongen tot bij d’Hoogvorst, hun handen uitstekend naar de hand van hun verlosser om hem hun innige dank te betuigen. “O, mijnheer de baron, wat zijt gij goed voor ons : wij zullen ons leven lang voor U doen wat wij kunnen. Gij komt ons redden, want wij wisten niet hoe aan een ander huis te geraken!” Zo spraken die dankbare mannen terwijl een zoete glimlach hun droefheid brak!

Hoe diep moet dat voorbeeld van milddadigheid inspreken tot het hart van elke rijke. Maar jammer! Zien wij soms niet dat in vele huizen waar rijkdom heerst en grote feesttafels opgedist staan, zelfs geen beetje brood voor de arme te verkrijgen is ? Tussen de lange uitgaven vindt gij zelfs niet een kleine som van liefdadige werken. Hadden zij, die met duizenden spelen, les genomen aan het schone voorbeeld van menslievendheid van d’Hoogvorst, zeker nooit had de klassenhaat met zijn afschuwelijke gevolgen kunnen uitbarsten. Nooit hadden de partijen, door die haat gevoed, kunnen opspringen en nu met dreigende vuist verwensen wat hun gedachte is. Gelukkig mogen wij tussen de edelen en de fortuinbezitters nog families kunnen bewonderen die met dezelfde menslievende gevoelens als d’Hoogvorst bezield zijn en daarom geen misdaad plegen tegenover hun stam en volk.

Deze laatsten, ten minste, kunnen door toenadering met het algemeen gedachtenverkeer, de stem van de oproerstokers verdoven en de wilde orkaan van een staatsomwenteling bedaren. De kloof tussen hoog en laag kan enkel gedempt worden door wederzijdse liefde en niet door misprijzen en verfoeiing. Generaal Vander Linden rijst op voor de ogen van het Belgische volk, hoog opstekend de nationale driekleur, ons toeroepend : “Bemin uw land! Liefde voor uw volk!”

Edeler waart gij nog, o Vaderland, hadden al uw kinderen d’ Hoogvorst’s kreet gehoord. Uw gloriekroon van 1914 moest nog schitteren met heldere glans, uw lauweren blinken van frisser groen, had het verraad hier geen grond gevonden. Gelukkig zijn verraad en valsheid versmacht! En België, nu gezuiverd van alle eerloze elementen, verrijst met nieuwe krachten en stapt met fierheid de toekomst tegemoet.

Eergevoel en mannendeugd versterkten d’Hoogvorst. Zijn geest leeft nog en zegepraalt!

Geen wonder dus dat zijn volk hem heeft vereeuwigd! Op 24 september 1893 werd het standbeeld ingehuldigd. De generaal draagt de kledij van Bevelhebber van de Burgerwacht, zijn linker hand rust op zijn lange sabel, de rechter draagt de hoge hoed van de toenmalige wachten. Het standbeeld is 3 m hoog; op het voetstuk praalt het familiewapen met de leus : “Espoir et courage” in volle eenvoud

Baron Emmanuel Van der Linden d’ Hoogvorst 1781 – 1866

09-01-2013 om 09:01 geschreven door Jef De Cuyper

335 d’Hoogvorst VII

Ik wil hier nog bijvoegen een schrijven gericht door August d’ Arenberg aan baron d’Hoogvorst op 24 november 1830 :

“ Votre conduite éclairée, l’ énergie de votre caractère à travers toutes les ciconstances difficiles et des événements mémorables, qui sont rapidement succédés vous assurent à jamais la reconnaissance de vos concitoyens et une bien honorable place dans les fastes de la Belgique.
Le Congrès national parait être en bonne route pour constituer le Bonheur des Belges et si comme il y a tout lieu de le presage, il achève bientôt la grande oeuvre, il aura donné au monde le très rare et peut-être unique exemple d’ une grande revolution promptement suivie d’un calme heureux et concolidé : par là, il obtiendra l’a&dmiration de la prostérité!”

“ Uw voorzichtig gedrag, de wilskracht van uw karakter te middenvan de moeilijke toestanden en de belangrijke gebeurtenissen, die elkaar zo snel hebben opgevolgd, verzekeren U voor immer de dankbaarheid van uw medeburgers en een eervolle plaats in de roemrijke bladzijde van de Belgische Geschiedenis.
Het Vaderlands Congres schijnt de goede weg in te slaan om het geluk van de Belgen te verwezenlijken en, indien het zoals er alle reden is om te voorspellen, - indien het dat grote werk voleindigt, zal het aan de wereld dat zeldzaam en misschien enig voorbeeld gegeven hebben van een grote omwenteling op de voet gevolgd door een gelukkige en sterke rust : daardoor verwerft het de bewondering van de nakomelingen.”

Hoe innig d’Hoogvorst zijn volk beminde en snakte naar ’t geluk van de onafhankelijkheid van België kunnen wij afleiden uit een brief van de Volontaires Nivellois van 27 september 1832, gestuurd naar de generaal :

“Monsieur le Baron,
Nous ne vous avons pas assuré un vain titre. Le désir de voir nos concitoyens s’élever au rang honorable de peuple libre est le seul but, qui a réglé v otre conduit. Ah! Combien étions nousglorieux d’avoir à suivre votre exemple. C’est à cet exempà la nation tous ces droits. Vous êtes le principal auteur de l’ Indépendance de la Belgique. C’est à vous que nous sommes redevables, ainsi quà la bravoure des vrais Belges, du dégagement de l’esclavage et de la domination tyrannique le que nous avons rendu des Hollandais.”

“Mijnheer de Baron,
Wij hebben U geen ijdele titel gegeven. Het verlangen van onze medeburgers verheven te zien tot de eervolle rang van het vrije volk, was het enig doel, dat uw gedrag heeft geleid. Ach! Wat waren we fier uw voorbeeld te mogen navolgen. ’t Is door dat voorbeeld dat we aan ons volk al zijn rechten hebben weer geschonken. Gij zijt de eerste bewerker van de onafhankelijkheid van België. Aan U en aan de heldenmoed van de ware Belgen hebben we te danken dat we verlost zijn van de slavernij en de hatelijke dwingelandij van de Hollanders.”

Met fierheid mogen de inwoners van Meysse erop wijzen de verlosser van België in hun dorp te hebben ontvangen en hem als burgemeester te begroeten.
Zo lezen wij in een weekblad uit onze streek :

“Hoogst verdienstelijk als krijgsman bewees hij niet minder grote diensten als burger.
Het vertrouwen genietende van zijn onderhorigen was hij van 1807 tot zijn dood in 1866, gedurende een tijdvak van negenenvijftig jaren burgemeester, niet alleen van Meysse, Nieuwenrode en St.-Brixius-Rode die toen één gemeente uitmaakten, maar nog – zoals de wet toen toeliet – van de uitgestrekte gemeente Wolvertem. Intussen was hij Raadsheer van de provincie.

02-01-2013 om 09:26 geschreven door Jef De Cuyper

334 d’Hoogvorst VI
Luister naar de woorden die vooraf staan aan La Volontaire, zangstuk van een soldaat, gekwetst in de septemberdagen :

Citoyen vertueux, cher à l’ humanité
Si digne de ses faits, de la félécité.
Pour te louer, d’Hoogvorst, que n’ai - je un beau langage,
Que n’ai – je à t’ adresser un plus sublime hommage,
De chanter ta vertu, je me fais une loi.
Ah! Je me trouve heureux de l’ honorer en toi.
Voyant un peuple entier, dont tu règnes à la tête,
Révérer ta Personne au sein de la tempête,
Dans toutes nos cités de te vvoir chaque jour
Par les citoyens nommer avec amour.
Sois fière, mon général, la plume de l’ histoire
Elèvera d’ Hoogvorst au temple de la mémoire!

Vertaling door E.H. Delestré, aangepast in hedendaags Nederlands door Jef L. DC:

Vrome burger, ’s volks liefde straalt u tegen.
Heldendaden zijn uw eer, roem en zegen.
Om u te loven, d’Hoogvorst, ontbreekt mij de taal :
Mijn lied blijft zwak; alleen mijn hart spreekt nog,
Uw deugd bezingen is mij een zalige wet,
Hoe blij begroet ik ze in U, stralend zonder smet.
Ik zie U aan het hoofd van een gans volk,
Dat U vereert te midden in de stormende onweerswolk.
In elke stad hoor ik uw naam roemen.
en luid verkonden, door elke mond, uw heilige faam.
Wees fier, mijn generaal, de geschiedenis
Bewaart d’Hoogvorst in eeuwige geheugenis.

Dir woorden tonen hoe diep de naam van d’Hoogvorst gegrift lag in ’t hart van de echte vaderlanders. Lees nog de woorden van advokaat Victor :
“ La continuelle présence de vos nobles vertus civiques, Monsieur le Baron, au milieu de mille périls et d’infâmes menaces ont su forcer les volontés. Votre esprit conciliant, qui les attire et votre voix, toujours chère à une brave population, qui la respecte, ont prémuni les masses contre les maux infinis qu’ elle se serait faits à elles memes dans ces terribles moments! Honneur à une aussi généreuse, à une aussi digne conduit toujours appréciée par les nations, et qui rappelled, surtout à Bruxelles, un autre d’ Egmont.”
“ De voortdurende aanwezigheid van uw edele burgerdeugden, Mijnheer de Baron, te midden van duizenden gevaren en lage bedreigingen, heeft de wil van allen overmeesterd. Uw welwillende inschikkelijkheid, die a lles aantrok, en uw stem, immer duurbaar aan een deugdzame bevolking, die eerbied voor haar heeft, hebben de menigte bevrijd tegen eindeloze kwalen, die ze haar zelf zouden berokkend hebben in die vreslijke ogenblikken. Eer aan een zo edelmoedig, een zo waardig gedrag, altijd door alle natiën gewaardeerd en dat in Brussel aan een tweede d’Egmont doet denken!”

26-12-2012 om 09:11 geschreven door Jef De Cuyper

333 d’Hoogvorst V

Het antwoord van de koning scheen een oorlogsverklaring : gans het land ging in opstand tegen Holland. Geen belofte of tussenkomst kon de gemoederen nog bedaren en uit alle dorpen steeg de kreet : “Te wapen voor ’s lands vrijheid!”. Boven die woelige menigte, boven dat ontembaar volk stond d’Hoogvorst als leider. België ging de sprong wagen : vrijheid of slavernij.
Reeds op 6 september werden de afgezanten van Soignies, Aalst, Kortrijk door d’Hoogvorst ontvangen.

Op 7 september komen de dappere Luikenaars aan onder de geleide van Karel Rogier. Zij voerden twee kanonnen mee onder de bediening van de dappere Charlier, gezegd “het houten been” en zo snelden vrijwilligers toe uit alle streken van het land om de hoofdstad te verdedigen, de naderende vijand eruit te houden en te verpletteren. d’Hoogvorst, verheugd om de versterking die toestroomde, bedankte ze voor hun dapperheid met de volgende woorden : “De bevelhebber der Burgerwacht van Brussel bedankt in naam van zijn medeburgers de steden en dorpen voor de mannen die zij afsturen om ons te helpen en drukt zijn levendige dankbaarheid uit voor de vaderlandsliefde en getrouwheid! Hij vraagt aan zijn medeburgers op dit ogenblik niet te roeren en gereed te staan om hun broeders in Brussel ter hulp te lopen indien het vaderland in gevaar is.”

Het gevaar naderde en de botsing was onvermijdelijk; België’s lot ging beslist worden. Kon d’Hoogvorst met zijn dappere vrijwilligers weerstaan, dan zou de gloriezon van de onafhankelijkheid over ons land opgaan en vrijheid, rust en orde doen herleven. Maar ging de overwinning aan de Hollandse troepen, dan was het de doodstraf voor d’Hoogvorst want de koning van Nederland had verklaard : “De hoofden van de revolutie zullen voorbeeldig gestraft worden ten einde aan de Belgen een eeuwige afschrik voor de omwenteling in te boezemen!” Gij ziet het was leven of dood, vrijheid of verdrukking! En ziende dat hun leven op het spel stond, waren enige leiders die daags te voren nog riepen : “Te wapen”! België vrij!” op de vlucht geslagen naar Valenciennes. Want als Van der Meere, de overste van het leger, de leiders van de omwenteling samen riep, daagde d’Hoogvorst alleen op. Hij alleen, als een held, lachte met doodsgevaar en bleef op zijn post. Voor hem was de zegepraal van zijn mannen meer waard dan het leven. Hij, d’Hoogvorst stond alleen bij de ontvangst van de opkomende vrijwilligers! Hij stond alleen bij de uitdeling van het poeder en de eetwaren! Hij dacht aan geen vluchten en stierf liever als een held! Hij stond alleen bij de aanval, in ’t felste branden van de strijd. d’Hoogvorst week geen stap en zou zijn volk leiden tot aan de vreugde van de verlossing en de glorie van de overwinning!

De Belgen, betrouwend op hun leider, vochten hard en met leeuwenmoed. Geen geweld of gevaar deed hen wijken en onder de aanmoediging van de vrijheidskreten hielden zij stand aan de bijzonderste ingangen van de stad : Leuvense, Schaarbeekse en Lakense poorten. Na een strijd van vier dagen, vlucht de vijand uit Brussel!

d’Hoogvorst steekt de vaderlandse vlag, de driekleur, als teken van overwinning op het paleis onder de eindeloze toejuiching van ’t geestdriftig volk. En de nationale vlag is hoog verheven in volle majesteit, België’s vrijheid aan de wereld verkondigend tot op het ogenblik dat er weer nieuw bloed stromen moest om haar te verdedigen tegen hem die ze wilde in stukken scheuren.

Spoedig werd een voorlopig bestuur verkozen. Baron Emmanuel Vander Linden was er lid van. De wijkende vijand vervolgende, wonnen onze dapperen de gevechten in Namen, Tienen, Gent, Brugge, Oostende, Waelhem, Lier, Antwerpen, Essen – en zo was gans het vaderland verlost.

d’Hoogvorst zegevierde! En de mannen die de verdrukking beleefd hadden, zij die vervolgd waren en voor de verdediging van hun rechten, hun streven naar rechtvaardigheid, in de kerker gezucht hadden, die mannen hebben hun slavenboeien verbrijzeld en de vijand van ons geloof en ons land, op de grond te pletter geslagen. Zij stonden vrij en juichten d’Hoogvorst toe, de redder, de leider, die hun de baan van de vrijheid geopend had en de weg zo hoog deed beklimmen tot dat zij de dageraad van de onafhankelijkheid mochten aanschouwen. België juicht hem toe, de kampende held! d’Hoogvorst, omdat hij bij de strijders in ’t vuur bleef en liever dan te vluchten zijn borst doorboren liet! Dank aan zijn dapperheid heeft België stand gehouden en zijn vrijheid veroverd! Eer aan d’Hoogvorst!

19-12-2012 om 09:15 geschreven door Jef De Cuyper